Tíminn - 24.12.1938, Side 1

ll 11, /
JOLAHUGVEKJA
Eftir PÁL ÞORLEIFSSON, prest að Skinnastað
Frásagan um fæðingu Jesú í Lúkasarguð-
spjalli er svo einföld, að hvert barn fær
numið hana, en þó svo dulræn, að fullþroska
maöur starir orðlaus undrunar inn í heim
þeirra töfra, er hún opnar.
Sem í fáguðum krystal stígur ein myndin
fram á fætur annarri, hrein í sinni fegurð
og undursamleg í einfaldleik sínum.
í framandi bæ knýja fátæk hjón dyra,
ganga hús frá húsi, en er hvarvetna úthýst.
Þreytt eftir langan dag láta þau loks fyrir-
berast í fjárhúsi utan bæjarins.
Skóhljóð kvöldsins er að þagna. Ofar
myrkri næturinnar brenna kerti himinsins,
ein stjarnan stígur fram á fætur annarri.
Þessi hljóða vökusveit gefur grun um að svo
muni vernd haldin um allt líf frá æðri
stöðum.
Á þessari nóttu elur konan veglúna frum-
getið barn sitt. Jatan er fyrsta hæli þess,
síðan hvert það mannshjarta, sem þráir frið
og ann göfgi. Og er skammur tími er liðinn
er húsvillta konan hyllt af milljónum
manna, sem drottning himins og jarðar.
Úti í haga halda hjarðmenn vörð um
hjörð sína. Allt í einu stendur vera annarra
heima mitt á meðal þeirra. Birtan, sem
ljómar af henni, er sem ljós, er logar á
ósýnilegum kveik í myrkrinu. í fyrsta skipti
berst hljómur þessara ógleymanlegu orða
inn í nótt jarðarinnar: „Yður er í dag
frelsari fæddur.“
Og svo hefst hinn fyrsti jólasöngur:
„Dýrð sé Guði í upphæðum og friður á jörðu
með þeim mönnum, sem hann hefir vel-
þóknun á.“ Hann er sunginn af sveit himn-
eskra sendiboða, sem fylgt hafa nýfæddum
sveini alla leið inn yfir landamæri þessa
lífs. Fátækir hjarðmenn heyra fyrstir óma
hans. Síðan skyldi hann bergmála frá
brjósti til brjósts um víða veröld hver jól
og slá um stund þögn á hrópyrði og hvers-
konar þras, kalla eitt kvöld, einn dag, ei-
lítiS brot af friði himinsins yfir blóðidrifna
jörð, skapa helgidóm, hvar sem lítið kerti
brennur og hjarta slær af þrá eftir alls-
herjar friði og bræðralagi.
En þó hinn ljóðræni kliður jólasögunnar
sé mikill og áhrif þeirra andstæðna, sem
hún býr yfir, sterk, þá hefir það eitt ekki
megnað að tendra slíka helgi um hver jól,
sem raun ber vott um.
Hver dráttur fæðingarsögunnar fær
ljóma sinn og mátt fyrst og fremst frá lífi
hins fullvaxna Jesú frá Nasaret. Minningin
um kenningu hans og starf, knýja á hug
hvers á óvenju sterkan hátt hver jól.
f forgrunni má sjá hvíla ósjálfbjarga
svein í skauti móður sinnar. í skærum aug-
um er sem speglist birta úr æðri veröld. En
í baksýn getur að líta óvenjulegan persónu-
leik rísa upp úr mannhafinu við strönd
hins bláa Genesaretsvatns. Nú sjáum vér
ljómann úr augum hans streyma sem lækn-
andi kraft til sjúkra, fyrirgefandi náð til
syndugra, sakfellandi dóm til hræsnara.
Og hin máttvana hönd í reifum hellir nú
blessun yfir ung börn, ritar syndir dæmdrar
konu í sand, tekur svipu og hreinsar helgi-
dóm Guðs af vinum mammons og loks
gegnumstungin hella blóði sínu út til út-
sæðis nýrrar lífshugsjónar.
Á framsviði stíga englar fram í birtu
æðstu veralda og syngja fyrstu jól yfir
gjörvallan heim. í fjarlægð þar að baki
heyrum vér þúsundir og aftur þúsundir
kirkjuklukkna taka að kveða við. En ofar
öllum þeim hljómi heyrist mild rödd segja
þessi máttugu orð: „Komið til mín allir þér
sem erfiðið og þunga eruð hlaðnir, ég mun
veita yður hvíld.“
Fyrir nítján öldum steig stærsti andi ver_
aldarinnar, Jesús Kristur, fram á sjónar-
sviðið og olli meiri trúarlegum og menn-
ingarlegum aldahvörfum en nokkur annar.
Boðskapur hans um óendanlegt gildi hverr-
ar mannssálar læsti sigfrá brjósti til brjósts
um allan hinn heiðna heim. Mestan fögnuð
vakti hann hjá þeim, sem mest þjáðust eða
strituðu vonlausri baráttu í afkima skugg-
ans. Kenningin um bræðralag og jafnan
rétt til handa öllum, eignaðist óbifanlegan
grundvöll í boðskapnum um Guð föður
allra jafnt.
Engum dylst, sem lítur yfir liðna bar-
áttusögu kristninnar, að tekizt hefir að
brjóta mörg vígi grimms, heiðins hugsun-
arháttar. Hitt er einnig ljóst, að enn standa
ærin óunnin. Ennþá má segja, alla harm-
sögu mannkynsins í þessum örlagaþrungnu
orðum Jóhannesarguðspjalls:
„Ljósið skín í myrkrinu og myrkrið hefir
ekki tekið á móti því.“
Baráttan fyrir „komu ríkisins", ætlar að
verða bæði langvinn og hörð, enda sízt að
undra, þar sem hún þarf að heyjast á ný við
komu hverrar nýrrar kynslóðar. Hún kemur
með óstýrilátt, villt eðli, er þarf að slípast
og þjálfast í skóla erfiðs lífs.
Baráttan fyrir komu betri tíma er bæði
einstaklingslegt og þjóðfélagslegt vanda-
mál.
Þeim, sem mestu ráða um skipulag þjóð-
félagsins, þarf að skiljast að því aðeins er
málum vel komið, að öllum séu tryggðir
möguleikar til sæmilegrar afkomu, hæll
hins sterka standi hvergi á hálsi þess veika.
Brauðið á öllum að vera heimilt og öll æðstu
gæði lífsins, allt frá gullnu skini sólarinnar,
til þeirra dýrustu verðmæta sem manns-
andinn hefir skapað í listum, bókmenntum,
vísindum og trú, eiga að vera sameign allra
manna. Flestum þeim verðmætum, sem
misst hafa gildi, er svo háttað, að þau eru
sem brunnur, er aldrei þrýtur, hversu
margir, sem af teyga.
Sagan hefir sýnt að hvergi er gildi hvers
einstaklings metið meir af ráðandi öflum
þjóðfélagsins en í löndum lýðræðisins. Því
hljóta allir, sem unna kristindómi, að sam-
einast í eina sterka fylkingu gegn einræðis-
öflunum. Sameiginlegt átak allra lýðræðis-
flokka þarf að vera vökustarf yfir hinni
æðstu hugsjón, sem hvert lýðræði byggist
í raun og veru á: trúnni á gildi hvers ein-
asta manns. En svo sem á var drepið, er
baráttan fyrir bættum tíma og betri sið
einnig persónulegt viðfangsefni hvers
manns. Vilji hans þarf að mótast sam-
kvæmt vilja hins æðsta. Hinn mikli orr-
ustuvettvangur, þar sem strítt er upp á líf
og dauða um úrslitasigur þess góða í heim-
inum, er sjálft hjarta mannsbarnsins. Með
hverri nýrri kynslóð þarf það stríð að vera
háð, alltaf á ný, alltaf jafn hart. Það kost-
ar ærið þrek áður en skap hefir mýkzt, vilji
stælzt, persónuleiki vaxið til sjálfstæðs
skapandi lífs þess, sem er albúinn að fórna
öllu fyrir sigur þess góða og sanna.
Kristindómurinn telur hvern komast
skjótast að þessu marki með því að leita
innilegs samfélags við Guð og son hans
Jesú Krist. Fjötur eigingirni og vánþroska
geti þá á undursamlegan hátt losnað.
Enginn er nokkru sinni einn í baráttu
sinni fyrir eigin þroska og fullkomnun. Á
óteljandi vegu er Guð alltaf að leita eftir
því bezta í sál hvers, vekja það, efla. Sú
leit birtist í sinni æðstu mynd í sending
sonarins. Óteljandi eru þeir hlekkir, sem
leyszt hafa af mannlegum sálum fyrir áhrif
þess kærleika, er þar birtist.
Á einkar áhrifamikinn hátt er því lýst
í einni síðustu bók skáldsins Jakobs Was-
sermanns, hvernig kærleikur, jafnvel meðal
ófullkominna manna, getur unnið mikið
endurlausnarstarf.
Bók þessi lýsir ungum, efnilegum manni.
Foreldrar hans höfðu skilið og móðir hans
dvaldi í fjarlægð og mátti engin afskipti
af honum eiga. Á þroskaárum rataði hann
í þá raun að verða valdur að því, að heim-
ilishamingja vinar hans hrynur í rústir.
Og hann flýr burt, en finnur hvergi frið.
Eirðarlaus fer hann borg úr borg. Honum
finnst allir benda á sig, svikarann. Allt er
honum andstyggilegt, maturinn, vatnið, ter
hann þvær sér úr, og er hann háttar, lokar
hann föt sín vandlega niður, þolir ekki að
sjá þau. Þau eru hluti af honum sjálfum.
Hugur hans fyllist hatri. Hann fyrirlítur
húsin, göturnar, daginn, nóttina. Hann
dreymir skelfilega drauma, næsta morgun
flýr hann burt og yfir í næstu borg. Eitt
sinn vaknar hann upp á víðavangi, mundi
þó ekki að hann hefði lagzt þar fyrir. Hann
sér bláan himininn og óvæntur fögnuður
grípur hann. Hann hugsar: Nú, það er þá
til blár himinn ofar þessu auma lífi. Ekki