Teningur - 01.01.1989, Blaðsíða 20

IAN MCEWAN
HAGNÝT RÚMFRÆÐI
Á uppboði „ athyglisverðra og verð-
mætra" muna í Melton Mowbray
1875 bauð langafi minn, ásamt með
vini sínum M, í reður Nicholls skip-
stjóra sem dó í Horsemonger-fang-
elsinu 1873. Hann var geymdur í
gleríláti tólf þumlunga löngu, „dásam-
lega varðveittur" eins og langafi minn
skráði í dagbók sína það kvöld. Einnig
var boðinn upp „ónefndur hluti af
hinni sálugu lafði Barrymore. Hann
var sleginn Sam Israels á fimmtíu
gíneur." Langafa mínum stóð hugur
til að eignast báða þessa hluti sem
samstæðu, en M taldi hann af því.
Þetta lýsir vináttu þeirra fullkomlega.
Langafi minn - hinn örgeðja kenn-
ingadýrkandi, M - athafnamaðurinn
sem vissi hvenær átti að bjóða í á
uppboðum. Langafi minn lifði í sextíu
og níu ár. í fjörutíu og fimm þeirra
settist hann niður að kvöldi sérhvers
dags áður en hann lagðist til svefns
og skrifaði hugrenningar sínar í
dagbók. Dagbækur þessar eru nú á
skrifborði mínu, fjörutíu og fimm
bindi, bundin í kálfskinn, og til vinstri
stendur Nicholls skipstjóri í gler-
krukkunni. Langafi minn lifði á tekjum
af einkaleyfi uppfinningar föður síns,
handhægs renniláss sem notaður var
af lífstykkjagerðarmönnum allt fram til
fyrri heimsstyrjaldar. Langafi var gef-
inn fyrir kjaftasögur, tölur og kenning-
ar. Einnig féll honum vel tóbak, gott
portvín, héri og einstaka sinnum ópí-
um. Hann þóttist gjarnan vera stærð-
fræðingur, en hann stundaði aldrei
neina atvinnu og gaf aldrei út bók.
Aldrei ferðaðist hann neitt né fékk
nafn sitt birt í The Times, jafnvel ekki
við andlát sitt. 1869 giftist hann Alice,
einkadóttur séra Toby Shadwell, sem
var meðhöfundur lítt metinnar bókar
um ensk villiblóm. Ég tel langafa minn
hafa verið einkar hæfan dagbókarhöf-
und, og þegar ég hef lokið við að búa
þær undir prentun og þær verða
gefnar út, er ég sannfærður um að
hann muni njóta þess sannmælis sem
honum ber. Þegar verki mínu er lokið,
ætla ég í langt frí, ferðast til einhvers
kalds, hreins og trjálauss staðar, til
íslands eða á rússnesku steppurnar.
Ég hef oft hugsað sem svo að þegar
öllu þessu er lokið, myndi ég skilja við
konuna mína, Maisie, en nú er þess
alls engin þörf.
Maisie hrópaði oft upp úr svefni og
ég þurfti að vekja hana.
„Taktu utan um mig", var hún vön
að segja. „Þetta var hryllilegur
draumur. Mig hefur einu sinni dreymt
hann áður. Ég var í flugvél yfir eyði-
mörk. En það var raunverulega ekki
eyðimörk. Ég lækkaði flugið og ég sá
þúsundir barna liggja í haugum svo
langt sem augað eygði; þau voru öll
nakin og skríðandi hvert yfir annað.
Ég var að verða eldsneytislaus og
varð að lenda vélinni. Ég reyndi að
finna autt svæði, ég flaug lengra og
lengra, leitandi að stað ..."
„Farðu nú að sofa,“ sagði ég
geispandi. „Þetta var bara draumur."
„Nei,“ hrópaði hún. „Ég má ekki
sofna, ekki alveg strax."
„Jæja, ég verð að sofna núna,“
mælti ég. „Ég verð að vakna snemma
í fyrramálið."
Hún þreif í öxlina á mér. „Ekki fara
að sofa strax, gerðu það ekki, ekki
skilja mig eftir hér.“
„Ég er í sama rúmi og þú,“ sagði
ég. „Ég yfirgef þig ekki.“
Það skiptir engu máli, ekki skilja
mig eftir vakandi..." En augnalok
mín voru þegar tekin að síga.
Upp á síðkastið hef ég tekið upp
hátt langafa míns. Áður en ég geng til
rekkju sest ég niður og hugleiði liðinn
dag. Ég hef enga stærðfræðilega
duttlunga eða kynferðislegar kenn-
ingar að punkta niður. Aðallega skrifa
ég niður það sem Maisie hefur sagt
við mig og það sem ég hef sagt við
hana. Stundum læsi ég að mér á bað-
herberginu til að njóta fullkominnar
einveru, sit á salernissetunni og kem
skrifblokkinni fyrir á hnjám mér. Auk
mín eru af og til ein eða tvær kóngu-
lær í baðherberginu. Þær klifra upp
skólprörið og sitja samanhnipraðar
grafkyrrar á gljáandi hvítum glerj-
urrgnum. Þær hljóta að furða sig á
þessum áfangastað sínum. Eftir að
hafa setið í hnipri tímum saman, snúa
þær til baka, ráðvilltar, eða kannski
vonsviknar, þar sem þær urðu einskis
frekara vísari. Að því er ég best veit
gerði langafi minn aðeins eina at-
hugasemd varðandi kóngulær. Átt-
unda maí 1906 skrifaði hann, „Bis-
marck er kónguló."
Síðdegis var Maisie vön að færa
mér te og segja mér frá martröðum
sínum. Venjulega var ég að fara í
gegnum gömul dagblöð, taka saman
efnisyfirlit, skrásetja efnisatriði, leggja
frá mér eitt bindið eða taka upp
18