Tíminn - 07.06.1940, Blaðsíða 3

60.1»lat$
TÍMIM, föstudagimi 7. pní 1940
239
B Æ K U R
Dvöl.
1. hefti 8.
árg.
ÍÞRÓTTIS
Fyrsta hefti 8. árg. Dvalar er
komið út fjrrir nokkru. Hefir út-
koma þess tafist nokkuð af völd-
um stríðsins.
Eins og getið er um annars-
staðar í blaðinu hefir Dvöl skipt
bæði um ritstjórn og eigendur,
en henni mun eigi að síður vera
haldið í sama horfi og áður eins
og sjá má á þessu hefti.
í heftinu er ein frumsam-
in saga og sex þýddar. Frum-
samda sagan, sem er eftir Þórdísi
Jónasdóttur, hlaut önnur verð-
laun í samkeppni Dvalar í fyrra,
en þýddu sögurnar eru eftir L.
Pirandello, Kahlil Gibran, R.
Middleton, M. Lermontow, Guy
de Maupasant, Gerald Kersh og
A. Averchenko. Eru þetta allt
frægir höfundar, sumir heims-
þekktir. Eftir tvo þeirra, Middle-
ton og Kersh, hefir ekkert áður
birzt á íslenzku, en þeir eru við-
urkenndir enskir smásagahöf-
undar og er sagan eftir Middle-
ton, sem er í Dvöl, talin meðal
beztu smásagna eftir enska höf-
unda. Þýðendurnir eru Jón Sig-
urðsson frá Kaldaðarnesi, Ind-
riði Indriðason frá Fjalli, Magn-
ús A. Árnason, Magni Guð-
mundsson og ritstjórinn. Þá eru
tvö þýdd kvæði eftir Guðmund
Frímann. Jón Magnússon fil.
cand. skrifar um Norður-Sví-
þjóð, einkum hinar auðugu járn-
námur þar, sem nú eru mikið á
dagskrá. Jónas Jónsson alþm.
skrifar um vestur-íslenzka
prestinn Hans Þorgrímsson. Jón
Magnússon skáld skrifar loka-
svar um íslenzka menningu til
Páls Þorleifssonar. Þá eru nokkr-
ar smágreinar, frásagnir um
höfundana, kímnisögur og máls-
hættir.
Frágangur er allur hinn vand-
aðasti og pappír betri en verið
hefir. Eru allar horfur fyrir að
Dvöl verði hinum nýju eigendum
ekki síður til sóma en fyrirrenn-
ara þeirra.
Freyr.
Sjötta blað af yfirstandandi
árgangi Freys er nýlega komið
út. Frú Laufey Vilhjálmsdóttir
skrifar um ullariðnað heimil-
anna, Halldór Pálsson ráðunaut-
ur um ull, Árni G. Eylands um
pantanir bænda á landbúnað-
arvélum, Pétur Gunnarsson um
hitamyndum og efnarýrnun við
þurrheysverkun, og Halldór
Pálsson um merkingar á lömb-
um. Auk þess eru verðlags-
skrár, spurningar og svör, að ó-
gleymdu Garöshorni.
Dýravemdarinn.
Fjórða hefti yfirstandandi ár-
gangs er komið út. Guðmundur
Reyk|avíkurmótið.
Reykj avíkurmót meistara-
flokks knattspyrnufélaganna
hófst seint 1 fyrra mánuði. Fer
mótið nú fram með þeim hætti,
að félögin keppa tvisvar sinn-
um hvert við annað, en áður
hefir ekki verið nema ein
keppni.
Fyrri umferð mótsins er nú
lokið og urðu úrslit þessi:
Víkingur vann K. R. með 3:0
Víkingur — Fram — 1:0
Víkingur — Val — 4:1
Valur — K.R. — 3:1
Valur — Fram — 4:0
K. R. — Fram — 2:1
Mótið stendur því þannig,
eftir fyrri umferð, að Víkingur
hefir sex stig, Valur fjögur, K. R.
tvö, en Fram ekkert.
Virðist vera að ræða um mjög
glæsilega framför hjá Víking,
þar sem lið hans var mun lélegra
en hinna félaganna fyrir fáum
árum síöan.
30. Íslandsglíman.
Íslandsglíman, hin þritugasta
í röðinni, verður háð næsta
þriðjudagskvöld.
Að þessu sinni mun glíman
verða háð inni, í Iðnó, og verður
frásögn af henni útvarpað jafn-
óðum og hún fer fram.
Keppendur munu verða ó-
venjulega margir. Frá glímufé-
laginu Ármanni, sem sér um
glímuna, verða allmargir þátt-
takendur og auk þess úr Vest-
mannaeyjum, Árnessýslu og
Þingeyjarsýslu.
Sundknattleiksmót í. S. í.
Sundknattleiksmóti í. S. í. er
nýlokið.
Fjórar sveitir tóku þátt í
keppninni, tvær frá sundfélag-
inu Ægi, ein frá K. R. og ein frá
Ármanni.
Úrslitin urðu þau að A-sveit
Ægis bar sigur úr býtum, önnur
var sveit Ármanns, þriðja B-
sveit Ægis og fjórða sveit K. R.
Að þessu sinni voru sveitirnar
skipaðar sjö mönnum, ■ en tvö
undanfarin ár hafa aðeins verið
fimm menn í sveitunum. Þar áð-
ur kepptu alltaf sjö manna
sveitir. Ægir hefir alltaf unnið,
þegar keppt hefir verið með sjö
manna sveitum, en Ármann
vann í fyrra, er keppt var með
fimm manna sveit.
i; Menn grelnir á
um gildi og tilverurétt einstakra greina hins innlenda
iðnaðar. Um eitt hljóta þó allir að vera á einu máli:
að sú iðjustarfsemi, sem notar innlend hráefni tfl
framleiðslu sinnar, sé ÞJÓÐÞRIFA FYRIRTÆKI.
<! Verksmídjur vorar á Akureyri
Gefjun og Iðunn,
eru einna stærsta skrefið, sem stigið hefir verið í þá
átt, að gera framleiðsluvörur landsmanna nothæfar
fyrir almenning.
G e fi j u n
vinnur úr ull fjölmargar tegundir af bandi og dúkum
til fata á karla, konur og börn og strafrækir sauma-
stofu á Akureyri og í Reykjavík.
Iðunn
er skinnaverksmijya. Hún framleiðir úr húðum, skinn-
um og gærum margskonar leðurvörur, s. s. leður til
skógerðar, fataskinn, hanskaskinn, töskuskinn, loð-
sútaðar gærur o. m. fl.
Starfrækir fjölbreytta skógerð og hanskagerð.
f Reykjavík hafia verksmíðjurn-
ar verziun og saumastofiu vlð
Aðalstræti.
Samband ísl. samvínnuiélaga.
1
Friðjónsson skrifar þar um
dýraverndun, Njáll Friðbjörns-
son um meðferð og verndun loð-
dýra, Ásgeir Guðmundsson í
Æðey um hænu, sem varð 15 ára
að aldri og ungaði fft um 150
ungum, og Bjarni Sigurðsson um
stokkönd. Þá eru margar grein-
ar eftir ritstjórann.
Til brnðargjafa
1. Ilokks handslípaður KRISTALL
og ekta KUNST-KERAMIK.
K. Einarsson & Björnsson.
§máiöinverð
eldspýtiim.
a
§másölnverð á VIJLCM og SVEA eldspýtum
má eigi vera hærra en hér segir:
í Reykjavík og II afnarfiriíi: 10 stokka himtið
60 aura.
Annars staðar á landiim: 10 stokka Iranlið 62
aura.
Tóbakseinkasala ríkisins.
HeUsulræðingar
telja að frekar megi spara flestar aðrar
fæðutegundir en
mjólk og mjólkurafurðir
Betta ætti Isvor og einn að hafa hugfast,
ekki sízt nú.
Berið mjólkurverðið saman við núverandi verð
á ýmsum fæðutegundum og minnist þess, að
verðið á skyri og mjólkurostum er ennþá óbreytt.
]%ytt úrval
al KARLMANNAFATAEFNUM,
KAPUTAUUM og DRAGTAR-
EFNUM tekíð upp í gær.
Ennlr. KARLMANNASOKKAR
og SPORTSOKKAR n ý j a r
g e r ð i r úr pelbandi.
Verksmiðjuútsalan
Geíjun — Iðunn
Aðalstræti.
lagið efldi mjög veldi sitt í Ind- i lands, en varakonungur, sem
landi seinustu áratugi 18. aldar
og fyrstu áratugi 19. aldar. Það
ýmist keypti furstana til fylgis
við sig eða kúgaði þá til hlýðni
með vopnavaldi. í fyrstu lét fé-
lagið sig ekki varða um annað
en að tryggja sér sem þezta
verzlunaraðstöðu. Þetta mæltist
illa fyrir og mannvinir heima
í Englandi kröfðust þess, að
Bretar veittu áhrifum sínum í
Indlandi ekki aðeins í eigin
þágu heldur jafnframt til við-
reisnar Indverjum. Varð þetta
þess valdandi að félagið var sett
undir eftirlit ríkisins um 1780
og byrjað var að sinna ýmsum
umbótamálum Indverja. Það var
þó ekki fyrr en 1858, sem yfir-
ráð félagsins í Indlandi voru
tekin af því og þeir landshlutar,
sem þá heyrðu undir það, lagðir
undir Bretakonung. Árið 1877
kom Disraeli á þeirri skipan, að
Indland var gert að keisara-
dæmi með Bretakonungi sem
keisara.
Stjórnarskipun Indlands hefir
jafnan verið eitt mesta vanda-
mál Englendinga, Forvígismenn
Indverja hafa jafnan krafizt
meira frelsis en Englendingar
hafa viljað veita þeim. Seinasta
stjórnarskrá Indlands var sett
1935 og hafði hún verið undir-
búin í sjö ár og valdið ákaflega
miklum deilum. Helztu þjóð-
ernissinnar Indverja hafa ekki
viljað viðurkenna hana og hún
er enn ekki komin nema að
nokkru leyti til framkvæmda.
Samkvæmt þessari stjórnar-
skrá (Government of India Act)
er Bretakonungur keisari Ind-
skipaður er til fimm ára í senn,
er handhafi keisaravaldsins.
Komið skal á sambandsþingi,
þar sem eiga sæti fulltrúar frá
fylkjunum og furstadæmunum.
Þingið skal ekki hafa nein af-
skipti af hermálum, utanríkis-
málum og kirkjumálum, en ræð-
ur að öðru leyti málefnum
landsins. Þessir þrír málaflokk-
ar skulu algerlega heyra undir
varakonunginn og ef honum
finnst nauðsyn bera til, getur
hann gert sérstakar ráðstafanir,
án samþykkis þingsins, til að
hindra ógætilega fjármálastjórn
og til að koma í veg fyrir mis-
beitingu í verzlunarmálum.
Hann getur einnig synjað um
staðfestingu á lögum þingsins.
Stjórnarskrá þessi ákveður
ennfremur, að Brezka-Indland
(þ. e. Indland að furstadæmum
undanskildum) skuli skipt í 11
fylki, eins og verið hefir um
langt skeið. Hvert fylki skal hafa
allvíðtækt sjálfræði, sérstakt
þing og sérstaka stjórn. í öllum
fylkjunum skuli vera brezkir
landstjórar og geta þeir tekið sér
mikið vald, ef þeim finnst það
nauðsynlegt.
Þessi stjórnarskrá var mikil
umbót fyrir Indverja frá því,
sem áður var. Samkvæmt
stjórnarskránni frá 1919 var
sambandsþingið fyrir brezku
fylkin þannig skipuð, að Bretar
höfðu þar töglin og hagldirnar
(margir þingmennirnir tilnefnd-
ir) og sjálfsforræði fylkisþing-
anna var mjög lítið. En þrátt
fyrir það er ekki óeðlilegt þótt
Indverjum finnist að enn sé
frelsi þeirra ærið miklum tak-
mörkum bundið.
Ákvæði stjórnarskrárinnar frá
1935 um sambandsþingið er enn
ekki komið til framkvæmda.
Veldur því andstaða kongress-
flokksins, er síðar verður frá
sagt. Hins vegar eru ákvæðin
um sjálfstjórn fylkjanna kom-
in til framkvæmda og virðast
ætla að gefast vel.
Það ákvæði hinnar nýju
stjórnarskrá, sem þótti stór-
feldasta breytingin, var sam-
eiginlegt þing fyrir brezku fylk-
in og furstadæmin. Með því var
stigið stórt spor til að sameina
Indverja undir eina stjórn og
gera Indland allt að einu sam-
feldu ríki eins og er draumur
hinna framsæknustu Indverja.
Englendingar láta það í veðri
vaka að markmið þeirra sé að
gera Indland að sjálfstæðu sam-
veldisríki í brezka heimsveld-
inu líkt og Ástralíu og Kanada,
þegar Indverjar hafa orðið
hæfni og reynslu til að fara
sjálfir með stjórnina. Hinir
þjóðernissinnuðu Indverjar
setja sér hins vegar það mark
— eins og síðar verður skýrt
frá, — að Indland verði alger-
lega sjálfstætt og ekki í neinum
tengslum við Bretland eða önn-
ur ríki.
Niðurl. næst. ' Þ. Þ.
Dvöl
Af hverju halda menn
að aðallega mjög vand-
látt fólk á lestrarefnl
kaupi Dvöl? Af því að hún er þekkt
fyrir að flytja aðeins gott efni, sem
greint og menntað fólk hefir ánægju
af að lesa.
Anglýsið í Tímanimt!

312
Margaret Pedler:
Laun þess liðna
309
Skrlfistofia
Bókaútgáfu Menningarsjóffs,
Austurstræti 9.
Opin ðaglega kl. 10—7.
Simi 4809.
og þá er mér ekki nóg að þú berir ekki
á móti því Ég trúi aldrei, að þú hafir
stolið nokkrum sköpuðum hlut, nema
þú segr mér að þú hafir gert það. Get-
ur þú sagt mér það, Blair?“
Aftur reyndi hann að forðast þessi
skæru, gráu, spyrjandi augu.
„Ég get ekki neitað því,“ sagði hann.
„Ég hefi aldrei neitað því.“
„Viltu þá segja, „ég var sekur um
þjófnað?" hélt hún áfram. „Horfðu á
mig og segðu það, og það skal bitna á
sál þinni, ef þú lýgur að mér, Blair!
Það gæti ég aldrei fyrirgefið.“ Hin unga,
ástríðuþrungna rödd þagnaði. Augu
hans drógust smátt og smátt að andliti
hennar, og langa stund horfðust þau í
augu. Svo gafst hann upp og svaraði
með lágri, bældri röddu:
„Nei, ég get ekki sagt það.“
„Ég vissi þaö! Ó, Blair! Hvernig gat
ég verið svo heimsk að trúa þessu eitt
einasta andartak! Ég get aldrei fyrir-
gefið mér það, — svo þú verður að gera
það. Viltu fyrirgefa mér, Blair? Getur
þú það?“
„Get ég það —?“ Hann hrópaði þetta
upp og greip hana í faðm sinn aftur.
Þau þrýstu sér hvort að öðru. Hinn
svarti skuggi, sem legið hafði milli
þeirra, þokaðst burt um stund, og þau
bárust vanmegna fyrir hínum þunga
honum litið í þá átt, sem honum hafði
heyrzt hljóðið koma úr, og þá sá hann
hana. í tvem skrefum gekk hann til
hennar, tók hana í faðm sinn og hélt
henni svo fast, eins og hann ætlaði
aldrei, aldrei framar að sleppa henni.
Þessa stundina virtist hjól tímans hafa
snúizt aftur á bak, þau stóðu aftur á
sillunni í berginu og ekkert skildi þau
að, engan skugga, efa eða vantraust
lagði yfir leið þeirra, ekkert miskunn-
arlaust sverð, sem fortíðin hyggi milli
þeirra.
XXIV. KAFLI.
Hindranirnar.
„Blaii'! Þú hatar mig þá ekki?“ Eliza-
bet hafði smogið til hálfs úr faðmi hans
og spurði brosand, en þó með augun
full af tárum.
„Hata þig!“ Hann hló sigurglöðum
hlátri og faðmaði hana aftur að sér.
„Finnst þér það ekki á öllu?“
„Ég held að þú hefðir fulla ástæðu
til þess“, sagði hún eftir óhjákvæmilega
þögn. „Ég hefi verið framúrskarandi fá-
vís. Ég veit ekki hvað það var, sem kom
mér til að trúa öllum þessum þvætt-
ing um þig“.
Gleðiglampinn hvarf á svipstundu úr
augum hans, þurrkaðist burt fyrir þeirri