Morgunblaðið - 29.10.1991, Blaðsíða 52

52
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 29. OKTÓBER 1991
tmmim
„/felcLcur&u c*2> '&q séyS/C of -fast
Ly/cUxbor&th T "
co
*
Ast er...
... stundum einmana hjarta.
TM Reg. U.S. Pat Off.—all rights reserved
° 1991 LosAngeles Times Syndicate
Fór jólakakan mín hér í
gegn ...?
HLAUP EFTIR HÉGÓMA
Þetta er ekki góð fjárfesting,
sagði kaupsýslumaður um daginn,
þegar hann ræddi um eyðsluna sem
veður uppi og einkennir líf og störf
manna hér í dag. Á meðan við ís-
lendingar, vanþakklátir og heimtu-
frekir, eyðum hverri krónunni á
fætur annarri til að auka við þær
„eignir” sem heimurinn telur mest
verðmæti og lokkandi, heyrum við
háværar raddir úr víðri veröld, þar
sem menn varla hafa oní sig að éta
og blátt áfram svelta. Þjóðir með
hrynjandi hagkeri eins og Kúba, sér
ekki sínum þegnum farborða og
jafnvel Rússland sem svo margir
litu upp til fyrir fáum árum og töldu
að þar væri leiðbeinandi og góður
farvegur til að metta allar þjóðir,
ef menn fylgdu marxismanum, eru
nú með staf í hendi - betlistaf -
í átt til þeirra þjóða sem þeir töldu
óalandi og ófeijandi, sem sagt þessi
miklu auðæfi sem gumað var af eru
ekki til staðar. En hér fara auðæfi
okkar gjöfula lands í það að kaupa
jafnvel hégóma, einskisverðan fyrir
framtíðina til að geta safnað meiri
erlendum skuldum.
Og hugsunarhátturinn. Það er
landið sem á að sjá fyrir mér en
ég ekki fyrir því, vex hröðum skref-
um. Menn vaða út á villigötur,
„skemmta sér” svo fagurlega sem
það er orðað, helgi eftir helgi á
dýrum hótelum og svo þegar heim
er komið taka eftirsjá og timbur-
menn og allskyns ásakanir við . . .
Þetta var ekki nógu gott, en svo
tekur næsta helgi við og sami þráð-
urinn er ofinn.
Og auðvitað ráða vímugjafar
ferðinni, það þýðir ekki að vera að
fara á skemmtanir nema eitra svo-
lítið heila og höfuð, já og allan
líkamann. Og svo er talað um heil-
brigt líf. Og ef útaf ber er það þjóð-
félagið sem á sök á þessu. Jafnvel
við sem erum að leiðbeina og vara
við, verðum að taka þátt í þessum
óhófskostnaði með okkar sköttum.
Og hvernig fer fyrir þessum sem
alltaf eru að skemmta sér. Sú saga
rær í rökkrinu og má ekki birtuna
sjá.
Og enn er haldið áfram, jafnvel
enn er eins og leiðtogar vorir sem
eiga að lýsa þjóðinni, sjái ekki
hversu mikla sök þeir eiga á þessu
með því að forystan hefir svo oft
Það hefur verið kvartað um það
með réttu að Ríkisútvarpið hafi
árum saman borið takmarkaða
virðingu fyrir hlutleysi, ekki síst
fréttastofan.
Ekki veit ég eftir hvaða reglum
farið inn á þá leið, sem hættan er
mest.
Það er erfitt að segja til vegar,
en langtum erfiðara þegar leiðsög-
unni er ekki hlýtt. Við höfum farar-
stjóm í ferðum út um öll lönd og
treystum henni, en leiðsögn góðra
manna um lönd spillinga og glæpa
er varla talin þess virði að íhuga
hana nógu vel, enda fer þeim fækk-
andi sem benda á vitana til bættari
lífshátta. Menn kenna öðrum um
sitt gæfuleysi en athuga það ekki
að þeir áttu og eiga val til allra
átta. Sjálfskaparvítin eru verst en
alltof mörg. Eigum við ekki í lokin
að hlusta á hvað Davíð Stefánsson
segir, lífsreyndur og eftirtektar-
samur og hugleiða það: Hann segir:
Hví urðu forlög mín fíflaleikur
og flótti um lönd og álfur?
Byrðin sem ég er að bugast undir
er böl, sem ég skapaði sjálfur.
Arni Helgason
hinar svo kölluðu fijálsu stöðvar
vinna, en þáttur útvarpsstöðvar-
innar Bylgjunnar „Reykjavík síð-
degis” þriðjudaginn 15. október
1991, undir stjórn Hallgríms Thor-
steinssonar, slær öll met í sóða-
skap. Þar vegur hann að Davíð
Oddssyni forsætisráðherra fjar-
stöddum, með þeim ódrengsskap
sem, betur fer, hefur ekki áður
þekkst í nokkrum ljósvaka fjölm-
iðli. Mér, sem mörgum öðrum, leik-
ur forvitni á að vita hvort þetta
„framtak” Hallgríms hafi verið
samþykkt af stjórn Útvarpsfélags-
ins áður en hann sendi þáttinn út
á öldum ljósvakans.
Þótt vegið væri á óskammfeilinn
hátt að persónu Davíðs Oddssonar
stendur hún ósköðuð eftir, þó til
annars hafi verið ætlast. Það er
hins vegar spurning hvort sama
sé hægt að segja um hag Bylgjunn-
ar af frumhlaupinu.
Ég hef haft mikið álit á Bylgj-
unni sem skemmtilegri og þarfri
afþreyingarstöð, en hlýt að endur-
skoða þá afstöðu eftir að Hallgrím-
ur afhjúpaði sinn innri mann.
Landsþekktur útvarpsmaður
með snefil af sjálfsvirðingu hefði
aldrei gerst höfundur að slíku
hneyksli.
Þórður E. Halldórsson
Gamlar kvikmyndir
Agæti Velvakandi.
Viltu biðja Ríkissjónvarpið fyrir
eftirfarandi óskir:
„Margt eldra fólk saknar hinna
mörgu úrvalskvikmynda, er sýndar
voru á kvikmyndahúsunum á árun-
um 1940—1964, en á þeim tíma sá
ég flestar góðar kvikmyndir. Leyfi
ég mér að bera fram þá ósk að
athugað verði, hvort unnt sé að fá
til sýningar í RUV t.d. eftirtaldar
myndir:”
1) Bad day at black rock með
Spencer Tracy og Emest
Borgnine.
2) The Winslow boy með Sir
Cedric Hardwick o.fl.
3) We are not alone eftir James
Hilton með Poul Muni og Floru
Robson.
4) Quartet eftir smásögum
Somerset Maugham.
5) Trio eftir smásögum Somerset
Maugham.
6) Þriðja myndin eftir smásögum
Somerset Maugham — Duet?
7) Blossoms in the dust með Greer
Garson og Walter Pidgeon.
8) Random Harvest með Greer
Garson og Roland Colman.
9) The man within eftir Graham
Greene með Michael Redgrave
og Rich. Atténb.
10) Profile in courage: eftir
Kennedy forseta — kvikmynd-
aröð, sem sýnd var í Keflavík-
ursjónvarpinu — mjög merkir
þættir.
11) Above us the waves með O.K.
Hasse o.fl. (Árásin á Tirpitz.)
12) The dam busters með Michael
Redgrave o.fl. (Árásin á
Möhnestífluna)
13) The man in the grey flanel
suit með Gregory Peck og
Frederic March.
Þetta eru flestar svarthvítar
myndir, en margar sígildar.
Með fyrirfram þakklæti.
Leifur Sveinsson
Skotið úr launsátri
Víkverji skrifar
Utlendingar, sem hingað koma
hafa oft orð á því hve mikil
velmegun ríki hér. Þeir sjá nýjar
byggingar rísa upp út um allt, hvort
sem um er að ræða íbúðarhúsnæði,
opinberar stofnanir eða atvinnuhús-
næði. Þeir sjá nýja bíla á götunum,
þeir sjá veitingahús á hverju strái,
verzlanir, sem bjóða sömu hágæða-
vörur.og eru á boðstólum hjá millj-
ónaþjóðum, þeir fá fréttir af tíðum
ferðum íslendinga til útlanda. I
Morgunblaðinu um helgina var
meira að segja sagt frá því, að eitt
helzta dagblað í Bretlandi ætlaði
að fylgjast með íslendingum í verzl-
unarferð í Newcastle!
Hagtölur segja sömu sögu. ís-
lendingar eru í hópi þeirra þjóða
heims, sem hafa mestar þjóðartekj-
ur á mann, sem á að vera fullgildur
mælikvarði á velmegun þjóðar. En
er allt sem sýnist? Er þetta raunver-
uleikinn í'okkar umhverfi? Hér eru
starfandi nokkrir starfshópar, sem
kynnast allt öðrum raunveruleika í
þessu landi, en þeim sem sést á
yfirborðinu. Prestar, félagsráðgjaf-
ar, sálfræðingar, læknar og sjálf-
sagt einhverjir aðrir t.d. starfsmenn
verkalýðsfélaga hafa allt aðra sögu
að segja.
xxx
Víkveiji hefur orðið þess var í
samtölum við fólk úr ofan-
greindum starfshópum, að reynsla
þess er sú, að vandamál í daglegu
lífi einstaklinga hafi stóraukizt á
nokkru árabili. Skilnaðir, bæði
vegna áfengisvandamála og ekki
síður fjárhagsvandamála, upplausn
fjölskyldna, stóralvarleg vandamál
í uppeldi barna og unglinga, sem
leiða af slíkri upplausn, uppgjöf og
örvænting frammi fyrir hinum dag-
legu vandamálum , sem í sumum
tilvikum virðast yfirþyrmandi. Þetta
er sú mynd, sem verður til af ís-
lenzku samfélagi, þegar rætt er við
þá starfshópa, sem hafa ýmis konar
sálusorgun með höndum.
Bersýnilegt er af slíkum sam-
tölum, að áfengisvandamálin eru
mikil ekki síður en áður en nú er
auðveldara að benda fólki á leiðir
til þess að fást við þann vanda.
Hins vegar eru fjárhagsvandamál
einstaklinga og fjölskyldna augljós-
lega stærri þáttur í upplausn fjöl-
skyldunnar en áður var eða a.m.k.
vitað var um. Að einhveiju leyti
stafar það af tilhneigingu fólks til
þess að lifa um efni fram en að
öðru ieyti af því, að breytingarnar
á fjármálakerfinu, verðtryggingar
og háir vextir hafa verið fólki þung-
bærar og í alltof mörgum tilvikum
óviðráðanlegar.
xxx
Niðurstaða Víkveija af sam-
tölum af því tagi, sem að
ofan greinir er sú, að það geti ver-
ið hætta á því, að samfélag okkar
sé að byija að rotna innan frá.
Sumir ganga svo langt að segja,
að þetta sé þjóðfélag, sem sé fjand-
samlegt fjölskyldum og börnum.
Við sjáum það ekki á yfirborðinu
enn sem komið er, en ef ekkert er
að gert, á það eftir að koma fram
af miklum þunga síðar. Stóraukinn
efnamunur, sem verður stöðugt
meira áberandi, gerir þessi vanda-
mál enn sárari fyrir þá, sem við þau
glíma. Þetta eru þjóðfélagsvanda-
mál, sem við þurfum að beina at-
hygli okkar að og takast á við.