Tíminn - 20.09.1938, Side 3

42. blað
TÍMHyHf,, þrigjndagiiin 20. sept. 1938
167
A N N A L L
Dánardægur.
Jósef Jónsson, fyrrum bóndi á
Melum í Hrútafirði, andaðist í
Reykjavík 14. ágúst sl.
Pétur Sighvats símastjóri á
Sauðárkróki andaðist 12. ágúst
síðastl.
Ingólfur Eyjólfsson bóndi á
Skjaldþingsstöðum í Vopna-
firði andaðist 3. þ. m.
Sr. Gísli Einarsson fyrrum
prestur að Hvammi í Norðurár-
dal og Stafholti í Stafholtstung-
um, andaðist í sl. mánuði. Hann
var fæddur í Skagafirði 20. jan.
1858 og vígðist prestur að
Hvammi 1888. Kvæntur Vigdísi
Pálsdóttur frá Dæli í Víðidal.
Börn þeirra sjö eru á lífi. —
Sonur þeirra, Sverrir, býr í
Hvammi.
Jón Sturlaugsson hafnsögu-
maður á Stokkseyri andaðist 5.
ágúst sl. tæplega sjötugur að
aldri, fæddur 13. nóv. 1868.
Ari Jóhannesson frá Þórshöfn
á Langanesi andaðist á Landa-
kotsspítala 20. júlí sl. Fæddur
að Ytri-Tungu á Tjörnesi 5. des.
1888, sonur merkishjónanna
Jóhannesar Jóhannessonar
Guðmundssonar frá Sílalæk og
Þuríðar Þorsteinsdóttur prests
á Þóroddsstað. Bjuggu þau
lengst á Ytra-Lóni á Langanesi.
Ari lauk gagnfræðaprófi á Ak-
ureyri, en varð að hætta námi í
menntaskólanum sakir van-
heilsu. Stundaði um hríð barna-
og unglingafræðslu á Langa-
nesi. Kvæntur Ásu Aðalmund-
ardóttur frá Eldjárnsstöðum, er
lifir hann ásamt 5 börnum
þeirra.
Afmæli.
Hallgrímur Hallgrímsson bóka-
vörður við Landsbókasafnið átti
fimmtugsafmæli 14. þ. m. Sum-
arið 1927 annaðist H. H. um
hríð ritstjórn Tímans.
Sigurður Guðmundsson skóla-
meistari á Akureyri átti sex-
tugsafmæli 3. þ. m.
Jón Halldórsson á Reykja-
völlum í Biskupstungum varð
níræður 2. þ. m. Hann hefir átt
heima í Biskupstungum alla
æfi, verið búlaus og ókvæntur,
en gefið hreppsfélagi sinu tvær
jarðir og land undir skólahús.
Guðlaugur Ásmundsson á
Fremstafelli í S.-Þingeyjarsýslu
varð áttræður 25. ágúst sl.
Iljónabönd.
Auður Jónasdóttir (Jónssonar
alþm.) og Steinþór Sigurðsson
menntaskólakennari. - Sigríður
Guðbrandsdóttir frá Viðvík í
Skagafirði og Benedikt Tómas-
son læknir. - Ragnheiður Thors
(dóttir Hauks Thors) og Jóhann
Hafstein lögfræðingur frá
Húsavík.
höndum, þýzku má tala í ríkis-
þinginu o. s. frv.
Þessi framkoma Tékka varð til
þess, að Þjóðverjar hættu smám
saman þeirri neikvæðu afstöðu,
að vilja ekki taka virkan þátt í
störfum þingsins. 1926 tóku tveir
HEIMIliIÐ
An apple a day keeps the
doctor away, segir enskur máls-
háttur. Ef þetta útlenda orðtak
væri þýtt til íslenzks máls og
staðfært til íslenzkra hátta, gæti
það hljóðað á þessa leið:
Einn tómati á dag kemur
heilsunni í lag.
Tómatarækt hefir rutt sér
mjög ört til rúms hér á landi
hin síðustu ár og neyzlan jafn-
framt aukizt stórlega. Sú rækt-
un er að sönnu alstaðar háð
jarðhitanum og er mest í Mos-
fellssveitinni, austan fjalls, í
Eyjafirði og Borgarfirði, þar sem
reist voru myndarleg gróður-
hús á að minnsta kosti þrem
stöðum síðastliðið vor. Þessu
fylgir sá hængur, að tómatarnir
geta aðeins orðið dagleg fæða á
stöðum, sem liggja í grennd við
jarðhitasvæðin eða hafa greið-
ar samgöngur við þau.
Fyrir tíu árum var árleg tóm-
atauppskera hér á landi innan
við 500 kg. og innflutningur á
þessari vöru sáralítill. í sumar
er búizt við, að uppskeran nemi
40000—45000 kg. Hún hefir því
sem næst tífaldast með hverju
ári, sem liðið hefir. Þó er eng-
inn hörgull á kaupendum að
framleiðslunni.
Tómatarnir eru matbúnir á
ýmsan hátt. Tíðast er þeirra
neytt nýrra, en þeir eru einnig
oft soðnir niður eða sultaðir.
Með þeim hætti má treina sér
nokkuð af uppskeru sumarsins
til vetrarins.
Sérstakt sælgæti eru sætir,
grænir tómatar. Þeir eru þann
veg tilreiddir, að vatn, edik og
sykur er sett saman, og suðan
látin koma upp á þessum
legi. Þá eru grænir tómatar af
svipaðri stærð látnir ofan í. Þeg-
ar sýður að nýju, er öllu hellt
í stórt ílát og látið bíða þar
næsta dags. Þá er leginum hellt
af, tómatarnir skornir sundur, ef
þeir þykja of stórir og hýddir,
ef þurfa þykir, og síðan soðnir í
tvær mínútur í leginum, sem
vanille er nú bætt í. Síðan
er lögurinn enn soðinn í
tíu mínútur, tómatarnir látnir
ofan í hann aftur, öllu hellt í
krukkur og loks byrgt, þegar
lögurinn er orðinn vel kaldur,
með smjörpappír, sem bundinn
er yfir. Á móti 1 kg. af grænum
tómötum þarf sem næst 1 y2
desilítra af vatni og lJ/2 desi-
lítra af ediki, tæpt kg. af sykri
og eina stöng af vanille.
Þetta er borið á borð með
þeyttum rjóma eða eggjamauki
og er hið mesta hnossgæti.
Helga Sigurðardóttir mat-
reiðslukennslukona hefir búið
til nokkrar ágætar forskriftir
um tilreiðslu tómata með vetr-
aðarbæjum Sudeta. Atvinnu-
leysið óx þó fyrst verulega eftir
að Þjóðverjar byrjuðu niður-
skurð á innflutningi iðnaðar-
vara, en Henlein kenndi vitan-
lega tékknesku stjórninni um
það, en ekki valdhöfum Þýzka-
Verð Tímans
hefír veríð ákveðið sem hér segfir;
í Reykjavík og Hafnarfirði kr. 2.00 á mánuði. í lausasölu
20 aura blaðið. — Á Akranesi, Akureyri, Borgarnesi, Eyrarbakka,
Grindavík, ísafirði, Keflavík, Sandgerði, Selfossi, Siglufirði,
Stokkseyri og Vestmannaeyjum kr. 1.25 á mánuði.
Allsstaðar annarstaðar á landinu kostar árgangurinn
kr. 10.00.
Þetta mismunandi verð á blaðinu er sett með tilliti til þess,
að í Reykjavík og Hafnarfirði fá kaupendur blaðið strax eftir
að það kemur út. í öðrum ofantöldum kaupstöðum og kaup-
túnum fá menn blaðið mestan hluta ársins, annaðhvort sama
daginn eða daginn eftir að það kemur út, en víðast hvar ann-
arsstaðar dregst það nokkru lengur, að blaðið komi í hendur
kaupenda, og hefir því þótt réttlátt að gera framantalinn
greinamun á verði blaðsins.
AIJGLÝSINGAVERÐIÐ
hefir verið ákveðið kr. 2.00 fyrir hvern dálkssentimetra. Frá
þessu verði er gefinn afsláttur 25% af öllu nema minnstu aug-
lýsingum.
Með tilliti til þess, að blaðið kemur út í 7000 eintökum, er
þetta auglýsingaverð mjög sanngjarnt. Það mun sýna sig, að
auglýsingar, sem koma í Tímanum, koma fyrir augu fleiri les-
enda en í nokkru öðru bla,ði hér á landi.
Gula bandið H
cr bezta oj» ódýrasta smjörlíklð.
t beildsölu hjá
Samband ísi. samvínnuf élaga
Simi 1080.
0STASALAN
hjá oss heldur áfram pessa víku.
Vaxandí sala daglega.
Ostar frá Mjólkursamlagi Borg-
firðinga á hverju matborði og i
hverju búri borgarinnar.
Kjötbúðín Herðubreið Hafnarstræti 4.
KaupféL Borgfírðínga , Laugaveg 20. Sími 1511
Sími 1575
argeymslu fyrir augum. Ættu
húsmæður, sem á annað borð
geta keypt eða ræktað tómata
til heimilisþarfa, að verða sér
minnahluta þjóðflokkar hefðu
ekki minni réttindi í Sudeta-
héruðunum en annarsstaðar í
Tékkóslóvakíu. Sudetar myndu á
þennan hátt fá umráð yfir öll-
um sérmálum sínum; aðeins ut-
anríkismál, hermál og önnur mál,
úti um þær og gera sér þannig
kleift að hafa þessa ágætu, ís-
lenzku fæðu á borðum sínum
allan ársins hring.
„Einn tómati á dag“, líka á
veturna.
Holaverzlnn
SIGURÐAR ÓLAFSSONAR
Símn.: Kol Reykjavík. Sími 1933
alla dag'a nema máiiudaga.
Afgjreiðsla í BteyUjavíh:
Biirciöastöö fslands. sími 1540.
Bifreiðastöð Æhureyrar.
Fyrirliggjandi mikið úrval af nýtízku
kambgarnsdúkum og frakkaefnum
Verksmiðjuútsalan
GEFJIN — IÐLNX,
Aðalstræti.
Garrtir
Kaupum saltaðar, vel verkaðar garnir og
langa úr kindum, kálfum, nautum og
svmum.
Garnastödin, Reykjavík,
Sírni 4241.
3ja lampa útvarpstæki til sölu
með tækifærisverði. — A. v. á.
Kopar
keyptur í Landssmiðjunni.
JDLOl
aðeins Loftur.
fulltrúar þýzkra flokka sæti i
ríkisstjórninni og hafa þýzkir
flokkar jafnan átt 2—3 ráðherra
þangað til á siðastl. vori, að Hen-
lein-hreyfingin neyddi þá til að
segja af sér.
Henlein stofnaði
Henlein flokk sinn haust-
kemur til iö 1933. Hann
sögunnar. var áður íþrótta-
kennari. Flokkur
Henleins tók þýzka nazista
til fyrirmyndar í mörgu. Hen-
lein lýsti þó yfir, að hann vildi
alls ekki hagga þeim grundvelli,
sem Tékkóslóvakía stæði á, eða
aðskilja Súdetahéruðin frá
henni. Kröfur hans hafa verið
sjálfstjórn fyrir Súdeta innan
hins tékkóslóvakiska ríkis.
Hann neitaði m. a. lengi vel, að
hann stæði í nokkru sambandi
við nazistaflokkinn þýzka.
Það er einkum tvennt, sem
skapað hefir góðan jarðveg fyr-
ir flokk Henleins, auk hinnar
gömlu óvildar Þjóðverja til
Tékka og missis þeirra forrétt-
inda, sem Þjóðverjar höfðu áður
í Bæheimi. í fyrsta lagi gerði
héimskreppan mikinn usla í iðn_
lands. Hefir tékkneska stjórnin
þó varið hlutfallslega meiru fé
til atvinnubóta í Sudetahéruð-
unum en í öðrum landshlutum.
f öðru lagi ýtti sigur nazismans
og endurreisn Þýzkalands sem
stórveldis mjög undir sjálfstæð-
ishug Sudeta og jók trú þeirra
á framtíð hins þýzka þjóð-
stofns.
Þessir atburðir gerðu það ekki
sízt að verkum, að flokkur Hen-
leins fékk í þingkosningunum
1935 sem svaraði 63% af öllum
atkvæðum Þjóðverja og frá 80—
90% í sveita- og bæjarstjórnar-
kosningum í vor.
Tékkneska stjórnin hefir reynt
að mæta vaxandi kröfum Sudeta
með nýjum tilboðum um aukin
fríðindi og sjálfstjórn í ýmsum
málum. í apríl síðastl. hélt Hen-
lein ræðu í Karlsbad, þar sem
hann bar fram kröfur Sudeta
um sjálfstjórn og kvað þá myndi
una vel þeirri lausn, ef þeim
fengizt framgengt. Þessum kröf-
um hefir tékkneska stjórnin nú
gengið að í aðalatriðum fyrir
atbeina Runciman lávarðar. Þó
hefir hún sett það skilyrði, að
sem snerta alla þjóðarheildina,
yrðu afráðin af þingi og stjórn
Tékkóslóvakíu. í stað þess að
ræða nánara þetta tilboð stjórn-
arinnar hafa foringjar Sudeta
neitað samningaviðræðum og
gera nú kröfu um sameiningu
við Þýzkaland.
Það er vafasamt, hvort þær
óskir eru bornar fram að vilja
meirahluta Sudeta. Ef Sudetar
athuga þessi mál vel, mun þeim
líka ljóst, að þeir myndu ekki
njóta meira frelsis eftir sam-
eininguna við Þýzkaland en nú
og fjárhagslega séð myndi hlut-
ur þeirra ekki batna, þar sem
örðugleikar þeirra stafa verulega
af því að Þjóðverjar framleiða
orðið sjálfir þær vörur, sem þeir
keyptu áður af Sudetum. Það er
líka ósennilegt, að meirihluti
Sudeta hafi ætlazt til að for-
ingjar sínir ræddu þessi
mál við tékknesku stjórnina á
þann hátt, að útilokað væri að
friðsamlegt samkomulag gæti
náðst, því leiði þessar deilur til
þess að Þjóðverjar brjótist inn í
Tékkóslóvakíu hljóta Sudeta-
(Framh. á 4. síðu.)
8 Andreas Poltzer:
aði á sér ennið, sem var löðrandi í svita.
Hann andvarpaði þungan.
Varðstjórinn lagði fyrir hann ýmsar
spurningar. Kjallarameistarinn sagði, að
Kingsley lávarður hefði gefið öllu vinnu-
fólkinu frí um kvöldið. Sjálfur sagðist
hann hafa verið sá fyrsti, sem kom heim.
Og hann varð eigi lítið forviða, er hann
sá, að hurðin stóð upp á gátt og alstaðar
logaði ljós í húsinu, en hvergi nokkra
lifandi sál að finna.
Þjónninn hafði ekki lokið máli sínu,
þegar maður kom inn, úr næsta her-
bergi. Hann sneri sér undir eins að kjall-
arameistara Kingsley lávarðar.
— Hvaða ástæðu hafið þér til að ætla,
að glæpur hafi verið framinn? spurði
hann.
— Ég rak mig á dálítið, sem mér fannst
einkennilegt, herra. Það var blóð á tal-
símaáhaldi lávarðsins. Og svo hefir síma_
leiðslan verið slitin .... ég er hræddur
um, að eitthvað hafi grandaö lávarð-
inum.
— Er hann ekki í húsinu?
Maðurinn hristi höfuðið. Nei, herra! Ég
get hvergi fundið hann. Það er það, sem
mér finnst ískyggilegast ....
— Hvar er húsið?
— í Berkely Square 175.
— Jæja, við förum þangað þegar í
Patrícia ■ • 5
hika eða hugsa sig um, fór hún inn.
Dyrnar voru upp á gátt, og af þokunni
inni í anddyrinu mátti ráða, að þær
hefði verið opnar lengi. Patricia skimaði
kringum sig, en gat ekki séð nokkra lif-
andi sál.
Hún hélt hiklaust áfram. Nú kom hún
inn í stofu, skrautlega búna og baðaða í
ljósum. Þar var mjög ríkmannlegt um að
litast.
— Er nokkur hér?
Hún beið árangurslaust eftir svari. Til
hægri og vinstri voru raðir af stofum og
alstaðar logaði ljós.
Patricia var ráðalaus. Átti hún að snúa
við? Út í blindþokuna á götunni? Hún
herti upp hugann og fór inn í næstu
stofu og svo hverja eftir aðra. Alstaðar
var sama smekklega umgengnin og í-
burðurinn. En hvergi gat hún fundið
nokkra lifandi manneskju í þessu graf-
hljóða húsi....
Patricia hafði nú farið um annan end-
ann á húsinu og tók nú að rannsaka
hægri álmuna. Kom hún þar fyrst inn í
stofu, sem henni virtist myndi vera skrif _
stofa húsráðandans.
Þar brann eldur í skíðum á gömlum
og afarstórum arni. Á stóru skrifborði
lágu gleraugu við hliðina á opinni bók.