Alþýðublaðið - 17.11.1989, Blaðsíða 1

Jón Baldvin um
formlega samninga
EFTA og EB
næsta ári
Jón Baldvin Hannibals-
son utanríkisráðherra,
segist telja að það sé orð-
ið hafið yfir allan vafa að
ráðherrafundur EFTA og
EB muni þann 19. desemb-
er nk. samþykkja að hefja
á næsta ári formlegar
samningaviðræður um
samræmingu eins innri
markaðar í Evrópu. Jón
ræddi á ráðherrafundi
Evrópuráðsins óformlega
við ýmsa ráðherra aðild-
arríkja EB og kannaði við-
horf þeirra.
Jón sagði að menn veltu
því mikið fyrir sér um þessar
mundir hvort atburðirnir í
Austur-Evrópu kynnu að hafa
einhver áhrif á EFTA og sam-
starfið við EB. „Hvatinn til að
hraða samrunaþróuninni
bæði innan EB og milli EB og
EFTA, er eiginlega meiri
vegna þessara atburða því
menn mega engan tíma missa
við að ná saman, til þess að
geta einbeitt sér sem ein heild
að því að lyfta Austur-Evr-
ópu. Ef nokkuð er þýða þess-
ir pólitísku jarðskjálftar í
Austur-Evrópu að menn vilja
enn hraða samrunanum í
Evrópu.'
Alþýöuflokkurinn um viröisaukaskatt
Heldur fast við eitt þrep
Lýsir vanþekkingu aö halda að tveggja þrepa skattur
komist á um áramót segir Sighvatur Björgvinsson.
Alþýðuflokkurinn
stendur fast á þeirri
skoðun sinni að aðeins
eigi að vera eitt þrep í
virðisaukaskattinum
sem taka á gildi um
næstu áramót. Sam-
kvæmt heimildum Al-
þýðublaðsins er full
samstaða um það innan
þingflokksins. Alþýðu-
flokkurinn vill að haldið
verði við upphaflegu
hugmyndina um eitt
þrep og ákveðnar niður-
greiðslur á matvæii. Sig-
hvatur Björgvinsson
staðfesti þetta í samtali
við Alþýðublaðið í gær.
Framsóknarflokkurinn
vill tvö þrep þar sem islensk
matvæli verða í lægra þrep-
inu. Mjög margir eru þeirr-
ar skoðunar að verði
virðisaukaskatturinn í
tveimur þrepum geti hann
ekki tekið gildi um áramót-
in. Menn telja einnig ljóst að
það þýðir að verið er að
fórna kostum skattsins og
taka upp kerfi sem er flók-
ið í vöfum og skapar for-
dæmi fyrir undanþágur og
sértekningar. Sighvatur
Björgvinsson segir það lýsa
botnlausri vanþekkingu á
málinu að halda að tveggja
þrepa virðisaukaskattur
komist á um áramót.
Alexander Stefánsson
þingmaður Framsóknar-
flokksins lýsti þvi yfir i
Tímanum í gær að flokkur-
inn væri þeirrar skoðunar
að tvö þrep ættu að vera í
virðisaukaskattinum og
sagði jafnframt að yrði sú
ákvörðun tekin að hafa að-
eins eitt þrep gæti það haft
alvarlegar afleiðingar fyrir
stjórnarsamstarfið. Ef þrep-
in verði tvö sé engin
ástæða til að fresta gildis-
töku skattsins. Sighvatur
Björgvinsson segir að hann
trúi því ekki að menn séu
að tala um að brjóta það
samkomulag sem stjórnar-
flokkarnir hafa þegar kom-
ið sér saman um. Séu menn
í alvöru að tala um að taka
upp tveggja þrepa virðis-
aukaskatt þá kallar það á
margra, margra mánaðar
vinnu og í raun að byrja
allan ferilinn upp á nýtt.
AUaballar þinga
f gær hófst landsfundur Alþýðubandalagsins og á meðfylgjandi mynd H.ÓI.sjást þær Kristfn
Ólafsdóttir og Guðrún Helgadóttir á kafi í veskjum sfnum. ef til vill aö leita að plottmiðum
vegna stjórnarkjörs. Lesið um landsfundinn f fréttaskýringu bls. 3.
Jón Sigurdsson um
undirskrift
olíusamnings viö Rússa
Flýtir fyrir
síldarsamningum
Nú stendur á Rússum
Jón Sigurðsson við-
skiptaráðherra segist ekki
vera sammála þeim mönn-
um sem hafa haldið því
fram að réttara hefði ver-
ið að bíða með að undirrita
olíukaupasamninginn við
Sovétmenn þar til þeir
hafa samþykkt síldar-
kaupasamning á móti.
„Mitt sjónarmið er mjög
Sögulegir atburöir á fundi Evrópuráösins:
Ungverjar sækja um aðild
Þau sögulegu tíðindi
gerðust á fundi utanríkis-
ráðherra aðildarríkja Evr-
ópuráðsins að Ungverjar
lögðu fram formlega að-
ildarumsókn að ráðinu og
Pólverjar tilkynntu að þeir
myndu leggja fram um-
sókn eftir ákveðinn aðlög-
unartíma. Að sögn Jóns
Baldvins Hannibalssonar
skyggðu umræður um
ástandið í Mið-og Aust-
ur-Evrópu á öll önnur mál-
efni á fundinum. Aðild
Ungverja getur ekki orðið
fyrr en frjálsar kosningar
hafa farið fram en með
Aöstodarutanríkisráöherra V-Þýskalands:
Hægri hönd Genschers
í heimsókn
Dr. Irmgard Ad-
am-Schwaetzer, aðstoðar-
utanríkisráðherra
V-Þýskalands, kemur í
nokkurra daga heimsókn
til Islands á sunnudag til
viðræðna við utanríkis-
ráðherra, forseta íslands
og aðra ráðamenn.
Hún tilheyrir Frjálsa
Demókrataflokknum og er
hægri hönd Hans Dietrich
Genscher utanríkisráðherra
V-Þýskalands. Búast má við
því að til umræðu verði sam-
starf EFTA og EB og þróun
mála í A-Evrópu og þá sér-
staklega A-Þýskalandi, ásamt
fleiri málum.
þeim mun Evrópuráðið
fylgjast með því að senda
sérstaka sendinefnd til
landsins.
Jón Baldvin ságði að á
fundi með ráðherrum
EFTA-ríkjanna, EB-ríkjanna
og utanríkisráðherrum Júgó-
slavíu, Póllands og Ungverja-
lands, hefði í fyrsta sinni verið
rætt hispurslaust um stöðu
landa í Atlantshafsbandalag-
inu og Varsjárbandalaginu.
Sömuleiðis um stöðu mála í
Austur-Þýskalandi og lýstu
þeir skoðunum sínum á þvi,
veltu fyrir sér þróuninni og
hvað langur tími myndi
hugsanlega líða þar til kosn-
ingar yrðu í Aust-
ur-Þýskalandi.
Jón Baldvin sagði það at-
hyglisvert að pólski utanrík-
isráðherrann hefði talað um,
í viðurvist ráðherra
Atlantshafsbandalagsríkja,
bandalags Sovetríkjanna, Pól-
lands og Ungverjalands inn-
an Varsjárbandalagsins og
einnig hefði hann lýst því yf-
ir að það væri engin Sovét-
blokk til lengur. Sömuleiðis
lýstu utanríkisráðherrar
Austur-Evrópuríkjanna þeirri
skoðun sinni að efnahags-
bandalag Austur-Evrópu,
Comecon, væri ónýtt.
‘Mér finnst þegar menn eru
að spyrja sig þeirrar spurn-
ingar hér, hvernig ríki Vest-
ur-Evrópu eigi að bregðast
við þróuninni austan megin,
að skynsamlegast væri að
átta sig á að lönd Austur
-Evrópu eru ákaflega misjöfn.
í efnahagslegu tillit er Aust-
ur -Þýskaland best á vegi
statt, i Ungverjalandi er mik-
il pólitísk óvissa varðandi
hvaða stjórnmálaöfl taka þar
við eftir kosningar. Pólland er
gjaldþrota og það þarf risa-
vaxið átak til að rétta efna-
hag landsins við. Á hinn
bóginn er pólitískur styrkur
þar ef til vill meiri en hinna
ríkjanna. Hér var reyndar
ekki mikið rætt um Sovétrík-
in sjálf sem eru á barmi efna-
hagslegs hruns og pólitískrar
upplausnar. Þetta veldur
rnönnum áhyggjum og spurn-
ingin um það hvort þar geti
orðið friðsamleg jákvæð þró-
un sem skili árangri er
auðvitað risavaxin spurning
og öllum er það Ijóst að það
mun ekki gerast í náinni
framtíð, þar verður ekki
skjótur árangur, þetta tekur
áratugi en ekki ár. Önnur ríki
Austur-Evrópu hafa af þessu
áhyggjur og leggja þess
vegna mikla áhersíu á að
bindast stofnunum og ríkja-
bandalögum í Vestur-Evrópu
þannig að ekki verði aftur
snúið. En á hinn bóginn þarf
mikið að gerast í löndum
Austur-Evrópu svo þau geti
komið inn í vestrænt efna-
hagssamstarf og aðra vest-
ræna samvinnu á
jafnréttisgrundvelli,” sagði
Jón Baldvin við Alþýðublað-
ið í gær.
einfalt, viljirðu sækja rétt
þinn samkvæmt einhverj-
um samningi þá byrjarðu
ekki á því að brjóta hann,”
sagði Jón við Alþýðublað-
ið í gær.
Ráðherrann hefur verið
kröftuglega gagnrýndur af
ýmsum fulitrúum útgerðar og
sjómanna fyrir að hafa und-
irritað olíukaupasamninginn
meðan allt virðist í lausu lofti
varðandi síldarsamninginn.
Jón Sigurðsson segist engan
veginn geta fallist á þau rök
að frestun á olíukaupasamn-
ingi myndi flýta fyrir gerð
samnings um kaup á síld.
Hann telur þvert á móti að
það gæti orðið til að tefja
framgang málsins.
,,Af því að það hefur náðst
viðskiptalegur samningur
milli Síldarútvegsnefndar og
sovéska innflutningsfyrirtæk-
isins, sem bíður staðfestingar
sovéskra stjórnvalda, þá er
okkar málsstaður og samn-
ingsstaða miklu sterkari þar
sem við höfum sýnilega og
sannanlega staðið við okkar
hluta af þessum samningi. Nú
stendur þetta upp á sovésk
stjórnvöld og þar með er mál-
ið ekki lengur eingöngu við-
skiptalegs eðlis og það er því
eðlilegt að við þrýstum á um
að þeir ljúki málinu.'
Jón bendir á að í Sovétríkj-
unum hafi komið til meiri
valddreifing en áður sem geri
að verkum að mun minni
tengsl séu á milli síldar- og ol-
íusamninganna heldur en áð-
ur var. „Þetta gerir það enn
ólíklegra að töf á samþykkt
olíukaupasamnings myndi
flýta fyrir samþykkt síldar-
kaupasamnings," segir við-
skiptaráðherra.