Suðri - 30.09.1886, Blaðsíða 1

Af „Suðra'* koraa 3-4 blöð
út á mánuði. Uppsögn meö
3ja mánaða fyrirvara frá
áramótum.
Árgangurinn (40 blöð alls)
kostar 3 kr. (erlenilis 4kr.),
sem borgist fyrir júlílok ár
hvert.
■4. árg. | Reykjavik, 30. september 1886.
£6. blaö.
Porngripasafnið opið hvern miðviku-
da:; og laugardag kl. 1—2 e. h.
Landsbókasafnið opið hvern rúmhelg-
an dag kl. 12—3 «. h.; útlán á mánu-
miðviku- og laugardögum ki. 2—3 _e. h.
Sparisjóðurinn opinn hvern miðviku-
dag og laugardag kl. 4—5 e. h.
Söfnunarsjóðurinn í Rvík: Störfum gegnt
hinn fyrsta virkan mánud.í hverjum mán.
í herbergi sparisjóðsins.
Cgr* Nýir kaupendur geta fengíð
„Suðra“ frá byrjun júlímánaðar til
ársloka fyrir I kr. 50 a.
Frá Hornströndum.
Eptir
t>orval(l Thoroddsen.
--O--
Hornstrandir kalla menn í daglegu tali
strandlengjuna norður af Húnaíióa
vestanverðum, norður á Horn, pó eru
menn eliki á eitt sáttir um pað, hve
jfirgripsmikið petta nafn eigi að vera,
sumir telja að Hornstrandir byrji við
Kúvíkur, sumir miða við Dranga, sum-
ir við Geirólfsgnúp, en réttast og eðli-
legast finnst mér vera að télja Horn-
strandir frá Trékyllisvík, pví par er
mjmnið á Húnaflóa og paðan beygist
ströndin til vesturs, allt norður á Horn.
.Hornstrandir hafa löngum verið al-
kunnar að pví, að par væri einhver
hinn kaldranalegasti og úvistlegasti út-
kjálki á landinu, enda er eigi ofsögum
af pví sagt, hve harðýðgisleg náttúr-
an er á Ströndum. Ejöllin eru al-
staðar pverhnýpt í sjó fram og jökull
hið efra, Drangajökull pað sem liann
nær — undirlendi er svo að segja ekk-
ert, dálitlir dalbotnar upp af fjörðun-
um, sumstaðar standa bæirnir í skeifu-
mynduðum hvylftum eða skvompum,
sem eru holaðar niður í bjargbrúnirn-
ar, t. d. eins og Látravík, Smiðjuvík
o. fl. Samgöngur eru fjarska örðug-
ar og má heita lítt fært á landi með
liesta bæja á milli; hvergi á landinu
hef eg farið jafnvonda vegi að öllu
samlögðu ; víða eru reyndar örðugir
hálsar og fjallvegir annarstaðar á land-
inu, en pá er skárri vegur á milli;
hér má heita að hver ófæran taki við
af annari, hér eru ótal hálsar og fjall-
garðar hver af öðrum og pó peir séu
optast örstuttir pegar upp kemur, pá
eru peir svo háir og snarbrattir, að
peir eru varla færir nema gangandi
mönnum ; fram með sjónum eru víð-
ast hvar tæpir götuslóðar hátt uppi í
hömrum eða skriðum, eða pá stórgrýt-
isurð og klappir, svo hestunum ligg-
ur við beinbroti; pegar menn nú á
hinn bóginn hugsa til pess, að ísinn
liggur optast við ströndina mikinn
hluta ársins og að sumrin eru fjarska
votviðrasöm, sífelldar rigningar, pok-
ur og köföld, pá má geta pví nærri,
að par er enginn sælustaður fyrir í-
búana ; pó má ekki neita pví, að Horn-
strandir hafa ýmislegt sér til ágætis
fram yfir aðra landshluta, pó ókost-
irnir séu reyndar yfirgnæfandi pegar
öllu er á botninn hvolft.
í sumar ferðaðist eg á Vestfjörð-
um ; í júlímánuði um Barðastrandar-
sýslu, í ágústmánuði um Strandasýslu,
og Hornstrandir norður á Horn. Eg
ætla mér hér að eins að segja lítið
eitt frá Hornströndum, stuttar athuga-
semdir um íbúana og kjör peirra, en
sleppa öðru í petta sinn.
IJm hinar eiginlegu Hornstrand-
ir fór eg seinni hluta ágústmánaðar ;
fór eg frá Reykjaríirði 18. ágústnorð-
ur með strönd, út á hvert annes, par
sem pað var hægt, og inn fyrir hvern
fjörð allt vestur fyrir Hornbjarg, sneri
svo við sörnu leið og kom aptur á
Reykjarfjörð 2. september. A pessari
ferð urðum við að fara ellefu bratta
hálsa og fjallvegi hverja leið, að frá-
skildum öllum öðrum torfærum ; pað
hefði nú reyndar vel mátt klöngrast
penna veg með hestana, hefði veðrið
verið bærilegt, en pví var elrki að
fagna; eg var svo óheppinn, að sum-
arið var á Ströndum eitt hið versta,
sem menn muna eptir, alla leiðina
fram og aptur var að eins einn dag-
ur pur, annars alltaf stórrigning,
kafald til fjalla og ófærð af nýjum
snjó, lítið sást fyrir poku og kuldarn-
ir voru svo miklir, að hitamælirinn
sté aldrei vfir 4° Celsius um hádegi,
en vanalega var hitinn um miðjan
dag 2—3° og kvöld og morgna 0—1°
C. |>egar eg fór paðan, var ekki bú-
ið að hirða eina tuggu af heyi á nein-
um bæ.
Síðan Eggert Ólafsson fór um
Strandir 1754, veit eg ekki til pess,
að neinn ferðamaður hafi farið par um,
sem lýst hefur ferð sinni. Eggert fór
norður í Furufjörð og ei lengra norð-
ur, hann hefur lýst Hornströndum
bæði í ferðabók sinni og kvæðabók,
sem flestum mun kunnugt. Horn-
101
strendingar hafa í pá daga verið mjög
stutt á veg komnir, og stórum hefur
menningu peirra farið fram síðan, pó
alltaf sé samgönguleysið jafnt og kjör
manna og atvinnuvegir sé eins eða
líkir. pegar Eggert fór par um, voru
menn fjarska hjátrúarfullir, sáu all-
staðar drauga og forynjur, trúðu á
galdramenn og hverskyns skrípi; peg-
ar hann kom í Ingólfsfjörð, urðu íbú-
arnir hræddir og hlupu burt, pví í pá
daga óttuðust peir mjög strokumenn
úr öðrum héruðum, er opt komu og
gerðu óskunda ; bóndinn í Ingólfsfirði
hafði ekki í 16 ár komið í kaupstað,
svo ekki hefur verið mikið um kaup-
staðarferðir í pá daga; einu sinni fauk
tjald Eggerts og töldu Hornstrending-
ar pað gerninga, rekaviður var pá
enn meiri á Ströndum en nú, vildu
menn pá eigi sumstaðar hafa fyrir að
kljúfa viðinn til eldsneytis en létu
annan enda á trjádrumbinum sviðna
undir pottinum, en hinn ná út úr
bæjardyrum, og færðu drumbinn inn
eptir pví sem af brann ; allt var ept-
ir pessu, en nú er líf manna og siðir
liomið í betra horf, og líkist að mörgu
pví, sem annarstaðar er á útkjálkum
pessa lands, en pað er eigi að undra
pó ýmsu sé ábótavant, pví óvíða munu
menn hafa jafnmikið fyrir lííinn.
|>að er opt komið fram á mitt
sumar pegar snjó leysir af túnum hér
nyrðra, en undir eins og snjó tekur af,
pýtur grasið skrúðgrænt undan skafia-
röndunum; mig furðaði stórum sum-
staðar nyrzt á Ströndum hve grasið
var mikið og fagurt í jafn vondri tíð,
í Furufirði, Reykjarfirði, við Geirólfs-
gnúp, Bolungarvík og Barðsvík eru
beztu slægjur — en par er sá galli á,
að votviðri eru svo mikil á hverju
sumri, að eigi er hægt að purka nema
svolítið smávegis; sunnar, t. d. kring-
um Dranga, er aptur mildu hrjóstr-
ugra og grasminna. |>að hefir lengi
verið til pess tekið, hve feitt féð væri
á Hornströndum og mjólkin kostagóð,
pví kveður Eggert í Skjaldmeyjar-
kvæði:
Á Ströndum eru fén svo feit,
að fæstir síður eta,
peir sem eru úr annari sveit,
en innlendir pað geta,
mjólkin pó að hún sé heit
hnígur trautt um bólið péls ;
góður pykir grautur méls