Tíminn - 27.04.1950, Blaðsíða 3

91. blað
TÍMINN, fimmtudaginn 27. apríl 1950
3
/ slencLLngaþættLr

Dánarminning: Rannveigar Hálfdánardóttir,
frá Hvilft, Önundarfirði
I dag verður Rannveig Hálf
danardóttir borin til grafar
á Flateyri við Önundarfjörð.
Rannveig á Hvilft er komin
heim í fjörðinn sinn til hinstu
hvíldar.
Hún var fædd í Meirihlíð
í Bolungarvík 27. júní 1879.
Foreldrar hennar voru Hálf-
dan Örnólfsson hreppstjóri
og Guðrún -Níelsdóttír kona
hans. Það var Hálfdan faðir
hennar, sem drukknaði ung-
ur í lendingu, en lifnaði við
af því bóndi sá, sem bjargaði
líki hans undan sjó, tímdi
ekki að rista af honum skinn-
stakkinn, sem var nýr, og fór
að bjástra við að klæða hann
úr. — Hálfan stundaði sjó í
50
Með Hvassafelli til Ítalíu:
Landsýn eftir langa s/ó/erð
Landsýn eftir langa sjóferð
í fyrramálið verðum við út
af Lissabon, sagði Bergur skip
stjóri er við stóðum upp frá
kvöldverðarborðinu. Eftir
miðnættið sást til vitans á
ey, sem er all langt undan
ströndum Portugals. Það var
fyrsta sýn okkar til lands frá
því við hurfum út í vestan-
rokið frá Reykjanesi.
En með birtingu morgun-
inn eftir sást móta fyrir
landi á Portugal, og skýrðist
landsýnin eftir því sem sunn-
ar og nær dró landinu, því
við komum ekki beint af hafi
að landi heldur skáhallt úr
norðri.
Lissabon er á bak
við nesið.
Ströndin sem reis þarna í
morgunmistrinu var skörð-
ótt hálendi. Hæstu hæðirnar
1 mætti kannske kalla fjöll á
ár eftir þessa drukknun Karl skrifstofustjóri, giftur lslenzka vísu, en dalir og heið
varð faðir margra
sína og
barna.
Ung giftist Rannveig
Sveini búfræðingi Árnasyni,
borgfirzkum manni, sem val-
ið hafði sér starfssvið á Vest-
fjörðum. Voru þau fyrst á
Bergþóru Sigmundsdóttur. ar lá^u uPP11 hálendinu. Eft-
Öll eru þau í Reykjavík nema ir Því sem sunnar dró lækk-
Hálfdan. - En alls áttu þau aðl hálendlð og endaði í lágu
Rannveig og Sveinn ellefu nesi eða h°fða- Þar sem land'
börn , syn sleppti aftur. Þar inn af
Rannveig á Hvilft var táp-!um klukkutíma ferð frá Cas-
mikil kona svo sem hún átti eais er hlssabon’ Vlð mvnnl
Flateyri og í Bolungarvík, en|kyn til og bar byrði lífsins ; Tejofljótsins- Fo.Sur borS °g
siðan bjuggu þau að Hvilft í æðrulaust, svo sem var ein-jslíemmtlle® að so^n Þelrra’ er
Önundarfirði og við þann kenni kynslóðar hennar. Ekki ÞanSað hafa komlð-
stað var Rannveig löngum hefir alltaf verið rúmur fjár- ‘ Við förum nu að siá Þess
kennd. A efri árum fluttu hagur hjá þeim hjónum,
þau til Flateyrar og þar lézt fremur en títt var um al-
Sveinn 1936 en Rannveig þýðufólk. En lífsreglan var
dvaldi á Flateyri meðan kraft þá að
ar entust, þó að börn hennar
væru öll flutt þaðan.
Tega farsæí0í"frámkvæmdirmi. 1 báruna °S fer auðsjá
Hálfdanardóttir'anlega miklu ver í sjó en
vmna meira, spara
merki, að við erum komnir á
fjölfarna skipaleið. Út af
Lissabon mætum við stóru og
hraðskreiðu farþegaskipi. Það
er á leið norður með Portu-
Þessi eru börn Rannveigar
á lífi: Mikkalína kona* Sig-
urðar Gröndals veitinga-
manns, Áslaug kona Sigurðar hlý
Þórðarsonar söngstjóra, Hálf-
dan kennari á Akranesi,
kvæntur Dóru Erlendsdóttur, átthagana önfirzku ber skap-
Svava kona Magnúsar Krist J lyndi hennar fagurt vitni,
jánssonar skrifstofustjóra og sem vert er að muna. H. Kr.
Sjötugur-. Eyjólfur Þórðarson,
Stúfholti ,Holtum
fleira og gjalda hverjum sitt, , ....
og þessi regla var oft undar- !gal og dVflr sér Jlð °S við
Rannveig _____*________„v„
var gestrisin kona, alúðleg og!Hvassafelllð okkar’ sem hefir
hlý í viðmóti og glaðleg í,sannað þaðl Þessari ferð-
tali, þó að lífið dekraði ekkileins og,oft áður’ að það er
við hana. Tryggð hennar við hstasjóskip.
Eyjólfur Þórðarson i Stúf-
holti varð 70 ára 14. sept. s.
1. ár. Hann er bróðir Elíasar,
sem fyrr getur, fæddist í
Hjallanesi árið 1879. Eyjólfur
var lengi vinnumaður í ýms-
um stöðum i Landsveit, hvar-
vetna eftirsóttur fyrir trú-
mennsku og atorku. Fór oft í
verið á þeim árum og gaf
jafnvel með sér, þegar vel afl
aðist, þ. e. kom með meiri
peninga frá sjónum en hann
fékk í kaup
Eyjólfur hóf búskap í Stúf-
holti í Holtum árið 1915 og
giftist Jónínu Jónsdóttur frá
Akbraut. Hafa þau búið þar
síðan. Eyjólfur er mannkosta
maður og einlægur sveitalífs-
vinur, og hika ég ekki við að
nefna hann landstólpa, sak-
ir bjartsýni hans og festu,
þótt aldrei hafi hann verið
stórbóndi eða valizt til for-
ustu. Ég hefi þekkt Eyjólf um
fjölda ára og veit ætíð hvaða
mann ég hitti þar á leið minni
tryggan og góðan dreng,
kirkjurækinn og með ríku
hollustueðli.
Gamall granni hans, glögg-
ur og vel viti borinn, sagði
um hann í minni áheyrn: i
„Hann er örlyndur, en erfði
líka ósvikið hjarta frá móður!
sinni.“ En móðir hans og
þeirra bræðra hans, var kunn
fyrir gæzku sína og gott
hjartaþel. Það er gæfa Eyj-
ólfs að vera af slíku bergi og
bera þvi vitni. Og nú nýtur
hann fágætrar hollustu fóst-
ursonar síns, Sigurgeirs Ingi-
mundarsonar, er styður hann
nú heilsuveilan á efri árum.
Guð blessi hann og heimili
hans. R. Ó.
Fasteignasölu-
miðstöðin
Lækjargötu 10 B. Sími 6530
Annast sölu fasteigna,
skipa, blfreiða o. fl. Enn-
fremur alls konar trygging-
ar, svo sem brunatryggingar,
innbús-, líftryggingar o. fl. í
umboði Jón Fmnbogasonar
hjá Sjóvátryggingarfélagi ís-
lands h. f. Viðtalstími alla
virka daga kl. 10—5, aðra
tíma eftir samkomulagi.
Ctbreiðið Tímaim.
Togari frá Lissabon.
Út frá Lissabon kemur lít-
ill togari og heldur í vestur.
Hann er á borð við gömlu
togarana okkar, sem nú liggja
á Kleppsvíkinni. Portugals-
menn eiga annars nokkra tog
ara og veiðar eru miklar út
af ströndum Portugals og að-
allega stundaðar á 20—50
lesta vélbátum. Spánverjar
eiga líka marga togara. Hafa
þeir byggt nokkra geysistóra
togara eða um 1600 lestir, er
stunda mikið veiðar við Ný-
fundnaland, eins og Björgvin
og eru hálft árið og stundum
vel það í hverri veiðiferð. Þó
er langt frá því, að þessar
þjóðir veiði þann fisk, er þær
þurfa og væri eflaust hægt
að vinna að nýja talsverða
markaði fyrir íslenzkan fisk
og sérstaklega fiskafurðir í
þessum löndum, sem keyptu
mikið af saltfiski af okkur
fyrir stríð.
Sólbrúnir menn
og mikið af skipum.
Svo hvarf okkur strönd
Portugals aftur um sinn, en
skipum, sem urðu á leið okk-
ar fjölgaði. Enda var Hvassa-
fell þá komið á eina fjölförn-
ustu skipaleið heimsins. Um
þessar slóðir liggur leið skipa,
sem koma af Miðjarðarhafi
og halda no»ður til Evrópu,
og eins fara þar um skip, sem
koma viðs vegar að sunnan
frá vesturströnd Afríku á leið
inni að austan eða vestan.
Skömmu eftir hádegið mæt
um við t. d. stóru olíuflutn-
Bergur Pálsson skipstjóri og Guð-
mundur Jónsson stýrimaður taka
sólarhœðina undan ströndum
Portúgal.
ingaskipi, fullhlöðnu, sem
sjálfsagt kemur frá oliuleiðsl
unum miklu við botn Mið-
jarðarhafsins. Á skipinu má
glögglega sjá skipverja bera
að ofan og eirbrúna á hör-
und undan hita sólarinnar á
Miðj arðarhaf inu.
Ströndin minnir á ísland.
Áður en langt um líður fer
strönd Portugals aftur að
sjást. Landið er heldur hrjóst
ugt að sjá við sjóinn, enda
næðir hér oft kalt og stinnt
af hafi. Landslagið er ekki ó-
svipað og sums staðar heima
á íslandi, háir bakkar og
klettar skaga fram í sjóinn
og bárurnar brotna í klett-
unum rétt eins og heima.
Sums staðar taka fjöll við
af hálendinu, og á stöku stað
sést gróðursælt dalverpi
koma í ljós milli hálsanna.
Höfði hins heilaga Vincente.
Klukkan fjögur um daginn
förum við fram hjá þeim stað
sem er einna frægastur allra
staða á strönd Portugals,
Cabo de sao Vincente, Höfða
hins heilaga Vincente. Höfði
þessi er tiltölulega mjótt nes
með háum og hrikalegum
kletti á endanum, snarbrött-
um upp úr sjó. Þarna er heil-
agt klaustur fram á kletta-
brúninni og heilagur viti
ramger uppi á sjálfum klaust
urbyggingunum. Þetta er eins
konar Strandakirkja hér á
þessari fjölförnu skipaleið.
Höfði hins heilaga Vin-
cente er vestasti hluti á
Spáni og Portugal og raunar
öllu meginlandi Evrópu, ef
frá er talinn lítill en háreist
ur klettadrangur, sem skagar
upp úr sjónum beint framan
við hinn heilaga klett, þar
sem örmjótt sund myndast á
milli.
Á þessum fræga kletta-
höfða hafa heilagir menn tek
ið sér bólfestu fyrir löngu síð-
\ an. Par hafa þeir reist sér
ramgerða klausturbyggingu
og lýsa þaðan sjófarendum á
myrkum nóttum, guði til dýrð
ar og sjálfum sér til bless-
unar.
I
Klaustrið á klettabrúninni.
1 Klaustrið þeirra er ramgert
eins og kletturinn.. Það er
byggt í þremur álmum, sem
ganga allar út frá sömu bygg
ingunni. Nyrzta klausturálm
an er kirkjan þeirra, sem er
turnlaus, en nokkru stærri en
dómkirkjan í Reykjavík en
að öðru leyti ekki ósvipuð
venjulegri steinkirkju í ís-
lenzkri sveit, sem einhvern-
tima hefir verið máluð hvít.
Miðálman er þunglamalegur
steinkumbaldi gluggalítiil.
Það myndi vera hin upphaf-
(Framhald á 7. síðu.)
Málverkasýning Ásgeirs Bjarnþórssonar
Fegurð íslenzkrar náttúru
er meðal annars og ekki sízt
fegurð litánna. íslenzk nátt-
úra er svo örlát á blæbrigði
lita að dásamlegt er og verð-
ur oft fullkomin skrautsýn-
ing úr blæbrigðum lofts og
! jarðar.
Það hefir löngum verið eitt
af viðfangsefnum listmálara
[ að festa vissar myndir þessara
skrautsýnjnga á léreft og láta
þær haldast þar, hvað sem
jliði duttlungum náttúrunnar
hið ytra.
Ekki veit ég hvort Ásgeir
Bjarnþórsson hefir skilið
listamannshlutverk sitt svo,
en hann hefir þó tekið þátt
í þessu starfi og það er sann-
arlega ómaksins vert að líta
inn í Listamannaskálann og
sjá hvernig það hefir tekizt.
Það er ef til vill fánýt og
fávísleg krafa, að málverk
eigi að vera og þurfi að vera
mynd, og ekki bindur hinn
mikli meistari sig við þær
reglur er hann gleður lita-
glöð augu náttúrubarnanna
með himneskum málverkum
sólarlagsins. En hitt er áreið-
anlega andleg vansköpun, að
þola það ekki að fagurt mál-
verk sé mynd og illa er sá
kominn, sem slika fordóma
hefir á landslagsmyndum, að
hann krefst þess að þær séu
1 afskræmdar.
Listamenn eru að sjálfsögðu
frjálsir að því, hvort þeir
mála sinn eigin heim, draga
fram ákveðin einkenni sér-
stakra náttúrufyrirbæra eða
virða sköpulag fyrirmyndar
sinnar. Hitt er óviðkunnan-
legra, að þeir máli tungl og
kalli það sól.
Vel mega menn vita það,
að Ásgeir Bjarnþórsson tók
þátt í myndasamkeppni í sam
bandi við ólympisku leikana
í London. Þó að hann fengi
ekki verðlaun komst þó mál-
verk hans: Við hylinn, í úr-
slit og stóð nærri verðlaun-
um, og það hafa vist ekki
aðrir okkar ágætu fulltrúa í
ólympíuförinni staðið nær því
að færa landi sínu met úr
þeirri för. Málverk þetta
munu ýmsir hafa séð á
Reykjavíkursýningunni, en
nú er það á sýningu Ásgeirs.
Ef til vill hafa þó ýmsir
mesta skemmtun af að sjá
mannamyndirnar, sem þarna
eru alls staðar inn á milli
hinna sumarglöðu og haust-
fögru náttúrumynda, en þar
eru svipir ýmsra manna,
meira og minna þjóðkunnra
eða ekki, skemmtilega festir
á léreftið. Nefni ég þar sér-
staklega til mynd/ir þetrra
Páls Eggerts og Jóhanns Ög-
mundar. H. Kr.