Tíminn - 23.01.1955, Blaðsíða 4

TÍMINN, sunnuðaginn 23. janúar 1955.
18. blaft.
SKRSFAÐ OG
AFAÐ
í blöðum stjórnarandstæð-
inga getur nú stundum að
lesa þær fullyrðingar, að við
reisnarráðstafanir þær, sem
gerðar voru á árinu 1950 und
ír forustu stjórnar Steingrims
Steinþórssonar, hafi mis-
heppnast. Lítil rök eru þó
færð að þessum fullyrðing-
um, enda stangast þær á við
staðreyndir.
Þegar stjórn Steingríms
Steinþórssonar kom til valda,
var ástandið í höfuðatriðum
á þessa leið: Útflutningsat-
vinnuvegirnir máttu heita
stöðvaðir, þrátt fyrir miklar
uppbætur úr ríkissjóði. Árleg
ur halli á ríkisrekstrinum
nam mörgum tugum millj-1
ónum króna og hlóðust upp I
lausaskuldir hjá ríkinu, svo
að það mátti raunverulega I
teljast gjaldþrota. Þrátt fyr-,
ir Marshallframlögin, var
gjaldeyrisjöfnuðurinn við út
lönd svo óhagstæður að halda
varð uppi strangari höftum
og skömmtun, en nokkru
sinni fyrr og síðar.
Stjórn Steingríms Stein-
þórssonar tók því sannarlega
við óglæsilegum arfi, sem
fyrst og fremst var afleið-
ing af stjórnarháttum ný-
sköpunarstjórnarinnar, en
með haftaaðgerðum og öðr-
um bráðabirgðaráðum hafði
stjórn Stefáns Jóh. Stefáns-
sonar tekizt að fresta því um
nokkurt skeið, að syndir fyr-
irrennara hennar leiddi til
fulls öngþveitis. Nú var það
ekki lengur umflúið.
Viðreisnin, sem bar
tilætlaðan árangur.
Stjórn Steingríms Stein-
þórssonar hófst handia um
markvissar viðreisnarráðstaf
anir. Með gengislækkun, sem
var orðin óhjákvæmileg af-
leiðing fyrri stjórnarhátta,
var hlutur útflutningsfram-
leiðslunnar réttur. Hafist var
jafnframt handa um að rétta
við fjárhag ríkisins. í stór-
um dráttum náðist eftir-
greindur árangur af við-
reisnarstarfi stjórnarinnar:
Rekstur útflutningsfram-
leiðslunnar var tryggður og
þannig tryggð næg atvinna
í landinu.' Rekstur ríkisins
va.r gerður hagstæður. Stór-
lega var dregið úr öllum
höftum og skömmtun afnum
in. Marshallsframlögin fóru
til þess að koma upp stærstu
orku- og iðnfyrirtækjum í
landinu, en ella hefðu þau
farið í súginn. Aðrar fram-
kvæmdir voru jafnframt
meiri í landinu en nokkru
sinni fyrr og þó einkum
ræktunarframkvæmdir og
efling atvinnulífsins í mörg
um sjóþorpum og káuptún-
um.
Óhætt má segja, að árin
1951—54 hafi verið ein hin
mestu framfara- og velmeg-
unarár á íslandi. Það var að
þakka stefnubreytingunni
1950. Hins vegar höfðu þau
orðið hin mestu kreppu- og
atvinnuleysisár, ef óbreyttri
stefnu hefði verið fylgt.
Stefnubreytingin 1950 bar
því vissulega tilætlaðan á-
rangur.
Mistök,
sem ber að varast.
Rökin fyrir því, að stefnu-
breytingin 1950 hafi ekki
heppnast, eru nú einkum þau
að horfur séu tvísýnar fram-
undan og jafnvel hætt við
nýrri gengislækkun. Þetta
stafar þó vissulega ekki af
Vlðreisn fjárhagsins 1950. — Mistök, sem nú
þarf að forðast. — Hversvegna er samvinraa við
íhaEdið neyðarúrræði? — íhaldið og sprengi-
flokkurinn. — MálaradeiSan.
Sextugsafmæli Davíðs Stefán-sonar, skálds, var minn-t um allt land í fyrradag. í tilefni
skáldinu mikið af lcvölddagsskrá sínni.Þjóðleikum skólum landsins og ríkisútvarpið helgaði
skáldinu mikið af kvölddagskrá snni. Þjóðleikhúsið hafði sérstaka hátíðasýningu á Gullna
hliðinu. Myndi'n er tekin í lok sýningarinnar, er þjóðleikhússtjóri árnar skáldinu heilla.
því, að það hafi ekki verið
rétt, sem gert var 1950, eða
að það hafi misheppnast.
Engar ráðstafanir eru þann
ig, að þær geti ráðið bót á
öllum vanda fyrir langan
tíma. Nýjar aðstæður geta
skapast eða mistök átt sér
stað, er spilla árangri rétt-
mætra ráðstafana. Slík mis-
tök hafa t. d. gerst eftir
seinustu stjórnarskipti, þeg-
ar fjárfestingunni var gef-
inn of laus taumur. Þvi
vofir nú yfir svipuð of-
þennsla og á tímum nýsköp
unarstjórnarinnar, en afleið
ing hennar þá voru höftin á
árunum 1947—’49 og síðan
gengisfallið 1950. Þess vegna
verður nú að gera ráðstafan-
ir til að draga úr þenslunni.
Þá væru það enn alvarlegri
mistök, ef verkalýðssamtökin
tækju það ráð að knýja fram
meiri kauphækkanir en at-
vinnuvegirnir gætu borið.
Afleiðing þess yrði áreyðan-
iega ný gengislækkun. Hins
vegar virðist engin ástæða til
að óttast gengislækkun nú,
ef verkalýðssamtökin gæta
hófs í kröfum sínum og beina
þeim einkum inn á þá braut
að fá fram verðlækkanir,
sem eru hinar einu raun-
verulegu kjarabætur.
Samvinna,
sem er neyðarúrræði.
Morgunblaðið hefir undan
farið rætt nokkuð um þau
ummæli Tímans, að sam-
vinnan við Sjálfstæðisflokk-
inn væri neyðarúrræði. Mbl.
þykist górast mjög klókt í
því sambandi og varpar fram
þeirri spurningu, hvort Fram
sóknarmenn telji þær fram-
farir, sem unnið hafi verið
að undanfarið, neyðarúrræði.
Vissulega ekki, enda hafa
flestar þeirra verið knúðar
fram af Framsóknarflokkn-
um og verið skilyrði hans fyr
ir stjómarþátttöku. Þessum
framförum hefðu Framsókn-
armenn alveg eins komið
fram ef þeir hefðu t. d. unnið
með Alþýðufl. og þeir haft
þingmeirihluta samanlagt.
Þær hefðu þá alveg eins ver-
ið skilyrði af hálfu Framsókn
armanna og er engin ástæða
til að ætla, að Alþýðufiokk-
urinn hefði tekið þeim ver
en Sjálfstæðisflokkurinn.
Hins vegar er ástæða til að
ætla, að jafnframt hefði þá
verið hægt að draga úr ýmsu
milliliðaokri og braski, sem
Sjálfstæðisflokkurinn heldur
verndarhendi yfir, og ekki
verður unnið gegn í sam-
starfi við hann. Það er af
þeim ástæðum, sem samvinna
við Sjálfstæðisflokkinn er
neyðarúrræði.
Aðstæður,
sem þurfa að breytast.
Vegna þess, að Sjálfstæðis
flokkurinn heldur verndar-
hendi yfir ýmsu milliliða-
braski, hefði verið æskilegt
að samstarf gæti nú tekist
með öðrum flokkum til að
ráða bót á þessum misfell-
um. Slíkt hefir hins vegar
ekki verið mögulegt undan-
farið, því að Framsóknar-
flokkurinn og Alþýðuflokkur
inn hafa ekki haft meirihluta
saman, og Sósíalistaflokkur-
inn hefir verið ósamstarfs-
hæfur. Hann hefir verið og
er undir stjórn Moskvu-
kommúnista, sem gera það að
samstarfsskilyrði að rofin sé
öll samvinna við vestrænar
lýðræðisþjóðir og ísland verði
eina varnarlausa landið í
veröldinni.
Þessar aðstæður hafa gert
það að verkum, að ekki hef-
ir verið um annað að velja
fyrir Framsóknarflokkinn en
samstarf við Sjálfstæðisflokk
inn eða að láta skapast stjórn
leysi. Sem ábyrgur flokkur
hefir Framsóknarflokkurinn
heldur kosið fyrri kostinn,
enda tekist á þann hátt að
koma ýmsu góðu til leiðar,
sem ella hefði verið ógert.
Margt annað hefði hins veg-
ar getað farið á betri veg,
ef annað samstarf hefði ver-
ið mögulegt.
Eigi að takast að koma á
samstarfi lýðræðissinnaðra í-
haldlsandstæðinga, verður
það ekki gert örugglega á
annan veg en að auka þing-
styrk Framsóknarflokksins.
Hann er eini íhaldsandstæð
ingurinn, er hefir mikla
möguleika til að vinna þing-
sæti af Sjálfstæðisflokknum.
Þetta þurfa allir þeir að gera
sér Ijóst, sem vilja losna við
hin óheilbrigðu áhrif milli-
liðanna úr stjórn landsins.
íhaldið
og sprengiflokkur þess.
Morgunblaðið gerir sér nú
mjög tíðrætt um það, að Her
mann Jónasson taldi í ára-
mótagrein sinni, að þeir
menn, sem hafa fylgt Þjóð-
varnarflokknum, ættu að
koma til samstarfs við um-
bótamenn landsins, en ættu
ekki að einangra sig i nýju
flokksbroti, er aldrei gæti
orðið meira en sprengiflokk
ur, sem hjálpaði íhaldinu.
Mbl. virðist falla sú til-
hugsun mjög illa, ef Þjóð-•
varnarf lokkurinn hj aðnaði
út af og íhaldið gæti engin
not haft af spfengiframboð
um hans í næstu kosningum.
Ótti íhaldsins við þetta er
nú líka vaxandi vegna þess,
að alltaf verður kunnugt um
fleiri og fleiri menn, sem
hafa fylgt Þjóðvarnarflokkn
um um stundarsakir, en hafa
nú yfirgefið hann eftir að
þeim varð Ijóst, að h'ann gat
ekki verið til annars en að
sundra vinstri mönnum og
hjálpa íhaldinu á þann hátt.
Eðlileg leið þessara manna
er aö skipa sér í sveit með
Framsóknarflokknum', sem
er öflugasti andstæðingur í-
haldsins og einn getur unn-
ið þingsæti af því í næstu
kosningum.
Því meira, sem Mbl harm
ar það, að of lítið verði úr
sprengiflokknum, því aug-
ljósar verður þessum mönn-
um það, að með því að styðja
hann,eru þeir að þjóna í-
haldinu og engu öðru.
Rómarsýningin
og deila málaranna.
Talsvert er nú rætt manna
á meðal um hina fyrirhuguðu
listasýningu 1 Róm og þátt-
töku íslendinga í henni. Án
efa þykir öllum það leiðin-
legt, ef deilur málaranna
verða til þess, að sumir
helztu listamenn landsins
verða útilokaðir. Engir
myndu fagna því, nema þá
málararnir, se(m vilja kom
ast í skarðið og er því senni
lega ósýnt um, þótt þannig
fari. Afleiðingin yrði hins
vegar sú, að íslenzk list yrði
mun ver kynnt á þessum vett
vangi en ástæða er til.
í þessu sambandi, væri vel
þess vert að kynna sér,
hvernig hinar Norðurlanda-
þjóðirnar haga vali listaverk
anna. Vel má vera að þar
fengist fordæmi, sem sam-
komulag gæti orðiö um. Sam
kvæmt norskum blööum er
undirbúningurinn í Noregi
allvel á veg kominn. Gert
er ráð fyrir, að ekki verði
sýnd listaverk, nerria eftír
15—20 norska listamenn og
verða engir hinna yngri lista
manna með, þótt Norðmenn
eigi marga unga, efnilega
listamenn. Ástæðan er sú, að
valið er eingöngu bundið við
þá, sem hlotið hafa fulla við
urkenningu. Með því er val-
ið gert auðveldara, því að erf
itt er að velja á milli margra
hinna ungu. Svipur sýningar
innar verður líka ruglings-
legri og ósamstæðari ef tek-
in eru verk eftir marga, og
örðugra er þá einnig að láta
helztu listamennina njóta
sín.

B. S. S. R.
B. S. S. R.
Orðsending
Þeir, sem hafa hug á að festa sér íbúðir á vegum
félagsins á þessu ári, eru beðnir að gefa upplýsingar um
óskir sínar i skrifstofu félagsins, Lindargötu 9A, III
hæð, herbergi nr. 5, kl. 17—18 virka daga aðra en laug-
ardaga. Nauðsynlegt er að upplýsingar séu gefnar fyrir
29. þ. m. Ekki svarað í sima um þessi atriði .
Stjórn B. S. S. R.
i.'djji-..i'/