Morgunblaðið - 14.09.1939, Blaðsíða 6

MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 14. sept. 1939.
Samhugur um að
ryðja Hitlershætt-
unni úr vegi
- segir Chamberlain
Úr þingræðu hans í gær
Eítir að Neville Chamberlain forsætisráðherra Breta
kom heim frá Frakklandi, þar sem hann sat hinn
merkilega samvinnufund í yfirherráði Frakka og Breta, flutti
hann ræðu í neðri málstofu parlamentsins, og komst að orði
Á þessa leið (samkv. FÚ) :
Frakkar eru friðelskandi þjóð, -sagði
flfcamberlain, eins og Bretar, en það
g»ti atdrei komist á friður, fyr en
Hitlorsluet tun ni væri rutt úr vegi.
Hann endurtók að það hefði orðið
atjpr til mikillar hvatningar og styrktar,
að algert samkomulag var ríkjandi
fnndinum. ,a-'(
SAjMTÚÐ
SAMVELDIS-
LANDANNA
Chamherlain vjek því næ,st aö því,
væfi að gerast í Bretaveldi sjálfu.
Dag hvern kæmi það fram í samveld-
rslondunum og nýlendunum, hjáwstjóro
málamönnum, í ræðu og riti, að alger
samhugur yærí ríkjandi,, í garð Breta.
Vjek Chamheiiain sjersfaklega að ræð-
nm forsætisráðhciTa samveldislandanna.
AUar þ.jóðir Brefaveldis væri ákveðn-
ar £ að veita Bretlandi hvem þann
stuðning, sem þær gæti, og þetta kæmi
fifam ekki aðeins í orðum, heldur og
athöfnum, því að margskonar raðstaf-
anir hefði þegar verið gerðar, heriH
aðaralegar og aðrar ráðstafanir, sem
allar'míðaðtí að því, að fiíhu sameigin-
lega marki yrði náð-
PÓLLAND
Að syo þúnu gerði Chamberlain
njót-a herskipavemdar, og væri verið
að hraða því, að þetta kæmi til fram-
kvæmda
Þé sagði hann, að breskir kafbátar
héfði ráðist á skip óvinanna með góð
um árangri.
Smálestatala þýskra skipa, sem voru
á höfunnum, þegar styrjöldin þraust
út, var nálægt því 1.105.000. Nú væru
næstum engin þýsk skip á siglinga-
ieiðum, sum hefði verið tekin, en
önnur hefði neyðst til þess að leita
hælis í höfnum hlutlausra landa.
VANDAVERK
Chamberlain mintist einnig á upp-
lýningaráðuneytið og sagði, að hlut-
verk þess væri eitt hið vandasamasta
sem nokkurt ráðuneytanna hefði að
m. Það yrði að sigla milli skers
og báru. Stundum yrði að velja milli
þess, að gefa upplýsingar, sem gæti
Topnaviðskiftin í styrjöldinni að um- koinið fjandmönnunum að gagni, eða.
talsefni, og sagði, að enn væri aðal-, Jiggja á upplýsingum, en af því gæti
bardagasvæðið í Póllapdi, þar sem Jeitt, að almenningur hjeldi, að meiri
Þjóðverjar augsýnilega væri að reynajhætta væri á ferðum en ástæða væri
að knýja fram úrslit, áður þeir hefðust til.
Upplýsingaráðuneytið, sagði Cham-
herlain, slíkt sem nú hefir verið stofn-
að, getur áðeirís : starfað eftir á 5 stríð
* gera Jæssar vonir að engu,1 er byrjað, og það væri ekki annars að
saglji Chaíaherlain, þrátt fýrir það, að vænta en að um mistök væri að ræð'a
Þjóðverjar hefðu ofurefli liðs og flug-
yjelakost miklu meiri og' b'étri en Pól-
verjar.
Á VESTUR-
VÍGSTÖDVUjSTUM
A vesturvígstöðvunum, sagði hann,
Áttræðisafmæli
FRAMH. AF FIMTU SÍÐU.
lengi í Kirkjubófeftveffinu á Kol-
beinsstöðum í Miðneshrepþi.
Jón kami frá ýmsu að segja frá
löngum lífsferli sínum, En þegar
jeg spurði hann, hver honurn þættx
mesta breytingin, sem orðið hefði
frá því hann var í æsku, þá sagði
hann að það væri aflaleysið. „Áð-
ur þurftum við ekki að róa nema
rjétt út fyrir landsteinana til að
fá í soðið“, sagði hann, „en nn
fæst ekki bein úr sjó“.
Jón hefir lent í sjávarháslva
eins og gengur um gamla sægarpa
suður með sjó. í eitt skiftið
hvolfdi bát undir honum, fjögra
manna fari, óg bjargaðist hann
þá á kjöl. En ungan dreng, sem
með honum var, misti hann í sjó-
Síldarleitin
Mörgum breskum skipum hefði verið
sökt, sagði Chamberlain, en það var
varlá hægt að búast við öðru, þar sem uin.
þau voru dreifð um öll höf, er stríðið Ekki hefir Jóni orðið kvillasamt
hraust út. | um æfina og á efri árum. hefir
Hann sagði, að það hefði þurft.hann legið aðeins tvær legur. „T.
nokkum undirbúning til þess að hef jast J annað skiftið bólgnaði jeg frá
handa um, að láta öll flutningaskip(herðum niður að læri, eins og
tunnu væri velt yfir mann, og
ekki vissu þeir hvað þetta varib
segir Jón. „En þá var það stein
olía sem bjargaði, hún var nötuð
sem smyrsl“.
Jón er mesti harðjaxl, en lund-
in er ljett og viðmótið hressandi;
hefir hann þó löngum, átt við fá-
tækt og erfiðleika að stríða. Hann
er ákaflega vel látinn af vinuríi
sínum og kunningjxHn og munö
þeir í dag senda honum suður í
Akurshús hlýjar kveðjnr á átt-
ræðisafmœli hans. N. N.
Pólland
FRAMH. AlF ÞRIÐJU SÍÐU.
artorfum, er maður sjer þær úr
lofti ?
Það er hægt með því að fljúga
beint 3’fir torfuna. Upsinn syndir
gisnar í torfunni en síld, þannig
að hægt er úr lofti að greina
hv’ern einstakan fisk. En -aldrei
er hægt að greina einstakar síldir
í torfxx úr lofti. Yfirborð sjávar
er eins og kraumi í potti, þar
sem síld veður.
Hvað héfir síldarleit þessi kost-
að ?
Flugfjelag Akureyrar hefir feng
ið fyrir allan tímann 31 þús. kr.
Lætur nærri að það sje kostnað-
arverð. En Flugmálaf jelagið 5
þús. kr. fyrir þann tírna, sem land-
flugvjelin var notuð.
Hve mikill hagnaður, beinn og
óbeinrí, hefir af þessu orðið, verða
Sjvo aðrir að reikna xit. En mjev
er nær að halda að síldveiðiskip
hafi getað sparað sjer, og hafi
Sþarað sjer, talsverðar leitarferð-
ir, þó ekki hafi verið nema vegna
þess, að sílveiðimenn gátu dag
éftir dag fengið að vita, að engin
síld var í Húnaflóa og ekkert
þýddi að reyna að fará þangað.
Kom aldrei neitt óhapp fyrir
yður á flugferðunum.
Nei, aldrei hið minsta. Jeg
þurfti aldrei að setjast annarsstað-
ar en þar, sem jeg hafði ætlai
mjer.
Ilve langt fóruð þjer frá land-
inu er þjer fóruð lengst?
Það var er við fórum veStur f
haf frá Latrabjargi. Og tvisvar
fórum við til Kolbeinseyjar. Þaíf i
var á tímabilinu þegar ékkert
veiddist og menn hjeldu að síldin
hjeldi sig norður í hafi, norðar en
venjulega. En þar norðnrfrá sáum
við aldrei til síldar vaða.
Hvað tekur nú við í fluginní
Okkur vantar fáein smástykki f
sjóflugvjelina, sem vonandi
koma með Selfossi. Þegar þan eim
komin getum við byrjað á far-
þegaflugi. Jeg vona að við getuœ
haldið uppi ferðum milli Reykja-
víkur og Norðurlands í vetur.
Kerrupokar
frá Magna
Þrjár gerðir fyrirliggjandi..
Einnig hlífðardúkar.
EOLASALAN S.L
Ingólfshvoli, 2. hæð.
Símar 4514 og 1845.
Rand^ svo urn mU|iia,ði á vesturvígstöðv-
anum.
Siguryilji; ogiþrek- pólsku þjóðarinn-
í byrjun. Þá kvaðst Chamberlain vilja
jiakka blöðunum góða samvinrni viö
típplýsingamálaréðuneytið. En hiutverk
þess væri, að láta í tje eins ítarlegar
upplýsingar til almennings og unt væri.
Það væri ekki tilgangiirinn, sagði hann
hefðí verið hafin vel undirbúin og að halda neinu leyndu fyrir almenn-
skipuleg sókn, sem væri mikilvæg til ingi, og bað menn óijtiinda þolinmæði.
undirbúnings frekari hemaðarlegum ■ Ennfremur ræddi Chamberlain all-
atSgerðum, og hefði imdirbúningssóknin mörg vandmnál, sem sjerstaklega varða
að öllu leyti gfcngið ákjósanlega. J ailan almemjing, svo sem eldsneytis og
Breskir hermenn eru á franskri: tjósaspamað, brottflutning barna og
ero a
grund, sagði Chamberlain, en fregnirj mæðra, stríðstilhögunina í sjúkrahús-
hefðu tekið þátt í unum og stofnun hjálparstöðva, þaí
sem særðu fólki er veitt fytsta aðstoö.
iim, að þeir hefðu tekið þátt í
bardögum væri ekki meö öllu rjett.
Breska flugliðiS, hjelt Chamberlain
áíraai, hefði .farið daglega v könn-
unarferðir og feynt sjer hemaðailegar
athafnir Þjóðverja fyrir aftan víglín-
una. Herstjórnin væri stöðugt vakandi
sagðj hann og her og flugher stöðugt
til ^áks.
Á SjjjöNUM
Usn herskipaflotann sagði hann, að
aðaíjiega hefSi veriS Iögðn stund á, að
vernda siglingáleiðir, og^ hindra kaf-
báta í að sökkva skipum og gera sigl-
ingaíeiðirhár hættulegar. Höfuðverk-
eíni flotans væri að gera siglingaleið-
irnar örnggar. Þjóðverjar hefði byrjað
I afbátahemaðinn með grimmilegri árús
Þýskar bækistöðvar
í Suður-Ameríku?
ITA regn frá London hermir, að sá
á- orðrómur hafi gosið upp, að
Þjóðverjar hugsi sjer að koma
upp bækistöðvum í Suður-Ame-
ríku ríkjum fyrir flugvjelar og
kafbáta.
Hefir breska stjórnin gert ráð-
á farþegaskip, og væri árásin brot á ^ Stafafiir til þess, að fulltruar lienn
öllum sjóhernaSarlegnm samþyktum og ar þar vestra fylgist með því, sem
Jögum, jafnvel samþyktum, sem ÞjóS-, kann að gerast í því efni.
verjar væri sjálfir aðilar að. ■* « ■*
FRAMH. AF ANNARI SIÐU.
farna daga hafi þáð farið mjög
í vöxt, að pólskir hernaðarleið-
togar og stjórnarembættismenn
hefði hvatt almenning til þess
að verjast innrás þýska hersins,
í Varsjá hefði almenningur ver-
ið hvattur til þess í útvarpinu,
og bæklingar hefði verið út-
gefnir í sama augnamiði, en
þetta vandamál, hvort gera
skyldi loftárásir á óvíggirtar
borgir, yrði að skoða í öðru
ljósi, ef þær yrðu gerðar að ó-
friðarsvæði. Þar sem svo hefði
farið í Póllandi, eins og t. d.
í Varsjá, að almenningur tæki
þátt í vörnum borgarinnar og
þær væri orðnar ófriðarsvæði,
hefði mátt búast við, að þýskir
flugmenn hefði í engu hlíft
borgunum, en þeír hefði ekki
breytt um bardagaaðferð vegna
hins breytta ástands.
Nú muni Þjóðverjar hinsveg-
ar, vegna þess að Pólverjar
hafi ekki skeytt samþyktum í
þessum efnum, grípa til
sinna ráða og munu flugmenn
þeirra og stórskotalið hjer eftir
brjóta vörn Pólverja á bak afU
ur með öllum þeim meðulum,
sem þeir hafá yfir að ráða, og
yfirleitt reyna að færa Pólverj-
um heim sanninn um það sem
fyrst, að öll vörn af þeirra hálfu
sje árangurslaus.
Loks segir, að pólska stjórn-
in geti kent sjer sjálfri um hör-
mungar þjóðarinnar.
Auglýsing
tim að verðlagsákvæði nái fil kornvara.
brauða, nýlenduvara, citrona, hreiniaetis-
vara, kola, brensluolíu og bensíns.
Samkvæmt 3. gr. laga nr. 70, 31. des. 1937, um
verðlag á vörum hefir ríkisstjórnin ákveðið að
verðlagsnefnd skuli ákveða hámarksverð eða há-
marksálagningu á komvörum, brauðum, nýlendu*
vörum, citronum, hreinlætisvörum, kolunu
brensluolíum og bensíni, eftir því sem nefndinni
þykir ástæða til.
Viðskiftamálaráðuneytið, 12. sept. 1939.
Eyslcinn Jómson.
Torfi Jóhannsson.
Hessian, 50” og 72”
Kjötpokar, Ullarballar,
Binðigarn og saumgarn
ávalt fyrirliggjandi.
OLAFUR CÍSLASONC^
Sími 1376.
ér~Xjojnl/f
REYKJAVfK
Morgunblaðið með
mórgunkaffinu.
Reykfavlk - Hafnarfjörður.
Frá kl. 7 til kl. 11 árdegis á hverjum heilum tíma, og
frá kl. 11 árdegis til kl. 12.30 síðdegis á hverjum heilum og
hálfum tíma.
Sjerleyfishafar.