Tíminn - 04.10.1938, Blaðsíða 2

190
TlMK\j\, þrigjndagfim 4. okt. 1938
48. blað
W
I þjónustu ,heilags málefnís1
Tíl mínnis um f jármál
V. Skuldirnar við utlönd.
íhaldsmenn halda því fram að á síöustu árum hafi
skuldirnar við útlönd farið stórkostlega vaxandi.
Svo langt hafa þeir gengið í þessu, að jafnvel alþm., eins
og Thor Thors og Jón á Akri, hafa fullyrt, áreiðanlega gegn
betri vitund, að skuldir hafi vaxið til ársloka 1936 um
milljónatugi.
Einu tölurnar, sem hægt er að bera saman um þetta, eru
tölur Hagstofunnar. Samkvæmt hennar uppgjöri hafa
skuldirnar numið:
í árslok 1934 .... kr. 83.639
í ---- 1935 .... — 91.338
í ---- 1936 .... — 90.273
Skuldirnar hafa því vaxið til ársloka 1936 um 6.6 millj-
ónir króna, eða nær því nákvæmlega um Sogslánið, sem
Reykjavíkurbær tók 1935. Að öðru leyti hafa þær ekki vax-
ið, þrátt fyrir allt, sem á hefir dunið þessi ár.
Skuldir í árslok 1937, er ekki vitað um ennþá, en ekki er
líklegt, að þær hafi hækkað á því ári, þar sem verzlunar-
jöfnuður var hagstæður um 7 milljónir króna. Hinsvegar
er kannske líklegt, að meir verði gengið eftir skýrslum um
skuldir en verið hefir og því sjáist einhver aukning á papp-
írnum.
NIÐURLAG
III.
Það hefir heldur ekki leynzt
í rithætti Sjálfstæðismanna
síðustu vikurnar, að aðferðir
Knúts Arngrímssonar til að
vinna fyrir hiö „heilaga mál-
efni“, eiga nú orðið fylgi að
fagna innan flokksins. Starf-
semi þeirra í þá átt að „magna
fyrirlitningu" á andstæðingun-
um og „gefa þeim aldrei rétt“
hefir færzt í aukana. Þeim virð-
ist vera það full alvara mönn-
unum, sem að þessum skrifum
standa, að staðfesta fylgismenn
sína í þeirri trú, að „illmennsk-
an“ einber ráði orðum og gerð-
um núverandi stjórnarflokka í
landinu. Um þetta vitnar m. a.
níðgrein Árna frá Múla, þar
sem þeim íslenzkum stjórn-
málamanni, sem einna kunn-
astur er að rökföstum mál-
flutningi og prúðmannlegri og
áreitnislausri framkomu, er lýst
sem strákslegu og þekkingar-
lausu glæframenni. — í þjón-
ustu hins „heilaga málefnis“
er þessi lýsing saman sett!
Hvergi kemur þó þessi nýja
tegund hernaðar í þjónustu hins
„heilaga málefnis" betur fram
en í forystugrein Mbl. 22. sept.
sl. undir fyrirsögninni: „Hve
1 e n g i---?“
Efni greinarinnar er í aðalat-
riðum þetta: Undanfarin ár hef_
ir ríkisstjórn hinna „rauðu
flokka“ skrökvað því að þjóðinni,
að hér á landi væri kreppa, sem
stafaði af óviðráðanlegum or-
sökum. En þetta er ósatt. Hér er
ekki kreppa af völdum náttúr-
ina vinna, tækju sér það til
fyrirmyndar.
En það er í fleiri atriðum sem
„vinir útgerðarinnar“ virðast
ekki gera sér fulla grein fýrir al-
vöru tímanna, þ. e. a. s., þegar
sú alvara krefst persónulegs að-
halds af þeim sjálfum. Það er
allri þjóðinni kunnugt, að fyrir
hálfu öðru ári var stærsta út-
gerðarfyrirtækinu hér á landi
bjargað frá gjaldþroti. Þetta
fyrirtæki er eign 4—5 bræðra,
sem allir telja sig meðal beztu
„vina“ útgerðairinnar. Það er
fullvíst, að þetta fyrirtæki hefir
a. m. k. ekki grætt fé, síðan
þessir atburðir gerðust. Samt
lætur aðalmaðurinn í þessu fyr-
irtæki það eftir sér nú á þessu
sumri, að byggja sér einkaíbúð-
arhús ,sem vart getur kostað
undir 100 þúsundum króna. Hús
þetta stendur á einum dýrasta
stað Reykjavíkur, og undir það
eru lagðar tvær venjulegar
byggingarlóðir. Þessar tvær lóð-
unnar eða almennra viðskipta í
heiminum. Orðrétt segir blaðið
svo:
„Ríkisstjórnin segist eiga í
stríði við einhverja kreppu. En
þessi „kreppa“ er vara, sem að
langmestu leyti er heima tilbúin
— hjá stjórninni sjálfri. Stjórn-
arfarið undanfarin ár hefir
beinlínis skapað kreppuna."*)
Hvort myndi nú vera hægt að
ganga lengra í „ofstækinu“ en
hér er gert. Blákalt og feimu-
laust er það staðhæft frammi
fyrir almenningi, að ríkisstjórn-
in íslenzka hafi skapað kreppu
undanfarinna ára, og þá vænt-
anlega, að ef Sjálfstæðismenn
hefðu verið við völd, hefði engin
kreppa verið!
Og auðvitað rökstyðja þeir það
á sinn hátt — hinir vísu lærifeð-
ur Sjálfstæðisflokksins, að engin
raunveruleg kreppa hafi átt sér
stað á þessum árum. Þeir tala
um, að „tíðin leiki við bændur“,
og virðast alveg hafa gleymt ó-
þurrkunum og harðindunum á
Norður- og Austurlandi fyrir
tveimur árum. Og ekki láta þeir
svo lítið að minnast á fjárpest-
ina. Þeir minna á það, að þorsk-
aflinn nú í ár sé orðinn 8 þús.
smálestum meiri en í fyrra, en
gleyma því, að þorskaflinn í
fyrra var 30 þús. smál. fyrir
neðan meöallag, eða tæpur
helmingur af ársaflanum 1930 og
næstu árin þar á eftir. Þeir geipa
um það, að allar fiskbirgðir
landsins séu nú seldar, og því
*) Leturbreyting Tímans.
ir, eru umgirtar nær mannhæð-
arháum múr. í þessari dýru
höll er m. a. rúm fyrir tvær
einkabifreiðar, sem þessi „vin-
ur útgerðarinnar" og fjölskylda
hans virðast hafa í þjónustu
sinni. Aðra framkvæmdar-
stjóraíbúð, að vísu ekki eins
veglega, en þó að dýrleika á við
4—5 10 smál. mótorbáta, hafa
eigendur þessa sama fyrirtækis
byggt norður á Hjalteyri til
notkunar um síldveiðitímann.
Þessar tvær einkaibúðir kosta
þá fram undir það eins mikið
og hin nýja niðursuðuverk-
smiðja S. f. F. með tilheyrandi
vélum, fyrir utan ríkisstyrkinn.
Menn eiga nú sem von er
fremur bágt með að skilja, að
þessar húsnæðisráðstafanir séu
gerðar til að bæta hag áður-
nefnds fyrirtækis eða í „vin-
áttu“-skyni við útgerðina yfir-
leitt. Og svipað má segja um
fleira, sem „vinir útgerðarinn-
ar“ aðhafast um þessar mundir.
sé ekki hægt að tala um mark-
aðstregðu. En þeir gleyma því, að
á árinu 1936 og 1937 kom samtals
minni fiskur á land en venjulegt
var á einu ári áður. Árið 1935 var
rýrt aflaár og 1938 hefir eins og
áður er sagt verið mjög lélegt.
Þó er það fyrst nú, að tekizt
hefir að losna við birgðirnar, og
eins og flestir vita, hefir fisk-
verðið öll þessi ár verið mjög
lágt.Þeir gleyma líka takmörkun
þeirri, sem erlendis hefir verið á
sölu landbúnaðarafurða síðan
Bretar gerðu Ottawa-samning-
inn ,og Norðmenn skömmtuðu
saltkjötsinnflutninginn. En allt
á þetta víst, að vera leyfilegt, þar
sem hið „heilaga málefni“ stend-
ur andspænis „illmennsku“ rík-
isstjórnarinnar.
Og áfram er haldið fræðslunni
í sama tón.Þar segir svo: „Ríkis-
stjórnin hefir með taumlausum
sköttum og hátollum — — dæmt
framleiðsluna til lands og sjávar
til að búa við taprekstur, hvern-
ig sem árar.“ Það er ekki verið
að segja frá því, að hinir nýju
tollar og skattar hafa fyrst og
fremst verið lagðir á til að
hjálpa framleiðslunni. Það er
ekki verið að segja frá því, að
tollum og sköttum hefir verið
létt af framleiðslunni (sbr. út-
flutningsgjald, kola_ og salttoll
o. fl.), að t. d. útgerðarfyrirtæki
lalndsins ha(fa yfirleitt engan
tekjuskatt greitt til ríkisins á
þessum árum, en opinber fram-
lög til atvinnuveganna hinsvegar
stórlega aukin. Það er ekki verið
að segja frá því, að stefna und-
anfarinna ára hefir einmitt verið
sú að skattleggja launamennina
og verzlunina í landinu til hags-
bóta fyrir framleiðsluna. Hið
„heilaga máléfni“ Sjálfstæðis-
flokksins virðist ekki þola, að frá
þessu sé skýrt.
En það er „meira blóð í kúnni“.
Mbl. hefir hingað til ekki fengið
orð fyrir að vera hlynnt kjara-
bótum fyrir verkamannastéttina.
En nú á að „gefa verkamönnum
rétt“ á kostnað hinnar „ill-
gjörnu“ ríkisstjórnar. Blaðið
segir svo:
„Það er rangt að kenna hinu
vinnandi fólki um, hvernig kom.
ið er. Dýrtíðin hefir gert því ó-
mögulegt að draga fram lífið
með því kaupgjaldi, sem at-
vinnuvegirnir hafa getað borið
-----.«*>
Með öðrum orðum:
Til þess að undirstrika nógu
kröftuglega „útmálun“ sína á
„illmennsku“ ríkisstjórnarinnar,
vinnur Mbl. það til að lýsa yfir
því, að kaup verkafólks í landinu
sé of lágt. Það staðhæfir að „ó-
mögulegt" sé að draga fram líf-
ið“ með því kaupgjaldi, sem at-
vinnuvegirnir geti borið. Þ. e. a. s.
að ef verkamenn eigi að geta
„dregið fram lífið“ verði þeir að
fá hærra kaup en atvinnuvegirn-
ir geta borið!
Verkalýðssamtökin í landinu
hafa hér eignazt álitlegan sam-
herja í næstu kaupkröfum. En
mikið má á sig leggja í þágu
„heilags málefnis"!
IV.
Tíminn hefir verið þeirrar
skoðunar að ofstækiskennngar
nazista, sem borizt hafa hingað
til lands á síðari árum, ættu ekki
fylgi að fagna meðal kjósenda
Sjálfstæðisflokksins í hinum
dreifðu byggðum landsins. Og
enn er þess að vænta, að svo sé.
Sá hugsunarháttur, sem fram
kemur í kenningúm Knúts Arn-
grímss. og framkvæmd þeirra í
blaðaskrifum flokksins, er áreið_
anlega fjarlægur íslenzku þjóð-
inni, eins og hún hefir mótazt í
sveitum landsins. Það er fjarlægt
þjóðareðli íslendinga, að „hrifn-
ing“, sem knúin er fram með æs-
andi áhrifum, eigi að ráða gerð_
um manna í vandasömustu mál-
um. Það „ofstæki", sem heimtar,
að sérhvert mál sé gert „póli-
tískt“ og aldrei viðurkenndur
málstaður andstæðings, sam-
rýmist heldur ekki hinni rólegu
yfirvegun í fari eldri kynslóða á
þessu landi. Og hér hefir það
ekki hingað til verið talið til
þjóðfélagslegra dyggða að „fyrir_
líta“ mótstöðumenn sína. Frá-
sögur sem skilgreina venjulega
mennska menn annarsvegar sem
hvítþvegna engla og hinsvegar
sem sótsvarta púka, hafa ætíð
þótt fremur lélegur skáldskapur
hér á íslandi.
En í augum þeirra stjórnmála-
manna, sem stefna að því að
losa þjóðina við það, sem Knútur
Arngrímsson nefnir „hina stirðu
forma þingflokkabaráttunnar“,
þ. e. þingræðislegt þjóðskipulag,
er þessi tegund hugsunarháttar
ekki ámælisverö heldur nauð-
synleg. Til þess að lýðfrjáls þjóð
fáist til að kalla yfir sjálfa sig
einræðis- eða fámennisstjórn,
þarf æsta hugi og takmarkaða
notkun rólegrar dómgreindar.
Það þarf trú — án skoðunaf —
á „heilagt mál“.
Þegar friður var saminn í Ver_
sölum, að lokinni síðustu heims-
styrjöld, voru fulltrúar þýzka
lýðveldisins kúgaðir til að skrifa
undir gegn vilja sínum. Þýzka-
land var sigrað og máttvana, og
franskur innrásarher stóð við
landamærin reiðubúinn til að
ráðast inn í landið, ef undir-
skriftum yrði neitað. Þýzka lýð-
veldið fékk ekki að eiga neinn
þátt í þessum samningum. Sigur_
vegararnir réðu kostunum og
settu þá.
En síðar, þegar brúnliðar Hit_
lers tóku að krefjast valda í
landinu, var það bitrasta vopn
þeirra, að lýðveldisstjórnin hefði
svikið þýzku þjóðina í tryggðum
með undirskrift friðarsamning-
anna. Milljónir æstra manna, er
voru reiðir út af niðurlægingu
og erfiðleikum þjóðar sinnar,
trúðu þessari staðhæfingu. Og sú
„trú“ varð þingræðinu að bana.
Og nú eru til íslendingar, sem
halda, að íslenzka þjóðin geti
trúað því, að kreppan hér á ís-
landi sé ríkisstjórninni að
kenna!
Slíka „trú“ er ekki hægt að
gefa nema ofstækisfullri þjóð,
sem heldur sig vinna fyrir „heil-
agt mál“. En þjóð, sem hægt er
að gefa slíka trú, getur líka orðið
„bókabrennu“-þjóð og kasta
mannréttindum sínum á glæ.
) Leturbreyting Tímans.
Heimaimjör
^lmtnn
Þri&judafiinn 4. oht.
Vínír átgerðarínnar
Það er oft að heyra á Mbl. og
ísafold, að höfuðpaurar Sjálf-
stæðisflokksins séu hinir einu
„vinir“ útgerðarinnar hér á
landi. Og ekki er því að neita,
að sjaldan líður sá dagur, að
blöð þessara manna barmi sér
ekki yfir því, hve útgerðin sé
illa stödd. Hitt er annað mál, að
þessum vinum útgerðarinnar
þóknast sjaldan að nefna hinar
réttu orsakir þess, hve erfitt
hefir verið að reka sjávarútveg
hér á landi síðustu árin. Afla-
leysi þriggja síðustu ára og
markaðshrunið í Suðurlöndum
eru eins og aukaatriði í skrif-
um þessara manna. Hitt leggja
þeir aðaláherzluna á, að útgerð-
armenn séu svo „skattpíndir“ og
„þjakaðir“ af ríkisvaldinu, að
meðan slíkt ástand haldist, sé
■þeim ekki viðreisnar von.
Það er raunar ólíklegt.að þess-
ir vinir útgerðarinnar, séu svo
skyni skroppnir, að þeir viti
ekki að þetta er ósatt. Þeim
hlýtur að vera kunnugt um, að
útgerðarfyrirtæki landsins hafa
yfirleitt ekki greitt neinn tekju-
og eignarskatt í mörg ár. Þeir
hljóta líka að vita, að gætt hef-
ir verið um það ýtrustu varúðar
að hækka ekki tolla á þeim vör-
um, sem sérstaklega eru ætlað-
ar til útgerðar. Þeir hljóta að
vita, að Alþingi hefir afnumið
útflutningsgjaldið á saltfiski og
að annað útflutningsgjald á
sjávarafurðum hefir ýmist verið
lækkað eða varið í þágu sjávar-
útvegsins sjálfs. Þeir geta varla
verið búnir að gleyma því, að
Alþingi s. 1. vetur heimilaði eft-
irgjöf á hinum gamla kola- og
salttolli til útgerðarinnar. Núna
fyrir helgina urðu sjálfir vinir
útgerðarinnar að segja frá því í
fréttadálkum blaða sinna, að
ríkið hefði styrkt hina nýju nið_
ursuðuverksmiðju S. í. F. með
30 þúsund krónum.
Allt þetta hlýtur „vinum út-
gerðarinnar“ að vera kunnugt.
En þeim ætti að vera fleira
kunnugt. Þeim ætti að vera
kunnugt um það, að þeir sjálfir
eru ekki alltaf jafn tillitssamir
við „þrautpínda útvegsmenn" og
maður gæti búizt við af „vinum
útgerðarinnar". Hvernig stend-
ur t. d. á því, að Sjálfstæðis-
flokkurinn í bæjarstjórn Rvík-
ur skuli enn láta togaraútgerð-
ina greiða há gjöld til Reykja-
víkurhafnar, sem er stórgróða-
'fyrirtæki, sem vel gæti neitað
sér um slíka „skattpíningu" á
þessum erfiðu tímum, sem nú
eru? Og það er fleira en þetta,
sem fólki finnst einkennilegt
hjá „vinum útgerðarinnar".
í stjórn Sölusambands ísl.
fiskframleiðenda telja „vinir út-
gerðarinnar“ sig hafa tögl og
hagldir, sem og rétt mun vera.
Og framkvæmdastjórastöðurnar
þrjár hjá Sölusambandinu eru
skipaðar vinum útgerðarinnar.
Hér hafa því „vinirnir“ það á
sinu valdi að leggja ekki meiri
kostnað á „þrautpínda útvegs-
menn“ en þörf er á. En fyrstu
árin, sem „vinirnir“ þrír sátU
við að selja hinn fallandi salt-
fisk fyrir tapandi útgerðina,
tóku þeir 21 þús. kr. í árskaup
hver, eða 1750 krónur á mánuði.
Síðar, þegar Tíminn og aðrir,
sem stundum eru nefndir „ó-
vinir“ útgerðarinnar, höfðu gert
þetta að umtalsefni, var borg-
unin til „vinanna“ þriggja færð
niður í 1500 kr. á mánuði eða 18
þúsund krónur á ári til hvers.
En mörgum óhlutdrægum
manni myndi nú finnast að hér
mætti ganga lengra. Gætu
þessir þrír menn vegna „vin-
áttu“ sinnar við útgerðina ekki
hugsað sér að, færa laun sín
niður í t. d. 12 þúsund krónur á
ári, þ. e. 1000 krónur á mánuöi
hver? Þó að þeir gerðu það,
hefðu þeir samt hærri laun en
ráðherrar. Þarna myndu spar-
ast 6 þús. kr. á hverjum „vini“
eða 18 þús. kr. alls á ári. Fá-
tæka mótorbátasjómenn myndi
muna um þetta, og þeir myndu
líka þiggja að losna við 8 þús-
undirnar til mannsins frá Múla.
Og ef þessir frægustu „vinir
útgerðarinnar“ höguðu sér
svona, mætti vel vera, að ein-
hverjir aðrir, sem fyrir útgerð-
í sambandi við hið mikla
tjón, er sauðfjárveikin veldur
bændum hér á landi, er mikið
rætt um hvað bændur skuli til
bragðs taka, svo afkoma þeirra
megi verða sæmileg. Margir
hafa komið sér upp refabúum,
aðrir hafa aukið kúastofn sinn
og reynt að koma mjólkinni í
verð, annaðhvort á næsta
mjólkurbúi eða þá í næsta
kaupstað eða kauptúni.
Það er ljóst, að því fleiri, sem
velja hinn síðari kost, þvi meir
þrengist sá markaður, sem nú
er fyrir hendi. Á Suðurlands-
undirlendinu t. d. hefir það sýnt
sig, að mjólkurbúin eiga erfitt
með sölu á ostaefni mjólkur-
innar, en nægur markaður fyr-
ir feitina — smjörið — virðist
vera fyrir hendi.
Um leið og menn breyta bún-
aðarháttum sínum verður að
athuga, hvort vörur þær, sem
hið nýja búnaðarfyrirkomulag
framleiðir, eigi sér góða mark-
aðsmöguleika.
Smjör hefir verið búið til hér
á landi allt frá því sögur hófust.
Fram til vorra daga hefir það
verið framleitt á heimilunum
sjálfum. Það er fyrst á þessari
öld, að menn sameinast um
stofnun fyrirtækja, sem hafa
framleiðsluna með hendi, þ. e.
mjólkurbúin. Mjólkurbúin eru
dýr framleiðslutæki og mikill
hluti framleiðslunnar á sér
þröngan markað. Af þeim á-
stæðum vildi ég ekki verða til
þess að ráðleggja bændum
stofnun mjólkurbúa, en það er
annað, sem ég frekar vildi ráð-
leggja, og það er:
Að lögð verði meiri áhersla á
framleiðslu smjörs, en nota
undanrennuna heima fyrir til
skepnufóðurs eða manneldis.
í þessu sambandi væri kann-
ske rétt að minna á rjómabúin.
Stofnun fleiri rjómabúa er
sjálfsagt spor í rétta átt, en
rjómabúin eru einnig töluvert
dýr framleiðslutæki.
Fyrirkomulag, sem ég álít að
náð geti sama marki og rjóma-
búin, en sem eru ólíkt ódýrari
framleiðslutæki, er fyrirkomu-
lag Norðmanna á framleiðslu og
sölu heimasmjörs. í fáum drátt-
um er það þannig:
1. Bændur mynda með sér
samtök — smjörfélög.
2. Hver meðlimur býr til smjör
heima á sínu heimili, saltar það
ekki né sýrir, heldur sendir það
á sérstaka eltunarstöð.
3. Á eltunarstöðinni er smjör
hinna ýmsu meðlima hnoðað
saman, t. d. einu sinni í viku,
saltað og búið endanlega um
það.
4. Þegar á sölustað kemur er
smjörið metið af sérstökum
dómendum. Það smjör, sem nær
settu gæðalágmarki fær styrk,
35 au. pr. kg„ og er leyfilegt að
blanda því í smjörlíki.
Tekjur til áðurnefnds styrkj-
ar eru fengnar með því að
skattleggja innfluttan fóður-
bæti og smjörlíki. Smjörlíkis-
skatturinn stendur í öfugu hlut-
falli við þá innblöndunarpró-
sentu, sem er í gildi á hverjum
tima, þannig, að ef innblöndun-
arpróseptan hækkar, lækkar
skatturinn og öfugt.
Það sem áunnizt hefir með
þessu fyrirkomulagi í Noregi, er:
1. Jafnari vörugæði.
2. Öruggt verð.
3. Fjárhagslegur styrkur.
4. Öruggari markaður.
Sagt er, að áður fyr hafi í
Noregi verið erfitt að selja
heimasmjörið, sakir þess hve lé-
legt það var að gæðum. Það,
sem aðallega var ábótavant,
var hve misjafnlega mikið hús-
mæðurnar lituðu, söltuðu og
hnoðuðu smjörið, ásamt því
hve miður þrifalegar umbúð-
irnar oft voru. Með því að bæta
úr þessum ágöllum hefir unnizt
öruggari markaður, og verðið er
ekki lengur komið undir skap-
gerð kaupmannsins. Nú er það
skráð á kauphöllinni í Oslo og
selt út frá einni aðal-sölumið-
stöð.
Nú vil ég varpa þeirri spurn-
ingu fram til íslenzkra bænda
og stjórnarvalda: Er ekki hugs-
anlegt að hér sé lausn á ferð-
inni? Er ekki framangreint fyr-
irkomulag Norðmanna tiltækt
hér hjá okkur, með þeim breyt-
ingum, sem bxeyttar aðstæður
krefjast?
Ég hika ekki við að fullyrða
að svo sé, því reynsla sú, sem
fengin er í Noregi, er allmjög
samhljóða reynslu okkar íslend-
inga.
Hvernig eru gæði hins ís-
lenzka heimasmjörs? Eru þau
ekki svipuð og þau voru í Nor-
egi áður? Standa gæði smjörs-
ins ekki í réttu hlutfalli við
markaðsmöguleikana?
Hvert er öryggi framleiðenda
gagnvart röngu smjörverði?
Svona mætti lengi halda á-
fram að spyrja, og ég hygg að
svarið verði hið sama og í Nor-
egi, að hér þurfi sameiginleg
átök bændanna til.
Til þess að fullnægja eftir-
spurn eftir smjöri, verður að
leggja meiri áherslu á fram-
leiðslu þess. Við framleiðsluna
og söluna koma aðeins tvö
skipulagsform til greina, þ. e.
Hvarvetna meðal siðaðra
þjóða, er minning hinna mæt-
ustu manna, svo sem öndvegis-
manna á sviðum stjórnmála og
andlegs lífs, í heiðri haldin með
margvíslegu móti. Meðal ann-
ars þykir sjálfsagt, að búa vel
og virðulega um legstáði slíkra
manna, og setja þeim minnis-
varða, sem ytra tákn virðingar
og þakklætis þeirra kynslóða,
sem eftir lifa.
Vafalaust stöndum við ís-
lendingar nokkuð að baki öðr-
um þjóðum í þessum efnum.
rjómabú og smjörfélög.
Kostir þess síðartalda liggja
aðallega í því að stofn- og
rekstrarkostnaður er mikið
minni, ásamt því hve flutning-
ur smjörsins er mikið ódýrari
en flutningur rjómans, miðað
við verðmæti.
Um þetta mætti skrifa langt
og mikið mál, en tilgangur
þessarar greinar er aðeins að
vekja athygli bænda og annarra
landsmanna á þessu mikils-
verða máli, sem í framtíðinni
getur svo mjög varðað heill og
gengi hinnar íslenzku bænda-
stéttar.
Sveinn Tryggvason.
Veldur því sumpart efnaleysi
og sumpart tómlæti og ræktar-
leysi við menn og menntir hins
liðna tíma. Enda þótt segja
megi, að meir sé um það vert,
hversu búið sé að ágætismönn-
um þjóðarinnar, meðan þeir
eru lífs, þá er hitt þó ekki alls-
kostar lítilsvert atriði, hvernig
þjóðin varðveitir minningu
slíkra manna að þeim látnum.
Jónas Hallgrímsson er einn
þeirra manna hins liðna tíma,
sem íslenzk þjóð virðir og dáir
mest, og mjög að vonum. Er
Nokkur orð um heimflutning
Jónasar Hallgrímssonar
Eftír Sig. Ólason ISgfræðing
form. Stúdentafél. Reykjavíkur.