Morgunblaðið - 24.02.1920, Blaðsíða 1

7. árg., 100. tbl.
Þridjudag 24. lebrúar 1920
Isaioldarpreutismiðja
GAMLA BIO
Sýning í kvöld kl. S1/^ og
Þrjú valkvandi
(De tre Bratier)
Gamanl. i 5 þáttum
Aðalhlutv. leikur:
Marguerite Ciark,
litla fagra leikkonan sem allir
kannast við úr Etnkadóttirin og
Dagbók Babs. Mynd þessi er
einnig framúrskarandi skemti- 9
leg og listavel leikin. 9
Nýkomið:
ELLAMS FJÖLEITAEAR
(Duplikators
til að margfalcla með hand- og
vélritun, reu nú komnir aftur —
Sömuleiðis alt þeim tilheyrandi,
svo sem vax-pappír, blek og af-
ritapappír.
G. EIRÍKSS, Reykjavík.
Einkasali á íslandi.
Nýja sfjórnin.
Stjórnarfæðing'in hefir geng'ið
nokkuð stirt, enda varð við því bú-
ist, að ýmsir örðugleikar vrðu þai'
á, þar sem enn er allmikil riðlun í
flokkum í þinginu.
Þegar í öndverðu þessa aukaþings
komu nokkrir þingmenn sér saman
um — aðallega úr „heimastjórnar-
flokknum“ og „framsóknarflokkn-
um“ svo nefnda —, að fela Jóni
Magnússyni forsætisráðherra (enda
þótt hann væri ekld lengur þing-
inaður) að gera tilraun t-il þess að
mynda nýja stjórn. Pengu þeir með
sér í þeirri áskorun svo marga, að
yfir 20 urðu talsins, en sá varnagli
var sleginn, að enginn þvrfti að
viðurkenna þá tvo, er Jon vildi hafa
rneð sér, nema þeir væri ánægðir
með þá,
Með þessari byrjun og því, sem á
eftir fór, var þó enganveginn gefið,
að ekki liefði verið tiltök að mynda
stjórnina án og utan við J. M. Oðru
nær; miklar líkur eru einmitt fyrir,
að það hefði gengið t.alsvert greið-
ara — að honum fyrirfram eða
eftirá frágengnum —, og stefnurn-
ar orðið hreinni en raun hefir orð-
ið á. En með áðursögðu var komið
í veg fyrir að þessu sinni, að það
væri eða yrði reynt.
J. M. var í hálfan mánuð að gera
tilraunir sínar. Hann mun fljótt
hafa áttað sig á því, að hann yrði
að fá með sér í stjórnina, ef hann
ætti að geta komið henni á lagg-
irnar, einn mann úr nýmynduðu
utanflokka-bandalagi á þingi (sjá
yfirlýsing 10 þingmanna í blaðinu
í dag), og hafði þar augastað á
Magnúsi Guðmundssyni, sem nú er
reyndur dugnaðarmaður bæði sem
þingmaður og skrifstofustjori í
stjórnarráðinu m. m. Utanflokka-
, bandalagið hirti þó ekki, í heild
sinni, að leggja neitt til inálanna
um sinn. í annan stað virtist honum
vera það mikið í mun, að „fram-
sóknarflokkurinn' ‘ („Tíma‘ ‘ -flokk-
urinn) réði einum manninum eða
gæti felt sig við hann.
Heimastjórnarflokkurinn rétt all-
nr samþykti brátt, að hann gengi
að því, að J. M. myndaði stjórn
með M. G. og Pétri Jónssyni frá
trautlöndum. Framsóknarflokkur-
inn þjarkaði lengi um málið, með
bandamönnum sínum, Sunnlend-
ingunum fjórum,' og er fullyrt, að
samkomulag hafi þar frá byrjun
ergi verið. hið ákjósanlégasta. Eigi
treystust þeir til að halda fram
neinum úr sínum hópi, en deildu
mjög brotum um þá, sem ella væru
i boði. M. G. vildu þeir ekki allir,
en urðu þó að renna honum niður;
og er til alvörunnar kom, virtist svo
sem þeir þeim mun síður vildu sam-
vinnufrömuðinn P. J., og var ó-
sleitilega á hann lagst af baktjalda-
skúmum þess flokks, en undir
þungum áhrifum þeirra eru, eins
og' kunnugt er, ýmsir „framsóknar-
menn“ á þingi (sem reyndar iðu-
legast koma fram sem mestu aftur-
haldsmennirnir). Vildu þeir tefla
frarn Magnúsi kaupmanni Krist-
jánssviii, landsverslunarforstjóra,
sem sumir þeirra hafa nú tekið all-
miklu og næsta einkenniiegu ást-
fóstri við, þótt- hann enn teljist til
annars flokks, sem sé heimastjórnar-
ilokksins. Fengu þeir gerða flokks-
samþykt um það, að hann skyldi
þeirra fulltrúi vera í stjórmnni (og
voru þá Sunnlendingarnir, eða „lág-
lendingarnir“, sem sumir nefna þá,
skildir við þá, en sagan segir, að
þeir hafi viljað hafa ennþá meira!).
Er hér var komið, reis utan-
flokkabandalagíð upp og gaf for-
sætisráðherra J. M. það til vitund-
ar, að þótt bandalagið að öðru leyti
léti stjórnarmyndunina afskifta-
lausa (þar sem lítil von væri til, að
hún yrði þannig úr garði gerð, sem
a'skilegast væri), þá gæti bandalags-
menn yfirleitt ekki setið þegjandi
bjá slíkri pólitískri siðspilling m. a.,
að land-sverslunarforstjórinn yrði
látinn „skila af sér“ í sínar eigin
hendur. Mætti því eiga víst van-
t-raust meiri hluta neðri deildar, til
síjóruarmyndunar með M. K F11
P. J. myndu þeir láta óáreittan í
hins stað.
Tók nú J. M. það ráð, að leita
alkvæða þeirra sérstaklega, er á
hann höfðu skorað í upphafi um
þetta mál. Fór svo, sem vænta mátti,
að stjórn með M. K. fékk ekki nægt
fylgi. Rak nú að því — þar sem
þolinmæði þingmanna var að þrot-
um komin og J. M. var settur á-
kveðinn frestur —, að „framsókn-
arflokkurinn“ átti að segja sitt
lokaorð um það, hvort hann sætt-i
sig ekki við P. J. (eða stjórnina:
J. M., M. G. og P. J.), og laust nú
í hina skæðustu borgarastyrjöld í
herbúðunum. Höfðu þeir áður, í
r. iðjum klíðum, ,,Tíma“-höfðingj-
arnir, farið bónarveg að — Sig.
Eggerz, um að sitja nú áfram í
stjórninni, svo að forðast yrði vo-
veiflegar breytingar! En sagt er, að
JSeiRféíag sfíeyRjauifiur:
SiQurður Braa
eftir
Joíjatt Bojer
verður leikinn í Iðuó í kvold og annað kvðld kl. 8 sd.
Aðg.m. seldir í Iðnó í dag og á morgun.
Þeir, sem keyptu aðgöngamiða að leiksýningunni 15. þ. m. geta
skilað þeim aftur fyrir kl. 4 í dag, ef þeir óska eigi að nota þá í kvðld.
Frister & Rossman's
ágætu saumavélar
nýkomnar
Haraldur Arnason-
P. Brynjóifsson
Kgl. Hoflfotograf Langav. 11.
Raforku-Atelier. 1
Myndatöku tími frá 5—7% e. m.
Enn vantar ookkra menn
til að hnýta þorakanet
Sigurjón Pétursson, Hafnarstræti 18.
flokksbrot hans hafi ekki viljað
leyfa honum að „dansa með“, enda
líklegt talið, að þeirri stjórn hefði
ekki unnist brautargengi.
Framsólmar-óeirðunum lauk svo,
að meiri hluti flokksins samþvkti að
lokum, og á síðustu stundu, að sætta
sig við það, sem í boði var. Þar
með telja menn einn „láglending
anna“ (G. Guðf.), en einn úr sjálf-
um flokknum hafi þó ekki vilja?
beygja sig (Þ. M. J.), þótt áðnr
hefðu aðrar andstæður þar verið
kúgaðar til þess að lúta í lægra
l.aldi. Er gengið að því vísu, að hin-
ir „láglendingarnir* ‘ sætti sig og við
þetta (þ. e. Arnesingarnir), nema
annar Rangæingurinn (Gunn. Sig.),
sem hélt- þingmálafundi í kjördæmi
sínu í síðastl. janúar, að því er full-
yrt er til þess eins að lýsa yfir því
við kjósendur, að hann væri ráðinn
í því að styðja J. M. við völd í
landinu!
NÝJA BÍÓ
Ágætur sjónleikur i 4 þáttum
eftir Garduer Sullivan.
Aðalhlutverkið leikur
Iiilian Gish.
Myndin sýnir hverjum áhrif
um léttúðug mær uær á ung-
um manni og hvernig hún get-
ur hvað eftir annað látið hann
falla fyrir freistingum sinum,
enda þótt hann sé skilinn við
hana og sé giftur ágætri konu
En að lokum geíur hann þó
brotið af sér töfrafjöturinn.
Sýning i kvöld kl. 8 og 9.
Nýkomið:
COLUMBIA Grafofonar, plötur og
nálar. — Ennfremnr allskonar
varahlutir í þessi áhöld Verðið
er það sama og áður.
G. EIRÍKSS, Reykjavík
Einkasali á íslandi.
Þannig varð þá nýja stjórnin til.
FTún verður, eins og ljóst er af
framanskráðu, skipuð af Jóni
Magnússyni sem forsætis (og dóms-
mála) ráðherra, Magnúsi Ouð-
mundssyni fjármálaráðherra( ?) og
Pétri Jónssyni atvinnumálaráð-
horra( ?). Er konungsskipunar
vænst á hverri stundu, og stjórnin
talin t-il komin fyrir vilja þingsins
(meiri hluta hans), þótt svo sé í
raun og veru, að engin sérstök at-
orka eða yfirlýst jákvætt fylgi hafi
ideypt henni af stokkunum, heldur
ber að skoða hana sem nærri ósjálf-
ráða afurð af aðstæðunum, eins og
þær eru nú á Alþingi.
Stjórn þessari fylgja ákveðið all-
ir heimastjórnarmenn í þinginu,
nema ef til vill einn. Nokkrir úr
utanflokkabandalaginu, og aðrir
þar hafa lýst hlutleysi sínu, á með-
an við mætti una stjórnarfarið,
nema einn (sem er andstæður
Bambusstagir
AUir þeir er pantað hafa Bambus-
stangir hjá okknr eru vinsamlega
beðnir að vitja þeirra sem fyist.
Yeiðaríærav. Geysir.
stjórninni eins og liún er skipuð,
þótt hann, svo sem aðrir banda-
lagsmenn, felli sig hið bezta við
einn stjórnendanna). Úr sjálfstæð-
isflokksbrotinu (Sigur ðarmanna)
fylgir einn stjórninni, ef ekki tveir,
hinir annaðhvort hlutlausir eða þó
líklegast andstæðir. Úr „framsókn-
arflokknum" og af „láglendingum“
eru sumir áreiðanlegir fylgismenn
stjórnarinnar, ef á reynir, aðrir
sit-ja hjá, nerna þá líklega, svo sem
áðnr getur, Þ. M. J. 0g „Tíma“-
bandamaðurinn Gunn. Sig. Má bú-
ast við að svo standi hjá hinum
síðastnefnda, þangað til blaðið
„Tíminn“ byrjar aftur lofgerðar-
rollu sína um J. M., er það hóf í
þakklætisskyni fyrir „velvildina1 ‘
og í sárabætur fvrir „fallið“ hér í
Rvík, sem hún er talin að hafr, or-
sakað.
Hinni nýju stjórn er tjaldað til
næsta reglulegs þings — 1921 —,
en þá vilja þingmepn hafa óbundn-
1