Tíminn - 23.12.1945, Blaðsíða 1

Sjötíu og sjö jól hefi ég nú litið. Margar Ijómandi
minningar á ég um flest þessi jól. Þrenn þau fyrstu eru
ekki með í minningum mxnum. Öll hin eru mér minn-
isstœð. Af þeim hefi ég haldið tíu í Danmörku óg þrenn
í Bandaríkjunum. Öll hin hér heima á íslandi, flest í
Reykjavík. Minnisstœðust eru mér jólin í fyrstu bernsku
minni og unaðslegust. Sérstaklega standa mér fyrir
sjónum þau, sem ég fékk að kynnast, þegar ég var barn
og átti þá heima á bœ, er hét Ytra-Garðshorn í Svarf-
aðardal. Yfir þeim hvílir einhver unaðslegur Ijómi, og
stundum grípur mig viðkvœm þrá, er ég hugsa til þeirra.
Bœrinn í Garðshorni var víst nœsta hrörlegur. Bað-
stofan þröng og lág, þó með skarsúð og þiljum, en mold-
argólfi. Ekki var þar afþiljað hjónahús eins og annars
var títt í stœrri baðstofum, en hjónarúm fyrir stafni
og lítið borð fyrir framan og svo röð af rúmum báðu
megin við miðganginn. Ég man svo glöggt eftir einum
jólum þar. Það var búið að sópa og rœsta allan bœinn,
fólkið var að búa sig í sparifötin og ég var allur þveg-
inn og færðUr í ný föt og á meðan var nokkur ys og þys
inni. í staðinn fyrir venjulegan grútarlampa var kveikt
á tveim kertum og þá fannst mér jólin koma inn göng-
in og breiða sig yfir baðstofuna og állt í einu fann ég,
að ég var í einhverjum helgidómi. Allt varð svo hátíð-
legt og um leið notalegt inni. Mér fannst fólkið tála
saman í lœgri róm en annars. Ég fór svo fram í skála,
sem var annars vegar við bœjardyrnar, með pábba og
mömmu. Þau voru víst að ná í eitthvað af jólamatn-
um. Ég man þetta svo glöggt af því, að bœjardyrahurð-
in nötraði svo að í henni hrikti. Það var eins og ein-
hver væri að hamast í hurðinni til þess að komast inn.
Ég varð hálfsmeykur og hélt að það væri annað hvort
Grýla eða jólasveinarnir. En pábbi sagði, að það vœri
bara stormurinn, því að úti vœri stórhríð. Svo varð ég
rólegur, og síðan var jólamaturinn borinn inn. Á disk-
ana var hrúgað hangikjöti og stórum bunka af álls kon-
ar góðgœti; magáll var þar á hverjum diski og partur
af bringukolli og stór hleifur af pottbrauði, rauðseyddu,
ásamt hlaða af laufabrauði. Ég fékk minn skammt
hœfilegan og svo fylgdi heilt kerti með hverjum
skammti. Setzt var að snœðingi og sat hver á sínu
rúmi, ég á skemmli við rúm foreldra minna. Kveikt var
á öllum kertunum, er stóðu á stólpum milli rúmanna.
Það varð Ijóshaf svo mikið að hvergi var skugga að sjá
í nokkru skoti. Ég sat og horfði á Ijósið mitt alveg agn-
dofa. Að œrslast eða leika mér kom mér ekki í hug. Ég
fann, allir voru svo glaðir í anda og þó var þar engin
háreyst kæti eða skraf, sem skert gæti kyrrðina. Seinna
um kvöldið var borið inn kaffi með pönnukökum, lumm-
um og kleinum. Það var allt svo óvenjulegt, ólíkt öllum
öðrum kvöldum. Svo kom húslesturinn og mikil hátíð-
leg andakt. Ég heyrði um englana og ég vissi, að állt
var fullt af þeim inni. Ég vissi, að Jesús hafði fœðst
þessa nótt, það hafði mamma útskýrt fyrir mér. Það
varð svo nálœgt mér að mér fannst, að þetta væri að
fara fram einmitt í þessu. — Verið getur, að þessi til-
finning hátíðleikans í baðstofunni hafi komið til íeiðar
spurningu, sem mamma sagði mér oft frá að ég hefði
lagt fyrir hana á Garðshorns-árunum. Ég spurði: „Ætli
baðstofan hjá Guði sé eins há og baðstofan hérna?“
Hún gat að vísu ekki um, að það hefði verið í sambandi
við jólin, en ég gæti trúað, að svo hefði verið, því að
mér stendur glöggt fyrir minni, hvað hátíðlegt mér
þótti þá í gömlu baðstofunni á jólanóttinni. Ég man
ekki eftir nokkurri af þeim baðstofum, sem ég átti
heima í síðar, eins vel og baðstofunni í Garðshorni, en
ég var fimm ára, er ég fluttist þaðan. Og eftir engri af
jólanóttum bernsku minnar man ég svo glöggt sem
þessari. Hún er grópuð svo djúpt inn í meðvitund mína,
að myndinni hefir skotið upp á hverri jólanótt nú á
gamalsárum. Eftir að ég kom til Reykjavíkur á skóla-
árum mínum hefir mér fundizt mig vanta hátíðleik
kyrrðarinnar þessa nótt.
í þessi sex ár, sem ég nú hefi dválið erlendis, hefi ég
haldið jólanótt mína aleinn í herbergi mínu í K.F.U.M.
í Kaupmannahöfn. Ég neitaði öllum tilboðum um að
halda hana annars staðar. Ég tók þátt í jólasamsæti
félagsins kl. 6 og var kominn kl. 8 upp í herbergi mitt,
tendraði nokkur jölákerti og var svo áleinn. Ég notaði
svo kvöldið og nóttina til að ferðast í huganum fyrst
heim til Reykjavíkur og heimsœkja helztu vini mína
hér og biðja um gleðileg og blessuð jól þeim til handa,
og síðan að láta hugann reika til helztu heimila minna
úti um Danmörku, sérstaklega þar sem ég átti kœra,
unga vini. Á síðustu tveim árum varð ég einnig að
heimsœkja unga vini mína, sem ég vissi að voru í fang-
elsum og fangábúðum, til þess að biðja um, að geislar
fagnaðarerindisins mœttu ná inn til þeirra. Þessi ferða-
lög, sem enduðu fyrst um morguninn, þegar jólaklukk-
ur tóku til að óma inn til mín, gerðu mér þessar jóla-
nœtur svo óumræðilega sœlar og inniháldsríkar, að mér
fannst þœr svipa til jólagleðinnar í bernsku minni.
Ég hlakka til jólanna nú 1945, og bið um, að hin sanna
jólagleði, gleðina yfir frélsara vorum Jesú Kristi, mætti
ná til sem flestra, bœði hér á landi og annars staðar,
þar sem jól eru haldin.
Gleðileg jól öllum þeim, er þetta sjá eða lesa.
F r . Friðriksson.