Tíminn - 27.08.1942, Blaðsíða 3

94. hlat*
TÍMIM, fimintndagiim 27. ágíist 1942
371
Jóhannes Hagan
ilugmaður
Marga rekur minni til, að um
mánaðamótin júní—júlí fluttu
blöðin hér þá harmafregn, að
Jóhannes Hagan, 18 ára gam-
all flugnemi, sonur Haralds
Hagans gullsmiðs og konu hans,
Lárettu heitinnar, hefði farizt
í flugslysi í Winnipeg.
Hingað hafa nú borizt fyrstu
frásagnir Winnipeg blaða um
slysið, og fer hér á eftir frásögn
„Winnipeg Free Press“ um
hvernig slysið vildi til:
„Mörg hundruð flugmenn og
starfsmenn á Stevenson flug-
velli sáu greinilega hvernig
slysið bar að, þegar flugnem-
arnir tveir, sem höfðu verið á
einmenningsæfingu, nálguð-
ust völlinn í lítilli hæð, til að
lenda.
Vél ungfrú Perrin, Taylor-
craft, var í hér um bil 100 feta
hæð. Hagan, sem flaug léttri
Luscombe æfingavél, nálgaðist
völlinn beint aftur og upp af
hennar vél, og mun hafa virzt
hann vera of hátt til þess að
lenda, því að hann lækkaði sig
með nokkrum „fiðrildissveifl-
um“. Bæði voru þannig sett, að
hvorugt gat séð til hins.
Hjólin á vél Hagans námu nú
hægri væng hinnar vélarinnar
og skrúfkastaðist hún til jarð-
ar, að því er sjónarvottar
herma. Við áreksturinn sporð-
reistist vél Hagans og stakkst
öfugan kollhnís með stefnið í
jörð, er niður kom. Báðar vél-
arnar féllu til jarðar rétt norð-
an við flugvöllinn, og voru um
100 fet á milli þeirra“.
Heimskringla og Lögberg geta
um slysið og segir hið síðar-
nefnda meðal annars:
„Jóhannes var óvenju bráð-
þroska, glæsilegur að vallarsýn,
og skemmtinn í viðræ’ðum; er
með sviplegu fráfalli hans stórt
skarð höggvið í fluggestahóp-
inn að heiman. Samúð og sökn-
uður umfaðma minningu hins
látna ungmennis".
Þeir, sem kynntust Jóhann-
esi hér heima, munu einróma
á sama máli. Hann virtist að
öllu mannsefni langt fram yf-
ir það, sem almennt gerist.
Bréf, sem einn af .fluggestun-
um íslenzku í Canada, einn af
félögum Jóhannesar, skrifaði
hingað heim, segir frá slysinu
eins og hér er að ofan gert og
bætir svo við:
„Þau^ dóu bæði samstundis.
Jóhannes var mjög góður að
fljúga og ekki hægt að kenna
honum né stúlkunni um þetta
slys að neinu leyti.
Konni (Connie Jóhannesson)
átti báðar vélarnar. Þetta er
fyrsta slysið, sem orðið hefir á
hans skóla, og hefir hann kennt
flug eða haft flugkennslu á
hendi yfir 20 ár.
Jóhannes dó við þá iðju sína,
sem hann hafði mestan áhuga
á, og án þess að missa nokkurn-
tíma stjórnina á vélinni.
Blessuð sé minning hans.“
Skípalesf með bírgð-
ír og vopn tíl Malta
Fyrir skömmu er komin heilu
og höldnu til Malta geysistór
skipalest méð birgðir og vopn.
í árásum, sem gerðar voru á
skipalestina, misstu Bretar
beitiskipið Manchester og flug-
vélaskipið „Eagle“. — Skipa-
lestin var mjög vel varin af
herskipum, en árásirnar voru
gerðar af kafbátum í hópum
saman og aragrúa af flugvél-
um.
ítölsk flotadeild, sem kom á
hnotskóg, var rekin á flótta af
flugvélum Bandamanna.
Fréttapistill
frá Seyðisfirði
Kona bjargar tveim
börnum.
Það ber sjaldan við, að
fréttapistlar komi í blöðunum
frá Seyðisfirði, en þó ber það
við, að ýmislegt skeður hér,
sem frásagna er vert. Ég ætla
nú að skýra frá tveimur við-
burðum, sem hafa skeð í sum-
ar. í vor fluttu hingað hjón frá
Keflavík, Jónas Þorvaldsson
skipstjóri og kona hans, Sess-
elja Jónsdóttir, ásamt ungu
barni þeirra. Leigja þau í yzta
húsinu, sunnan fjarðarins, en
það hús stendur á uppfyllingu,
allhárri, sem gengur fram í
fjöruna. Af efri brún uppfyll-
ingarinnar er um mannhæð.
Nær uppfyllingin töluvert inn
fyrir innri enda hússins, en
hafskipabryggja er fram af
húsinu sjálfu. Vegur liggur of-
an við húsið út með firðinum.
Fyrir ofan veginn er íbúðar-
hús, og búa þar hjón, er eiga
nokkur börn.
Svo vildi til í sumar, er börn
voru að leika sér á uppfylling-
unni framan við neðra húsið,
að eitt barnið hrekkur út af
brúninni. Heyrir þá ofangreind
kona, sem er inni í húsinu, að
hrópað er: „Hún Hrefna datt í
sjóinn“. Konan hleypur þá út,
en þegar hún kemur á vettvang,
flýtur barnið, en svo langt frá,
að hún nær ekki til þess.
Stekkur konan þá fram af
bakkanum og getur þá náð í
barnið. Fer síðan með það til
móður þess, sem býr í efra hús-
inu. Barnið sakaði lítið.'
Svo var það seint í júlí þ. á.,
að hér var utannæðingur og
rigning. Umrædd kona, Sesselja,
ætlaði inn í bæ til kaupa, en
vegna þess, að hún jafnaðarlega
hafði barn sitt með sér í slíka
för, hætti hún við að fara vegna
veðursins, og sezt því inn.
Heyrir hún eftir litla stund
hrópað niðri á bryggju: „Hann
Árni datt í sjóinn“, — svo heit-
ir drengurinn, 8—10 ára. Fleyg-
ir hún þá barni sínu í rúmið
og hleypur út og spyr: „Hvar
datt hann“. „Hérna“, segir syst-
ir hans, sem stóð á bryggjunni.
Er það þá við annan stólpa neð-
an frá. Konan þangað, en sér
ekki drenginn, en aðeins loft-
bólur, sem koma á yfirborðið.
Steypir konan sér umsvifalaust
í sjóinn af bryggjunni og kem-
ur upp lítið utar. Þá kallar
stúlka á bryggjunni: „Þarna
er hann, ég sé á hárið á hon-
um“. Var hann þá að koma upp
í þriðja sinni, að sögn litlu
stúlkunnar. Sesselja syndir að
honum, tekur hann í fang sér
og syndir með hann til lands,
hleypur með hann upp í hús,
leggur hann á gólfið og gerir
björgunartilraun á honum. —
Hann var orðinn meðvitundar-
laus, er hún náði honum. Var
samstundis hringt til læknisins,
sem bráðlega kom. Var dreng-
urinn þá búinn að fá meðvit-
undina og annaðist læknir
hann eftir það. Drengurinn
fékk snert af lungnabólgu, sem
batnaði þó fljótlega.
Það er víst áreiðanlegt, að
hefði ekki konan verið svona
hugrökk og viðbragðsfljót, hefði
drengurinn drukknað; aðrir
voru ekki til að bjarga.
Vill ekki „Tíminn“ eða eitt-
hvert gott fólk gangist fyrir því,
að Sesselja Jónsdóttir fái ein-
hverja viðurkenningu fyrir
hugrekki og fórnfýsi við framan
angreinda björgun. Mér finnst
hún eiga það fyllilega skilið.
Kona á Seyðisfirði.
Próf. Worm-Míiller
á ferð í Þjórsárdal
Fyrir skömmu bauð ríkis-
stjórnin próf. Worm-Múller, S.
A. Friid blaðafulltrúa og frú
hans í för í Þjórsárdal. Barði
Guðmundsson þjóðskjalavörður
og frú hans voru með í för þess-
ari, og auk þess fór Páll Stef-
ánsson bóndi að Ásólfsstöðum
með ferðafólkinu að Stöng.
Prófessor Worm-Múller er,
sem kunnugt er,prófessor í sögu.
Þótti honum og öllu ferðafólk-
inu fróðlegt að skoða forn-
mynjarnar að Stöng með aðstoð
þj óðskj alavarðar.
Martin Johnson
Orðin „getur þú matreitt“, gáfu honum
kost á því að leggja leið sína umhverfis
hnöttinn.
Martin Johnson, sem ljósmyndaði þúsundir ljóna í frumskóg-
um Afríku, réð aðeins tveim ljónum bana um ævina. Hann skýrði
mér frá því, að á tuttugu mánuðum síðustu dvalar sinnar í Af-
ríku hefði hann séð fleiri ljón en nokkru sinni fyrr, en hleypti
pó aldrei skoti af byssu. Hann hafði jafnvel ekki alltaf byssu
meðferðis.
Sumir þeirra, sem ferðazt hafa um víðáttur Afríku, hafa hið
mesta yndi af þvi eftir heimkomuna að segja frá afrekum, sem
3eir hafi unnið í viðureignum við villidýr. Martin Johnson
heldur því hins vegar fram, að hann, og hver annar, sem þekkti
villidýrin í frumskógum Afríku, geti tekizt för á hendur frá
Kairo til Góðravonarhöfða með bambusviðarstaf einan að vopni,
án þess að þurfa að óttast það að rata í nauðir.
Hann sagði mér það einnig, að er hann hafi lagt upp í síðustu
Afríkuför sína hafi hahn tekið útvarpstæki með sér í því skyni
að hafa ávallt samband við Ameríku. Hann kvaðst hafa hlustað
allmikið á útvarpið fyrstu tvo mánuðina, en þá tekið að þreytast
svo mjög á löngum skrumauglýsingum úr viðskiptalífinu, að
hann opnaði ekki fyrir útvarpið mánuðum saman.
Martin Johnson hóf að litast um í veröldinni fimmtán ára
gamall. Faðir hans var skrautgripasali í Independence í Kansas.
Martin hafði þann starfa með höndum í æsku að taka úr um-
búðum muni frá hinum fjarlægustu stöðum jarðar. Hann lét
heillast af hinum óþekktu og leyndardómsfullu nöfnum, er á
miðunum stóðu: París, Genf, Barcelona, Budapest. Hann ól þá
von í brjósti að gista borgir þessar. Svo kom að því að lokum, að
hann strauk að heiman. Hann lagði Bandaríkin undir fót og
komst til Evrópu með skipi, er hlaðið var kvikfé. Þegar til gamla
heimsins var komið, vann hann öll þau störf, er hann átti kost
á, sem var ekki nema öðru hvoru. Hann átti við hungur að búa í
Brússel. í Brest stóð hann einmana uppi og starði út á öldur
Atlantshafsins, dapur í bragði og haldinn heimþrá. í London
valdi hann umbúðakassa sér að rekkjum. Hann ákvað að halda
aftur til Ameríku og heim til Kansas. Hann tók það ráð að koma
sér fyrir sem laumufarþegi í björgunarbáti stórs gufuskips, er
var á förum til New York.
Þegar hér var komið sögu, gerðist atburður, sem gerbreytti
lífi Martins Johnsons og gaf honum kost á að lifa hin undra-
verðustu ævintýri. Einn af vélamönnum skipsins lánaði honum
tímarit, er flutti gréin eftir Jack London. Jack London skýrði í
grein þessari frá þeirri fyrirætlun sinni að leggja leið sína um-
hverfis hnöttinn í þrjátiu feta löngum báti, er hann nefndi
Neistann.
Martin Johnson var ekki fyrr kominn heim til Independence
en hann ritaði Jack bréf, tjáði hug sinn allan á átta litlum blað—
siðum og bað hann þess að mega fara með honum í hina fyrir-
ætluðu för. — Ég hefi þegar verið erlendis, skrifaði hann. — Ég
lagði af stað frá Chicago með hálfan sjötta dollar í vasanum,
og þegar ég kom aftur, átti ég þó tuttugu og fimm cent eftir.
Tvær vikur liðu — tvær vikur mikillar eftirvæntingar. Þá
barst Johnson símskeyti frá Jack London. Það var aðeins þrjú
orð; þrjú orð, sem gerbreyttu lífi Martins Johnsons. — Getur
þú matreitt? Það var óneitanlega vel að orði komizt, þótt ekki
væri orðafjöldanum fyrir að fara.
Gat hann matreitt? Hann gat ekki einu sinni soðið hrísgrjón.
En Johnson svaraði þegar með öðru þriggja orða símskeyti.
Reyndu mig bara. Hann fór þegar á stúfana og réði sig í vist í
eldhúsi í veitingahúsi nokkru.
Þegar Neistinn klauf loksins öldur San Franciscoflóans og
stefndi út á Kyrrahafið, var Martin Johnson innanborðs og
gegndi starfi sem yfirbryti. Leikni hans í matreiðslu var slík
orðin, að hann gat auðveldlega bakað brauð og eggjakökur,
steikt kjöt, soðið súpur og jafnvel búið til búðing. Það var einnig
i verkahring hans að kaupa vistir til fararinnar og honum tald-
ist svo til, að hann hefði tekið með salt, pipar og aðrar krydd-
vörur, sem ættu að nægja meðalskipshöfn að minnsta kosti í
tvær aldir.
Hann lærði að stýra skipi í för þessari. Hann taldi sig hafa
ástæðu til þess að ætla það, að hann væri ágætur sjómaður. Dag
nokkurn hugðist hann að sýna hæfni sína og freistaði þess að
merkja stefnu skipsins á kortinu. Neistinn var þá staddur á
miðju Kyrrahafinu og stefndi þöndum seglum í áttina til Hono
lulu, en ef fara hefði átt eftir stefnu þeirri, sem Johnson merkti
* kortinu, hefði skipið siglt út á mitt Atlantshafið!
En Johnson lét sér fátt um þetta finnast. Hann lifði óvenju
iegu og ævintýrariku lífi, sem alla drengi dreymir um að njóta.
Ekkert gat bugað eldmóð hans. Einhverju sinni varð vatnsskort
ur í skipinu á hafi úti og skipshöfnin leið óbærilegar kvalir í
sólarhitanum, er var slíkur, að bikið á þilfarinu sauð eins og
þunnt síróp.
Síðan eru liðin þrjátíu hamingjurík ár, ár mikilfenglegra at-
burða og ævintýra, því að Martin Johnson hefir siglt um öll út
höfin og lagt leið sína um víða veröld, frá kóraleyjum Suður-
hafanna til frumskóga Afríku. Hann tók fyrstu myndir af
mannætum, sem sýndar voru í ættlandi hans. Hann ljósmynd-
aði dverga og risa, fíla og gíraffa og lífið í frumskógum Afríku
Hann hafði heim með sér Nóaörk fulla af undraverðum dýr-
um. Nóaörk þessi var ljósmyndasafn hans, sem flestir hafa
kynnzt meira eða minna af kvikmyndum. Með ljósmyndum
sínum hefir hann bjargað miklum fróðleik frá glötun. Kynslóðir
framtíðarinnar munu eiga honum það að þakka, að þær geta
augum litið villidýr Afríku, sem þá verða undir lok liðin.
Martin Johnson tjáði mér, að sællegt Ijón, sem aldrei hafi orð-
ið fyrir áreitni, gefi manninum alls engar gætur, þótt hann verði
á leið þess. Hann ók einhverju sinni bifreið inn á milli fimmtán
ljóna, sem lágu í hóp og depluðu augunum eins og makráðir
kettir. Eitt ljónanna gekk meira að segja að bifreiðinni og tók
að sleikja annað framhjólið. Öðru sinni ók hann bifreið sinni
svo nærri ljónynju nokkurri, að hún hefði getað náð til hennar
með hramminum, en hún lét ekki hið minnsta á sér bæra.
Ég spurði Johnson: — Ætlar þú að reyna að telja mér trú um
það, að ljónið sé raunverulega góðlynt dýr?
Hann svaraði þegar: — Nei, ég held nú siður. Ég veit ekkert
ráð öruggara til þess að fremja sjálfsmorð en að treysta ljóni,
Þú veizt aldrei, hvenær það getur gerzt hættulegt og ráðizt á
þig. Reitt ljón fær ekkert staðizt. Ljón getur lagt undir sig fjöru
tíu fet í einu stökki og dregur venjulega ekki af, þegar það reiðir
hramminn til höggs.
Ég spurði Johnson, hvenær hann hefði ratað í mestan lífs-
háska um ævina, og hann svaraði: — Það hefir nú oft legið nærri
að illa færi, þótt allt hafi ráðizt vel að lokum.
Hættast var Johnson kominn einu sinni á Suðurhafseyjum,
þegar minnstu munaði, að hann lyki lífi sínu í súpukatlinum
Það var, er hann tók myndir af mannætum fyrsta sinni.
Hvítir þrælasalar höfðu farið herskildi um nokkrar eyjar þær,
er mannæturnar byggðu, tekið íbúana til fanga og selt þá 1 ánauð,
Mannæturnar voru því í vígahug, tortryggnar og hungraðar
Stúlkur
óskast til fiskflökunar í vetur. — Hátt kaup og frítt húsnæði.
Einar SigurtKsson,
Vestmannaeyj um.
Samband ísl. samvinnufélaga.
Samvinnumenn: Vinnið að útbreiðslu tíma-
ritsins Samvinnunnar.
Jörðin Seljamýri
í Loðmundarfjarðarhreppi, Norður-Múlasýslu, er til sölu. Semja
ber við
Ragnar Ólafsson,
lögfræðing í Reykjavík. Sími 5999.
Tilkynning
Þeir, sem vilja taka þátt í vérðlaunasamkeppni að teikningu
á 10.000 mála verksmiðju á lóð Síldarverksmiðja ríkisins á
Siglufirði og 5000 mála verksmiðju á Raufarhöfn, ásamt bryggj-
um, þróm og geymsluplássi fyrir mjöl og lýsi, vitji upplýsinga,
ásamt teikningu af lóðum, til Sildarverksmiðja rikisins á Siglu-
firði.
1. verðlaun verða kr. 10.000.00
2. verðlaun kr. 5.000.00
Teikningum sé skilað tll stjórnar Síldarverksmiðja ríkisins
fyrir 31. október n. k.
Siglufirði, 24. ágúst 1942.
SÍLDARVERKSMIÐJUR RlKISlAS.
Allar góðar húsmæður
þekkja hínar ágætu
SJAFNAR-vörur
Þvottaduftið
PERLA
ræstiduftið
OPAL
krístalsápu og
stangasápu
Róndl - Kaupir þú kúnaðarblaðið FREY?
Þær höfðu þegar ráðið fjölda hvítra manna bana og slegið
eign sinni á farangur þeirra. Þeim auðnaðist að finna Martin
Johnson og gerðu sér í hugarlund, að snáðinn frá Kansas myndi
verða tilvalinn í sunnudagsmatinn. Meðan Johnson var í áköf-
um samræðum við höfðingjann og lagði fyrir hann gjafir þær,
er hann hafði meðferðis, kom hópur mannæta út úr skóginum
og sló hring um hann. Það var engrar hjálpar að vænta. John-
son hafði að sönnú marghleypu á sér, en það var við ofurefli að
etja. Kaldur sviti óttans spratt fram á enni honum. Hjartað
barðist í brjósti hans, eins og það ætlaði að springa, en það
var ekkert annað hægt til bragðs að taka en látast vera rólegur
og halda samræðunum áfram. Hringurinn umhverfis hann
þrengdist óðum, og mannæturnar hugsuðu sér sýnilega gott til
sunnudagsins. í fyrsta sinni, síðan hann kvaddi Independence
í Kansas flaug Martin Johnson það í þanka, að það myndi nú
ekki hafa verið svo vitlaust að gerast skrautgripasali o‘g fara
þannig að dæmi föður síns.
En þegar mannæturnar voru í þann veginn að leggja til at-
lögu, gerðist kraftaverkið. — Brezkur eftirlitsbátur stefndi inn
flóann. Mannætunum varð starsýnt á hann. Þær vissu vel, hvað
koma hans þýddi. Johnson starði og út á flóann og ætlaði varla
að trúa augum sjálfs sín. Hann sneri sér þó að höfðingja mann-
ætanna, laut honum djúpt og mælti:
— Þið sjáið, að skip mitt er komið að sækja mig. Mér hefir
verið það ánægja að kynnast ykkur öllum. Verið þið nú sælir.
Án þess að nokkur mannætanna dirfðist að stöðva Johnson,
Ihljóp hann niður til strandar og stakk sér i hafið.