Tíminn - 25.05.1945, Blaðsíða 2

2
TÍMEVIV, föstndaglim 25. maí 1945
38. blað
Föstudugur 25. muí
Baráttan gegn
einrædinu
Kunnur enskur stjórnmála-
mað'ur lét nýlega svo ummælt,
að menn mættu ekki halda, að
sigurinn yfir þýzka nazismanum
táknaði það, að baráttu gegn
einræðis- og ofbeldjsstefnum
væri lokið. Slíkar stefnur myndu
enn reyna að brjótast til yfir-
ráða, þótt í öðrum búningi væru,
og þess vegna væri nauðsynlegt
fyrir alla lýðræðissinnaða og
frelsisunnandi menn að vera
áfram á varðbergi. Sigurinn yf-
ir nazismanum þýzka væri að
sönnu þýðingarmikill áfangi í
baráttunni gegn einræðinu, en
enginn fullnaðarsigur. Menn
yrðu því að vara sig á því
tvennu, að mikla ekki þennán
sigur svo mikið fyrir sér, að þeir
gerist andvaralausir, né telja
hann lítilvægan og baráttuna
gegn nazismanum unna fyrir
gýg, ef það sýndi sig, að ofbeld-
isstefnur héldu áfram að reyna
að brjótast til valda.
Atburðirnir út í heiminum
sanna það ákaflega vel, að of-
beldisstefnur og einræðishneigð
lifa enn góðu lífi. Alexander
marskálkur hefir t. d. nýlega
leitt rök að því, að háttalag
Titos í Trieste-deilunni minni
mjög á Hitler og Mussolini. Upp-
reisn Elas-manna í Grikklandi
síðastl. vetur er annað svipað
dæmi. Framkoma Rússa í Pól-
landsmálunum er þriðja dæmið.
Og þannig mætti lengi telja.
Það er líka óþarft fyrir ís-
lendinga að skyggnast til ann-
arra landa til þess að komast að
raun um að einræðistrúin lifir
enn góðu lífi. Það sýnir ekki að-
eins framferði rauðu fasistanna
hér, kommúnistanna, er vörðu
hryðjuverkin í Grikklandi af
miklum móði og stimpla nú alla
andstæðinga sín fasista, spell-
virkja og landráðamenn, sem
þurfi að „gera upp reikningana
við“. Það sést jafnvel engu síður
á aðalmálgagpi Sjálfstæðis-
flokksins, Morgunblaðinu. Það
keppist að sönnu við að afneita
nazismanum af ýtrasta megni,
og reynir þannig að friða óró-
lega samvizku, en :önnur skrif
þess- sýna, að andinn er sá sami
og fyrir 10 árum, þegar ritstjór-
ar þess og blaðamenn skriðu í
duftinu fyrir sérhverjum Þjóð-
verja, er hingað kom, og Valtýr
átti ekki nógu magnþrungin orð
til að lofa hið nýja Þýzkaland
og hinar „hreinu hugsanir" naz-
ismans.
Höfuðeinkenni allra einræðis-
sinna, er að stimpla alla and-
stæðinga sína siðleysingja og
óviní þjóðféiagsins og réttlæta
þannig þá kúgun, er þeir kunna
að vera beittir. Þennan áróður
hefir Mbl. kappkostað eins ræki-
lega og það hefir bezt getað
síðan núv.. stjórn kom til valda.
í sérhvert sinn, sem stjórnin
hefir verið gagnrýnd, hefir ekki
linnt þeim ópum í Mbl., að þetta
væri siðleysisverk og stjórnar-
andstæðingar sýndu með því, að
þeir óskuðu þjóðinni einskis
annars en tjóns og ófarnaðar. í
grein, sem einn þingmaður
flokksins, Jón Pálmason, birti í
Mbl. 21. jan. síðastl., var kom-
'izt svo# að orði, að þeir, sem
deildu á forsætisráðherrann
„væru hættulegri en venjulegir
afbrotamenn. Þeir væru óvinir
þjóðfélagsins." Ennfremur var
þar farið þeim orðum um Tím-
ann, „að blað, sem talar svo um
forsætisráðherra þjóðar sinnar,
myndi vera bannað í flestum
löndum.“ Þau „flest lönd“, sem
hér er talað um, eru engin önn-
ur en þau, þar sem kommúnist-
ar eða nazistar hafa ráðið ríkj-
um, því að þess eru hvergi dæmi,
að blöð hafi verið bönnuð í lýð-
frjálsu landi vegna andstöðu við
ríkisstjórnina. Hér, ein og fyrr,
vilja forkólfar Morgunblaðs-
manna^ sækja fyrirmyndina til
þeirra þjóða, er hafa rekið lýð-
ræðið af höndum sér. Tveimur
dögum áður, 19. jan., hafi Mbl.
líka auglýst það rækilega, að
slík fyrirmynd var því efst í
huga, þar sem það hafði þá birt
forustugrein um stjórnarand-

Á víðavangi

Ólafur Thors látinn
svara Morgúnblaðinu.
í forustugrein Mbl. á laugar-
daginn, er sagt, að það sé „bros-
lega einfeldnisleg skrif“ hjá
Tímanum, að harma það, að
dýrtíðin skuli vera miklu meiri
hér en í Bretlandi. þennan dóm
sinn byggir Mbl. á því, að allar
stéttir hafi viljað auka dýrtíð-
ina og hafi líka grætt á því. Það
gildi ]oó ekki sízt um bændur,
sem hafi greitt skuldir og safn-
að miklum inneigrium.
Tíminn ætlar ekki að þessu
sinni að eiga sjálfur orðaskipti
við Mbl. um framangreind at-
riði, heldur mun hann gefa for-
manni Sjálfstæðisflokksins, Ól-
afi Thors, orðið, og mun þó eigi
verða vitnað til áramótagreinar
hans 31. des. 1943 né ræðu hans
í þinginu 2. marz 1942, er nýlega
voru birtir kaflar úr. í viðtali,
sem Mbl. birti við Ólaf Thors 18.
júní 1942, segir hann orðrétt:
„Allar þjóSir heims berjast nú
af öllum mætti gegn dýrtíðinni og
vopnin eru alls staðar hin sömu:
. Annars vegar að halda niðri af-
urðaverðinu, hins vcgar að hafa
hemil á kaupgjaldinu. Og reynzlan
virðist hvarvetna ætla að verða
hin sama: Tilraunirnar mæta í
upphafi andstöðu, bæði framleið-
enda og Iaunþega, en smátt og
smátt sætta menn sig við þessar
ráðstafanir.
Framleiðendum skilst, að þeir
hafa engan hag af hækkuðu af-
urðaverði, vegna þess, að kaup-
gjaldshækkun fylgir í kjölfarið.
Launaþegum skilst einnig, að
kauphækkun er. ekki aðeins til-
gangslaus, heldur beint þeim í ó-
hag, vegna þess, að dýrtíðarhækk-
unin fylgir fast eftir, þannig, að
kaupmáttur peninganna verður því
minni, sem kaupgjaldið hækkar.
Eina breytingin á hag þeirra er sú,
að það fé, sem þeir kynnu að hafa
afgangs (sparað) frá daglegum
þörfum, fellur í verði.
Reynzlan sýnist því alstaðar
verða sú, að skilningur almcnn-
ings á gildi þessara ráðstafana fcr
vaxandi og víða hefir komið £ Ijós,
að einmitt þeir, sem bezt hafa bar-
izt fyrir hagsmunum þeirra, sem
minnimáttar eru, verða fremstir í
fylkingu í þeirri baráttu. Nýjasta
dæmið eru hin ströngu og síharðn-
andi ákvæði, sem Roosevelt forseti
fyrirskipar til varnar hækkandi
dýrtíð, en eins og kunnugt er, hef-
ir hann notið alveg sérstaks trausts
og fylgis verkalýðsins.“
Hver og einn getur svo lagt
dóm á það, hvor aðilinn hefir
réttara fyrir sér, Mbl., sem segir
að bændur græði á dýrtíðinni,
eða Ólafur, sem segir, að þeir
geri það ekki, því að kauphækk-
anirnar eti upp hækkun afurða-
verðsins og verðgildi inneign-
ánna rýrni að sama skapi. Menn |
gs^tu líka hugleitt það, hvort
ekki hefði orðið sama reynzlan
hér og annars staðar, að menn
hefðu fljótlega skilið þörfina
fyrir baráttunni gegn dýrtíð-
inni, ef Sjálfstæðisflokkurinn
hefði ekki gefizt alveg upp og
unnið það til að tryggja for-
manni sínum ráðherradóm,
bæði 1942 og nú, að láta kom-
múnista ráða stefnunni i dýr-
tíðarmálunum.
Víg Guðmundar Kambans
og skrif Þjóðviljans.
Sjaldan hefir málgagn rauðu
fasistanna, Þjóðviljinn, opinber-
að greinilegar, hve lítt því er
annt um íslenzkan málstað og
í sambandi við víg Guðmundar
Kambans rithöfuhdar. Þegar ó-
greinileg fregn um víg þetta
barst fyrst hingað til lands,
munu flestir íslendingar hafa
hugsað á þá leið, að krefjast
yrði fullra upplýsinga um málið
og landi þeirra yrði eigi látinn
falla óbættur, nema réttlætan-
legar sakir væru fyrir hendi.
Þjóðviljinn brást hins vegar við
á aðra leið, þvi að hann kvað
strax upp þann dóm, að „full-
sannað væri talið, að Guðmund-
ur hefði haft samvinnu við
Þjóðverja á hernámstímanum“
og þýddi þetta vitanlega sama
og blaðið áliti vigið réttlætan-
legt og frekar þyrfti því ekki um
þetta að fást.
Nú er það upplýst, samkvæmt
frásögn íslenzka sendiráðsins í
Kaupmannahöfn, að ekki er
talin hafa verið réttlætanleg á-
stæða til handtökunnar og því
síður til vígsins. Þegar kveðju-
athöfnin fór fram, kepptust
landar í Khöfn við að votta
hinu látna skáldi virðingu sína,
en vart myndu þeir hafa gert
það, eins og á stóð, ef hann
hefði verið talinn nazistavinur.
Athyglisverðast er þó það, að
Danir sjálfir hafa lýst yfir því,
að þeir muni reisa hinu fallna
skáldi minnisvarða og getur
hver sagt sér það sjálfur, hvort
slíkt myndi gert, ef Guðmund-
ur hefði verið talinn nazisti eða
hliðhollur þeim.
Þjóðviljinn hefir með því að
verja víg þetta að órannsökuðu
máli, bæði auglýst óþjóðhollustu
og ófbeldishneigð forráðamanna
flokks síns. Þeir vinna það til
að ófrægja fallinn landa sinn til
þess að geta varið útlendinga,
sem þeir eru að nudda sér upp
við þessa stundina. Þeim finnst'
líka ofbeldisverkið gott, vegna
þess, að það beinist gegn and-
stæðingi, þótt þeir ætli að rifna
af vandlætingu yfir svipuðu
framferði nazista gegn samherj-
um þeirra. Þet/ta mætti vera
þeim íslendingum lærdómsríkt,
stæðinga og valið henni fyrir-
sögnina: „Gerum þá útlæga“.
Einræðisandi og ofbeldis-
hneigð Morgunblaðsmanna hef-
ir þó hvergi komið greinilegar
fram en í Kengálugreininni, er
birt var í Mbl. 15. þ. m. Þar seg-
ir berum orðum:
„Tíminn og þeir, sem ráða stefnu
hans og rithætti, hafa fellt á sig
fullkomna fjörbaugssök með þessu
framferði. Það skapast aldrei heil-
brigt þjóðlíf í hinu íslenzka lýð-
veldi, cf slíkir þjóðarspillar eru
látnir vaða uppi. Síðan þeir kom-
ust í stjórnarandstöðu, hafa þeir
rekið skipulagða skemmdarstarf-
semi gegn hverri einustu tilraun
ríkisstjórnarinnar til að halda uppi
atvinnu í landinu og gegn þvi, að
henni megi takast að halda þjóð-
arbúskapnum við. Nú í ófriðarlok-
in gerir hver þjóð í Evrópu ráð-
stafanir til þess að losa sig við á-
hrif og yfirgang ófriðaráranna. ís-
lenzka lýðveldið verður einnig að
taka ákveðna afstöðu til slíkra
spellvirkja á þessu landi.“
Þessi ummæli taka vissulega
af allan efa um þá einræðis- og
kúgunardrauma, sem fyrir
Morgunblaðsliðinu vakir. Það á
að koma svipuðu spellvirkja-
orði á stjórnarandstæðinga og
þýzku nazistana og þegar þann-
ig er búið að æsa þjóðina nógu
mikJjð upp, verður í nafni „lýð-
veldisins" hafin svipuð útrým-
ingarbarátta gegn þeim og
haldið er uppi gegn þýzku naz-
Lstunum nú!
Augljósari geta einræðis-
draumar og ofbeldisfyrirætlanir
ekki verið.
Það1 er sameiginlegt hjá þess-
um einræðisflokkum báðum,
rauðu fasistunum og Morgun-
blaðsliðinu, að þeir beina höfuð-
sókn sinni gegn Framsóknar-
flokknum. Þeir vita, að hann er
sem fyrr höfuðvígið gegn á-
hlaupum einræðisaflanna, og
þá fyrst, þegar honum hefði
verið rutt úr vegi, myndu þau
geta háð lokabaráttuna um það,
hvort alræði öreiga eða auð-
manna ætti að drottna á ís-
landi. Stjórnarsamvinna þeirra
nú er ekki ólík þýzk-rússneska
griðasáttmálanum, sem átti að
leiða til falls lýðræðisríkjanna,
svo nazisminn og kommúnism-
inn gætu háð lokabaráttu sína
á eftir.
íslendingar skyldu því vel
muna varnaðarorð hins enska
stjórnmálamanns, sem getið var
hér í upphafi. Þýzki nazisminn
hefir verið sigraður og þannig
Qáðst mikill ávinningur í frels-
isbaráttu mannkynsins. En
rauði fasisminn lifir enn, öflugri
en áður, og enn hafa auðjöfr-
arnir ekki lagt drottnunar-
drauma sína á hilluna. Baráttan
gegn einræðinu heldur því á-
fram og beztur árangur í henni
næst með því að efla frjálslynda
umbótaflokka, eins og Fram-
sóknarflokkurinn er.
sem hafa haldið, að einhver
munur væri gerandi á rauða
og brúna fasismanum.
Ómakleg árás á
Eystein Jónsson.
í riti kaupmanna „Frjáls
verzlun“, er nýlega rifjaður upp
gamli rógurinn, að Eysteinn
Jónsson hafi látið undir höfuð
leggjast að birgja landið nauð-
synjum í upphafi stríðsins.
Það rétta í þessii máli er, að
aljlöngu áður en styrjöldin
hófst, lét E. J. birta lista yfir
helztu . nauðsynjavörur, sem
innflytjendur voru hvattir til
að kaupa. Þessum vörum var
jafnframt tryggður forgangur
að gjaldeyri, er þá var mjög
takmarkaður, og að öðru leyti
greitt fyrir innflutningi þeirra.
Jafnframt lét E. J. undirbúa, að
hægt væri að taka upp skömmt-
un aðfluttra matvara, svo að
eigi skapaðist hömstrun eða
„svartur markaður“. Þessar ráð-
stafanir báru þann árangur, að
allan þann tíma, er E. J. var
viðskiptamálaráðherra, skorti
hvorki nauðsynjar til neyzlu né
framleiðslu.
Þessi árás á fjármálastjórn
E. J. missir því algerlega marks
eins og þær fyrri, því að stað-
reyndirnar tala öðrú máli. E. J.
tók við stjórn fjárhagsmálanna
á hinum mestu krepputímum.
Honum tókst stjórnin þannig,
að kreppuárin 1934—38, þegar
höfuðmarkaðurinn fyrir aðal-
útflutningsvöruna brást, urðu
eitt glæsilegasta framfaratíma-
bil í sggu landsins. Aldrei hefir
verið flutt jafnmikið til lands-
ins af vörum til hvers konar
framfara. Framfarirnar, sem þá
urðu í síldariðnaði, hraðfryst-
ingu og ræktun hafa orðið meg-
in úndirstaða þess gróða, sem
þjóðinni hefir hlotnazt á stríðs-
árunum. Hefði hins vegár verið
farið að ráðum þeirra, sem hafa
reynt að rægja E. J., hefðu þess-
ar framfarir ekki átt sér stað,
en gjaldeyrinum verið ráðstaf-
að 1 „kram“ og glingur.
Eysteinn Jónsson getur því
látið sér róg og orðaskak rit-
(Framhald á 7. síðu)
ERLENT YFIRLIT
Deilan um Trieste
Það mál, sem hefur verið
einna efst á dagsRrá að undan-
förnu, er deilan um hafnarborg-
ina Trieste milli Breta og
Bandaríkjamanna annars vegar
og Titos, hins nýja einræðis-
herra í Jugoslavíu, hinsvegar.
Þykir mál þetta glögg sönnun
þess, að mörg erfið vandamál
og þrætuefni muni sigla í kjöl-
far stríðslokanna.
Hafnarborgin Trieste stendur
við botn Adriahafsins að aust-
anverðu. Borgin var stofnsett
af Rómverjum, en skifti síðan
oft um stjórnendur.
Árið 1382 komst bor-gin undir
yfirráð Austurríkismanna og
var það allt til 1918. Uppgangur
borgarinnar byrjaði fýrst að
ráði um miðja seinustu öld, þeg-
ar hún komst í járnbrautarsam-
band við Austurríki. Um alllangt
skeið -hefur hún verið stærsta
hafnarborgin við Adriahaf.
íbúatalan mun hafa verið ná-
lægt 300 þús., þegar Evrópu-
styrjöldin hófst 1914.
| Þrátt fyrir hin langvarandi
yfirráð Austurríkismanna, hefir
Trieste alltaf verið ítölsk borg.
Yfirgnæfandi meirihluti íbú-
j anna hefur verið ítalskur og
ítalska aðalmálið. Þegar aust-
urríska keisaradæmið hrundi
'saman 1918, lýstu íbúar borgar-
innar yfir því, að hún tilheyrði
ítaliu og var það síðar staðfest
af Versalafundinum. Tilkall ít-
ala til Trieste hefur yfirleitt al-
drei verið véfengt, en öðru máli
gegnir um Fiume. Þar iriun
meiri hluti íbúanna vera síav-
neskur.
I Það var upphaflega sam-
komulag milli Alexanders mar-
skálks, yfirmanns Banda-
mannaherjanna við Miðjarðar,-
haf, og Titos marskálks, einræð-
isherra í Jugoslaviu, að Banda-
menn skyldu hernema Trieste,
enda yrði hún aðalbækistöð fyr-
ir væntanlegt setulið þeirra í
Austurríki og nokkrum hluta
Norður-ítaliu. Þetta samkomu-
lag var gert í fyrrasumar og
endurnýjað i sumar.
| Vegna þessa samkomulags,
var því í fyrstu ekki mikil at-
hygli veitt, þegar Tito sendi her
inn í Trieste um það leyti, er
varnir Þjóðverja féllu saman.
Bandamenn sendu síðan her til
borgarinnar og var þá óskað eft-
ir, að Tito drægi her sinn til
baka. Tito neitaði því, og sýndi
þess jafnframt öll merki, að
hann væri ráðinn í því að inn-
lima Trieste i^ Jugoslaviu.
Stjórnir Bretlands og Banda-
ríkjanna mótmæltu strax þess-
um áformum Titos. Þær sögðust
að sönnu ekkert hafa við það að
athuga, þótt Jugoslavar gerðu
kröfu til Trieete, en þeir yrðu
að fara samningaleiðina og
leggja hana fyrir væntanlega
friðarráðstefnu, þar sem endan-
leg ákvörðun yrði tekin um
þetta mál, eins og aðrar landa-
mæradeilur. Hitt væri ekki hægt
að fallast á, að Jugoslavar leystu
þetta mál með vopnavaldi.
í yfirlýsingu, sem Alexander
marskálkur birti um seinustu
helgi, kvað hann enn fastara að
orði. Hann taldi framferði Titos
minna á Hitler, Mussolini og
Japana, þar sem hann hefði rof-
ið gerða samninga við Banda-
menn um hernám Trieste og
reyndi að leggja undir sig lönd
með vopnum og ofbeldi í stað
þess að fara samningaleiðina.
Tito hefur svarað þessum yf-
irlýsingum Bandamanna, en
varnir hans þykja lélegar. Hann
telur „breyttar aðstæður“ rétt-
læta samningsrofin og auk þess
hafi her hans, en ekki her
Bandamanna, frelsað Trieste.
Sannleikurinn er sá, að her
Titos fór fyrst inn i borgina,
þegar Þjóðverjar voru að mestu
flúnir þaðan vegna ósigursins
fyrir Bandamönnum á Ítalíu-
vígstöðvunum.
í brezkum og amerískum blöð-
um er framkoma Titos yfirleytt
fordæmd. Mörg blöðin segja, að
Jugoslavar geti að vísu stutt til-
kall sitt til Trieste með nokkrum
landfræðilegum rökum, en það
mæli þó ekki þeirri aðferð bót,
að ætla að knýja fram mála-
lyktir rrieð ofbeldi. Takist Tito
að koma máli sínu fram með
þeim hætti, munu vafalaust
fleiri beita þeirri aðferð og ólög
og ofbeldi verði þá aftur drottn-
andi'í heiminum líkt og á dög-
(Framhald á 7. síSu)
Sjómannablaðið Víkingur birti ný-
lega grein eftir Guðmund Guðmunds-
son skipstjóra á ísafirði, sem hann
nefndi Dægurmálin. Margt er athygl-
isvert í þessari grein, þótt ókunnug-
leika gæti þar á málefnum bænda. í
greininni segir m. a.:
„Þegar talað er um aukningu
skipastólsins er sjaldan um það
rætt á hvern hátt beri að tryggja
að nægilegur. mannafli sé fyrir
hendi á skipum á hverjum tíma ..
Sú aukning ,sem gert er ráð fyrir
að verði á vélbátaflotanum, út-
heimtir 1500 til 2000 menn. Ef gert
er ráð fyrir, að aðkallandi aukning
verði á togarflotanum og öðrum
stærri skipum, mætti ætla að á
næstu árum þyrftu að bætast við
3000 til 4000 sjómenn. Einn af nú-
verandi ráðherrum sagði í útvarps-
ræðu í vetur að nauðsynlegasta
aukning skipastólsins útheimti
5000 sjómenn til viðbótar þeim, sem
nú eru. Sjálfsagt mun þessi mann-
afli vera til í landinu, en alls ekki
tiltækilegur til þessa. Það hefir ó-
neitanlega borið á því, að uppvax-
andi kynslóð virðist frekar hafa
hug á því að hverfa að ólífrænum
störfum í þjóðfélaginu, heldur en
þeim, er beint eru bundin við fram-
leiðsluna. Þann hugsunarhátt verð-
ur að kveða niður, að sá þykist
beztur, sem þarf minnst á sig að
leggja. Fráleitt að slíkt geti gengið
hjá þjóð, sem vill halda áfram að
lifa menningarlífi, og á fyrir hendi
óþrjótandi verkefni til úrlausnar.
Ungum og hraustum manni ætti að
vera það metnaðarmál, að láta þar
til sín taka, sem mest er þörfin
fyrir hann og árangurinn af starfi
hans kemur bezt í ljós, en það
verður eflaust gert með því að
leggja orku sína í það að vinna að
aukníngu framleiðslunnar til sjávar
Og sveita, vinna að sköpun verð-
mæta.
Það er nauðsynlegt að leitað sé
eftir ungmennum, sem kynnu að
hafa hug á að stunda sjómennsku
og þeim gert kleift að afla sér
þeirrar verklegu þekkingar, sem
nauðsynlegt er. Það er bersýnilegt,
að -þessi mál þurfa .alvarlegrar at-
hugunar með, ef vel á að fara.
Sú staðreyrid blasir /við, að menn
vilja margt frekar gera, en leggja
fyrir sig sjómennsku, og kemur þar
að sjálfsögðu margt til.
Þeir, sem gera sjómennsku að
ævistarfi sínu fara óneitanlega á
mis við margvísleg lífsþægindi, sem
hinum falla í skaut, sem taka sitt
á þurru. Sú hefir líka orðið raunin
. í mörgum tilfellum, jafnvel á þess-
um síðustu tímum, að sjómennirnir
hafa borið minna frá borði, én
hinir, þó að erfiði hafi verið marg-
falt meira. Á þetta sérstaklega við
þá, sem verið hafa á bátaflotanum,
og lotið hlutaskiptafyrirkomulaginu
sem eflaust er þó eðlilegasta fyrir-
komulagið fyrir báða aðila.
Ef ríkisvaldið á annað borð vill
viðurkenna að störf sjómánnanna
séu þess verð, að þau séu unnin
og ef nauðsynleg aukning á að geta
átt sér stað, þarf óhjákvæmilega
að búa þannig að þeim á ýmsan
hátt, að nokkur eftirsókn sé í því
að skipa þær raðir, svo sem þörf
krefur."
Hér er vissulega drepið á málefni,
sem gefa verður aukinn gaum. Hingað
til hefir „ný'sköpun" stjórnarinnar,
kauphækkanir í landinu o. fl., gengið
helzt í þá átt, að draga menn frá sjó-
mennsku, og kunnugt er, að í einni
verstöð, Akranesi, hætti vertíðin fyrr
í vor en ella, vegna þess, að menn
fengust ekki lengm- á bátana. Með
slíku áframhaldi er næsta líklegt, að
sjómannastéttin fari fækkandi, því að
ekki er von, að menn stundi sjó, ef
það veitir lakari tekjur en landvinnan.
Og að hvaða notum kemur „nýskip-
un“ útgerðarinnar þá?
*
*
*
Blað Sjálfstæðismanna á Akureyri,
íslendingur, birti grein 11. þ. m., þar
sem rætt var um blaðaskrif kommún-
ista í stríðsyfirlýsingamálinu. Segir
þar m. a.:
Blöð kommúnista reyna með
miklum bægslagangi að verja fram
komu flokksins í stríðsyfirlýsingar-
málinu fræga, þegar kommúnistar
vildu láta íslendinga skrifa undir
yfirlýsingar, sem ekki gátu sam-
ræmst hlutleysisafstöðu landsins,
og gerðu það bersýnilega af þjónk-
un við erlent stórveldi.
Nú hafa kommúnistar tekið>upp
þá aðferð, sem þeim er tömust, að
svívirðaa andstæðinga sína og
telja skrif þeirra um þetta mál
landráðaskrif, sem fekki ætti að
leyfa. Það er að nefna snöru í
hengds manns húsi, þegar komm-
únistar minnast á landráð, því að
enginn íslenzkur stjórnmálaflokkur
mu nokkru sinni hafa látið sér til
hugar koma aðra eins attanioss-
stefnu við erlent ríki, og einmitt
kommúnistar. Ættu kommúnistar
sannarlega að hafa vit á því, að
nefna ekki orðið landráð."
Þá segir ennfremur í umræddri grein
íslendings:
„Kommúnistablöðin hafa haft það
á orði, að skrif stjórnarandstæð-
inga um þetta mál, ætti ekki að
leyfa, og yfir höfuð hafa kommún-
istar tekið gagnrýni á stjórn þá,
er þeir nú standa að, harla óstinnt
upp .... þessi einræðishneigð er
skiljanleg, þegar menn þekkja
starfsemi og stefnu kommúnista,
en hitt er lítt skiljanlegt, þegar blöð
annarra flokka hafa sig til þess
að mæla þessari afstöðu kommún-
ista bót. Það hefir verið barist fyrir
frelsi í heiminum að undanförnu,
þar á meðal ritfrelsl, og það er
ekki sýnna, en haldið verði áfram
að berjast, ef taka á upp stefnu,
að varna mönnum máls, jafnvel
þótt þeir séu ekki á sama máli, og
þeir, sem við völdin sitja hverju
sinni.“
Þessi ummæli íslendings sýna vel, að
til eru ýmsir Sjálfstæðismenn, sem
ekki hafa alveg blindast af samstarf-
inu við kommúnista og blöskrar því
undirgefni sumra flokksforingjanna og
Morgunblaðsins við þá. Mætti mikið
vera, ef þetta ætti ekki eftir að sjást
betur í verki áður en langt um líður.
/