Tíminn - 15.02.1937, Blaðsíða 7

T 1 M I N N
7
lyftir Jþví í hærra veldi. — Á frummálinu er fyrsta
vÍBan ófimleg árás á Svía, jafnframt því að her-
honungur Dana er hylltur. En í höndum Matthíasar
verður þetta ljóð háfleygur og stórfelldur skáld-
skapur. Hver á betra konungsljóð en þetta?
„Við siglu Kristján sjóli stóð
í svælu’ og reyk;
hann barðist hart með hraustri þjóð,
ei hjálmur við né brynja stóð,
en floti Svía svam og vóð
í svælu og reyk.
Þá gall við óp á græðis mey:
Við gamla Kristján þreytum ei,
þann leik“.
. Þessi lýsing af Alpatindunum úr „Manfreð“ eftir
Byron, er ekki lík þýðingu:
„Mont Blanc er fjallanna hilmir hár,
sem hefir um aldir og ár
.. setið hamrastól í,
og hans skikkja er ský
og hans skrúðdjásn er skínandi snjár,
en bjarka kranz
. það er beltið hans
;• og bjargskriða í mund hans er,
en í því hún hrynur með hvínandi dyn,
. hún hættir og gegnir mér“.
Hér fer saman líkingaauður Byrons og málsnilld
Matthíasar.
Í litlu kvæði eftir Byron, „Fall Senakeribs“, þarf
ekki að taka nema eina vísu til að sýna mátt skálds-
ins við þýðingar. Konungurinn hefir misst her
sinn allan á einni nóttu. Þá kemur lýsing af valn-
um, riddarinn og hestur hans liggja dauðir hlið við
hlið:
. „Og með háflentar nasir lá helstirður jór,
út af hræköldum vitum rann náfroðusjór,
líkt og hruninnar brimöldu hrámjöll í vör;
nú var hreystin á brott og hið stormóða f jör“.
Hér er hver líkingin annari gleggri og frumlegri.
Helstirður hestur, hræköld vit, náfroða, sem allt í
, einu minnir á hafið, hvítnar og líkist nýfallinni
mjöll, en leysist sundur um leið og þróttur bylgj-
unnar tæmist við fjörugrjótið. Enginn Islendingur
hefir að líkindum áður borið sér í munn þessi tvö
orð „hrámjöll“ og „stormóður“, en þó finnst eng-
um þau ný. Matthías skapar ný orð og orðasam-
bönd um leið og hann talar á þann hátt, að þau eru
um leið orðin óaðskiljanlegur hluti af íslenzku
máli. Mér þykir ólíklegt að nokkur maður gleymi
orði Matthíasar um hið „stormóða fjör“ á stæltum,
íslenzkum gæðingi.
Ein af hinum fögru þýðingum Matthíasar er
Köllunin eftir Wergeland. 1 því kvæði er játning
þeirra beggja. Báðir finna að þeir eru skáld og
mikil skáld, en að ljóð þeirra skiljist af fáum. Þeir
eru borgarar í litlu landi. Það er mannlegur metn-
aður þeirra, sem hafa slílca orku að vilja neyta
vængjanna, fljúga langt og víða. En báðir eru trú-
arskáld. Þeir sætta sig við hlutskiftið, að vera skáld
í litlu landi, söngsvanir, sem fáir hlýða á. Þessi
þýðing er táknandi fyrir sr. Matthías, að hann vel-
ur hana og. að hann þýðir kvæðið með þvílíkum
glæsileik, kemur af því, að það er líka sagan um
nans innri baráttu og sigur yfir sjálfum sér. —
Wergeland og Matthías segja:
„Voldug öm með vænginn brotinn
veslast upp í kotungsbæ,
frá því hún var forðum skotin,
fjötmð eins og rakkahræ,
ella væri hún óðar þotin---------
Hennar sál
þó á skárra en skáldsins andi
skorðaður hjá píndri þjóð,
yzt á heimsins eyðislóð
með það mál,
sem í öli sín listaljóð
heldur eins og hund í bandi.
Hann er kirkjuklukka vafin
köldu, blautu duluraski;
hann er rósargreinin grafin
gömlum undir mæliaski.
Sínum væng að vilja lyfta,
vera hár og fleygur andi,
eins og sá sem guðleg gifta
gerir skáld í stóm landi.
Það er eins og ætla að fljúga,
alla heima gegnum smjúga
tjóðraður í tunnubandi.
Og þó skyldu skáldsins orð,
skyldi ljóssins funaflóðið
fjörugra en hjartablóðið
sporlaust fljóta fyrir borð?
Vera eitt í víðum geimi,
vera eitt í drottins heimi
vígt og dæmt að deyja á storð?“
En að lokum segja skáldin:
„Það er nóg
að þú vinum þínum þjónir.
Þó að vanti millíónir
syng með rögg og sálarró‘“
1 lofkvæði Wergelands um Harðangur, em líka
skýrðar tilfinningarMatthíasar um íslenzka nátt-
úru:
„Finnist staður foldu á
þar sem óvin óvin mætti
en við bana-frumhlaup hætti
hvor um sig og horfðust á
og í svip á sömu stundu
sáttir réttu vinarmundu,
lostnir við hin ljúfú grið,
landsins tigna hjarta við“.
Þetta var Harðangur hinn fag'urblíði. En Matt-
hías hefði vel trúað hinu sama um sinn kæra Eyjar
fjörð eða aðrar fagrar byggðir hér á landi.