Tíminn - 30.10.1954, Blaðsíða 5

$45. blaff.
TÍMINN, langardaginn 30. október 1954.
5
ERLENT YFIRLIT:
Fimmta stjórn Kekkonens
Stefnir Keklíonen að því að verða for-
setf Fmniands á eftir Paasikivi?
Lauyard, 30. oht.
Aðgerðir í áfengis-
málum
Eitt hinna stærstu vanda-
mála, sem íslenzka þjóðin á
nú viö að stríða, er hinn
mikli og stóraukni drykkju-
Skapur í landinu/ Hið sorg-
legasta í því efni er það, að
hann vjrðist einkum fara í
vöxt meðal yngri kynslóðar-
innar, unglinga á aldrinum
16—20 ára. Er þetta óglæsi-
leg þróun. en ekki tjáir ann-
að en horfást í augu við stað
reyndirnar.
Á undanförnum árum hef
ir starfsemi ;bindindismanna
verið styrkt nbkkuð af ríkinu
með fjárframlogum. Á fjár-
iögum þessa árs nam sú upp
hæð rúmum 350 þús. kr. Þar
af voru veittar 170 þús. til
Stórstúku íslands, en 180 þús.
til annarra aðila.
Samkvæmt hinum nýju á-
fengislögum, sem samþykkt
voru á Alþingi sl. vetur, var
ákveðið, að stofnaö yrði sér
stakt áfengisvarnaráð, sem
hefði foru'stu um baráttu
gegn áfenginu. í fjárlaga-
frumvarpi því, sem nú liggur
fyrir, er gert ráð fyrir því að
veittar séu 550 þús. kr. til
sxarfsemi ráðsins og er það
um 400 þús. kr. hærri upp-
hæð en veitt var til hlið-
stæörar starfsemi á þessu
ári. Framlagið til Stórstúkunn
ar hélzt óhreytt frá þessu
ári.
Undanfarið hefir verið hald
ið uppi á , vegum ríkisins
nokkurri fræðslu um skað-
semi áfengra drykkja og þær
hættur, sem samfara eru
neyzlu þeirra. Þessa fræðslu
þarf nú að stórauka því að
vegna hins aukna frelsis,
sem nú er um sölu áfengis
hlýtur' sala þess að aukazt
eg þar með ölvun, ef ekki er
harnlað á móti í tíma.
Virtist mega vænta þess,
að hið hýjá áfengisvarnaráð
Játi ekki sitt eftir liggja til
þess, að sem beztur árangur
náist.
Keinur hinn aukni fjár-
StuÖnragur Tíkisins þar í góð
ar þarfir þv.T. margt þarf að
gera áður en þessari fræðslu
verði komið i það horf, sem
hauðsynlegt er.
Serm'a þarf hentugar
kennsiubækur og fræðslurit
til notkunnar í skólum og
utan. Sérstakir menn þurfa
að hljóta sérmenntun á þessu
sviði ti] þess að geta tekið
að sér fræðslu og leiðfcein-
ingastörf ö. s. frv Aðalatrið
Ið í þessu máli er það, að
fræðsian sé þannjg uppbyggð
&ð göður áiangur náist. En
margt er fleira, sem þarf að
gera áður en þessi mál telj-
ast komin í viðunandi horf.
Hafa þarf eftirlit með
ölvun á almannafæri og
setja ströng viðurlög, ef út
af er brugffiff. í mörguin
héruffwm er ástandið nú
þannig, aff nær ómögwlegt
er aff halda samkomur sök
um c'^-ykkjuskapar. Hefir
swms staðar orffiff að grípa
til þéss ráffs aff koma á fót
sérstakri héraðslögreglu, er
launuff er úr sýslwsjóffum
og aff nokkru af þeim aðil-
um, sem samkomur halda,
til þess aff halda niðri ó-
, tpcktum og ófriði á sam-
. Foringi finnska bændaflokksins,
dr. Urho Kekkonen, hefir fyrir
nokkru myndað fimmta ráðuneyti
sitt. Er það samsteypustjórn bænda
flokksins og jafnaðarmanna. Sitja
í stjórninni fimm bændaflokksmenn
og sjö jafnaðarmenn. Að auki er
ætlunin að hafa einn ópólitiskan
dómsmálaráðherra, en maður í
stöðu hans hefir enn ekki verið
fundinn. Stjórn þessi nýtur stuðn
ings 107 þingmanna af 200. Hinir
borgaralegu smáflokkar eru utan-
garðs í stjórnarsamvinnunni, og
segir Aftenposten í Osló, að þeir
gráti það þurrum tárum.
Óttuffust verkfall.
Aftenposten telur, að bænda-
flokkurinn hafi séð sig tilneyddan
að ganga í þessa stjórnarsam-
vinnu eftir að verkalýðsfélögin
höfðu ákveðið allsherjarverkfall i
landinu, en það óttuðust bænda-
flokksmenn, enda kreppa fyrir i
lándinu.
Jafnaðarmönnum virðist hafa
tekizt að ná í allar mikilvægustu
ráðherrastöðurnar, þar sem þeirra
flokksmenn hafa hlotiö embætti
fjármálaráðherra, landvarnarráð-
herra, félagsmálaráðherra, verzlun-
ar- og iðnaðarmálaráðherra, auk
vara-samgöngumálaráðherra, en í
hans ráðuneyti eru teknar ákvarð-
anir um launa- og verðlagsmál.
Lækkaff vöruverð.
Samkomulag það, sem náðst hefir
milli þessara tveggja flokka, er m.
a. fólgið í því, að lækka verulega
verð á smjöri, mjólk, kjötvörum,
korni og sykri, leggja niður veltu-
skatt á byggingarvörum, vefnaðar-
vörum og matvörum og að veitt
verði aðstoð við landbúnaðinn að
upphæð 3 milljarðar marka auk
vissra óbeinna skattalækkana. Til
þess að koma þannig í veg fyrir
launahækkanir, var gripið til þess
ráðs að lækka verðlagið, en það
er aftur stutt með því að veita
bændum verðuppbætur. Aften-
posten getur þess til, að þessar ráð
stafanir muni koma til með að
kosta skattþegnana um 30 millj-
arða marka á ári.
Aftenposten lætur mjög í það
skína, að allmikil óánægja sé með
stjórn þessa, eða málefnasamning
hennar, jafnvel innan stjórnmála-
ílokkanna sjálfra, og sé það gott
dæmi um andann í stjórnarher-
búðunurh, að Fagerholm, forseti
þingsins og framámaður í flokki
jafnaðarmanna, hafi látið svo um
mælt, að hann ætti ekki hinn
minnsta þátt í þeim ákvörðunum,
sem fram kæmi í stjórnarsáttmál-
anum.
Óþekktur utanríkisráffherra.
Kekkonen hefir látið af embætti
utanríkisráðherra, sem í Finnlandi
er ekki talið mikið embætti, og feng
ið það í hendur óþekktum manni,
Johannes Virolainen. Innanríkis-
ráðherra er jafnaðarmaðurinn
Váinö Leskinen, sem ekki er sagð-
ur alitof mikill vinur Kekkonens.
koniwm. Hefir þetta gefiff
góffa raun í Borgarfiiffi og
má búast viff, aff fleiri fari
þar að dæmi Borgfirffinga
ef Alþingi ræður ekki bót
á þessii með lagasetningu.
Að lokum er ekki úr vegi
að minna á starfsemi AA-
félagsins, sem stofnað hefir
verið hérlendis, en er deild
úr alþjóðasamtökum fyrrver
andi ofdrykkjumanna. Þessi
íélagsskapur hcfir unnið
stórvirki í því að endurvekja
Hið sama má segja um verzlunar-
málaráðherrann Simonen. Hinn sið
ast nefndi ráðherra og aðstoðar-
fjármálaráðherrann Vennamo, sem
er bændaflokksmaður, eiga lika
erfitt með að umgangast hvor ann
an, að sögn. Fjármálaráðherra er
jafnaðarmaðurinn Penna Tervo,
flokksbróðir hans, Skog, er land-
varnarmálaráðherra. Félagsmála-
ráðhen-a er, eins og áður er sag't,
jafnaðarmaður, Onni Peltonen að
nafni. Simonen verzlunarmálaráð-
herra hefir um 'skeið störf á hendi
sem dómsmálaráðherra.
Misklíð á stjórnarheimilinu.
Aftenposten telur það almenna
skoðun manna í Finnlandi, að hin
persónulega óvild, sem svo mjög
gæti innan stjórnarinnar, geti orð-
ið Þrándur í Götu stjórnarsam-
vinnunnar. Það vírðist vera álit
stjórnarandstæðinga, að Kekkonen
ætli sér ekki minni hlut en þann
að verða forseti næst á eftir Paasi-
Þá gat hann þess og, að ó-
trúlega miklu hefði verið á-
orkað með fórnfýsi og jafn-
vel kraftaverk hefðu gerzt,
þegar fórnfýsi og kærleikur
lögðust á eitt. Margir fleiri
tóku til máls og var mál
þeirra allra mjög á eina
lund um það, að Skálholt
skyldi gert að biskupssetri
aftur. Svohljóðandi ályktun
var samþykkt í einu hljóði:
Aðalfundur Skálholtsfél.
Árnesinga, haldinn í Skál-
holti 24. okt. 1954, leggur
megináherzlu á
1. að hér í Skálholti sé end-
urreistur biskupsstóll og
Skálholtsbiskup skipaður,
er sé höfuðbiskup landsins
2. að hér sé reist vegleg dóm
kirkja og sé hún í megin-
atriðum í stíl þeim, er
kirkjur Klængs biskups og
Ögmundur biskups voru.
Dr. Björn Sigfússon flutti
stórmerkilegt erindi um hin-
ar fornu Skálholtsdómkirkj-
ur, sérstaklega um framlag
Klængs biskups og skyldleika
miðaldakirkj unnar í Skál-
holti við kirkjur Bernhards
siðferðisvitund ofdrykkju-
manna og snúa þeim frá
drykkjuskap. Byggist hann á
samhjálp og bróðurlegu sam
starfi,. hreinskilni og gagn-
kvæmum skilningi.
Ber að fagna því, að þessi
samtök skuli haía tekið upp
starf hér á landi og er ósk-
andi, að starfsemi þeirra svo
og allra annarra aðila, sem
gegn áfengisbölinu vinna,
béri sem mestan og beztan
ávöxt.
KEKKONEN
kivi, og því vilji hann „hafa jafn-
aðarmenn góða“. Og þeir segja
ennfremur, að það megi búast við
því, að hann leggi áherzlu á það,
að hann' sé eini maðurinn, sem
Rússar geti þolað á forsetastóli aö
Paasikivi frágengnum. En hitt
er svo náttúrlega ekki ö’dungis víst,
að þessi röksemdaleiðsla fái stað-
izt reynsluna, enda er enn langur
tími, þar til fórsetakosningarnar
fara fram, en það er ekki fyrr en
í janúar 1956.
munka, eins og þær mótuð-
ust á Englandi og víðar.
Stjórnin var endurkjörin,
en hana skipa: Sr. Sigurður
Pálsson, formaður, sr. Eirík-
ur Stefánsson, prófastur, Páll
Hallgrímsson, sýslumaður,
Ásgeir Eiríksson, kaupmað-
ur og Þorsteinn Sigurðsson,
bóndi.
Daglegar skipaferð-
ir og hálfsraánaðar-
legar
Taliff er, að á meffan Boig
firffingar fela Gísla .Tórissym
aff sjá uiti byj'gíiifttí flóaskipa
f’ iir sig, þá muni liann verða
fylgjandi þ að rikiff Ieggi
íram styrk til clagiegra snnr
gangna þess saips á milli
Reykjavíkur og Borgarness,
enda þótt hann trlji eins og
stendur ofrausn, að rikið veiti
styrk til svo sem liálfsmán-
affar skipaferffa á milli höfí.'ð
staffarins og hafnx á Vestur-
Norffur- og Austwviandi.
En Borgfirðingar ættu að
gæta þess, aff Gísli haii tvö
faldan botn á næsta skipi, er
hann lætur smíffa fyrir þá,
svo aff það sökkvi ekki eins
og Laxfoss, af því að hann
var meff einfaldan botn. En
hefði strandferðaskipið Herffu
breið veriff byggt á sama hátt
mync j þaff hafa farist meff
allri áhöfn, er þaff strandaffi
við Skaga snemma árs 1952.
í staff þess komst Herðubreiff
af standstaðnwm af eigih
rammleik og sigldi hjálpai-
lawst inn til Skagastrandar.
„Hvað er í pok-
anum?“
Þaff hefir veriff nokkuff al-
menn skoðun undanfarin ár,
að samskipti íslendinga og
hinna erlendu manna, sem
hér dveljast samkvæmt varn
arsamningnwm, ætti aff vera
sem minnst. Þótt varnarliffið
dvelji hér meff samþykki ís-
lands og landinw til öryggis,
er það af þjóffernislegum á-
stæðum, vegna Iöggæzlu o. s.
frv. nawffsynlegt að samskipt
in séu takmörkuff svo sem
unnt er. Af hálfu þjóðræk-
inna manna hefir jafnan ver
iff lögff mikil áherzla á þetta
atriði. Þjóðviljinn er aff vísu
ekki þjóðrækiff blað, en hann
hefir samt haft hæst* allra
íslenzkra blaða wm þá hættu
er af samskiptunwm stafaffi
og sagt margar ófagrar sög-
wr, sannar og ósannar, um
ýmislegt, sem af þeim sam-
skiptum hafi hlotist. Þgir,
sem gera sér í hugarlund, aff
gagrirýnendwr mæli yfirleltt
af einlægni í þessum mátwm,
gátu varla efast um, að Þjóð
viljinn hlyti að styðja af al
efli, hvers konar ráffstafanir
til að draga úr samskiptun
wm viff varnarliðið.
Nú er þaff svo aff tvær aff-
ferðir eru til aff draga úr
þessum samskiptum milli ís-
lencíinga og varnarliffsins.
Önnwr aðferffin er sú að tak
marka ferðir varnarliðs-
manna út fyrir samningssvæff
in. Hin affferffin er að tak-
inarka ferðir íslendinga inn
á þessi svæði. Þegar viffræð
ui voru teknar upp viff Banda
ríkjamenn um þetta atriffi sl.
vetwr var af hálfu íslands tal
iff sjálfsagt að nota báðar
þessar affferffir. Niðurstaffan
varff sú, eftir langt þóf, að
Bandaríkjamenn féllust á aff
gera á sinn kostnaff einangr
wnargirðingu um svæffin og
takmarka mjög daglegar leyf
isferffir varnarliffsmanna út
af svæðunum. Af íslands
hálfu var þá jafnframt á-
kveðið að setja reglur um
ferffir íslendinga inn á varn
arsvæðin.
Þeir sem af einlægni vilja
vinna aff endurbótwm á fram
kvæmd varnarsamningsins,
fögnuðu þessari niffwrstöðu.
Af þeirra hálfu hefir helzt
verið fundið aff því, að þær
hafi ekki verið framkvæmd
ar nógu fljótt. En afstaffa
Þjóðviljans til þeirra takmark
ana á samskiptwnwm hefir
veriff með þeim endemum, aff
menn furðar á, sem ekki
"þekkja innræti kommúnista
i þesswm málum.
Þegar það fréttist í vor, aff
samiff hefði verið um einangr
unargirffingu um varnarsvæff
in, vakti þaff enga ájiægjw
hjá þeim Þjóðviljamönnwm.
Síffur en svo. Fyrsta verk
blaðsins var aff reyna aff
vekja óánægjw og gremjw
hjá hinwm útlenéti varnar-
liffsmönnum meff þessari ráff
stöfun. Hermönnunwm var
meff vel völdwm orffum bent
á þaff í Þjóffviljanum aff nú
ætti að loka þá inni í fanga
búffum — girða þá inni eins
og búfé o. s. frv. Þessi skrif
Þjóffviljans í vor voru fyrir-
mynd þeirra greina, sem
Flwgvallarblaðiff hefir verið
aff birta um sama mál nú ný
lega. Tónninn sá sami. Og
áhrifin þaw sömu á útlend-
ingana, ef mark er á tekið.
Hvort tveggja til þess falliff
aff gera íslenzkum. stjórnar-
vóidum sem erfiðast fyrir wm
(Framhald á 6. síðu).
Árnesdeild Shálholtsfél. vill að rcist sé
Oómkirkja í Skálhptti í stíi
kirkna Klængs og Ögmundar
Aðalfundwr Árnesdeilc^ar Skálholtsfélagsins var haldinn
í Skálholti swnnwdaginn 24. október 1954. — Formaffur deild
arinnar, sr. Sigurður Pálsson, setti fundinn og stýrði honum.
Fundarritari var Óli Kr. Gwðbrandsson. Formaður flutti
fyrst ávarp og gerffi grein fyrir tilgangi og störfwm félags-
ins. í því sambandi talaði hann wm viðreisn staðarins, gat
þess m. a., aff ekki gæti til mála komið annað, en aff í Skál-
holti yrffi í framtíðinni reglulegt biskupssetur.