Tíminn - 09.12.1936, Blaðsíða 4

200
TlMINN
Stnit andsvar
Framh. af 1. síðu.
þús. kr., með því að fella nið*
ur tillagið til verkfærakaupa-
sjóðs.
Ég benti á það með tölum,
liversu geysi ójafnt styrkur-
inn fram að þessu hefir skipst
milli jarðanna, þar sem 110
jarðir hafa fengið því nær jafn-
háan styrk og helmingur allra
jarða í landinu samtals, og að
það er bein skylda ríkisins,
að koma verst settu jörðunum
lengra áleiðis, áður en farið er
að styrlcja stórbýlabúskap.
Ég hrakti rækilega það eina
atriði, sem Þ. Br. reyndi að
nefna sem dæmi um hroð-
virknislegan frágang jarðrækt-
arlaganna.
Ég rökræddi ítarlega hverja
einustu mótbáru, sem Þ. Br.
hafði borið fram gegn 17. gr.
laganna, og sýndi áþreifanlega
fram á hringsnúning hans
sjálfs, þar sem hann endaði á
að lýsa yfir, að aðeins eit't lítil-
fjörlegt atriði hefði orðið þess
valdandi, að hann ekki beinlín-
is greiddi atkvæði með grein-
inni á Alþingi.
Ég undirstrikaði það alveg
sérstaklega í því sambandi, að
Þ. Br. hefði sjálfur staðið að
flutningi frumvarps (nýbýla-
frumvarps Bændafl.), þar sem
lagðar voru a. m. k. eins mikl-
ar hömlur á ríkisstyrkinn og
17. gr. jarðræktarlaganna ger-
ir. —
Ég sýndi fram á, að stað-
hæfing Þ. Br. um að ákvæði
17 gr. næðu aðeins til lög-
býla, væri alröng. Því að bæði
er það, að „býli“ er ekki sama
cg „lögbýli", auk þess sem 51.
og 52. gr. jarðræktarl. hindra
brask með styrk til erfðafestu-
landa á sama hátt og 17. gr.
gerir ráð fyrir um býli. Þar
sem meginhlutinn af ræktunar-
lóndum kaupstaða og þoi-pa
eru einmitt erfðafestulönd,
fara „rök“ Þ. Br. um þetta að
verða fremur léttvæg.
Ég sýndi fram á, eins og Þ.
Br. líka viðurkennir, að hann
ljugsi aðallega um hag þess
manns, sem ætlar að selja jörð
sína og yfirgefa, en ekki hins,
sem við henni á að taka og
afla sér þar lífsviðurværis af
erfiði sínu.
bakka bætti maður úr sama
byggðarlagi síðan fjölbreyttum
illgresisgróðri, sem blómstraði
með suðrænu litskrúði í kosn-
ingunum 1934, þegar hver
herkerling í þjónustu félagsins
var send út í kosningaeldinn
til að vega aftan að þeim
mönnum, sem í nálega 20 ár
höfðu borið heim til bænda-
stéttarinnar hverja löggjafar-
umbót, sem var nokkurs virði.
VII.
Vanmáttur Bún. Isl. á þess-
um árum kom fram í því, að
það gat ekki hreyft við hlekkj-
um Þórarins frá 1923. Því
tókst ekki að vinna sér þá
samúð, sem með þurfti. öll-
um, sem til þekktu í Rvík, var
kunn innri meinsemd félagsins,
cg slíkum mönnum fannst litlu
skifta þótt slíkt félag væri í
böndum, sem leiðtogar þess
liöfðu samþylckt. En frá bænd-
um út á landi komu stöðugar
áskoranir um að leyfa félaginu
að kjósa sína eigin stjórn. En
svo var loftið í Bún. Isl. þétt
af lævísi, að þessi ósk bænd-
anna fékk aldrei stuðning nema
frá Bjarna Ásgeirssyni og
þeim rnönnum, sem urðu eftir
í flokknum við klofninginn.
íhaldið mátti ekki heyra nefnr
að sleppa tjóðri Þórarins af fé-
Ekkert af þessu hefir Þor-
steinn Briem treyst sér til að
hrekja í svari sínu.
Ég kem þá að því eina atriði,
sem Þ. Br. gerir tilraun til að
hrekja lijá mér, en það er það,
bversu miklar umbætur hægt
sé að gera fyrir hámarksstyrk-
inn, sem í lögunum er ákveðinn
5000 kr. á býli.
Ég færði rök að því, að fyrir
hámarksstyrkinn til áburðar-
geymslu, sem er 1500 kr.,
mætti gera safngryfju og
haughús, sem nægði fyrir 20
kýr, eða fyrir 16 kýr, sem Þ.
Br. hafði kallað meðalbú, að
viðbættu hæfilegu uppeldi og
brúkunarhrossum. Ég reiknaði
með því, að hver kýr þyrfti 2
teningsmetra í þvaggryfju og S
teningsmetra í haughúsi. 20
kýr þurfa þá 40 teningsmetra
í þvaggryfju og 160 tenings-
metra í haughúsi. En styrkur
í þetta rúmmál er 1462 kr.
Með því að slíta orð mín úr
samhengi og taka aðeins 'til
greina fyrrahluta málsgreinar,
sem um þetta fjallar hjá mér,
kemst Þ. Br. að þeirri niður-
stöðu, að ég miði aðeins við 32
teningsmetra í safngryfju og
128 teningsmetra í haughúsi.
Þetta eru þó fremur óhyggileg
csannindi, þar sem hann jafn-
framt er svo slysinn að birta
kaflann orðréttan úr grein
minni, þar sem beinlínis er
sagt, að miðað sé við áhöfn,
sem svari til 20 kúa.
En megin „röksemd“ Þ. Br.
til hnekkingar útreikningi mín-
um, er í því fólgin, að hann
heldur því fram, að reikna þurfi
með 12 teningsmetra rúmi
í safnþró vegna salernis fyrir
þá 8 manna fjölskyldu, sem
liann vill gera ráð fyrir í heim-
i!i. En þar sem allmikill hluti
fjölskyldunnar hlýtur væntan-
lega að vera böm, má reikna
með að hún svari ekki til meira
en 6 fullorðinna manna. Reikn-
ar Þ. Br. þá með því, að árs
saurindi manns taki tveggja
teningsmetra rúm í þvag-
gryfjunni eða jafnmikið og
ársþvag úr kú. Mér hefir verið
lcennt það í skóla, að árssaur-
indi manns taki 1/2 tenings-
ine'tra rúm, og í áburðarfræði
sinni telur Sigurður Sigurðs-
son fyrv. búnaðarmálastjóri, að
árssaurindin séu um 500 lcg.
laginu og Pétur Ottesen hélt
margar brennheitar ræður um
hve nauðsynlegt væri að hafa
íélagið undir stjórn Alþingis.
Ei'tt sinn komst málið þó svo
langt, að búnaðarþing kaus
þrjá menn í stjórn sína, cf
ske kynni að þingið gæfi því
frelsi. En í stað Magnúsar á
Blikastöðum kaus búnaðar-
þingið Jón Ölafsson banka-
stjóra. Þetta var gildra til að
eyðileggja málið í þinginu.
Jón Þorláksson tók óstinnt upp
að kasta bróður sínum úr
stjórninni, og alveg sér í lagi
að velja í hans stað Jón Ólafs-
son, sem var honum einna ó-
þægastur liðsmaður í floklcn-
um. Ihaldið átti auðvelt með að
fella frv. um sjálfstjórn fé-
lagsins og gerði það brota-
laust. En vitanlega lá leyni-
þráður frá íhaldinu á búnaðar-
þingi og inn í Alþingi. Það var
eitt af sjúkdómseinkennum fé-
lagsins eins og það nú var
orðið, að það vildi eklci verða
frjálst.
Þannig liðu árin þar til 1933
á flokksþingi Framsóknar-
manna, að flokkurinn gerði að
stefnumáli að afmá spor Þór-
arins á Hjaltabakka úr löggjöf
Búnaðarfél. Islands. Þettavarð
síðan að samkomulagsatriði
milli núverandi stjórnarflokka,
Um síðustu máuaðamót,
nóv.-des., var verzlunarjöfu- 1
uðurinn við útlðnd hagstæð- i
ur sem nemur ca. 9 millj. ,
400 þús. kr. — Á sama tima
1934 var hann óhagstæður ;
um 3 millj. 440 þús. kr., og 1,
11 helir þá batnað um nál. 13
millj. kr. á tveim árum.
og svarar það til sama rúm-
máls. Hér skakkar því um
livorki meira né minna en
það, að Þ. Br. ætlar manninum
fjórum sinnum meira rúm en
rétt er. Virðist þetta benda ó-
tvírætt í þá átt, að Þ. Br. hefði
haft gott af að afla sér a. m.
k. nokkurs „stofulærdóms“ áð-
ur en hann fór að rita um
þessi mál.
Það er lílca óhætt að bæta því
við, að nú á tímum tíðkast það
alls elcki, að hafa salemi í sam-
bandi við þvaggryfju og það
af þeirri ástæðu, að saurindin
hindra notkun þvagdælu. Ef
fylgja ætti þessum búvísind-
um Þ. Br., yrði að taka upp
þá sóðalegu aðferð að ausa úr
gryfjunum með fötum, eins og
siður var í gamla daga. Má
vel vera, að Þ. Br. hafi eigi
þeklct aðra aðferð í þann tíð,
þegar hann var að flytja hinn
sögufræga „lcamar“ milli
prestakalla norðanlands og
sunnan! En nú hafa menn
salemið í sambandi við haug-
húsið.
Þá hefir Þ. Br. þótt rétt að
vitna í niðurstöður Halldórs á
Hvanneyri, eins og ég gerði í
grein minni, og væri það vel
farið, ef hann hefði farið rétt
með heimildir. En Þ. Br. hefir
þar misskilið ummæli Halldórs.
II. V. talar um 5—6 m2 gólf-
flöt fyrir allan ársáburðinn lir
ltú (þar með talið þvag), en Þ.
Br. gengur út frá, að þar sé
aðeins átt við saurinn, og
skakkar þar ærið miklu, því að
cf þvagið er tekið frá, eins 0g
Þ. Br. sjálfur gerir ráð fyrir í
clium sínum „saurskrifum“,
myndi láta nærri, að 4 m2
nægðu. En á þessari villu sinni
byggir Þ. Br. raunar alla út-
reikninga sína um stærð haug-
hússins, og eru þeir því vitan-
iega allir rangir.
og á Alþingi 1935 hjó Hermann
Jónasson á gömlu viðjarnar,
sem íhaldið hafði lagt á félag-
ið fyrir 12 árum og haldið
kostgæfilega við meðan þess
\ar kostur. En eftir að Fram-
sóknarflokkurinn hafði gert
breytinguna að stefnumáli,
þorði Pétur Qttesen og sam-
herjar hans ekki annað en að
láta málið hlutlaust á yfirborð-
inu.En vel sást hverjir elskuðu
hlekkina, því að árin, sem þeir
voru í stjórn Ásgeir, Þorsteinn
og Magnús Guðmundsson, var
ekki hreyft við þessu frelsis-
máli Búnaðarfél. íslands.
Með þessari breytir.gu á lög-
gjöfinni um Bún. ísl. byrjaði
nýr þáttur í sögu þess. Það
hófst barátta um að endurfæða
hið sundurþykka en sofandi fé-
lag, ef unt væri að gera um
búnaðarmálin fullkomna og
heilbrigða löggjöf, og að þurlca
út eymdarmerkin ef'tir hið ves-
æla og fánýta innanfélagsstríð,
sem Þórarinn á Hjaltabakka
hafði stofnað til með kúgunar-
hlekkjum þeim, er hann lagði
á félagið 1923 og sem íhaldið
og varalið þess hélt við í góðu
standi þar til vald þeirra „sam-
einuðu“ var brotið af núver-
andi ríkisstjórn, svo sem fyr er
frá sagt. Nl. næst.
J. J.
Niðurstaða Þ. Br. um, að
2084 kr. þurfi í styrk til á-
burðargeymslu fyrir áhöfn,
sem svarar til 20 kúa, er al-
gerlega út í loftið og byggð á
einstakri vanþekkingu á þeim
hlutum, sem hér er um að
ræða.
Þá færði ég rök að því í
grein minni, að fyrir hámarks-
styrkinn til heygeymslu, sem
er 500 kr. á býli, væri hægt
að byggja þurheys- og votheys-
hlöður, sem rúma nál. 900
hestum af töðu, eða 22—23
kúa fóður. Þessu leitast Þ. Br.
við að hnekkja, en ferst það að
vonum ekki betur en við á-
burðargeymsluna.
Rök Þ. Br. gegn útreikningi
mínum eim þessi:
1. Að of lítið sé að reikna
0,6 teningsmetra rúm í þur-
heyshlöðu fyrir töðuhestinn.
Vill hann í þess stað reikna
með 0,9.
2. Að ég hafi í mínum út-
reikningi ekki gert ráð fyrir
lieysigi.
Hvorttveggja er þetta alger-
lega rangt hjá Þ. Br.
Um fyrra atriðið er það að
segja, að ég fór þar eftir
reynslu Halldórs Vilhjálmsson-
ar, en hann segir í Handbók
bænda, að fyrir töðuhestinn
þurfi 0,5—0,6 teningsmetra,
og í fóðurfræði sinni, að ten-
ingsmetrinn vegi 160—180 kg.
Til að fara gætilega reiknaði
ég með hærri rúmmálstölunni,
0,6. En hvað gerir svo Þor-
steinn Briem? Hann gerir sér
hægt um vik. Hann reiknar
með 0,9, eða sama rúmmáli og
Iíalldór Vilhjálmsson telur að
l'.ver 100 kg. af léttings mýr-
arheyi þurfi. Og hverjar eru
svo heimildirnar, sem hann
þykist fara eftir? Hann segir,
að „ýmsir trúnaðarmenn“ hafi
sagt sér þetta, en þorir vitan-
lega ekki að tilgreina neinn.
Fetar presturinn þar dyggilega
í gótspor Gróu á Leiti, sem
sagði; .Ólyginn sagði mér‘“
Þá reynir Þ. Br. að gera
veður út af því, að ekki sé
telcið tillit til þess, að sáðgresi
þurfi meira rúm en venjuleg
taða. Virðist hann með þessu
vera að gefa í skyn, að Hall-
dór Vilhjálmsson hafi ekki
þekkt sáðgresi!
Þá kem ég að síðara atrið-
inu, heysiginu, sem Þ. Br.
segir að mér hafi láðst að
taka tillit til. En þetta er ekki
rétt fremur en annað, sem
hann heldur fram í þessu sam-
bandi. Því að mælingar á hlöð-
um til styrks eru yfirleitt
framkvæmdar þannig, að mið-
að er við vegghæð, en risinu
sleppt. Og Þ. Br. tilfærir ein-
mitt þau ummæli Halldórs Vil-
hjálmssonar, að hlöðurisið „sé
lagt á móti sigi“ og fer þar,
aldrei þessu vant, rétt með um-
mæli hans.
Niðurstaða Þ. Br. er sú, að
það vanti 226 kr. til að 500 kr.
hámarksstyrkurinn nægi til
geymslu fyrir þá töðu, sem ég
reiknaði með. En þar sem það
er byggt á þeim alröngu for-
sendum, sem hér hefir vei'ið
lýst, mun nú væntanlega hverj-
um manni, sem les greinar
okkar, vei'a ljóst, að sú stað-
hæfing hans fellur algerlega
um sjálfa sig.
Ég hefi þá í stuttu máli gert
þessu „svari“ Þorsteins Briem
þau skil, sem ég tel þörf á.
Ég vil beina því til bænda
landsins og annara að lesa
greinar okkar nákvæmlega og
bera rök okkar saman. Ég veit,
hvað sá samanburður leiðir í
ljós. Hann leiðir það í ljós, að
„svar“ Þorsteins Briem er í
raun 0g veru ein allsherjar 6-
bein „játning" um það, hversu
B ezta
Munntóbakið
er frá
Brödrene Braun
KAUPMANNAHÖFN
Biðjið kauptnann yðar um
B.B. munntóbakið
Fæst allsstaðar.
Niðursuðuverksmiðja. Bjúgnagerð.
Reykhus. Frystihús.
Framleiðir og selur í heildsölu og smásöln: Niður-
soðið kjöt og fiskmeti fjölbreytt úrval. Bjúgu og allskonar
áskurð á brauð mest og best úrval á landinu.
Hangikjöt, ávalt nýreykt, viðurkent fyrir gæði. Fros-
ið kjötið allskonar, fiyst og geymt í vélfrystihúsi, eftir
fylstu nútímakröfum.
Ostar og smjör frá Mjólkurbúi Flóamanna. Verðskrár
sendar eftir óskum, og pantanir afgreiddar um alt
land.
Lífsábyrgðarfélagið
THULE
Siærsta lífsábyrgðar-
félag Norðurlanda.
Tryggíngahæst
á íslandi.
Færið yður reynslu
fjöldans í nyt - líítrygg-
ið yður og börn yðar
í THULE
slæmur málstaður hans er,
hversu óvandaður málflutning-
ur hans er, og hversu vonlaus
sú barátta er, sem hann illu
heilli hefir upp 'tekið gegn góðu
og gagnlegu máli.
78 hrpppabúnaðarfclög
Framh. af 1. síðu.
Islands taki að sér framkvæmd
hinna nýju jarðræktarlaga og
skorar á næsta Búnaðarþing að
breyta lögum félagsins í sam-
ræmi við nýju jarðræktarlög-
in.“
Ennfremur hafa þessi félög
bæzt í hóp þeirra, sem lýst
hafa sig fylgjandi því að Bf.
I. fari með framlcvæmd hinna
nýju jarðræktarlaga:
Búnaðarfél. Álftfirðinga, S.-
Múlasýslu.
Búnaðarfél. Berunesshrepps,
Suður-Múlasýslu.
Jarðræktarfélag Raufarhafn-
ar, Norður-Þingeyjarsýslu.
Búnaðarfél. Ljósavatnshr.,
S.-Þingey jarsýslu.
Búnaðarfélag Hraunhrepps,
Mýrasýslu.
Búnaðarfélag Mýrarhrepps,
A.-Skaptafellssýslu.
Búnaðarfélag Hofshrepps, A.-
Skaptafellssýslu.
Búnaðarfélag Reykjahrepps,
S.-Þingey j arsýslu.
Búnaðarfélag Tjörneshrepps,
S.-Þingey j arsýslu.
Búnaðarfélag Hofshrepps,
Slcagaf j arðarsýslu.
Búnaðarfél. Aðaldælahrepps,
S.-Þingey j arsýslu.
Félögin, sem vilja láta Bún-
aðarþing breyta ákvörðun sinni,
cru þá orðin 78 talsins, en
mörg eru eftir enn. Mbl. telur
í gær 57 félög sín megin.
Ritstj.: Gísli Guðmundsson.
Prentsm. Etída h. f.