Dagblaðið Vísir - DV - 19.11.1983, Blaðsíða 12

12
DV. LAUGARDAGUR19. NOVEMBER1983.
DV. LAUGARDAGUR19. NOVEMBER1983.
13
TORBUlENCES
frá Hevillon
angan engri líh

TURBULENCES, ilmurinn, sem túlkar síbreytileik konunnar
en undirstrikar jafnframt persónueinkenni hennar.
TURBULENCES er afurð náttúrunnar.
Angan engri lík, - frá blómum og jurtum óspilltrar náttúru.
Samsetningin er síðan fullkomnuð í háborginni París.
TURBULENCES frá REVILLON
FRANSKUR SEIÐUR FYRIR NÚTlMAKONUR
Hversdogsiéttur
soöinn í Potta-Sevói
§EYDIR tryggir bragðbetri

ogholkzrí mat
Plastprent hf.
Þórunn Sigurðardóttir er með
holla og ódýra uppskrift
matreidda í Potta-Seyði
4 tómatar
1 paprika
2 kartöflur
1 rauðlaukur
2 perlulaukar
3 hvítlauksrif
150 g tómatmauk
2 msk matarolía
1 msk mint sósa
(fæst í litlum glösum)
1 msk Teryaki sósa (eða soya)
basilikum, svartur pipar
Skerið laukana smátt og grænmetið I sæmilega
stóra bita. Blandið öllu saman í poka, lokið og
sjóðið í 35 mínútur. Berið fram með nýju, grófu
brauði, stráið gjarnan rifnum osti yfir jafninginn.
Þetta er hollur og hressandi réttur sem borða má
bæði heitan og kaldan. Hann er líka góður með
steiktu kjöti eða kjötkökum.

í#Phifcp*burf|
^ST.WAARTIIN
KARIBISGHES
MEER
CURAQAO
l^vui«muu
Si Oao:g*‘».‘
Pon,n>t)GRENA^
FERÐASKRIFSTOFA, Iönaðarhúsinu Hallveigarstigl.Simar 28388 og 28580 Sj
Elsta steinhirhja
mr~
Sunnudaginn 13. nóvember síöastliö-
inn var þess minnst í Neshreppi utan
Ennis á Snæfellsnesi að 80 ár eru liöin
síöan kirkja sú er nú stendur á
Ingjaldshóli var vígö. Ekki er vitaö til
annars en aö kirkjan hafi verið fyrsta
steinsteypta kirkja á landinu og til
marks um þaö þá var fyrsta stein-
steypta húsið í Reykjavík byggt 1903.
Þessi kirkja var reist á öörum stað en
kirkjur höfðu staöiö frá 1317 er fyrsta
kirkjan á Ingjaldshóli var vígö. Saga
staöarins er því orðin bæði löng og
merk og ekki er óitaö til þess aö sú
saga hafi nokkurs staðar veriö skráö
samfelld. Veröur í þessari blaöagrein
aðallega stuöst við samantekt Guöjóns
Halldórssonar, fyrrverandi forstjóra
Fiskveiöasjóös, en hann hefur í mörg
ár verið að viöa aö sér heimildum um
kirkjustaöinn. Þaö á eftir að kanna
mikiö af heimildum og því ljóst að hér
verður aöeins stiklaö á stóru en víst er
aö mikiö á enn eftir aö koma í leitirnar.
Byggingarsaga
Undir Jökli er Ingjaldshólskirkja
elsti kirkjustaöurinn og samkvæmt
elstu heimildum mun bænahús eöa
hálfkirkja hafa staðiö á Ingjaldshóli
um árið 1200. Eins og áöur sagöi var
fyrsta kirkjan á Ingjaldshóli reist 1317
og byggði hana Gunnar Hauksson
bóndi sem þá átti Ingjaldshól. Ámi
biskup Helgason vígði kirkjuna þá um
haustiö og var hún helguð guöi, Maríu
mey, píslarvottunum Cosma og
Damian og öllum heilögum.
Frá 1317 stóöu allar kirkjur á sama
staö inni í núverandi kirkjugaröi en
kirkja sú sem nú stendur var reist
noröan viö kirkjugarðinn. Fyrir nokkr-
um árum mátti sjá hornsteina þá sem
gömlu kirkjurnar hvíldu á í gegnum
aldirnar en sökum þess hve kirkju-
garöinum er illa viö haldið þá er
ómögulegt aö sjá þá nú.
Kirkja sú sem reist var 1317 var þá
þriöja stærsta kirkjan á landinu, ein-
ungis kirkjugarðamir í Skálholti og á
Hólum vorustærri.
Því miöur er þaö svo að eftir 1317 er
rúmlega 370 ára eyöa í þeim heimild-
um sem nú eru tiltækar. Kirkjunnar er
næst getið í Fitjastaöaannál, en þar er
sagt frá því er kirkjan fauk 11. febrúar
1694.1 þeim annál segir: „Tók ofan efri
hlutann allan, allt að bitum fyrir utan
kórinn því hann var heillegri en fram-
kirkjan, kominn aö falli.” Strax hefur
veriö geröur reki aö endurreisn kirkj-
unnar þvi sumarið 1695 kemur
konungsbréf þar sem mælt er fyrir um
endurreisn kirkjunnar sem var svo
lokið 1696. Um þetta segir í Hestsannál
— „var þá ger kirkjan að Ingjaldshóli.
Haföi konungsbréf útkomiö sumariö
hið fyrra að allar kirkjur á Islandi heil-
ar og hálfar skyldu eftir þeirra
formegan til hennar byggingarkostnað
leggja. Þaö allt til samans var 400
r.dl.”
Næst segir af kirkjubyggingum 1743
en þaö áriö lét Guömundur sýslumaður
Sigurösson (f. 1700 — d. 1753), erþá bjó
á Ingjaldshóli, byggja kirkju „ramm-
gera”. Einnig lét hann steypa úti í
Danmörku kirkjuklukku sem enn er
notuö og ber hún nat'n hans og ártal
endurbyggingarinnar. Sú klukka er sú
stærri af tveimur en sú minni er frá
1735 og er ekki vitaö hver gaf hana.
Árið 1782 eru endurbætur geröar á
þeirri kirkju sem þá stendur. Líkur eru
á því aö kirkja sú sem byggö var 1743
og endurbyggð 1782 sé sama kirkjan og
rifin var um aldamótin 1900. Sá sem
annaöist endurbæturnar 1782 var Ölaf-
ur Bjömsson, bíldskeri frá Munaöar-
hóli og er frá því sagt aö hann hafi
gert mikið af útskuröi í kirkjuna.
Kirkjan sem rifin var um aldamótin
var sögð prýdd miklum útskuröi sem
öllum var því iniöur fleygt, nema
tveimur postulamyndum sem nú eru
geymdar á Þjóöminjasafninu. Þessar
á Snæfellsnesl
postulamyndir hafa sennilega veriö
skreyting af predikunarstóli en lýsingu
á honum er aö finna í feröabók J.S.
Plum, kaupmanns í Olafsvík, frá um
1800. Postulamyndirnar hafa hugsan-
lega veriö eftir áöumefndan Olaf
Björnsson bíldskera.
Litast um
Af kirkjumunum þeim sem prýddu
kirkjuna sem rifin var um aldamótin
er fátt eitt eftir. Aður var minnst á
kirkjuklukkurnar, en það sem tví-
mælalaust vekur mesta athygli er stór
og faUeg, útskorin altaristafla sem nú
hangir á norðurvegg kirkjuskipsins.
Tafla þessi er frá 1709 og var hún gefin
til kirkjunnar af dönskum einokunar-
kaupmanni, P.N. Winge, sem leigði
Rifs- og Olafsvíkurhafnir 1706—1715.
Taflan var lánuð til BrimUsvallakirkju
1923 en var svo skilaö fyrir nokkrum
árum.
Á klukkulofti hangir máluö tafla sem
lítill sómi er sýndur. Ramminn utan
um myndina er ekki upprunalegur.
Hugsanlegt er aö tafla þessi hafi veriö
hluti af grátum þeirrar kirkju sem rif-
in var um aldamót. Um aldur töflunn-
ar er ekki vitað en ef til viU er þetta
verk Olafs Björnssonar bíldskera sem
skreytti kirkjuna 1782. Ætla mætti að
áttatíu ár á klukkuloftinu sé nógu lang-
ur tími og iöngu orðið tímabært aö
grennslast fyrir um hversu gömul tafl-
an raunverulega er. Undarlegt er að af
öUum þeim gripum úr gömlu kirkjunni
sem fleygt var skyldi þessari töflu
haldiöeftir.
Aö lokum má geta þess aö úti í
kirkjugarðinum getur aö líta tvær stór-
ar marmaraheUur sem liggja hliö viö
hUö. önnur þeirra ber grafskrift
Magnúsar Jónssonar lögmanns, þess
siöasta sem kjörinn var af Alþingi.
Hann dó 25. apríl 1694 og var grafinn í
kór kirkjunnar sem þá stóö. Á hellunni
má enn sjá riddaramerki ættmenna
Magnúsar en þaö er greypt í ÖU hornin.
/ngjaldsholskirkja.
Hin hellan ber grafskrift Guðmundar
Sigurössonar sýslumanns sem dó eins
og áöur sagöi 1753 og var einnig graf-
inn í kór. HeUur þessar eru báöar mjög
iUa famar og varia hægt aö lesa á þær
og þess ábyggilega ekki langt aö bíöa
aö letriö máist alveg af. Þaö ætti ekki
að vera of mikiö fyrirtæki að kippa
þeim inn í kirkjuna þó ekki væri nema
tU þess að bjarga þeim frá glötun.
Eins og áður segir hafa SnæfeUingar
veriö iðnir viö að farga kirkjugripum
og ef tU vUl er kominn tími til aö bera
þaö inn sem skiUð var eftir úti fyrir
áttatíuárum.
SLS
Á myndinni má sjá Halldóru Kristleifsdóttur meðhjálpara. Hún og maður hennar, Fríðþjófur
Guðmundsson, hafa verið meðhjálparar um áratuga skeið. Núverandi aitaristafía er eftír-
mynd af altaristöflunni í Dómkirkjunni i Reykjavik.
uiuiiiiin iiiii■;
inmiiHH IIIIIIIHI nmiiiii llllillllll!ll:ll!llil!l!ll(|lí|llilllll>lllllfi|(
* ’ " " * * ‘ ••»• •••• •• •• • ■ . • • • . ...................................
um KARABISKA
HAFID
28. janúar
\ tíl 13. febrúar 1984
\ í tvær vikur veröur siglt með Maxim Gorki
\ frá einni stórkostlegri paradís til annarrar.
Komiö verður til eyja sem enn þann dag í
/ dag eru kenndar við Indland og draga nafn
/ sittaf því, Vestur-lndíur, sökum þess að land-
/ könnuður sá sem fann þær taldi sig vera á Ind-
/ landi. Viðkomustaðir: Nassau, Chap Haitien, Haiti.
Puerto Plata Dóminíska lýðv., Totola, Jómfrúar-
eyjum. Philipsburg, St. Maarten,. Roseau, Dóminíska
lýðveldinu. Britgetown, Barbados, St. George's
Grenada. Porlamar, Margaritaeyjum. La Guaíra,
Venezuela. Willemstad, Curaco. Montego Bay,
Jamaica. Ferðalagið allt, sem tekur 17 daga, kostar
kr. 58.900,-að viðbættum flugvallarskatti. Innifaliðer:
Flug fram og til baka, þrjár gistinætur í New York
með morgunmat. Skemmtisiglingin í 15 daga með
fullu fæði. Allt miðað við gistingu í tvíbýli. Ofangreint
verð miðast viö gengi DEM 22.09/83. Möguleiki er á að
bæta við dvölina í New York ef óskað er.
Handbragð Ólafs bíldskera?
DV-myndir SLS