Tíminn - 18.10.1938, Side 3

54. blað
TÍMINN, þribjndagiim 18, okt. 1938
215
HEIMILIÐ
Sútun í héimahúsum.
íslendingar hafa lítið gert að
því að súta skinn til heimaiðju.
Þá hefir skort það, sem aðrar
þjóðir hafa um aldaraðir haft til
sútunar, trjábörkinn. íslending-
ar hafa því spýtt skinnin, reykt
þau, elt og litað. En til þess að
geta gert skinnin að gagnlegri
vöru og geta notað þau í aktýgi,
ólar, beizli og því um líkt, er oft
þó bezt að súta þau. Slíkt væri
oft hagkvæmt, ekki sízt þegar
lágt er verð á húðum. Ef notað
er svonefnt formalín til sútun-
ar, verða skinnin vatnsheld,
hvít, mjúk og þola teygju.
Söltuð eða spýtt skinn eru
lögð í bleyti í 2—3 daga. Ef rota
á skinnin, er graut, sem búinn
er til úr leskjuðu kalki og kryst-
aliseruðu brennisteinsnatrium,
smurt inn á milli háranna. Á
móti einu pundi af kalki þarf 25
grömm af natrium. Eigi að nota
ullina eða hárið, er 400 grömm-
um af kalki hrært út í 15 gr. af
realgar, eitruðu brennisteins-
arseniki, og holdrosin smurð
vel með því. Síðan eru skinnin
vafin saman, þahnig að smurða
hliðin snúi inn. Þegar skinnin
hafa legið í bala eða stampi í
nokkra daga, má strjúka hárið
eða ullina af með hendinni. Til
að flýta fyrir rotuninni, má
hella vatni yfir skinnin.
Að rotuninni lokinni þarf að
ná kalkinu úr skinnunum. Eru
þau lögð í vatn, blönduðu 1%
saltsýru. Síðan lögð í mjölhýð-
isgraut, sem gerður er úr hveiti-
klíði hrærðu út í 60 stiga heitu
vatni. Þarf eitt pund af klíði á
móti 10 1. vatns.
í þessu liggja skinnin í 2—3
daga, en síðan er lögurinn
þynntur út með fimm sinnum
meira vatni og skinnin látin
liggja í því enn í nokkrar
klukkustundir eftir þykkt. Loks
eru þau skoluð úr hreinu vatni
og holdrosin skafin vel.
Loks er sjálfur sútunarlögur-
inn búinn til og er 1 1. forma-
lín og 1 kg. calcineraður sódi
látinn í 50 1. vatns. í þessu eru
sauðskinn látin liggja í 1 sólar-
hring, kálfsskinn 2 daga, en
stórgripahúðir 3—5 daga. Þegar
skinnin eru tekin upp úr þessu,
eru þau skoluð og látin ofan í
nýjan lög, sem búinn er til úr
natriumbisulfit, leystu upp í
heitu vatni. Á móti 1 kg. af nat-
rium eru látnir 50 1. af köldu
vatni. Þegar skinnin hafa legið
í þessu um hríð, eru þau þurk-
uð. Þau mega ekki bráðþorna og
þarf að teygja þau vel meðan á
því stendur. í kálfskinn og stór-
gripahúðir þarf að bera fitu til
að mýkja þær. Gott er að nota
til þess olívenolíu, 50 grömm
blönduð 1 1. vatns. Olían er
burstuð inn í holdrosina.
A IV X A L L
Dánardægur.
Ásgeir Klemensson fyrrum
bóndi á Höfðahólum andaðist 4.
þ. m. Hann átti sæti í stjórn
Búnaðarfélags Vindhælishrepps
í 33 ár.
Björn Guðmundsson hrepp-
stjóri á Örlygsstöðum í Vind-
hælishreppi lézt í ágústmánuði
s. 1. Hann var einhver mesti
jarðræktarmaður sinnar sveitar.
Auk hreppstjórnarinnar gegndi
hann mörgum trúnaðarstörfum.
Var formaður búnaðarfélagsins,
sýslunefndarmaður og stjórnar-
nefndarmaður í Verzlunarfélagi
Vindhælishrepps.
Gunnar Páls-
son dbr. og
fyrv. hrepp-
stjóri á Ket-
ilsstöðum á
Völlum and-
aðist 20. ág.
s. 1. 86 ára
gamall. Fædd
ur á Eyjólfs-
stöðum 27.
okt.1852, son-
ur Páls Sigurðssonar af hinni
alkunnu Krossavíkurætt og
Helgu Benjamínsdóttur. Gunn-
ar átti 11 systkini og einn hálf-
bróður samfeðra, Jóhann, er dó
fyrir fáum árum í Ameríku. Af
systkinum Gunnars eru þrjú á
lífi, Björn gullsmiður fyrrum
bóndi á Refstað og systur tvær,
Ingunn og Bergljót. Gunnar
ólst að mestu upp hjá sr. Þor-
steini Þórarinssyni í Berufirði.
Fluttust á Fljótsdalshérað 1879,
var tvö ár vinnumaður á Eyj-
ólfsstöðum og Beinárgarði,
fluttist sem ráðsmaður að Ket-
ilsstöðum til Sigríðar Ásbjörns-
dóttur ekkju Þórarins Hall-
grímssonar og kvæntist henni
árið 1883. Sigríður átti tvö börn
af fyrra hjónabandi, Hallgrím
nú bónda á Ketilsstöðum og
Þorbjörgu. Þeim Gunnari varð
eigi barna auðið. En á heimili
Gunnars ólust upp nokkur börn
auk stjúpbarnanna, sem hann
gekk í föðurstað Gunnar var
stórvirkur umbótamaður og
gegndi ýmsum trúnaðarstörfum.
Hann seldi jörð sína árið 1930
og dvaldi eftir það hjá Hall-
grími stjúpsyni sínum. Sigríður
kona hans dó árið 1920.
HJónabönd.
Klara Simonsen og Jóhann
Tryggvason söngkennari frá
Hvarfi í Svarfaðardal. — Ingi-
björg Einarsdóttir, Bergstaða-
stíg 77 í Reykjavík og Árni
Þórðarson kennari. — Oddný
Þórunn Búadóttir afgreiðslu-
mær hjá Áfengisverzlun ríkis-
ins og Bent Bendtsen umboðs-
sali.
eyja veldur þvi, að sumum stór-
veldunum, einkum Japan, þykir
ósanngjarnt að þær skuli vera í
eign smáríkis. Hollendingum er
lík vel ljóst, hvaða hætta vofir
yfir þeim. Þeir hafa reynt að
stjórna svo frjálslega, að þeir
nytu fylgis íbúanna í nýlendun-
um.Það hefir tekizt vonum fram-
ar. Einnig hafa þeir eins öflug-
ar hervarnir á eyjunum og geta
þeirra framast leyfir. Þegar at-
huguð er nýlendustjórn Hol-
lendinga og sá dugnaður þeirra,
sem birzt hefir þar og í ræktun
heimalandsins, mun flestum
þykja mikið til um þessa stjórn-
vitru og atorkusömu þjóð.
En það er þó ljóst og ekki
sízt Hollendingum sjálfum, að
nýlendur þeirra njóta annarar
og meiri verndar en þeir geta
veitt sjálfir. Það er vernd brezka
heimsveldisins.
Hversu ljóst þetta
Bretar er Hollendingum
og Hol- sjálfum, má bezt
lendingar. marka á stefnu
þeirra í utanrikis-
málum. Þeir hafa þar fylgt
Bretum á öllum sviðum. Þeir
fylgdu brezkum stjórnmála-
mönnum dyggilega meðan þeir
studdu hugsjón Þjóðabanda-
lagsins. Holland var fyrsta land-
ið, sem beitti refsiaðgerðum
gegn Ítalíu. En eftir að Bretar
brugðust Þjóðabandalaginu hafa
Hollendingar tekið svipaða að-
stöðu, enda þótt Þjóðabanda-
lagið eigi að vera verndari smá-
þjóðanna. Þeir treysta meira á
vernd brezka flotans.
Þessi vernd brezka heimsveld-
isins er ekki byggð á neinum
samningum. Hún byggist á öðru,
sem brezkir stjórnmálamenn
meta ekki minna en samninga,
en það eru hagsmunir brezka
heimsveldisins. Bretar myndu
berjast, ef Þjóðverjar ætluðu að
leggja undir sig Holland. Þeir
vilja ekki að veldi Þjóðverja
beinist í þá átt, að þa'o ógni
beint brezka heimsveldinu. Það
er munurinn á Hollandi og
Tékkóslóvakíu. Þeir munu held-
ur ekki óska eftir að Japanir
eða annað stórveldi ráði Ind-
landseyjum. Þær mynda eins-
konar brú milli Ástralíu og Ind-
lands, og báðum þessum mikil-
vægustu nýlendueignum Breta
væri hætt, ef f j andsamlegt stór-
veldi réði eyjunum og gæti sótt
þaðan í aðra hvora áttina eða
jafnvel báðar.
Þrátt fyrir þessa
Stjórnmál vernd Englands
Hollands. þykir Hollending-
um vissara að
vera við öllu búnir. Þeir hafa
unnið kappsamlega að því und-
anfarin ár, að víggirða landa-
mærin. Þeir óttast Þýzkaland,
enda myndi freistandi fyrir
Þjóðverja, ef þeir ættu í ó-
friði við Breta, að leggja Hol-
land undir sig til að geta veitt
Englandi þaðan hættulegri á-
rásir.
Andúðina gegn Þýzkalandi
má bezt marka á ósigri nazista
í kosningunum í fyrra. Þeir
töpuðu þá um 40% af atkvæðum
sínum. Síðan hafa þeir enn tap-
að fylgi. Þegar Austurríki var
sameinað Þýzkalandi, létu for-
ez vejmd fyeir augunl
Við handavinnuna má ekki spara ljósið. Það er líka
óþarfi ef þér notið Osram-D-ljóskúluna, með henni
fæst næg, ódýr birta.
/
Húðir og skinn.
Ef bændur nota ekki til elgin þarfa allar
HÚÐIR og SKIM, sem falla til á heimilum
þeirra, ættu þeir að biðja KALPFELAG sitt
að koma þessum vörmn í verð. - SAMBAND
ÍSL. SAMVEVNUFÉLAGA selur AAUTGRIPA-
HÚÐIR, HROSSHÚÐIR, KÁLFSKINN, LAMB-
SKIM og SELSKIM til útlanda OG KAUPIR
ÞESSAR VÖRUR TIL SÚTUAAR. - TVAUT-
GRIPAHÚÐIR, HROSSHÚÐIR og KÁLFSKIMV
er bezt að salta, en gera verður það strax að
lokinni slátrun. Fláningu verður að vanda
seni bezt og þvo óhreinindi og blóð af skinn-
unnm, bæði úr holdrosa og hári, áður en salt-
að er. Góð og hreinleg meðferð, á þessum
vörum sem öðrum, borgar sig.
Bezta
deUalmimkúíwianei> áAycgðacsfíntftfoum. Mj || |t || | Á H ð H E fl
sem lcyQqic (iíta sieaunteyitstu U II II I U M ffl R 8 U
Er mjúk sem rjómi og
hefir yndislegan rósailm.
Fæst í öllum verslunum,
sem leggja áherslu á vöru-
gæði.
ingjar þeirra svo uihmælt, að
þeir vildu fylgja „fórdæmi
hinna austurrisku flokksbræðra,
sem hefðu sameinast hinum
þýzku frændum sínum“:. Þetta
vakti nýja og sterka andúðar-
bylgju gegn nazistum.
Trúmál hafa meiri áhrif á
stjórnmál Hollands en flestra
annara landa. Stjórnmálaskipt-
ingin fer mjög eftir trúarflokk-
um. Stærstur er kaþólski flokk-
urinn, sem hefir 31 af 100 full-
trúum í neðri málstofunni. —
Flokkur Coljin, sem styðst aðal-
lega við Calvinstrúarmenn, hef-
ir 17 þingsæti. Aðrir trúarflokk-
ar hafa 12 þingsæti. Allir þessir
flokkar eru hægriflokkar, að
vísu misjafnlega frjálslyndir.
Þeir standa saman að ríkis-
stjórninni. Sósíalistar hafa 23
þingmenn, kommúnistar 3 og
nazistar 4.
Viðskiptakreppa undanfar-
inna ára hefir eins og áður er
sagt, skapað stórkostlegt at-
vinnuleysi í Hollandi. Nokkuð
hefir þó rætzt fram úr þessu
seinustu árin. Þær deilur, sem
það ástand skapaði, hafa einn-
ig minnkað. Vaxandi ótti við
yfirgang einræðisríkj anna hef-
ir fylkt þjóðinni fastar saman
Þannig hefir t. d. orðið sam-
komulag milli allra aðalflokk-
anna um aukningu landvarn-
anna, þó jafnaðarmenn hefðu
verið þeim andvígir áður.
Þ. Þ.
Kauptu Kelvin og þú verður
kur eins og Skoti.
TRÚLOFUNARHRINGAB, sem
æfilán fylgir, sendir gegn póst-
kröfu, hvert á land, sem er. —
Sendið nákvæmt mál.
SIGURÞÓR,
Hafnarstræti 4, Reykjavík.
rr frá
Brödrene Braun
KAUPMANNAHÖFN
kaupmann yðar um
B.B. munntóbakið
Fæst alUstaðar.
Gærur - €rarnir
Kálfskinn, Ilúðir, Æðardún,
Selskinn, Hrosshár
og hreinar Ullartnskur
kaupir ætíð hæsta verði gegn staðgreiðslu.
IIEILDVERZLUIA ÞÓRODDS JÓMSOAAR
Hafnarstræti 15. Sími 2036.
Sígurður Ólason &
Egíll Sígurgeirsson
Málflutningsskrílstoia
Austurstræti 3. — Sími 1712.
prv
09 5-fo#
( érðbréfabank[
£;/ujsturstr. 5 sími 5652.Opió kl.1t-12o95-b
Annast kaup og sölu verðbréfa.
Kopar
keyptur í Landssmiðjunni.
56
Andreas Poltzer:
Patricia
53
uðu. Þyí að nú var tekið hranalega í port-
hliðið. Lögregludeild hafði heyrt merki
Whinstones, — það var ekki um að
villast.
Fulltrúinn hafði gát á mönnunum,
og beið með skammbyssuna á lofti. Hann
færði sig varlega út að dyrunum og kall_
aði út í garðinn:
í sama bili þrýsti Meller á litla hnapp-
inn í gólfinu, sem hann hafði getað
mjakað sér að. Og í annað sinn varð
niðamyrkur í stofunni.
Það heyrðist ógurlegt brak og brestir
er hliðið var brotið upp. Margir lögreglu-
þjónar komu inn í garðinn.
— Látið engan sleppa! hrópaði Whin-
stone í dyrunum. Hann var ergilegur
sjálfum sér, fyrir að hafa gefið bófunum
tækifæri til að slökkva ljósið á nýjan
leik.
En nú kom honum nokkuð til hugar
og eitt augnablik stirðnaði hann af skelf-
ingu. Hann hljóp úr dyrunum og inn í
hliðarherbergið. Fyrst nú tók hann eftir
því, að hann hafði ekki vasaljósið framar
— hann hafði misst það í áflogunum.
Hann kveikti á hverri eldspýtunni eftir
aðra og heyrði ógurlegan hávaða utan úr
portinu. Loks fann hann litlu hurðina
í veggnum. Hún var læst. Hann kastaði
sér á hana af öllu afli og hún lét undan.
inn var rammur að afli. Samt hefði
Whinstone haft betur, ef hinum hefði
ekki komið hjálp. Það voru sex hendur á
fulltrúanum.
Skömmu síðar varð bjart í stofunni
aftur. Whinstone stóð upp. Nú hélt Mel-
ler á báðum skammbyssunum hans.
— Setjið yður niður, fulltrúi, sagði
hann og lagði báðar skammbyssurnar
fyrir framan sig á borðið.
Fulltrúinn reikaði og settist á stól.
Þessi stutta viðureign virtist hafa gengið
nærri honum.
— Whinstone fulltrúi. Þér hafið með
komu yðar hingað, truflað hátíðlega at-
höfn, byrjaði Meller. Ungfrú Holm hefir,
eins og eðlilegt er, tekið yður þetta mjög
illa upp og vill ekki koma hér inn meðan
þér eruð hér staddur. Ég er einmitt að
hugsa .um, hvað ég á að gera við yður.
Whinstone svaraði ekki. Hann var
móður ennþá. Meller skimaði kringum
sig. Nú fyrst tók hann eftir að prestinn
vantaði. Hann talaði nokkur orð við bif-
reiðarstjórann, og hann flýtti sér út í
portið.
Hann var ekki fyrr horfinn út, en Mel-
ler spratt upp.
— Hreyfið yður ekki! hrópaði hann
og greip skammbyssu. En fulltrúinn virt-
ist ekki hræðast vopnið og það var á-