Morgunblaðið - 14.09.1939, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIÐ
3
Fimtudagur 14. sept. 1939.
38.000 kílómetrar
$ %
■ ..v-y . „V .... •* $jfr -FMk. . "v *:.•
í síldarleit
Orn Johnson skýrir
frá fluginu I sumar
0RN JOHNSON flugmaður kom hingað til
bæjarins í fyrradag að norðan, eftir síldar-
leitina, er byrjaði þann 20. júní og hjelt
áfram til 10. september.
Tíðindamaður blaðsins átti tal við Orn í gær pg fjékk hjá honum
írásögn um þetta starf hans. En Örn er í eðli sínu fámáll eins og
Lindbergh og fanst alt eðlilegt og sjálfsagt, en ekkert að heita má
í frásögur færandi.
Flugmaðurinn.
Þegar við ræddum um það, hve
ianga leið hann hefði flogið í síld-
arleitinni í sumar, sagðist hann
hafa flogið í 225 klukkustundir
með sjó-vjelinni. Meðal flug á
klukkustund eru 150 kílómetr-
ar, svo flugleiðin verðnr ná-
lægt 34000 kílómetrar. Auk þess
flaug hann 35 klukkustundir síð-
ast á landflugunni litlu. Svo alls
verður flug hans í síldarleitinni
um 38000 kílómerar.
.. *
Um tilhögun flugsins sagði Orn
meðal annars:
Eins og kunnugt er, var það 3
manna nefnd sem stjórnaði ferð-
urn mínum. I nefndimii voru þeir
Riehard Thors, Sveinn Benedikts-
son og Sigurður Kristjánsson.
Sveinn Benediktsson hafði stjórn
þessa að mestu leyti á hendi. Mjer
líkaði prýðilega við stjórn hans
og alla ráðsmensku.
Flugvjelarskýli er ekkert á
Siglufirði, og varð jeg því að haf’a
aðalbækistöð mína allan tímann á
Akureyri. Þar er skýli fyrir flug-
vjelina inn hjá Höepfnersbryggju.
Á kvöldin talaði jeg vnð Svein1
á Siglufirði, og hafði hann þá lagt
áætluh fyrir flugið næsta dag eft-
ir þeim fregnum-sem hann hafði
af veiðiflotanum og’ áliti manna á
því, hvar helst ætti að leita þann
dag.
Stundum töluðum við svo aftur ^
saman um nóttina, ef Sveinn hafði:
fengið frekari upplýsingar frá því
um kvöldið.
Méðan nótt var sem björtust
lögðum við af stað frá Akureyri
kl. 4 á nóttunni. En auk þess flug-
um við oft seinna part dags.
Með mjer var altaf Brand-
ur Tómassón. Hann er vjelamað-
ur' Flugfjelagsins.
Og hvað fluguð þið að jafuaði
lengi 1 hver sinn?
Það var mjög mismunandi.
Stundum ekki nerna 2—3 klukku-
I
stundi.r En lengst vorum við 9
klukkustundir í leiðangri í einu.
En þá fórum við líka vestur á
ísafjörð og koiinun þar tvisvar.1
Þá flugum við alla leið suður að
Látrabjargi, og þar 90 mílur vest-1
ur í haf. Hvalveiðamenn þóttust
hafa sjeð síldartorfur þar A-estur
frá. En yið sá.um ekkert þegar ’
við vorum þar á ferðinni. Yitan-1
lega er það ekki einhlítt að fljúga
svona einu sinni yfir svæði til
síldarleitar. Síld gat hafa verið
þarna þó hún væri eliki uppi ein-
mitt þá stundina, sem við vorum
þar.
Hve langt komust þið yfir á
t. d. 2—3 klst. flugi?
Á þeim tíma gátum við t. d;
farið austur að Flatey, svipast um
yfir Skjálfanda, farið um Mánar-
eyjar, Axarfjörð, framhjá Rauðu-
niipum, Rifstanga og snúið við
um Grímsey til Akureyrar aftur.
Oft komum við við á Siglufirði í
heimleið til skrafs og ráðagerða
við Svein og þá fjelaga.
Hve hátt fluguð þjer í síldar-
leitinni ?
Það er mjög misjafnt hve hátt
flogið. er, eftir því hærra, sem
skygni er bétra. Hæst 600 metra.
Hærra tel jeg ekki ráðlegt að
fljúga. Því þá fer maður tið sjá
ógreiniléga til torfanna, hversu
gott sem skygni er.
En þegar hægt er að fljrrga í
mikilli hæð, þegar skygni er gott •
og ládauður ’sjór, sjest yfir stórY
svæði á fluginu svo örugt er. T.1
d. þarf maður ekki að fljúga nenv.i j
inn á miðjan Skjálianda til þess
að sjá hvort síld veður iwikurs
staðar þar á flóanum.
Notið þið kíki til þess að greina
torfurnar?
Yið höfðurn kíki með okkur, en
notuðum hann sjaldan. Þurfti ekki
með. Jafnskjótt og við sánm torf-
ur, þar sem ve-iðiskip voru ekki,
sendum yið duimálsskeyti til Siglu
fjarðar, og þaðán var fregnunum
svo dreift tii skipanna. , |
Sáuð j)ið ekki stnndum til skip-
anna, er þau fundu torfurnáf ,eftó
ir tilvísun ykkar ?
Þó við værum ekki lengi í hve.pri
ferð brugðu skipin stundum syp,
fijótt við, að við sáum þau vera
farin að kasta á torfurnar, er við
flugum heimleiðis..
Hvernig litu síldveiðimenn , á
jjessar leiðbeiningar ?
Mjer fanst þeir fyl’st fráman aí
hafa fréinur litla tiltrú til síidar-
leitar með flugvjel. Jeg gerði Ííbk'
þá vitleysu fyrst í stað, að jeg
jjekti ekki upsatoffur frá síldár-
torfum. Þá var fárið að tala um
„upsakrossgátur flugvjélárinnar“.
En jjetta lagaðist er frám í sótti.
Jeg hafði varla sjeð síld er jeg
byrjaði þetta flug, hvað þá síld
artorfu. Og upsatorfur geta, líkst
síldartorfum svo mikið, að sjó-
menn hafa kastað á upsatorfur í
þeirri trú að það væri síld.
Hvernig er þá með vissu hægt
að þekkja upsatorfurnar frá síld
FRAMH. Á SJÖTTU SÍÐU.
„Goðafoss"
er tilbúinn tll
Amerfkuferðar
Þegar farmur fæst
í skipið vestur
Margir spyrja um það þessa
daga, hvað Ameríkuferð-
um líði, einkum eftir að það
kom á dáginn, hve erfiðlega
það gengur að fá vörur í Detti-
f©ss í Englandi.
rBlaðið hefir aflað sjer upp-
lysinga um þetta. Eins og áður
hefir verið skýrt frá, er Goða-
foss hjer við land, og tilbúinn
til að fara vestur, ef svo ber
uncfir. Var það komið vel á veg
að viðunanlegur farmur feng-
ist í skipið, mestmegnis síld. En
svo kom tilskipun stjórnarinnar
um útflutningsneíndina og að
hún á að gefa leyfi til útflutn-
ings hverju nafni sem nefnist.
Þá þarf að taka upp að nýju
samninga um væntanlegan út-
flutning vestur. En sennilega
kemst það mál fljótlega í lag.
Nokkrir kaupsýslumenn hjer
í jbæiram hafa Háft orð á því
við ,,Eimskip“, að þeir myndu
vilja taka sjer far vestur með
fyrstmferð, er þangað fellur.
Ferð hjeðan til Ne\v-York .og
hjngað aftur, tekur aldrei
minna en einar fimm vikur. Má.
búast við 12 daga siglingu
hvora leið, en viðstaða í New-
York gæti aldrei orðið stýttri
pn eina 10 daga.
Dettifoss verður líka tilbúinn
að fara vestur, ef ástæða ér til;
þegar hann kemur frá Eng-
landi.
Yfirleitt er það mikill munur
nú eða í síðustu styrjöld, hve
meiri er hjer skipakostur, þegar
ekki var nema Gullfoss til Ame-
ríkuferða. En nú eru hjer
Goðafoss, Dettifoss og Brúar-
foss o. fl. En öll þessi þrjú skip
Hvort um sig hafa meira lest-
arrúm en Gullfoss.
Af síldveiðum að norðan komu
í gær línuveiðararnir Sigríður og
Gullfoss.
Verður alt skóla-
hald stytt um
mánuð?
Kensiumálastjórnin hefir
þetta til athugunar
Kenslumálaráðherra hefir falið fræðslumála-
stjóra að ræða við forstöðumenn hinna ýmsu
skóla möguleikana á því, að stytta skólahald-
ið, til þess að spara kol.
Fræðslumálastjóri hefir rætt þetta mál við forstöðumenn.
Mentaskólanna, Háskólans og gagnfræðaskólanna og hefir þess-
ari málaleitan hvarvetna verið tekið vel. Eru því líkur til þess,
að skólahaldið verði stytt um sem svarar mánaðartíma.
Esja fer frá Ála-
borg á sunnudag
Skrifstofustjóri Skipaútgerðar
ríkisins skýrði Morgunblað-
inu svo frá í gær, að Esja ætti að
fara frá Álaborg á sunnudaginn
kemur, áleiðis til íslands.
Skipaútgerðín veitir skipimi
móttöku á föstudag. Þann dag
verður og farin stutt reynsluferð.
Með Esju koma 150 farþegai’.
Langt er síðan að alt farmrými
var fullskipað. En það gengur erf-
iðlega að fá vörurnar afgreiddar.
Aðallega voru það kornvörur og
efni til smjörlikisverksmiðjanna,
sem Esja átti að flytja. Stendur
á afgreiðslu verksmiðjahna á þess
um vörum. Þær hafa mikið að
gera um þessar n'imdir. Ef ekki
stendur á vörunum, mun Esja
koma hingað með fullfermi
Erfitt að fá farar-
leyfi frá Englandi
• , —... W-
16. þessa mánaðar, eða
* eftir daginn á morgunn
ganga í gildi lög í Englandi,
þar sem svo er ákveðið að eng-
inn útlendingur fær að fara þar
úr landi, nema hann hafi til
þess sjerstakt lejcfi frá stjórnar-
völdunum.
Hver einasti maður, sem
æskir eftir að yfirgefa England
yerður að sækja persónulega
lim þetta brottfararleyfi. — En
skrifstofur, þar sem slík farar-
leyfi eru gefin, eru aðeins í
tveim borgum landsins, í Lon-
don og Liverpool.
ÞÝSK FLUGVJEL YFIR
DANSIÍRI LANDHELGI.
Frá frjettaritara vorum.
Khöfn í gær.
anska stjórnin hefir látið af-
henda þýsku stjórninni mót
mæli út af því, að þýsk hernaðar-
flugvjel flaug yfir danska land-
helgi sunpan við dönsku eyjarnar.
Varðbátur, sem þar var nær-
staddur, skaut viðvörunarskotum,
og sneri flugvjeþn þá brátt út frá
landi.
En verði úr framkvæmdum
og skólahaldið stytt, verður
sennilega ekki sama fyrirkomu-
lagið haft allsstaðar.
í gagnfræðaskólunum vérður
sennilega haft það fyrirkomu-
lag, að byrja kenslu á tilsettum
tíma, en láta svo kenslp falla
niður um miðjan vetur, t. d.
janúarmánuð. Myndi og á þann
hátt sparast meira af kolum.
Telja skólastjórar gagnfræða-
skólanna að kenslan nofist þann-
ig betur, þvf að kennapar getí
náð til nemenda, þótt skólahald
falli niður einn mánuð um miðj-
an vetur.
En þetta hagar alt öðru vísi
til með Mentaskólana, einkum
þó að því er snertir Mentaskól-
ann á Akureyri. Þar er sem
kunnugt er heimavist og hana
verður að hita upp strax og
nemendur eru komnir 1 skólann.
En það er ókleift að senda nem-
endur heim um miðjan vetur.
Er því sennilegt, að sú tilhög-
un yrði höfð með Mentaskólana,
að láta kenslu þar byrja mán-
uði síðar en venjulega.
Að því er Háskólann shértir
hefir hann nokkra sjerstÖðu.
Þar fellur jafnan kensla niður
í janúarmánuði, vegna iprófa.
Þó mun það verða atþpgað
hvort ekki mætti stytta eitthvað
kenslu þar einnig.
Verði það úr, sem allar ííkur
benda til, að skólahald verði
stytt, verður það að sjálfsögðu
látið ná til allra skóla, sjer-
•skóla, svo sem Verslunar-
skólans, Iðnskólans, Stýrimanna
skólans, Vjelstjóraskólans o. fl.
Vafalaust myndi stytting skóla-
haldsins einnig verða látin ná
til barnaskólanna.
Ákvörðunin um það, hvort
skólahaldið verði stytt, verður
tekin nú alveg á næstunni.
í báðum bíóunum hafa undan-
farin kvöld verið sýndar óvenju
góðar kvikm.yndir, enda hafa þær
átt miklum vinsældmn. að fagna
og verið vel sóttar. „Ástmey ræn-
ingjans“ — með Jeanetté Mc
Donald og Nelson Eddy í Gainla
Bíó gengur enn við góða aðsókn.
og hin sögulega stórmynd, Viet-
oría mikla Englandsdrotning, var
enn sýnd í Nýja Bíó í gær, þó bú-
ið væri að auglýsa hana í „síðasta
sinn“ kvöldið áður.