Tíminn - 25.10.1938, Blaðsíða 2

226
TÍMINIV, liritSjjntlagiim 25. okt. 1938.
57. blafg
'gíminn
Þriðjjudafiinn 25. okt.
r
»Utvegsraenn«
Það er mjög algengt, að Mbl.
tali um „Reykvíkinga“ og þykist
bera hag þeirra mjög fyrir
brjósti. En þessi skrif bera það
oftast með sér, að það er ekki
alþýða manna í höfuðstaðnum,
sem ritstjórar blaðsins hafa í
huga, þegar þeir eru að gera
gælur við orðið „Reykvíkingur“.
í augum þessara manna eru
„Reykvíkingar" Sjálfstæðisfl. í
Rvík eða öllu heldur nánasta
fylgilið Mbl. hér í bæ.
Eitthvað svipað verður uppi á
teningnum, þegar Mbl. (og ís'a-
fold) fer að skrifa um „útvegs-
menn“. Síðustu „útvegsmanna"
hugleiðingar þess birtust í svo-
kölluðum Reykj avíkurbréfum í
fyrradag. En það er alveg auð-
séð, að þar er aðeins átt við
eina tegund útvegsins, stórút-
gerðina, togaraútgerðina. Þegar
ritstjórar Mbl. hugsa og skrifa
um „útvegsmenn“, muna þeir
ekki eftir öðrum en stórútgerð-
armönnunum og þá fyrst og
fremst húsbónda sínum, Kveld-
úlfi. Annars hefðu þeir varla
getað gleymt því, að Alþingi
samþykkti fyrir 3 árum lög um
skuldaskil fyrir allan vélbáta-
útveginn og að með þeim hefir
verið létt af vélbátaútgerðinni
miljóna skuldabyrði. En þetta
finnst Mbl. ekki í sögur fær-
andi. Því að þar sem stórútgerð-
armennirnir í Rvík eru ekki
með, þar er ekki hægt að tala
um „útvegsmenn" að þess dómi.
Annars má vel minna þjóna
Kveldúlfs við Mbl. á það, að
einnig fyrir stórútgerðina hefir
verið ekki svo lítið gert á síð-
ustu árum, og að minnsta kosti
meira en gert var, meðan þeir
menn fóru með völd, sem Mbl.
telur „vini“ þessarar útgerðar.
í tíð núverandi ráðuneytis er
búið að lækka útflutningsgjald
á saltfiski. Það er búið að taka
í lög, að öðru útflutningsgjaldi
sjávarafurða skuli verja beint
til styrktar sjávarútveginum
sjálfum. Á næstsíðasta þingi
var sett í lög heimild til að gefa
eftir kola- og salttoll á salt-
fisksvertíð. Miklu fé hefir verið
varið í hagstæð lán og styrki til
ýmiskonar nýbreytni í sjávar-
útveginum. Og þegar þurft hef-
ir að hækka tolla á einstökum
erlendum vörum vegna þess að
innflutningurinn í heild minnk-
aði, hefir eftir því sem frekast
var unnt, verið sneytt hjá þeim
vörutegundum, sem sjávarút-
vegurinn þarf að nota til fram-
leiðslu sinnar. Allt þetta eru
ráðstafanir, sem koma öllum
sjávarútveginum til góða, einn-
ig stórútgerðinni, og þetta
hefði áreiðanlega þótt í frá-
sögur færandi í dálkum Mbl. og
ísafoldar, ef Sjálfstæðismenn
hefðu setið í ríkisstjórn eða
haft meirahluta á Alþingi og
staðið fyrir þessum ívilnunum
til útgerðarinnar.
Mbl. kvartar um það í „Reyk-
javíkurbréfunum“, að togaraút-
gerðin hafi verið krafin um
„skýrslur". En þegar nokkrar
þúsundir bænda voru krafðar
um skýrslur í sambandi við
starfsemi kreppulánasjóðs, þá
særði það ekki á neinn hátt
hinar fínu tilfinningar ísafold-
armanna. Það er líka orð að
sönnu, að hjá þeirri skýrslu-
heimtun var ekki gott að kom-
ast. En því ætti stórútgerðar-
mönnum í Rvík að vera vandara
um en bændum landsins? Og
myndi vera minni ástæða til að
láta þá gera hreint fyrir sínum
dyrum?
Togaraútgerðarmenn hafa
beðið ríkið um hjálp. Það er
víst, að atvinnurekstur þeirra
gengur erfiðlega. En möguleik-
ar ríkisins til að leggja fram
peninga, eru takmarkaðir. Ein-
hverjir aðrir landsmenn verða
að borga. Það er vissulega engin
furða, þótt ríkið vilji ganga úr
skugga um, hvort ekki sé ein-
hversstaðar hægt að halda bet-
ur á en nú er gert, og að það
vilji sjálft fá aðstöðu til að
mynda sér skoðun um á hvern
hátt „hjálp“ mætti við koma á
haganlegastan hátt fyrir þjóð-
félagið. Seinlseti ýmsra togara-
útgerðarfyrirtækja í því að gefa
skýrslur, er hinsvegar mjög
undarlegt.
Horft um öxl
llausliO kemnr
Það ekur húmsins vagni svo hljótt um bleika jörð,
og hraðar sér að vefja allt í mildum rökkur-faömi.
Því sólin er svo lág og lýsir stutt um svörð,
og laufin eru fallin af skógargrein og baðmi.
í roðahúmi kvöldsins á vesturloftsins vœng,
er vafurlogarönd við bláar unnar skarir.
Þar hefir eygló hnigið í mjúka mararsœng,
sem mey, er býður ástvini rjóðar kossavarir.
Það verður allt svo þögult í þungum haustsins blœ
— sem þreyttur hugur dvelji við forna œskudrauma,
er rœttust nœsta sjaldan, en féllu á feigðar glœ,
en freista samt — í rökkurkyrrð — að taka stjórn og tauma.
Svo grúfðu hljóða nótt, um himins víða hvel,
til hvildar bjóddu öllum frá dagsins sorg og gleði.
Og hafi ég unnið yfir daginn eitthvað gott og vel,
þá á ég von um svefnsins ró í mínu heita geði.
HALLGRÍMUR JÓNASSON.
I.
Sumarið 1934 urðu stjórnar-
skipti í landinu og að ýmsu leyti
breytt um stefnu í meðferð
þjóðmála. Þeir, sem næst áður
fóru með völd í landinu, studd-
ust fyrst og fremst við núver-
andi stjórnarandstæðinga,
Sjálfstæðisflokkinn og þann
hluta Framsóknarflokksins, er
síðar nefndi sig Bændaflokk, en
nú mun mega kallast svo að
segja fylgislaus í landinu. Þann
tíma, sem síðan er liðinn, hafa
Framsóknarflokkurinn og Al-
þýðuflokkurinn farið með völd
og Framsóknarmenn skipað
forsætisráðherra- og fjármála-
ráðherraembættin allan þann
tíma. Og nú sem stendur er rík-
isstjórnin eingöngu skipuð
Framsóknarmönnum, en studd
af Alþýðuflokknum. Margt hefir
verið um stjórnarstefnuna sagt
af hálfu andstæðinga á þessum
tíma. Blöð stjórnarandstöðunn-
ar höfðu um það geipan mikla,
að Framsóknarflokkurinn hefði
valið til ráðherrastarfanna til-
tölulega unga menn. Þetta er þó
raunar ekki annað en það, sem
flokkurinn hefir ávalt gert.
Hann hefir haft trú á því, að
ungir menn og óþreyttir gæfust
vel til nýrra og ónæðissamra
verkefna. Og yfirleitt hefir þetta
líka reynzt á þann veg.
Því verður heldur ekki neitað,
að viðfangsefnin, sem hin nýja
ríkisstjórn varð að horfast í
augu við, voru tvennt í senn,
erfið og nokkuð nýrrar tegund-
ar. Kreppuár höfðu gengið yfir
landið, og útlitið- var dökkt
framundan. Afurðir landbúnað-
arins voru í hraklegasta verði,
og hjá sjávarútveginum voru
yfirvofandi stórkostlegir mark-
aðsörðugleikar erlendis, sem síð-
ar reyndust enn alvarlegri en
þá var gert ráð fyrir. Og þeir,
sem með völdin hafa farið síðan
1934, hafa heldur aldrei orðið
fyrir neinu sérstöku góðæris-
happi. Ofan á markaðsörðug-
leika atvinnuveganna hafa
þvert á móti bætzt á þessum ár-
um ýmiskonar áföll af hálfu
náttúrunnar: Aflabrestur á
einni síldarvertíð og þrem
þorskvertíðum, óþurkar og
harðindi í stórum hluta lands-
ins og megn óáran í búfé lands-
manna.
Verkefnin, sem fyrir lágu í
upphafi og raunar ávallt síðan,
hafa því í fyrsta lagi verið bar-
átta gegn óvenjulegum erfið-
leikum í þjóðfélaginu. Og það
er vissulega ástæða til þess nú
að horfa um öxl og líta yfir það,
sem aðhafzt hefir verið í þess-
ari baráttu á undanförnum ár-
um af ríkisstjórn og hinum á-
byrga meirahluta á Alþingi.
Það fer bezt á því að gera sér
grein fyrir slíku án skrums og
fordóma, því að þá eru menn
næst heilbrigðri niðurstöðu.
Því verður þá ekki með neinni
sanngirni neitað,að hér hefir
mikið verið að gert. Og árang-
urinn er heldur ekki litill, ef
hann er af góðum hug metinn.
II.
Eitt af fyrstu verkefnunum
var að setja umfangsmikla lög-
gjöf, sem var algert nýmæli hér
á landi, til að hækka verölag á
aðalframleiðsluvörum landbún-
aðarins, kjöti og mjólk. Þessi
löggjöf var erfið í framkvæmd,
sem við var að búast um svo
stórkostlega nýung og sætti
andspyrnu margra. En nú munu
þeir fáir í landinu, sem ekki við-
urkenna árangur þeirra. —
Kreppulögin gömlu þurftu
skjótra endurbóta, til þess að
starfsemi samkvæmt þeim gæti
hafizt og bændur notað sér
hlunnindi þeirra (lánstíminn).
Lög voru sett um saltfisksöluna
til að gera hana réttlátari í garð
smærri útvegsmanna, og komið
upp opinberri stofnun (Fiski-
málanefnd) til að greiða fyrir
nýjum aðferðum í sjávarútvegi
og sölu sjávarafurða. Síldarsalan
var skipulögð í því skyni að
draga úr áhættu við sölu salt-
síldarinnar og tryggja sjómönn-
um og útvegsmönnum eðlilegt
verð fyrir síldina við skipshlið.
Stofnaður var nýr kreppulána-
sjóður fyrir vélbátaútveginn, og
hefir þar með verið létt gífur-
legri byrði af þessum hluta út-
gerðarinnar.
Eitt erfiðasta átakið í upphafi
og raunar öll þessi ár, hefir þó
verið í sambandi við gjaldeyris-
málin og viðskipti þjóðarinnar
við útlönd. Um þau mál er enn
svo mikið rætt og ritað, að þar
er ekki ástæða til aö fjölyrða.
En víst er um það, að árið, sem
nýja stjórnin tók við, vantaði
10—12 milljónir króna til þess,
að þjóðin gæti borgað með fram-
leiðslu sinni andvirði erlendra
vara, og aðrar erlendar kröfur,
er á féllu á því ári. Svo mikið er
víst, að þetta ástand hefir ger-
breytzt, þótt enn súpi þjóðin
seyðið af eldri innkaupum yfir
efni fram.
Með nýju fátækralögunum
hefir verið bætt úr þungbæru ó-
réttlæti, sem fjöldi af hreppsfé-
lögum landsins hafði átt við að
búa og allir höfðu áður veigrað
sér við að taka á. Sérstakri
kreppuhjálp fyrir bæjar- og
sveitarfélög hefir verið komið á
fót, og þeim verst stæðu nú séð
fyrir nýjum tekjustofnum á síð-
astliðnu ári. Stórar fjárhæðir
hefir orðið að veita til að bæta
tjón af óveðrum til sjós og lands,
og til að hjálpa bæjarstjórnum
til að draga úr atvinnuleysinu og
þar með létta á fátækrafram-
færslunni frá því, sem annars
hefði orðið. Til varnar gegn fjár-
pestinni hefir verið varið miklu
fé og sömuleiðis til styrktar
bændum þeim, er mest afhroð
hafa goldið af völdum hennar.
Nefna má þær ráðstafanir, sem
gerðar hafa verið til þess að rík-
ið gæti keypt jarðir mjög skuld-
ugra bænda, til þess að reyna að
forða þeim frá að flæmast frá
jörðunum. Þó hefir sú starfsemi
hvergi nærri getað fullnægt eft-
irspurninni.
Hér er fljótt yfir sögu farið.
Aðeins tæpt á stærstu atriðum,
til þess að rifja upp hin óvenju-
legu, erfiðu og fjárfreku við-
fangsefni, sem kreppa og örðug-
leikar atvinnuveganna hafa
skapað hinu opinbera og reynt
hefir verið eftir fremsta megni
a'ð leysa á þessum árum.
III.
Skuldir ríkisins voru í árslok
1934 41.9 millj. kr. (sbr. Lands-
reikning þ. á. bls. XIII). í árslok
1937 voru ríkisskuldirnar 46.5
millj. kr. Þessar tölur sýna 4.6
millj. kr. skuldahækkun á þess-
um 3 árum. En sú hækkun þarf
skýringa við. Árið 1935 tók ríkið
lán í Englandi, fyrst og fremst
til greiðslu lausaskulda, er safn-
azt höfðu fyrir árslok 1934. En
í sambandi við þessa lántöku var
það talið hagkvæmt að breyta
reikningsláni með ríkisábyrgð,
sem Útvegsbankinn hafði í Eng-
landi í fast lán á nafni ríkisins.
Er þá bankinn skuldunautur
gagnvart ríkinu og stendur
straum af upphæðinni, en hefir
fengið betri kjör en áður. Þessi
upphæð nam um 3 millj. 650 þús.
kr. Afföll af enska láninu 1935
voru um 560 þús. kr., en það var
tekið vegna eldri skulda, og kem-
ur því ekki við rekstri áranna
1935—37. Auk þessa hefir ríkið
nú fært yfir á sitt nafn gamla
skuld, 350 þús. kr„ hjá Skeiða-
áveitunni, sem löngu var vitað,
að lenda myndi á ríkinu, þótt
eigi væri formlega yfirfærð fyrr
en nú. 250 þús. kr. hvíldu í eign-
unum Eyrarbakka og Stokkseyri,
þegar ríkið yfirtók þær eignir og
koma því heldur ekki við rekstri
þessara ára.
í þessum upphæðum felst þá
sú 4,6 millj. kr. hækkun, sem
reikningslega er talin hafa orðið
á ríkisskuldunum á þessum þrem
árum. En eins og hver maður sér
er hér ekki um raunverulega
hækkun að ræða, þar sem þessar
skuldir voru til áður (fyrir árs-
lok 1934). í árslok 1937 var því
skuldabyrði ríkisins raunveru-
lega hin sama og hún var í árs-
lok 1934 — þ. e. hefir ekkert auk-
izt á þessum þrem árum.
Niðurstaðan er þá sú, að þrátt
fyrir innanað- og utanaðkom-
andi örðugleika, er samvinnu-
stjórnin 1935—37 eina stjórnin
síðan ísland varð sjálfstætt rfki,
sem komizt hefir hjá því að auka
skuldabyrði ríkisins.
Lánið, sem tekið var í Eng-
landi á árinu 1935, var mjög hag-
kvæmt fyrir ríkið, því að þar með
bötnuðu mjög lánskjör þeirra
eldri skulda, sem með því voru
greiddar. Raunverulegir (effekt-
ivir) vextir lánsins voru 4,58%.
Til samanburðar er það, að af
ríkisláninu 1934 voru 5,7%, af
ríkisláninu 1930 6,18% og af rík-
isláninu 1921 8,97% raunveru-
legir vextir. Af lausaskuldum í
bönkum hér greiðir ríkið 6% í
vexti.
IV.
Skattar og tollar til ríkissjóðs
hafa tekið allmiklum breyting-
um á þessum 3 árum. Hefir því
mjög verið fram haldið af sum-
um, að skatta- og tollabyrðin á
þjóðinni hafi verið aukin á þess-
um tíma. Má um þetta lengi
þrátta, því að sumstaðar hefir
verið lækkað og annarstaðar
hækkað. Á viðskiptunum við út-
lönd hefir eins og kunnugt er,
sú breyting orðið, að innflutn-
ingur helztu tollvörutegundanna
hefir minnkað stórkostlega, og
hefir þá verið bætt við tolli á það
af þeim, sem innflutt er, til að
vega upp tapið, án þess þó að
neitt verulega tæki til brýnustu
lífsnauðsynja. En hvort skatta-
eða tollabyrðin hafi létzt eða
þyngzt raunverulega, ætti bezt
að sjást með því, að jafna heild-
arupphæð tolla- og skatta fyrr
og nú niður á íbúa landsins og
sjá hvort minni eða stærri upp-
hæð kemur á hvern íbúa nú en
áður. Árið 1937 var heildarupp-
hæð tolla og skatta 13 millj. 861
þús. kr. Það er rúml. 119 kr. á
hvern íbúa. Árið 1925 var heild-
arupphæðin 12 millj. 41 þús. kr.
Það voru þá um 120 kr. á íbúa.
Sé samanburðurinn hinsvegar
gerður þannig, að taka annars-
vegar meðaltal áranna 1935—37
og hinsvegar meðaltal næstu 10
ára á undan (1925—34), verður
útkoman sú, að á fyrra tímabil-
inu (1925—34), eru skattar og
tollar kr. 103,22 á íbúa, en á síð-
ara tímabilinu kr. 109,74 á íbúa.
Hækkunin er því ca. kr. 6,50 á
mann eða rúm 5%, og eru þetta
„milljónaálögurnar", sem stjórn-
arandstæðingum hefir orðið tíð-
ræddast um á þessum árum. Mun
sanngjörnum mönnum vart vaxa
þetta í augum, þegar litið er á
þær kröfur, sem til ríkisins hafa
verið gerðar vegna kreppunnar
og ástands atvinnuveganna.
Framh.
Það er nauðsynlegt,
að innheimtumenn Tímans
út um land geri skil til af-
greiðslunnar hið allra fyrsta,
helzt nú um mánaðamótin. —
Vinnið vel að innheimtu og út-
breiðslu blaðsins.
Egill Gr, Thorarensen og
félagsmál Arnesínga
MAGNÚS TORFASON:
Hann er fæddur 6. janúar 1897
í Kirkjubæ í Rangárvallasýslu.
Faðir hans var Grímur hrepp-
stjóri, sonur hins góðkunna
læknis, Skúla Thorarensen á Mó-
eiðarhvoli og Ragnheiðar, dóttur
síra Þorsteins Helgasonar, þess
er Jónas Hallgrímsson gerði ó-
dauðlegan með hinu dásamlega
erfikvæði sínu, er lifa mun á vör-
um þjóðarinnar meðan íslenzk
tunga er töluð. Var Grímur heit-
inn tvíefldur maður, til hvers er
hann gekk að, hinn öruggasti til
allrar forgöngu, snar og úrræða-
góður og sá manna, er ég vissi
bezt kunna að segja fyrir mikl-
um mannafjölda, fáskiptinn
maður, og óhlutdeilinn, rétt-
orður og grandvar, traust-
ur til fylgis og vinfastur,
enda drengur svo góður, að þar
féll aldrei skuggi á. Var hann því
sjálfkjörinn bændahöfðingi
Rangæinga, eftir er Sigurð dbrm
Magnússon á Skúmstöðum leið,
þann er dr. Jón Þorkelsson, þjóð-
skjalavörður, taldi göfgastan
bænda hér á landi um sína daga.
Móðir Egils var JónínaEgilsdótt
ir frá Múla í Biskupstungum, af
gömlum bændaaðli, er þar’hafði
búið mann fram af manni um
tveggja alda skeið. Hún var
myndarkona hin mesta til allra
verka, vel -að sér til munns og
Egill Gr. Thorarensen
handa, enda stórgreind, eins og
hún átti ætt til. Það bar þó af,
hve góð kona og göfug hún var,
svo allir, er áttu því láni að
fagna að kynnast henni, báru
elsku til hennar. Var hún þegar
í föðurgarði dýrk'uð fyrir mann-
kosti sína, og „engillinn sá“ var
hún kölluð af Einari Þorsteins-
syni á Vatnsleysu, einu mesta
göfugmenni, er ég hefi kynnzt,
en hann var nágranni hennar á
æskuárum hennar. Sjálfur læt
ég svo um mælt, að ég hefi ekki
fyrir hitt hugþekkari konu á
langri æfi minni, en þar er raun
lofi betri, því bóndi hennar sá
ekki glaðan dag að henni liðinni.
Egill ólst upp í heimahúsi við
algenga vinnu, en eftir að
hann komst fram yfir, fékk
hann nokkra tilsögn í almenn-
um fræðum. Gerðist hann síðar
háseti á togara, en hætti við það
fyrir heilsu sakir. Hann tók þátt
í hinu fræga togaraverkfalli 1916
og var mikill borði, strákurinn.
Eftir það sneri hann sér að verzl-
un, brá sér til Danmerkur,
stundaði þar verzlunarfræði og
var við samvinnuverzlun þar í
landi um skeið.
Árið 1918 setti Egill upp verzl-
un í Sigtúnum. Átti hann þar
örðugt uppdráttar, því á þeim
árum féllu vörur í verði dag frá
degi, bæði innlendar og útlend-
ar, en þó erfiðast að halda þar
uppi vetrarverzlun, meðan ekk-
ert var gjört til að halda vegum
færum yfir Hellisheiði. Smátt og
smátt jók hann samt verzlun
sína og vann sér traust lánar-
drottna sinna fyrir fádæma
dugnað og eindæma skilsemi.
Á þeim árum dró svo úr mætti
kaupfélaganna beggja (Heklu og
Ingólfs) að þau voru að leggjast
alveg niður. Urðu Suðurlending-
ar því að sækja alla verzlun til
Reykjavíkur og má geta nærri
hvílíkur hnekkir það var fyrir
héraðið. Árið 1924 réðist Egill
svo í að fá vöruskip upp til Eyr-
arbakka og hélt því áfram með-
an hann rak verzlunina. Upp frá
því færðist verzlun hans í auk-
ana ár frá ári, svo hann varð á
fáum árum allvel efnaður mað-
ur, enda verzlun hans hin blóm-
legasta.
Samtímis höfðu kaupfélögin
hjaðnað niður fyrir öfugstreymi
örlaganna. Þótti ráðamönnnm
héraðsins eigi við svo búið mega
standa, sérstaklega eftir að
Mjólkurbú Flóamanna var stofn-
að, og reru að þvi öllum árum að
kaupfélag risi upp aftur. Var þá
um tvennt að velja, að stofna
félagið í samkeppni við Egil, eða
fá hann til að standa fyrir því.
Varð það ofan á að snúa sér að
Agli, meðfram vegna þess, að
Flóabúið var þá höfuðlaust að
kalla, en engum treyst betur en
honum til að færa það í föftin,
berstrípað og skuldum vafið.
Var svo Kaupfélag Árnesinga
stofnað, pieð Agli sem forstjóra.
Keypti það fasteignir hans fyrir
verð, sem mörgum þá þótti í
hæsta lagi, en nú munu allir sjá,
að voru happakaup. Tók það til
starfa 1. jan. 1931 og hefir síðan
blómgazt ár frá ári, svo að rætur
þess breiða sig nú orðið um allt
Suðurlendið, frá Herdísarvík og
austur undir Eyjafjöll, til mikils
hagræðis fyrir héraðsbúa. Er
hvorttveggja, að verzlun þar
hefir stórbatnað á þessum árum,
sjóðir félagsins vaxið árförum og
héraðsbúar fengið mikla atvinnu
við það, sér til mikils framdrátt-
ar. Má bezt marka veldi félagsins
á því, að við hliðina á því hefir
vaxið upp blómlegasta smáverzl-
unin austan fjalls, í skjóli verzl-
unarhaftanna. Jafnframt hefir
félagið hafizt handa um stór-
auknar umbætur í héraði.
Er þess fyrst að geta, að félag-
ið keypti hina fornu verstöð,
Þorlákshöfn, sem var í þann veg-
inn að leggjast niður. Hefir það
gjört þar miklar lendingabætur,
bætt Norðurvörina, svo að nú
ganga þaðan 10 hreyfilbátar, og
þegar hafizt handa um að bæta
Suðurvörina, en þar er byrjað að
gjöra lendingu fyrir stærri fiski-
skip. Samtímis hefir verið byggt
þar salthús, íshús og verbúðir,
svo að aðstaða öll til sjósóknar
er þar orðin langsamlega betri
en í öðrum verstöðvum austan
fjalls. Er þar með stigið drjúgt
spor til þess, að Suðurlendið
verði sjálfu sér nóg til lands og
sjávar, en að því ber að sjálf-
sögðu að keppa.
Þá hefir félagið endurhresst
gömlu einokunarhúsin á Eyrar-
bakka,sem orðin voru hrörleg og
samangengin, gjört þar myndar-
lega bryggju og bætt uppskipun-
artæki, svo að þau munu nú mun
betri en í öðrum hafnleysum hér
við land.
Enn hefir félagið keypt Laug-
ardælatorfuna, austur afSelfoss-
landi, en sá landaauki er nauð-
synlegt skilyrði fyrir vexti verzl-
unarstaðarins og sýnir einna
bezt stórhug þann, og framsýni,
er ræður í félaginu. Hafa þar
þegar verið gjörðar stórmiklar
jarðabætur og byggð stórmynd-
arleg hlaða og gripahús.
Loks léði félagið sitt góða lið til
að sandarnir utan Ölfusár og út
í Selvog yrðu girtir og græddir,
en Þorlákshöfn á drjúgan hlut af
því landi. Er þar með hafinn við-
búnaður þess að þeim auðnar-
grjótum verði breytt í frjósamar
lendur, eins og var til forna, er
Arnarbælisós (Ölfusá) átti útfall
innar af Skötubát. Sýndi félagið
enn með því, að það lætur sér
engu óannara um að búa í hag-
inn fyrir komandi kynslóðir, en
að nurla saman aurum til smá-