Tíminn - 01.12.1938, Blaðsíða 7

7
FiillveldisdagsfolafS
TÍMIM, fimmtndagmn 1. des. 1938

Þegar halda þurfti hátíðlegt
þúsund ára afmœli Alþingis,
var Hótel Borg reist. Áður
hafði ekki verið til gistihús
liér á landi á borð við það
sem tíðkast í öðrum löndum.
t hótelinu eru 28 tveggja
manna gestaherbergi, og 14
eins manns herbergi, tveir
rúmgóðir samkvœmissalir og
tveir minni, móttökuherbergi
og r.úmgóð fordyri og fata-
geymslur. Og allt er hótelið
búið hinum fullkomnustu nú-
tímaþœgindum. Stofnkostn-
aður hótelsins með búnaði
var 1.280 þús. kr. — Myndin
er af vesturhlið gistihússins,
sem snýr að Austurvelli.
Stœrstu hátíðahöld, sem hafa
var 1000 ára afmcelis Alþingis.
ráðherrann,
verið haldin á íslandi, var Alþingishátíðin á Þingvöllum 1930, þegar minmt
Voru þar saman komnir um 30—35 þúsund manns. Á myndinni sést forscetis-
Tryggvi Þórhallsson, vera að setja hátíðina.
í árslok 1918 átti Eimskipafélagið tvö skip, sem önnuðust flutninga, og ríkið
þrjú. Þessi skip voru Gullfoss, Lagarfoss, Borg, Sterling og Willemoes. Auk
þess munu tvö seglskip, sem höfðu hjálparvélar, hafa verið í förum hér
við land. Sérstakur bátur var einnig í förum meðfram suðurströndinni. Annan
skipakost, sem annaðist flutninga, áttu íslendingar þá ekki. Samanlagt burðar-
magn þessara skipa var um 5620 rúmlestir. í sumar var tala íslenzkra skipa,
sem önnuðust farþega- og vöruflutninga 14 og samanlögð stœrð þeirra 14,440
rúmlestir. Síðan hefir Esja verið seld úr landi, en stœrra og fullkomnara skip
verður byggt í hennar stað. Skipaferðunum milli landa hefir fjölgað verulega
á þessu tímabili og sömuleiðis hafa strandferðirnar aukizt verulega, þótt út-
lendingar hafi dregið úr siglingum hingað, enda hefir íslenzki verzlunarflotinn
nœr þrefaldazt á þessum tima. — Myndin er af Goðafossi.
Á seinustu árum hefir áhugi fyrir íþróttum farið mjög vaxandi. Mörg íþrótta-
félög hafa verið stofnuð til að vinna að auknum íþróttaiðkunum og leikfimi
og sund hefir verið tekið upp sem námsgrein í flestum skólum, þar sem því
hefir verið komið við. í frjálsum íþróttum hafa stöðugt verið að nást betri
metárangrar. Eitt djarfasta átakið, sem gert hefir verið til eflingar íþróttum,
er bygging íþróttahúss Jóns Þorsteinssonar, sem var fullgert haustið 1935.
í húsinu eru tveir miklir leikfimissalir, búnir hinum fullkomnustu tœkjum,
tvö jataskiptaherbergi með rúmgóðum steypibaðsklefum áföstum. t kjallara
hússins er fyrsta gufubað, sem komið liefir verið á fót liér á landi, án þess
að stuðst sé við jarðhita. Kostaði húsið uppkomið um 180 þúsund krónur. —
Myndin er af því.
Myndhöggvaralistin er, likt og málaralist, ung liér á landi. Á síðustu áratugum
hafa nokkrir myndhöggvarar getið sér hinn bezta orðstír, jafnvel á alþjóð-
legan mœlikvarða. Kunnastur er Einar Jónsson, en listasafn hans við
Njarðargötu liér i Reykjavík, var bygg't 1920. Af öðrum myndhöggvurum er
Ásmundur Sveinsson þekktastur. Hann hefir komið sér upp merkilegu lista-
safni. Ríkarður Jónsson er merkilegur listamaður og einkum eru mannamyndir
lians sérstæð list. — Myndin er hér birtist, er af höggmynd, er nefnist Jól,
eftir Einar Jónsson.
Á tímabilinu 1928—1937 hefir ríkissjóður lagt fram kr. 113.335,00 til þess að
koma upp sundlaugum viðsvegar um land, einkum þar sem jarðhiti var fyrir
hendi. Á sama tíma hefir úr ríkissjóði verið varið til sundkennslu í Reykjavík
kr. 25,800,00 og annars staðar kr. 24,950. — Myndin er frá sundlauginni að
Laugum í Dalasýslu.
Á undanförnum árum hefir verið kappkostað að vanda frágang verzlunar-
búða mikið meira en áður, bœði til að tryggja bœtta meðferð varanna og til
að auka sölu þeirra. Á myndinni sést ein af verzlunarbúðum Kaupfélags
Reykjavíkur og nágrennis.
Árið 1918 var póstferðunum háttað þannig, að farnar voru 15 aðalpóstferðir
og nutu þeir, sem ekki gátu hagnýtt sér strandferðirnar, því rúmlega einnar
póstferðar í mánuði. Nú eru póstferðir daglegar í nágrenni Reykjavíkur, viku-
legar annarstaðar á stórum svœðum, og hálfsmánaðarlegar þar sem þœr eru
strjálastar. Auk þessa eru svo miklu örari skipaferðir en áður og yfir sumar-
tímann eru póstferðir miklu fleiri í þeim byggðarlögum, sem njóta bifreiðasam-
gangna. Árið 1918 var fjöldi póstmanna 564, en er nú 820. Þá voru póststöðvar
407, en eru nú um 550. — Myndin er af póstflutningabíl.
.Sú framkvœmd þjóðarinnar á tímabilinu 1919—38, sem lýsir einna mestri
rœktarsemi við sögu þjóðarinnar og náttúrufegurð landsins, er þjóðgarðurinn
á Þingvöllum. Hugmyndin um þjóðgarðinn mœtti allmikilli mótspyrnu í jyrstu,
en 1928 voru lögin um friöun Þingvalla samþykkt og landið girt nokkru síðar.
Auk þess, sem reynt hefir verið að auka skógargróðurinn, hafa vellirnir verið
stœkkaðir, bærinn á Þingvöllum endurbyggður í sveitabœjarstíl og gistihúsið
Jlutt þangað, sem það samrýmist staðnum betur.
Fyrstu skýrslur um bifreiðaeign landsmanna eru frá 1924. Þá voru fólksbifreiðar
154 og vöruflutningsbifreiðar 157. Síðustu tölur um bifreiðaeignina eru frá
1937. Þá var tala fólksbifreiða 876 og tala vöruflutningdbijreiða 1031. Hefir
því bifreiðaeignin margfaldazt á þessu tímabili og var hún þó vitanlega miklu
meiri árið 1924 lieldur en árið 1918.
Málaralistin á íslandi er ung. Þórarinn Þorláksson og Ásgrímur Jónsson eru
raunverulega elztu málarar íslendinga. Á siðustu tuttugu árum hafa lang-
jlestir listmálara okkar komið fram á sjónarsviðið og viðgangur málaralistar-
innar verið mikill. Fyrir réttum tiu árum tók Menningarsjóður til starfa og
hefir liann meðal annars styrkt málarana með því að kaupa af þeim listaverk
þeirra. — Myndin er af málverki eftir Finn Jónsson.
Harðjiskverkun til út/lutnings er atvinnugrein sem féll með öllu niður hér
á landi. En þegar á liarðnaði um markað fyrir .saltfiskinn, var að nýju fitjað
upp á þessari œfafornu fiskverkunaraðferð. Nú eru til hér á landi hjallar eða
trönur sem samtímis vœri hcegt að herða á allt að 1100 smálestir, miðað við
fullhertan fisk. Kostnaðarverð hjallanna er 250 þús. krónur. Á árunum 1935—38
hafa verið framleiddar samtals 2370 smál. af harðfiski, mestmegnis ufsa.
Útflutningsverðmœtið nemur 1137 þús. krgna, en birgðir eru nú um 250 smál.
Til þess að gera mönnum grein fyrir, að hér er um framleiðsluvöru að rœða,
sem engan veginn er lítils um vert, skal þess getið, að útflutningur Norðmanna
á harðfiski síðastliðið ár nam 33 þús. smálestum. — Myndin er af hjöllum á
Hrólfsskálamelum á Seltjarnarnesi.

T-
*• ; ■!
■ ';.y ■;■ V . - ■:
4
*
' '