Tíminn - 16.07.1940, Side 3

í 1. blatí
A N N A L L
B Æ K U R
Bánardægur.
Þóroddur Lýðsson, starfsmað-
ur hjá Verzlunarfélagi Hrút-
firöinga, Borðeyri, andaðist í
október 1939, eftir uppskurð á
Landakotsspítala.
Þóroddur var
Ifæddur að
iHrafnadal í
ÍBæjarhreppi 14.
ijanúar 1888. —
IForeldrar hans
Svoru h j ó n i n
ÍLýður Jónsson
log Jóhanna
iJónsdóttir, er
|þá bjuggu í
Hrafnadal.
Þóroddur naut engrar sér-
stakrar menntunar í uppvexti,
en var mjög bókhneigður maður
og fróðleiksleitandi, enda aflaði
hann sér á eigin hönd meiri og
víðtækari þekkingar en almennt
er.
Þóroddur giftist laust eftir
þrítugsaldur, ungri konu, er
Stefanía hét Guðmundsdóttir.
— Eignuðust þau einn son, er
Ingvar heitir og er nú ungur
maður í Hrútafirði.
Samvistir þeirra hjóna urðu
skammvinnar, því Stefanía dó
eftir fárra ára hjónaband. Tók
hann sér missi hennar mjög
nærri.
Húsbóndi Þóroddar nokkur
síðustu árin, mælti fáein
kveðjuorð við gröf hans. Verða
hér tekin upp nokkur atriði úr
þeim kveðjuorðum, því að þau
ættu að geta gefið allglögga
mynd af manninum:
„-----Mér er skylt að segja
þetta hér, af því að ég fékk ekki
sagt það né sýnt, áður en þú
hafðir bústaðaskiptin: Þú varst
árvakur og skyldurækinn starfs-
maður. — Þú gekkst jafnan í
bardagann þar sem hann var
harðastur, og hlífðir þér hvergi.
— Þú vannst mér jafnan allt,
er þú hugðir réttast og drengi-
legast, og þú sýndir mér og
heimili mínu vinsemd og trú-
mennsku, sem vert er að muna
lengi.“--------
-----„Hann var einn af þeim
sérstöku mönnum, sem notaði
allar stundir, jafnt starfs og
hvíldarstundir, til þess að fræð-
ast. Ef litið er yfir bókasafn Þ.
L. sést vel, að hér var enginn
hversdagsmaður á ferð. — Hér
var maður, sem með starfi, lestri
og leik var stöðugt að leita, —
leita að meira ljósi — meiri
þroska — meiri þekkingu. —
Hér var að vísu svokallaður
ómenntaður maður á ferð, —
ómenntaður maður, sem þó var
svo menntaður, að hann kunni
skíl nálega allra algengra starfa,
hvort heldur sem var: landbún-
aðar, sjávar eða skrifstofustarfa,
og hæfni hans náði þó enn við-
ar yfir. — Að loknum dags-
önnum settist hann við orgelið
Lindin. 6 árg. Útgef.
Prestafélag Vestfjarða.
Prestafélag Vestfj arða hefir
nú í sex ár gefið út hið myndar-
lega rit sitt, Lindina. í siðasta
hefti, sem nýkomið er út, eru
margar ágætar greinar eftir
leiðandi menn í kristindóms-
málum á Vestfjörðum. Meðal
annara greina má nefna: Þú
átt að verða að liði, eftir séra
Þorstein Jóhannesson. Slíðra
þú sverð þitt, eftir séra Böðvar
Bjarnason og Tvær mílur eftir
sr. Halldór Kolbeins.
Ritið er hið smekklegasta og
er enginn vafi á því, að útgáfa
þess hefir mikla þýðingu fyrir
trúarlega og andlega menningu
á Vestfjörðum. Sýna kennimenn
á Vesturlandi lofsverðan áhuga
og dugnað með útgáfu Lindar-
innar. —
Herbert W. Casson: 36
taps- og eyðsluliðir á
skrifstofum.
Lítið kver með þessu nafni er
nýkomið út. Hefir höfundur þess
skrifað fjölda bóka um verzlun-
armál og beitt sér mjög fyrir
bættum vinnuaðferðum á skrif-
stofum í Englandi. Innihald
bæklingsins eru ýms „holl ráð
um hagkvæmari vinnuaðferðir“.
Er bók þessi á ýmsan hátt at-
hyglisverð fyrir þá, er stunda
skrifstofustörf, enda munu
margir vilja notfæra sér þann
margvíslega fróðleik og góðu
leiðbeiningar, sem hún hefir að
geyma.
sitt. Á sviði hljómlistar var hann
einnig sjálfmenntaður.
Hann veitti heimili mínu
marga ánægjustund með leik
sínum, — við tókum lagið sam-
an og höfðum af því marga heil-
brigða og hljóðláta gleði.“ --
— — „Nú er orgelið þitt þagnað,
og þú ert gengin til hvílu. Ég vil
ekki vekja hávaða við beð þinn,
en „ég horfi yfir hafið“ og sé að
þar „hyllir mikil lönd“. Ég sé
að þar munt þú fá gnægð verk
efna, — þar munt þú fá ráðið
margar þær rúnir, er þú leitað-
ist við að ráða hérnamegin hafs
ins. — Þar munt þú fá fróað
sál þinni með fögrum og full-
komnum samhljómum — sam
’nljómum, sem vera munu í ætt
við þá töna, er þú leitaðist við
að seiða fram af orgelinu þínu
heima. — Og þar munt þú fá
notið þeirrar ástúðar og þess
víðsýnis og birtu, er sál þín
þráði — og leitaði stöðugt að.“
Þóroddur var samvinnumað
ur, — ekki af „flokkslegum“ á-
stæðum, heldur fyrir eigin í-
hugun, og að eðlisfari.
P. S.
Vimtilí ötullega fyrir
Tímanu.
Meuse veita einnig talsverða
hindrun. En þær veita ekkert
öryggi og einstök yfirsjón, ó-
vænt atvik eða stundarvan-
ræksla myndu nægja til að tapa
þeim og torvelda hverskonar
undanhald í Hainault eða í
Flandern. Á þessum lásléttum
eru hvorki virki né skurðir, sem
hægt er að mynda varnarlínuna
með, og engar samfelldar hæðir
eða fljót, sem falla meðfram
vígstöðvunum. Verra er þó, að
lega landsins hentar mjög vel til
innrásar vegna liinna mörgu
samgönguleiða, sem liggja um
Meusedalina, Sambre, Scarpe og
Sy’s. Þar eru vatnsföll, þjóð-
vegir og járnbrautir, sem geta
veitt óvinunum hina ágætustu
leiðsögn. —
Þessar fáu setningar sýna vel,
að de Gaulle herforingja var
fullkomlega ljóst, hvaða stefnu
þessi styrjöld myndi taka. Hann
sá ljóslega, að innrás i Frakk-
land gat aðeins tekizt úr einni
átt og til að stöðva þá innrás
þarfnaðist Frakkland hers, sem
væri ekki aðeins ágætlega
skipulagður. Hann þurfti einnig
að hafa ógrynni þungra bryn-
dreka og vélahersveita.
Alaska
Yfirstandandi styrjöld hefir
beint stóraukinni athygli að
hernaðarlegri þýðingu hinna
norðlægari landa, íslands,
Grænlands og Alaska.
Alaska er að flatarmáli 586
þús. fermílur enskar eða nokkru
stærra en Þýzkaland, Frakkland
og Ítalía til samans. íbúar þessa
mikla landflæmis eru þó ekki
fleiri en rúmlega 60 þús.
Alaska var fyrst nytjað af
Rússum, en frá Síberíu er ör
stutt til Alaska yfir Bærings
sund. Stunduðu Rússar þar að-
allega veiðiskap. Byrjuðu þeir að
koma þangað um miðja 18. öld
Árið 1825 viðurkenndu Bretar
eignarráð Rússa á Alaska. Árið
1867 seldu Rússar Bandarikjun
um Alaska fyrir 7,200 þús. gull-
dollara. Landamæri milli Alaska
og Kanada voru ákveðin 1903.
Enn eru náttúrugæði Alaska
ónytjuð að mestu. Vitanlegt er
að þar eru miklir málmar í
jörðu. Þar eru einhverjar mestu
koparnámux í heimi og gull
járn og tin eru unnið þar úr
iðrum jarðar í talsvert stórum
stíl. Einnig hafa fundist þar
kol og olía. Eru námuauðæfi
Alaska talin vera geisilega mik-
11, en þau eru enn lítt rannsök-
uð. Þar eru talin góð skilyrði til
kvikfjárræktar, en of kalt fyrir
koxnyrkju. Loðdýrarækt er þar
mikil. Þar er einhver mesta lax-
veiði í heimi og hægt er að veiða
þar nóg af þorksi og síld. Margir
telja Alaska mikið framtíðar-
land og er því ekki að undxa
þótt það gæti orðið stórveldun
um keppikefli.
Fram til seinustu stundar
TÍMINN, ]>riðjndagiim 16. jjúlí 1940
283
Ósjálfiræði
(Framh. af 2. síSu)
Reykjavíkux, hvílir á þeim
mönnum, sem hafa unnið sér
varanlega frægð með forræði í
málurn Reykjavíkur og inn-
heimtu útsvara hjá borgurum
Dess bæjar.
Mér finnst ástæða til, við
Detta tækifæri, að nefna, að það
er ekki sérstaklega að mínum
vilja, að ég hefi í nálega manns-
aldur haft persónulega hin
mestu not og stuðning af Mbl.,
en þar á móti hefir Mbl., vegna
óheppilegra útreikninga um
málsmeðferð, haft ótrúlegan og
alveg óþaxfan álitshnekki af
skiptum sínum við mig.
Ég verð að játa, að ég lít á
pessi efni eins og hagsýnn kaup-
maður, sem vill aðeins verzla á
xann hátt, að honum sé hagur
að, en vill jafnframt gera við-
skiptamennina ánægða. Það er
einmitt þessi gagnkvæmu,
heppilegu skipti, sem mér finnst
að ættu að lokum að komast á
milli mín og Mbl. Mér finnst
næstum því óviðkunnanlegt að
hafa stöðugt og varanlegan
hagnað að fyrirtæki, sem býx
sér varanlegt tjón af skiptum
við mig.
Ég vil nefna nokkur dæmi.
Þegar ég byrjaði að beita mér
fyrir notkun jarðhita til al-
mennings þarfa, sótti Mbl. að
mér með miklum móði. Átökin
urðu löng og hörð um Reykholt,
Laugarvatn og Sundhöllina í
Reykjavík. Hver myndi nú óska
sér aðstöðu andstæðinga minna
í þessum málum, og sérstaklega
hitaveitumálum yfirleitt? Hver
er nú sá í Reykjavík, sem ekki
harmar, að andstæðingar mín-
ir skyldu árum saman eyða orlcu
að áfella mig fyrir viðleitni
mína til að nota jarðhitann, og
standa nú, haustið 1940, með
tómar rennur upp að Reykjum,
af því að hin mörgu friðarár
voru í þessu efni misnotuð af
jeim mönnum, sem nú þrá ekk-
ext meir en framkvæmd þeirra
hugsjóna, sem þeir affluttu
mest meðan tími var til að-
gerða?
Eða vill Mbl. minnast sóknar-
innar á hendur mér fyrir Bygg-
ingar- og landnámssjóð?Hver er
aðstaðan nú? Sennilega vita
foxráðamenn Mbl., að nú er
fyrir höndum stórkostleg fram-
kvæmd á landnámshugsjóninni,
og að hin forna mótstaða gegn
málinu, er nú með réttu talin ó-
afsakanlegt glapræði, sem hlut-
aðeigendur vilja helzt láta falla
í gleymsku.
Hin umfangsmikla áróðurs-
andstaða blaða gegn áhugamál-
um mínum hefir orðið að ó-
heppilegri auglýsingu um ágæti
þeirra og verið mér sú hjálp,
sem mest munaði um. Tilgang-
ux andstæðinganna með áróðri
eins og þeim, sem nú var vikið
að í blöðum Sjálfstæðismanna,
meðan ég var á fundaferð í
Þingeyj arsýslu, hefir átt að
stefna að því, að skaða mig per-
sónulega, en orðið mér þvert á
móti til persónulegs stuðnings í
pólitískri starfsemi. Ég vík aft-
ur að hitaveitumálunum. Ef
hinir mörgu, dugandi hagsýnis-
menn í Sjálfstæðisflokknum
hefðu fengið að fylgja ráðum
dómgreindar sinnar fyrir ofsa á-
róðursmanna flokksins, myndi
ekki, eins og nú er, vera skarp-
lega skipt skini og skuggum í
sögu þeii"ra mála hér á landi. En
með hinni áköfu og óhyggilegu
andstöðu gegn notkun jarðhit-
ans hafa hinir mörgu andstæð-
ingar mínir i því efni sett sig í
aöstöðu, sem er varanlega ó-
þægileg fyxir þá og þeirra fylgi-
lið.
Mér finnst að ég geti ekki
annað en bent andstæðingum
mínum á, að mér finnst leiðin-
legt, að þeir bæti nú einni póli-
tískri fjólu enn í blómvönd sinna
mörgu pólitísku yfirsjóna, með
því að gera snjólausa veginn að
nýrri sundhöll, nýju Reykholti,
nýju Laugarvatni eða nýjum
Byggingar- og landnámssjóði.
Þeix mega lxvoxt sem er vita, að
mótstaða þeirra skaðar engan
nema þá sjálfa. Suðurland og
Reykjavík þurfa að ná saman
alla daga árs með færri sam-
gönguleið. Og það er ekki til
nema ein leiö, sem örugg er í
þeim efnum, og það er gegnum
Ölfus, með suðurströndinni og
yfir Krisuvík. Þetta vita nú allir
menn með heilbrigðri skynsemi.
Þess vegna er endanlegur sigur
snjólausa vegarins fullkomlega
txyggður. Mótstaða gegn hug-
myndinni er nú orðin hliðstæð
vio þaö, þegar nokkrir andlega
kúgaðir menn á Suðurlandi
komu til landshöfðingja og báðu
hann að hætta við veginn yfir
Svínahraun. Þeir sögðust held-
ur vilja bxjótast yfir vegleysuna
með klyfjahesta sína, en að
landið eyddi fé í þessa fram-
kvæmd.
Mér finnst það varla geti kall-
ast annað en ósjálfræði, þegar
þeir menn, sem starfa að blöð-
um Sjálfstæðismanna og eru
sendir út af örkinni til að fixra
mig trausti og tiltrú borgara í
landinu, skuli ár eftir ár skjóta
fram hjá markinu með því að
ráðast móti góðum, sjálfsögðum
og vinsælum málum, fá af því
varanlegan álitshnekki fyrir sig
og sitt fylgilið, en auka stórlega
hróður minn fyrir framsýni og
glöggskyggni, án þess að ég hafi
beðið um þá greiðasemi, eða
andstæðingar mínix ætlað að
veita hana.
Málshátturinn segir: „Ekki
veldur sá er varar“. Mér finnst
ekki viðeigandi að ég sé ár eftir
ár þiggjandi pólitískra velgerða
án þess að launa þær að nokkru.
Mér væri mikil ánægja, að af-
borga að einhverju leyti þá
skuld, sem Mbl. hefir sett mig í
m.eð auglýsingarstarfsemi í
heilan aldarfjórðung, með því
að heiðra einhverja af andstæð-
ingum mínum, ef þeir vildu taka
eðlilega og heilbrigða forustu í
þýðingarmiklum umbótamálum,
t. d. með því að koma lagi á
innheimtu skatta í Reykjavík,
koma heilbrigðu lagi á fjármál
bæjarins, stöðva óeðlilegan inn-
flutning í bæinn, láta alla bæj-
arbúa byrja að vinna o. s. frv.
Andstæðingar mínir þurfa
ekki að gráta yfir því, að þá
Tilkynnín
tíl bifreiðarstjóra og annara
stjórnenda ökutækja í
Reykjavík
Vegna [íelrra mörgn ökigtækija, sesn nú hafa
verið flntí iim í laudtð o“' ern í notkun hér I
Iteykjjavík, verðnr lögð rík áliersla á, að öll-
um umferðarreglum sé nákvæmlega hlýtt.
Skal því athygli vakin á 36. gr. lögreglusain-
þykktar lleykjavíkur. Samkvæmt henni skulu
hifreiðastjórar ætið gefa merki, er þeir hreyta
um stefnu, nema staðar eða draga verulega
úr ferð smni. Skulu þeir hifreiðastjórar, sem
ekki hafa þar til gcrð tæki, rétta þá hönd sína,
sem nær er miðju hifreiðarinnar, til hægri
eða vinstri, eftir því tll hvorrar handar þeir
ætla að heygja, ©g naeð því að rétta sönau hönd
heint upp, ef þeir draga úr ferð eða stöðva.
Aðrir ökumenn, ríðandi nienn og hjólreiða-
menn, skulu gefa þessi rnerki með því að rétta
út hægri eða vinstri hönd eftir því, til hvorrar
handar þeir ætla að heygja, og með því að
rétta hönd bcint upp, ef þeir draga úr ferð
ökutækis síns eða stöðva það. — Brot gegn
þessu varða sektum, og verður haft nákvæmt
eftlrlit með að regluni þessuna sé fylgt.
liögreglustjórinn á Reykjavík, 12. júlí 1940.
Agnar Kofoed - Hansen
ÞEI
kaupendux Tímans, sem gxeiða
blaðið til innheimtumanna út
um land eða beint til afgx. í
Reykjavík, exu vinsamlega
minntix á, að gjalddagi blaðsins
var 1. júlí. Eru menn beðnir að
greiða yfirstandandi árgang
blaðsins við fyrstu hentugleika.
INNHEIMTAN.
skorti góð verkefni. Þeir munu
eins og konungssonurinn finna,
að nógir sigrar bíða allra, sem
verðskulda að vinna sigra.
J. J.
hafa Bandaríkjamenn látið sér
fátt um hervarnir Alaska. Á það
hefir þó iðulega verið bent, að
þangað eiga Rússar og Japanir
styzt að sækja til meginlands
Amexíku. Nokkrir sérfróðir
menn, þar á meðal Lindbergh
flugmaður, hafa haldið því
fram, að loftslag og landshættir
í Alaska væru á þann veg, að
útlendum her yrði ekki innrás
þangað að notum. Þessi kenn-
ing virðist nú ekki lengur eiga
nein ítök hjá herstjórn Banda-
ríkjanna. Fyrir nokkrum árum
síðan hófst hún handa um und-
irbúning hervarna þar og
kvaddi ýmsa fróða menn, meðal
annars Vilhjálm Stefánsson, sér
til • aðstoðar. Nú er verið að
fcyggja flugvelli þar á mörgum
stöðum og kostar einn þeirra
um 12 millj. dollara. Þá er verið
að undirbúa lægi fyrir herskip,
býggja loftskeytastöðvar og
dvalarskála fyrir hermenn á
ýmsum stöðum, unnið kappsam-
lega að loftlagsrannsóknum o.
s. frv.
Er á öllu augljóst, að Banda-
rikjamenn ætla að búast svo um
í Alaska, að erlendum her mun
ekki þykja fýsilegt að ráðast
þangað.
356
Margaret Pedler:
Laun þess liSna
353
innan skamms? Henni fannst að hún
stæði við einn af þessum grænu stígum
í skóginum, gæti ekki séð hvernig hann
lægi, og væri að brjóta heilann um
hvert hann lægi. Hjarta hennar tók
að slá örara og hún fann til nokkurs
ótta. Iiún reyndi að kreista hann úr
sér og telja sjálfri sér trú um, að hún
væri aðeins vanstillt í kvöld, vegna ó-
veðursins, sem lægi í ioftinu. Þá heyrði
hún allt í einu fótatak að baki sér, —
fótatak, sem kom henni svo kunnuglega
fyrir eyru og gerði henni órótt. Hún
snéri sér snöggt við og starði galopnum
augurn út í rökkrið á manninn, sem
óðum nálgaðist. Henni fannst hjartað
hoppa upp í hálsinn og lemjast þar um,
og hún þreif báðum höndum í hálsmálið.
„Blair —
„Jáð það er ég. Mér var sagt, að ég
myndi hitta þig hér.“
Hún virti hann fyrir sér í hálfrökkr-
inu og henni hraus hugur við þeim
breytingum, sem þessir sex mánuðir
höfðu orsakað á andliti hans. Andlitið
hafði verið holdgrannt, en nú var það
horað og rist djúpum rúnum, augun
voru hvöss og lágu djúpt og í þeim var
einhver undarlegur glampi. Hún gat
ekki varizt þess að hrópa upp yfir sig
af meðaumkvun og ósjálfrátt rétti húnj^
honum hendina. Hann greip hana og
og var ekki gert ráð fyrir, að þau kæmu
aftur fyr en að kveldi næsta dags. El-
izabet borðaði þess vegna kvöldmatinn
ein. Á vissan hátt var henni léttir að
fjarveru þeirra föður síns og konu hans.
Síðustu mánuði hafði hún ávalt verið
sem á glóðum, en nú gat hún, — þar
sem þau voru fjarverandi, — lagt var-
úðina á hilluna. Nú gat hún verið al-
veg eins og hún átti að sér og hugsað
tálmanalaust sínar eigin hugsanir, án
þess að þurfa að látast fyrir föður sín-
um eða dylja vitneskju sína um konu
hans.
Og hún hafði margt að hugsa, — um-
fram annað hið nýja líf, sem óðfluga
nálgaðist, — þegar gifting hennar og
Colins Wentworths myndi skilja að nú-
tíð og framtíð eins og múrveggur.
Brúðkaupið skyldi standa í júlílok og að
því loknu áttu þau Colin að fara utan
og vera á ferðalagi nokkra mánuði,
áður en þau settust að á Brownleaves.
Elizabet hugsaði til þess með ákafri,
hálfsjúkri tilhlökkun að komast burt
af Englandi. Henni fannst, að hún
myndi öðlast nýtt viðhorf og þrótt til
þess að hefja aftur verulega þátttöku
í lífinu, ef hún kæmist á burt frá Wain-
cliff og öllum þeim sáru og bitru minn-
ingum, sem við það voru tengdar. Hér
var allt til að minna á, hver kimi, hver