Tíminn - 15.11.1938, Side 4

264
TÍMIHny, þrigjwdagiim 15. n6v. 1938
66. hlað
Frú Anna Eleanor Roosevelt,
kona Roosevelt forseta, var 54
ára gömul í slðastl. mánuði. Hún
er bróðurdóttir Theodore Roose-
velt fyrrv. forseta og sat hann
brúðkaup þessara œttmenna
sinna, sem haldið var í marz-
mánuði 1905.
Frú Roosevelt fékk mjög góða
menntun og stundaði kennslu-
störf áður en hún giftist. Einnig
tók hún mikinn þátt í ýmsri fé-
lagsstarfsemi kvenna og hélt því
áfram þangað til maður hennar
var kosinn forseti 1932. Gegndi
hún jafnvel nokkrum sinnum
formannsstörfum í ýmsum
landssamböndum kvenna.
Hún er ágœtlega ritfœr. —
Nokkrum árum eftir að Roose-
velt varð forseti, gerði hún
samning við ameriska frétta-
stofu um að skrifa daglega einn
kafla í greinaflokki, sem nefnd-
ist: Dagbókin mín. Birtust þess-
ar greinar í 75 amerískum blöð-
um, sem hafa samtals um 4 milj.
lesenda. í greinum þessum kem-
ur hún viða við, en mest segir
hún þó frá störfum sínum í
Hvíta húsinu. Fyrir þetta starf
sitt fær hún 45 þús. kr. á ári.
Nýlega hefir úrval þessara
greina hennar komið út í bókar-
formi.
Hjónaband herinar og Roose-
velts er talið mjög til fyrirmynd-
ar og er henni að verulegu leyti
þakkað, að Roosevelt náði bata
eftir lömunarveiki, sem hann
fékk fyrir nokkrum árum. Þau
hafa eignazt fjóra syni og eina
dóttur, sem öll eru gift, og hafa
yngstu synirnir náð sér í mjög
rík kvonföng.
Frú Roosevelt er talin ein
bezta húsmóðirin, sem komið
hefir í Hvíta húsið, enda þótt
hún starfi mikið á öðrum svið-
um.
Mustafa Kemal Atatiírk
(Framhald af 3. síðu.)
lega og var bönnuð öll þátttaka í
skemmtunum. Fjölkvæni var
leyfilegt og var algengt meðal
efnaðri stéttanna. Löggjöf Mus-
tafa Kemal veitti konum jafnan
rétt á við karlmenn. 1934 var
þeim veittur kosningaréttur og
eiga nokkrar konur þegar sæti á
þjóðþinginu. Þær taka nú orðið
fullan þátt í skemmtunum og fé-
lagslífi, enda hefir Mustafa Ke-
mal engan áróðuT sparað í því
skyni. Fjölkvæni var vitanlega
bannað. Frh.
Þ. Þ.
A krossgötum.
(Frh. af 1. síðu.)
að láni til þessarar framkvæmdar, og
jafnframt hefir verið samið við það
um 10% lækkun á brunabótaiðgjöld-
um, þegar öryggisráðstöfunum þessum
hefir verið komið í framkvæmd. En
afslættinvfm verður síðan varið næstu
ÚR BÆIVUM
Félag ungra Framsóknarmanna
heldur umræðu og skemmtifund í
Sambandshúsinu í kvöld. Þórir Bald-
vinsson byggingafræðingur sýnir
skuggamyndir frá Kaliforniu og lýsir
landi og fólki. Umræður verða
um starfsemi félagsins á næsta ári og
framtíðarverkefni þess. Auk þessa gít-
arspil og söngur. í fundarbyrjun fer
fram inntaka nýrra félaga. Pundurinn
hefst kl. 8.15 stundvíslega.
Minningarathöfn
um sjómennina, er fórust með tog-
aranum Ólafi, fer fram í dómkirkjunni
á miðvikudaginn og hefst kl. 2. Ætlazt
er til, að vinnuhlé verði hér í bænum
meðan athöfnin stendur yfir. — Kl. 10
f. hád. á morgun verður einnig af-
hjúpaður minnisvarði á leiði óþekkta
sjómannsins, sem var jarðaður í Poss-
vogskirkjugarði 1933 Er það viti, 2%
m. á hæð, með ljósahjálmi. Sjómanna-
ráðið hefir látið reisa minnismerkið,
en það er skipað fulltrúum frá stéttar-
félögum siómanna í Rvík og Hafnar-
firði.
Bíóin.
Nýja Bíó sýnir nú ameriska mynd,
sem nefnist: Stella Dallas. Er myndin
bæði athyglisverð og vel leikin og má
telja hana í röð betri mynda, sem
hér hafa verið sýndar.
Leiðrétting.
í frásögn „Á krossgötum" í síðasta
blaði hefir misprentast nafn i nokkr-
um hluta upplagsins. Átti að standa:
Jóhannes Árnason, en ekki Jóhannes
Ármann.
Trúlofun.
Siðastl. laugardag opinberuðu trú-
lofun sína ungfrú Sigrún Þórðardóttir
frá Viðey og Ásgeir Einarsson renni-
smiður í Landssmiðjunni.
Gestir í bænum.
Einar Árnason alþingismaður á
Eyrarlandi, Þorsteinn Jónsson kaup-
félagsstjóri á Reyðarfirði, Þorsteinn
Kristjánsson prestur í Sauðlauksdal,
Ingimundur Asgeirsson á Reykjum í
Lundarreykjadal, Árni Helgason lækn-
ir á Patreksfirði. Ásbjörn Ólafsson
bóndi í Skáladal, Jón Þorleifsson kaup-
félagsstjóri í Búðardal, Guðjón Jó-
hannesson, smiður í Kvígindisdal, Klá-
us Eggertsson í Leirárgörðum í Leirár-
sveit, Baldur Baldvinsson bóndi á Ó-
feigsstöðum í Köldukinn, Þorgils Þor-
gilsson á Þorgilsstöðum á Snæfellsnesi,
Guðmundur Stefánsson bóndi á Fitjum
í Skorradal, Hjálmtýr Jóhannsson
bóndi á Saursstöðum í Dölum, Guð-
mundur S. Jónsson kaupfélagsstjóri
á Sveinseyri, Sigfús H. Bergmann
kaupfélagsstjóri á Flateyri, Eyjólfur
Sgiurðsson bóndi á Fiskilæk í Mela-
sveit.
Gagnrýnin á gerð-
um Chamberlains
ÞaS vakti, sem kunnugt er,
mikla og almenna gleði í Eng-
landi, þegar fjóTmenningarnir í
Miinchen komu sér saman um
lausn Tékkóslóvakíudeilunnar,
og ófriði var afstýrt. Yfirleitt
mun hafa verið talið, að það
hafi fyrst og fremst verið
Chamberlain að þakka, að .ekki
varð ný heimsstyrjöld að þessu
sinni, enda var Chamberlain
mikið fagnað er hann kom af
ráðstefnunni og honum sendur
fjöldi heilla- og þakkarskeyta
víðsvegar að. Nú virðist þó ann-
að hljóð vera komið í strokk-
inn. Hvaðanæfa að berast
fregnir um óánægju ýmsra
merkustu manna í Englandi út-
af lausn Chamberlains á Tékó-
slóvakíudeilunni, og hann er nú
sakaður um að eiga meginsök-
ina á því, að Tékkóslóvakíu var
skipt og svo illa með hana farið,
sem raun varð á. í Tékkósló-
vakíu ,er mikil gremja gegn
Englendingum og Frökkum út
af því, hve eftirgefanlegir þeir
voru. Ekki er það heldur furða,
því að illa brugðust þessar þjóð-
ir því trausti, sem Tékkar báru
til þeirra. Því til sönnunar skulu
hér tilfærðar nokkrar setningar
úr ræðum Soukup, forseta þings
Tékkóslóvakíu, er hann flutti
síðastliðið sumar fyrir hóp
sænskra samvinnumanna, sem
voru í heimsókn í Prag. Hann
ræddi um Sudetadeiluna og
sagði meðal annars: „Við höf-
um okkar öflugu hervarnir, en
það sem meira er um vert er,
að við eigum öfluga vini, sem
munu vernda oss, ef eitthvað
kemur fyrir. Að baki okkar er
hið volduga Rússland, stóru lýð-
ræðisríkin England og Frakk-
land og öll önnur lýðræðisrík-
in. Það er eðlilegt, því að við
hér í Tékkóslóvakíu erum út-
vörður lýðræðisins í Mið-Ev-
rópu og barátta okkar fyrir
frelsi er jafnframt barátta fyrir
frelsinu og lýðræðinu í heimin-
um. Þess vegna erum við örugg-
Mi ii ii i ii gar a t höf n
um sklpshöfnina er fórst með b.v.
„Ólafi44 fer fram í Dómkirkjuimi
miðvikud. 16. nóv. klukkan 2 e. h.
Athöfninni verður útvarpað.
Allíance, h.f.
15 ár til þess að greiða stofnkostn-
aðinn til framkvæmdarinnar. Bæjar-
búar og vátryggjandi fá þannig aukið
öryggi gagnvart eldsvoða og vátryggj-
endur vissu fyrir lækkun iðgjalda af
brunatryggingum í framtíðinni.
102
Andreas Poltzer:
Patricia
103
um. Fulltrúinn varð var um sig, en svo
minntist hann þess, að hann hafði heyrt
talað um þessar útgöngudyr áður. Samt
sem áður opnaði hann þær ekki. Hann
átti ennþá dálítið ógert þarna í húsinu.
John Plane, dyravörðurinn, varð ekk-
ert glaður, þegar fulltrúinn kom aftur.
En hann gætti þess vel, að láta það ekki
á sér sjá, því að Whinstone hafði sagt
satt, eða nærri þvi satt, þegar hann
hafði hótað honum því, að hann gæti
hvenær sem væri útvegað honum nokk-
urra ára vist i fangelsinu í Dartmoor.
— John, ég held, að ég taki yður með
mér! sagði hann lágt.
— Sir, ég hefi farið eftir fyrirmælum
yðar! svaraði Plane hvumsa.
— Svo! Til hvers var þá þetta merki
með ljósunum?
— Herra fulltrúi, það var ekki ég! sór
kempan og sárt við lagði.
— Hver var það þá? spurði Whinstone
stuttur í spuna.
— Það er gagnslaust að spyrja mig um
það, herra! Hann yppti öxlum.
— Heyrið þér, John, ef þér reynið að
ljúga að mér, þá fáið þér ekki að reykja
cigarettu í næstu þrjú ár, og yður þykir
gott að reykja, er ekki svo....? John,
hver var það, sem hrópaði á hjálp fyrir
dálítilli stundu?
— Sir, ég get svarið þess dýran eið, að
ég veit það ekki. Það skeður svo margt í
þessu húsi.... John Plane þagnaði
skyndilega.
Orðin virtust hafa farið fyrir ofan garð
og neðan hjá fulltrúanum. Efabros lék
um andlit hans.
— Verra gat það verið, John. En dýri
eiðurinn yðar er því miður ekki full-
nægjandi trygging fyrir því, að þér segið
satt.
— Herra fulltrúi, svei mér, ef ég veit
það!
— John, munið þér eftir ljóshærðu
stúlkunni, sem kom inn rétt á undan
mér?
Risinn kinkaði kolli.
— Kemur hún oft hingað?
— Þetta er annað skiptið, sem ég sé
hana, Sir.
— Skyldi hún vera farin?
— Ég veit það ekki, Sir. Ég hefi aðeins
umsjón með inngöngudyrunum. Það eru
aðrar útgöngudyr úr klúbbnum.
Fulltrúinn sneri við og ætlaði að fara.
— John, munið þetta: Ég vil ekki að
fólk hér í klúbbnum viti hver ég er!
Við útgöngudyrnar hitti fulltrújnn
þjón, þann eina, sem ekki var einkennis-
klæddur. Hann hélt á stóru ljóskeri í
hendinni og fylgdi Whinstone yfir húsa-
ir. Oruggir vegna okkar eigin
styrkleika og vegna styrks hinna
góðu vina vorra.“
Þessi orð mælti forseti þings-
ins í Tékkóslóvakíu tveim mán-
uðum áður en fjórveldaráð-
stefnan var í Munchen, þar sem
„vinirnir“ fórnuðu mörgum
beztu héruðum landsins, víg-
girðingunum, sem Tékkar
höfðu lagt í öll þau verðmæti,
sem þeir gátu, og þar með var
að miklu leyti fórnað sjálfstæði
landsins. Vonbrigði Tékka eru
því sannarlega skiljanleg og
eðlileg.
Hinn heimsfrægi enski hag-
fræðingur, Keynes, hefir gagn-
rýnt stjórnmálastefnu Cham-
berlains mjög ákveðið. „Það
hefði verið auðvelt að fá heið-
arlega lausn á Súdetadeilunni,
ef England, Frakkland og Rúss-
land hefðu verið fullkomlega
sammála og ákveðin“, segir
Keynes. „Hitler og Chamberlain
hafa ekki verið á gagnstæðri
skoðun heldur í raun og veru
sammála, og báðir hafa vitað,
að hervæðingin var ekkert
annað en leikur, sem aldrei átti
að verða veruleiki“, segir hann
ennfremur. „Hitler hefir sagt,
að takmark hans sé Ukraine, en
Tékkóslóvakía með sinn sterka
her og í bandalagi við Rússa,
var í vegi fyrir honum, til þess
að koma þessum áformum sín-
um fram, þess vegna var nauð-
synlegt að byrja á Tékkósló-
vakíu. Svo hefir hann verzlað."
„Okkur“, segir Keynes, „hefir
hann keypt með flotasamning-
um, Frakka með því að segja
þeim, að hann óski ekki eftir
landvinningum í vestur, ítali
með því að lofa að draga sig til
baka á Balkan, Pólverj a með því
að fórna Þjóðverjum í Schlesíu
í bili, og loforðum um að fá
hluta af væntanlegum vinning-
um í Rússlandi. Það eru aðeins
Ítalía og Rússland, sem tapa í
hinu pólitíska spili. England og
Frakkland hafa ekki tapað öðru
en heiðrinum, og vináttu og
sambandi við trúfastar og heið-
arlegar þjóðir“, segir Keynes að
lokum.
Eins og greinilega hefir komið
fram af stjórnmálaafstöðu
tékknesku stjórnarinnar síðan
afhending Súdetahéraðanna og
víggirðinganna fór fram, á hún
ekki annars úrkosta en að reka
sem vingjarnlegasta pólitík
gagnvart Þýzkalandi og láta
þýzku stjórnina ráða stefnu
sinni. Tékkar hafa ekki aðeins
orðið að láta af hendi víggirð-
ingar og iðnfyrirtæki fyrir verð-
mæti, er nema um 180 millj.
sterlingspunda, heldur og flest
þau héruð, sem þeir fengu frá
hráefnin til iðnaðarins: járnið,
timbrið og olíuna, allt hafa þeir
misst, og nú verða þeir að flytja
inn nær því öll hráefnin. Sökum
þessa hefir útflutningurinn líka
minnkað um helming. Iðnaður-
inn og allt atvinnulífið er lamað,
og landinu er í raun og veru
stjórnað frá Þýzkalandi, sem
með hin gömlu, voldugu vígi
Tékka og hinn þýzka her alveg
við óvíggirt landamæri hinnar
nýju Tékkoslóvakíu, getur vitan-
lega haft öll ráð hennar í hendi
sér. Gl. R.
Viðr eisnartillögur
(Framhald af 1. síðu.)
fjárhag ríkisins. Eru þær í
stuttu máli þessar: 40 klst.
vinnuvikan verður afnumin,
ýms gjöld lækkuð um 20%,
beinir skattar hækkaðir um
30%, nýr skattur lagður á auka-
vinnu- og eftirvinnutekjur,
burðargjald bréfa, símagjöld og
fargjöld innanlands hækkuð.
Von er á fleirum ráðstöfunum
frá stjórninni, er hafa það
markmið að örfa framleiðsluna,
sem minnkað hefir vegna hins
stutta vinnutíma, stöðva á-
framhaldandi tekjuhallarekstur
ríkisins og afla aukins fjár til
vígbúnaðar.
Miðflokkarnir og hægri flokk-
arnir hafa lýst sig fylgjandi
þessum ráðstöfunum stjórnar-
innar, kommúnistar hafa lýst
sig þeim andstæðiT, en afstaða
jafnaðarmanna er óákveðin.
Franska þingið er nú um það
leyti að koma saman.
ilillllimimtGAMLA
IVótt bak við
vígstöðvarjiar
Áhrifamikil og listavel
leikin þýzk kvikmynd, tek-
in af UFA-félaginu.
Aðalhlutverkin leika, hin
fagra leikkona
LIDA BAAROVA
og
MATHIAS WIEMAN.
nýja BíóimtmMmmí
STEIXA DALLAS
Fögur og tillromumikil
amerísk stórmynd frá Uni-
ted Artists, samkvæmt
samnefndri söga eftir Olive
Higgins.
Aðalhlutverkin leika:
Barbara Stanwick,
Anne Shirley,
Alan Hale o. fl.
Aukamynd:
TÖFRASPEGILLINN
Litskreytt Mickey Mouse
teiknimynd.
::mm
Loðdýraræktarfélag íslands
heldur sýningu á blárefum og silfurrefum í Græn-
metisskálanum í Reykjavík í dag og á morgun.
Sýningin verður opnuð báða dagana kl. 10 árd.
og dómar fara fram báða dagana, meðan birta leyfir,
nema milli kl. 12 og 1 miðdegis.
Blárefir verða dæmdir fyrst og síðan silfurrefir,
í flokkum eftir aldri, kyni og lit, þannig að fullorðin
dýr verða dæmd á undan yrðlingum, dökk dýr á
undan ljósum og karldýr á undan kvendýrum.
Dómarar verða Ole Aurdal og H. J. Hólmjárn.
Sýningarstjóri Tryggvi Guðmundsson, bústjóri
Aðgangur, við innganginn, er 1 króna, hvert sinn,
sem farið er inn á sýninguna.
SýningarneSndin.

Eimskipafélagið ,,ísafold“ h. f.
E.s. ,.ED D A“
hleður í GENOA, LIVORNO og NEAPEL á
tímabilinu frá 28. nóv. til 6. des beínt til Rvk.
Umboðsmenu á öllum stöðunum eru:
NORTHERN SHIPPING AGENCY, Genoa
Upplýsingar bjá:
Gunnarí Guðjónssyni
skipamiðlara. Símar: 2201 & 5206.
Kjarnar — (Essensar)
Uöfum birgðir af ýmiskon-
ar kjörnnm til iðnaðar. —
Afengisverzlun
RÍKISIHS

9Núðin6
fer vestur og norður fimmtudag
17. þ. m. kl. 9 s. d.
Tekið á móti vörum til hádegis
á morgun.
Pantaðir farseðlar óskast sótt-
ir á morgun.
Þer ættuð að reyna kolin og
koksið frá
Kolaverzlnn
Signrðar Ólafssonar.
Símar 1360 og 1933.
TRÚLOFUNARHRINGAR, sem
æfilán fylgir, sendir gegn póst-
kröfu, hvert á land, sem er. —
Sendið nákvæmt mál.
SIGURÞÓR,
Hafnarstræti 4, Reykjavik.