Dagblaðið Vísir - DV - 19.11.1983, Blaðsíða 22

22
DV. LAUGARDAGUR19. NÖVEMBER1983.
Helgarvísur
Helgarvísur
Helgarvísur
Helgarvísur
77. þáttur
Eins og margir vísnafróðir menn hafa sjálf-
sagt tekið eftir, birti ég talsvert af vísum, sem
ég tek upp úr ljóðabókum og kvæðakverum.
Þetta hef ég reyndar gert allt frá því, er Helgar-
vísur hófu göngu sína. Það væri úr litlu aðmoða
fyrir mig, ef ég foröaðist að birta allt það, sem
hefur sézt fyrr á prenti. Þá vil ég líka geta þess,
að margar stökur, sem ég birti, er aðeins að
finna í vísnakverum eða ljóðabókum, sem eru
meö öllu ófáanlegar. Eg er ekki aö segja þetta
mér til afsökunar, heldur til skýringar fyrir þá,
sem ekki hafa gert sér grein fyrir þessu. Margir
vísnavinir hafa látið þá skoðun sína í ljós við
mig, að nauðsynlegt sé, að ég birti eitthvað af
„góðum gömlum vísum” í hverjum þætti. Þetta
mun ég gera framvegis eins og hingaö til, eftir
því sem efni standa til.
Haraldur Zophoníasson kveður svo eftir Svein
Hannesson frá Elivogum (sjá „Skáldið frá
Elivogum og fleira fólk” eftir Rósberg G.
Snædal):
SVEINNFRA ELIVOGUM
Lengur gelur ekki óð,
í ’ann hel nam toga.
Beggdu él á banastód
Braga Elivoga.
Fróns um hringinn firöar hér
fáir sgngja hærra.
Brags á þingum einum er
óösnillingi fœrra.
Strengur óðar sterkur gall,
stóran hróöur risti.
Hilmir Ijóða hans við fall
hirðmann góðan missti.
Pétur Beinteinsson kvað:
Þá er svalt um œskuóð
okkar morgunrósa,
sé hann aðeins erfiljóð
eftir þœr, sem frjósa.
Hvar sem visnar vegleg grein
verður grátinn skaðinn,
en þó að falli ein og ein
önnur vex í staðinn.
Meðan lífið söng og sögn
sveipar morgunskini,
geymdu, tjúfa þakkarþögn,
.þessa dánu vini.
Og Pétur kvaö þessa stöku um Gretti:
Æ, hve geldur andi hans,
einn sem hrelldur grœlur
undir feldi útlagans
yzt í veldi nœtur.
Eg ætla aö birta hér kvæöi eftir Pétur Bein-
teinsson, sem mér finnst meö eindæmum vel
gert. Ég held, að fáir hafi heyrt eða lesiö þetta
kvæði:
VEGANESTIÐ
Að láta kvíðann bak sitt beygja
er banasök og erfðasmán,
því eins og flestar sagnir segja
er sigurvissan ferðalán.
Hví ættum við að glúpna ’ og gráta,
ef ganga manns um dauðans hlið
er aðeins þögul eðlisgáta,
sem öllum ber að glíma við?
Og aldrei hafa harmatölur
að hetju þeirri manninn gert,
sem leggur allt sitt afl l sölur
þess eina, sem er nokkurs vert:
Margrét segir: Ég hef líka botnað margt af
því, sem birzt hefur af fyrripörtum, en þar sem
þeir eru orðnir svo gamlir, læt ég vera að senda
þér þá, reyni frekar við þá nýjustu:
Þrúgar regn og þokan grá,
þrautum gegn skal vinna,
lán svo megni lífsins þá
landsins þegnar finna.
Silfurföt með sauðakjöt
sjást í mötuneyti.
Egþó löl afeðlishvöl
í mig skötu reyti.
Landið er komið á hvínandi haus,
krónunnar verðgildi sígur,
því ennþá er stjórnin svo úrræðalaus
og ákaft að fólkinu lýgur.
Margrét segir: Og nú er komið fram í október
og ég ekki ennþá búin aö senda bréfið. Sigurgeir
segist vera hissa á mér að hafa ekki skrifað
þættinum, en því er til að svara:
Sé ég hér, uð Sigurgeir
segist furðu lostinn.
Svo hann undrist ekki meir
að yrkja tek ég kostinn.
Annars var ég upp við það
alin — þér að segja —
svo að kæmust aðrir að
oft ég máttiþegja.
Margrét heldur því fram, að fólk hafi meira
gaman af að glíma við dýrt kveöna fyrriparta.
Húnsegir:
Ef þú vandar upphafið,
ekki þarft að kvarta.
Gaman er að glíma við
góða fyrriparta.
STJORNUSPAIN
Oft hef ég að undanförnu
átt í harðri keppni,
meðan allt í mínu stjörnu-
merki boðar heppni.
Gamall vinur minn býr á Borgarfirði eystri.
Hann sendir mér bréf með stökum eftir Auöun
Braga Sveinsson, sem býr einnig þar eystra.
Hér koma stökurnar:
ÓNEFNDUR RÁÐAMAÐUR
Undirleitur, álútur
einatt þreytir göngu.
Hvað hann heitir helvízkur,
held ég breyti öngu.
Og bréfritari segir, að þessi vísa skýri sig
sjálf:
Þar í sveit erþelta gamall siður
og þykir gefast dável enn:
Álfabjargþeir brjóla aldrei niður,
þeir brjóta aðeins niður menn.
Leifur Halldórsson botnar:
íslendingar á ýmsu luma,
upp það kemst í vísnaþœtti,
en ekki vilja allir guma
afþví, þó að stundum mœtti.
Helga Finnsdóttir, sem segist vera 88
gömul, sendir bréf og botnar:
Nú er, finnst mér, komið kvöld
og kraftur allurþrotinn.
Ellin situr ein við völd,
œskuþróttur brotinn.
ara
llilmir Ijóíhi hans við fall
hirðmann aóðan missti99
Óður slunginn orku ’ og snilld
eyddiþungu sinni,
lífi þrunginn, lélt að vild
lá á tungu þinni.
Andans glóðar glæsta skin
gladdi þjóðarmengi.
Stakan góðan, gamlan vin
grœtur í hljóði — lengi.
Hafði’á óði helga ást
hyggjufróður maður.
Aldrei Ijóðabrandur brást
bjartur, góðeggjaður.
Myndir risti á minnisspjald,
málveig kyssti glaður.
Aldrei missti á orðum vald
óðsins listamaður.
Iðju kvæða að œfa t ró
andans gæðum bjargar.
Lítið nœði léðu þó
lífs andstæður margar.
Þröng voru hlið á þinni för,
þekktir sviða og lúa.
Aldrei frið né auðnukjör
áttir við að búa.
Vetur stranga, harðbýl haust,
heift og angri sleginn
oft í fangið andbyr hlauzt
ævilanga veginn.
Þótt þú gengir hér í heim
hrjáður lengi pínum,
getur enginn hryggðar-hreim
heyrt í strengjum þínum.
Lengur belja ’ ei bárusog
burt úr éljum kífsins,
ýttir Heljar Elivog
undan svelju lífsins.
Kynning yfir leiðir lands
lifir þrifafögur.
Minning lifir mœrust hans,
meðan skrifast bögur.
að vera œ á vaxlarskeiði
og virða lífið eftirþví,
hvort vaggan eða látins leiði
þarf lengra svið að rúmast í.
Frá vöggu ’ að gröf er vegarspölur,
sem verður happasnauðurþeim,
sem leggur á hann feigöarfölur
og finnst hann vera kominn heim.
Því hver sem eygir endalokin
við upphaf sitt í kvöl gg neyð,
hans von er öll í veður fokin;
hann verður til — og deyr um leið.
En ótal vonir vígja skeiðið
frá vögguskör hins djarfa manns,
er horfir fram unz lága leiðið
er lukt um síðstu sporin hans.
Þá kemur að aösendu efni. Margrét Olafsdótt-
ir hefur bréf sitt á þessum orðum:
Já, það er orðið langj síðan ég hef skrifað, en
því er til að svara að:
Ýmislegt er orðið breytt,
andans horfin skíma,
ogþví hef ég ekki neitt
ort l lengri tíma.
Margrét yrðir svo á Sigurgeir Þorvaldsson í
Keflavík:
Niðurlotin nú ég geng,
nídd affargi mínu.
Eg fór svona öll í keng
undan lofiþínu.
„Og til Lárusar Hermannssonar,” segir Mar-
grét:
Víst þó ylji vísurnar,
vinur elskulegi,
um aldur minn og ástarfar
ekkert þér ég segi.
„I tilefni af fyrsta útvarpsþætti þínum,” segir
Margrét:
Þeir, sem yrkja þóttu bezt
afþjóðar sonum,
fyrir komu í fjórum línum
flestum lífsskoðunum sínum.
Þegar bréfin færðu fá,
finnsl mér dæmin sanna,
að flestir botnar falli á
fátækt rímorðanna.
Fyrirþig nú fjarska brött
fyrriparta gerði.
Eins þó bara út í hött
endirinn svo verði.
En Sigurgeir Þorvaldsson sendir enn botna og
vísur. Bréf hans er svo langt, að ég birti ekki
allt, sem hann sendir að sinni. Sigurgeir botnar:
Við sumarylinn grösin gróa,
grœnu skrýðist fold á ný.
Suðar mý og syngur lóa
sælleg börnin fagna þvt.
Vœnkast hagur, hækkar sól,
himinn fagur, gleði’ísinni.
Lengist dagur lífs um ból. —
Lýsir bragur snilli minni.
Nú erglatl á nóltu hér,
þótt norðanvindur geisi.
Inn í bœ ég óðar fer
og andans fákinn leysi.
Nú er, finnst mér, komið kvöld
og kraftur allurþrotinn.
Hef ég næstum hálfa öld
haltrað niðurbrotinn.
Harla lítinn finn ég frið
hjá frúnni nú sem stendur.
Illa þoli andstreymið,
oft með bundnar hendur.
Hér koma svo tvær vísna þeirra, er Sigurgeir
sendir:
ERFIÐIR TÍMAR
Ekki verður öllum rótt,
innan stundar minnkar gaman:
Oft er nú á munum mjótt
með að endar nái saman.
Helga segir, að næsta fyrriparti ætti víst karl
að svara, en sér hafi dottið botn í hug:
Harla lítinn finn ég frið
hjá frúnni nú sem stendur.
Hún mér engin gefurgrið,
ef gjörist aðeins kenndur.
Soffía Jóhannesdóttir botnar:
Nú er, finnst mér, komið kvöld
og kraftur allurþrotinn.
Margra synda greiði gjöld,
gengur andinn lotinn.
Margir yrkja af innriþörf
angur burt úr sinni.
Létt i höndum leika störf
lífs á göngu minni.
Ég vil segja Soffíu þaö, að það er vel þegið af
minni hendi, ef hún sendir mér góðar vísur,
sem hún hefur safnaö.
Þá koma hér fyrripartar. Margrét Olafsdóttir
segir, að ég fái færri botna við fyrripartana,
sem ég birti, vegna þess að lesendur vilji
spreyta sig á að yrkja sem dýrast. Og í
samræmi við þetta sendir Margrét þessa fyrri-
.parta:
Núna sérðu, að víst ég verð
verja gerðir minar.
Þó að vetur gangi ígarð,
grenji hret árúðum,. . .
Gaman vœri að grínast við
góða hagyrðinga.
Þú sem ert að yrkja hér,
aldrei vertu ragur.
Þessir fyrripartar Margrétar ættu að nægja
að sinni, og held ég að erfitt rgynist að botna
a.m.k. suma þeirra. Ég hvet lesendur enn til
þess að senda botna og ekki sízt vísur, sem glat-
azt myndu ef þær væru ekki settar á prent.
Skúli Ben.
Utanáskriftiner:
Helgarvísur
Pósthólf 66
220 Hafnarf jörður.