Vísir - 17.02.1919, Blaðsíða 2

Ví - 'R
»
lager:
Rúðugler Spegilgler
Þakjárn, Smiðajárn
S
JlfA
LEREPT
verð: Vs* V#o pr.mtr
Smjörléreft %o mtr
Egill Jacobsen
VJJi i 1 IVN^
Bafmagnsmálið.
Það eru nokkrar líkur til þess,
aö allar umræöur séu nú óþarfar
um ályktun síöasta bæjarstjórnar-
fundar, um byggingu rafmagns-
stöövar viö Elliöaárnar, a,ö minsta
kosti í bráöina.
Þaö hefir heyrst, að lánið, sem
bæjarstjórnin haföi fengið fyrir-
heit um, muni ekki fást, þegar á
á að herða. Hvað þvi veldur, vita
menn ekki meö vissu. Þess er get-
iö til, aö lánveitendurnir vilji láta
bjóöa verkið út, til þess að fá
ábyggilega vissu um, hvað stööin
muni kosta. Ef til vill gengur bæj-
arstjórnin aö því' skilyröi, en þá
mun þó enn líöa nokkur tími áö-
ur en endanlega veröur afráöiö,
að ráðast í framkvæmdir. Þaö er
því væntanlega enn timi til, aö
hreyfa nokkrum almennum at-
hugasemdum um málið.
Vísir veröur að líta svo á, aö
eins og nú er ástatt, þá sé það
vel ráðiö af bæjarstjórninni, aö
bjóða byggingu rafmagnsstöðvar-
innar e k k i ú t. Það er enginn vafi
á því, að stöðin ætti aö geta orðið
miklum mun ódýrari, ef bærmn
lætur byggja hana sjálfur. Verö á
öllu efni og vélum hlýtur aö fara
lækkandi úr þessu og vinnulaun
hækka væntanlega ekki úr því,
sem nú er. Ef verkið væri boöiö
út, yrði verktaki að byggja tilboð
sitt á því verði, sem nú er á öllu
efni. í hans vasa mundi þá renna
öll verðlækkun á vélum, efni og
vinnu, ef hún lækkaði eitthvaö í
verði, sem ekki er óhugsandi á svo <
löngum tíma.
Þaö viröist því vera misráðið af
lánveitendum, að setja þaö skil-
yrði, aö verkið væri boöið út.
Fyrir þá er á það eitt að líta, hvort
hægt sé aö koma stöðinni upp fyr-
ir það verö, sem hún getur svar-
að vöxtum af. En þó að kostnað-
aráætlanirnar, sem gerðar hafa
verið hér á landi, séu ekki taldar
sem ábyggilegastar, þá ættu lán-
veitendurnir þó ekki aö eiga svo
mikið á hættu, ef þeir leggja þær
áætlanir undir dóm sérfræðinga.
Hitt væri eðlilegt, að lánveitend-
urnir krefðust tryggingar fyrir
því, aö verkiö yrði unnið eins vel
og eins ódýrt og unt er, svo að
engin ástæða sé til að óttast, að
það fari fram úr skynsamlegri a-
ætlun. En sú trygging fæst ekki
með öðru móti en því, að þeir
menn stjórni framkvæmdum, sem
besta þekkingu og reynslu hafa
á því s„vi8i.
Þvi fer fjarri, aö Vísir vilji gera
lítið úr hæfileikum þeirra manna,
sem bæjarstjórin afréö að fá til
að stjórna þessu verki. En honum
er óskiljanlegt, að ekki væri unt,
eða, að ekki væri betur ráðið, að fá
reyndari menn í þessum efnum,
og með fullkominni sérfræðilegri
þekkingu. Guðm. Iilíðdal er vafa-
laust mjög vel að sér, og hefir og
nokkra verklega reynslu, en auð-
vitað er hin verklega þekking hans
miklu minni en margra erlendra
verkfræðinga. Og ekki hafa menn
heyrt þess getið, að Kirk verk-
fræðingur hafi nokkurntíma feng-
ist við slík verk, sem hér er um aö
ræða, þó að enginn efist um dugn-
að hans og hæfileika.
Ef bærinn á að ráðast í þetta
fyrirtæki, þá er mest um það vert,
að fengnir verði menn með hinni
fullkomnustu þekkingu til þess
að stjóma því. í kostnaðinn viö
það má ekki horfa, því að hann
er þó altaf hverfandi í samanburði
við allan byggingarkostnað stöðv-
arinnar. Og ólíklegt er, aö ekki
j-j væri hægt að fá æfða vatnsvirkja-
xræóinga norska, eða f'
þess að takast yfirumsjón verks
ins á hendur, ef nógu hátt kaup
væri boðið. Og gagnvart lánveit-
endunum væri það alveg vafalaust
besta tryggingin fyrir því, að
kostnaöurinn færi ekki langt fram
úr áætlun, og aö verkið yrði leyst
vel af hendi.
En loks er athugandi, hvort ekki
væri rétt, að fresta framkvæmd
þessa verks fyrst um sinn. — Við
höfum nú beðið svo lengi eftir raf-
magnsstöðinni, að nokkura mánaða
bið enn ætti ekki að skifta svo
miklu máli.
Kringumstæðurnar eru nú mjög
breyttar orðnar, frá því sem var.
þegar bæjarstjórnin ákvað að ráð-
ast í þetta stórvirki. Þá var ófriön-
_um ekki lokiö, og enginn vissi hve-
nær honum myndi lokið. En áður
hafði framkv. einmitt verið frest-
að vegna ófriðarins.
Nú er þess þar að auki
skamt að bíða, að vitaö veröi um
afstööu þingsins í fossamálinu, en
visslegu gæti hún haft þýðingu í
þessu máli. Sétjum að eins svo, t.
d., að úr verði, aö landiö taki Sogs-
fossana og „byggi þá út“. Mundi
þá ekki ráðlegra, að láta það
nægja í bráðina, heldur en að rát5-
ast í tvö slík stórvirki ? Mundi
ekki auðveldara að fá fé til að
byggja út Sogsfossana, ef þaö
væri jafnframt gert í þarfir
Reykjavíkurbæjar? Ogmundi ekki
rafmagniö alveg áreiöanlega verða
miklu ódýrara úr Sogsfossunum
heldur en úr Elliðaánum, bæöi
vegna þess, að stöðin yrði marg-
falt stærri, og eins vegna þess, að
aðstaðan er miklu betri við Sog-
í ð ? ' f l/
Að öllu athuguðu, er ekki víst,
að bæjarbúar harmi þaö svo mjög.
þó aö svo færi sem fór, að lánveit-
endurnir, sem ætluðu að leggja
fram fé til rafmagnsstöðvarinnar
við Elliðaárnar, kiptu sér hend-
inni á síðustu stundu. Viö þaö
vinst að minsta kosti tími til að
athuga máliö beur frá öllum hlið-
um. En „fátt er of vandlega
hugaö,“ og þá síst slíkþr stór-
framkvæmdir, sem hér er um að
ræöa. i, • s , \
Vörnverð.
Allur þorri manna, hefir gert
sér vonir um, að þegar ófriðnum
væri lokiö, þá væri dýrtíðinni líka
lokið. En reynslan mun' sýna alt
annað. Flutningsgjöldin lækka og
eru þegar farin að lækka. En þess
verður lítið vart á öörum vörum
en þúngavörum, og enn þá er
lækkunin ekki orðin svo mikil hér,
að hennar geti gætt verulega á
matvörum.
„Kona“ nokkur var að skrifa
um það hér í blaðinu á dögunum,
að nú hlyti verðið að fara að lækka
á ýmsri smávöru og tók sérstak-
^ w f m
isiasteinn
a
kiló kr.: 2,00 hjá
Jes Zimsen.
Verslnnarpláss
óskast með einu eða tveimur
bakherbergjum, í eða nálægt
Miðbænum, fyrir 14. mai. Tilboð
merkt „Verslunarpláss11 leggist
inn á afgr. þessa blaðs fyrir lok
þessa mánaðar.
lega til dæmis tvinna og léreftum.
En lítil áhrif hefir það nú á verðiði
á tvinnakeflinu, hvort flutnings-
gjaldið er 40 krónum hærra eða
lægra á smálestinni. Og um tvinn-
ann og léreftin er það að segja, að
alls engin von er um neina verulega
verðlækkun á þeim vörurn í bráð,
jafnvel ekki á næsta ári.
I enska blaðinu „Daily Mail“
birtist nýlega fróðleg grein um
þetta efni. Þar er skýrt frá því,
hver hör-framleiðslan hafi veriö
fyrir ófriðinn og hve mjög hún
hefir minkað síðustu árin. Áriö
1913 voru framleiddar 115876 smá-
lestir af hör: 1
1 Rússlandi 81567
- Belgíu
- írlandi • 13439
- Hollandi . 1668
- Þýskalandi 519
- Frakklandi 278
- öðrum löndum .. 405
sem unnið var úr í hörverksmiðj-
unum i írlandi, aðalbækistöð hör-
iðnaðarins. Nú dregst framleiðsla
Rússlands algerlega frá, eöa því
sem næst. Á árinu 1918 hafa verið
fluttar þaðan að eins 25500 smál.
og á þessu ári er búist við í mestai
lagi 10 þús. smál. þaðan. Frá Belg-
íu og Þýskalandi hefir enginn hör
flutst siðasta ár. Það er þvi aug-
ljóst, að hörskorturinn hlýtur aö
aftra verðfalli um langan tíma. —^
Framleiðslan á írlandi hefir aö,
vísu meira en tvöfaldast og var
31350 smál. siðaví'a ár, en þaö
írekkur skamt. Og hér viö bætist,
að hörnotkunin til hernaðarþarfa
íefir veriö afskapleg. Eftirspurnin
hefir þannig margfaldast, en hrá-
efnisframleiðslan minkað. Af þessti
hefir líka leitt gífurlega verðhækk-
un á hör. Fyrir ófriðinn kostaöi
smál. af hörnum að eins 54 sterl-
pd., árið’ 1914 varð verðið 104,
1917 240 og nú er það orðið 280
—360, eftir gæðum.
Það eru engar líkur til þess, aÖ
hörframleiðslan verði jafn mikil
og áður 2 næstu árin.'ogeftirspurn-
in minkar ekki. Hernaðarþarfirnar
eru að visu úr sögunni, en aðrar ^
þarfir vaxa og verksmiðjurnar
hafa ekki undan að fullnægja ölí-
um þeim pöntunum, sem nö
streyma að úr öllum áttum, eftir aö
útflutningsbannið er upphafið.