Tíminn - 05.10.1956, Blaðsíða 6

^6
Útgefandi: Framsóknarflokkurinn.
Ritstjórar: Haukur Snorrason
Þórarinn Þórarinsson (áb.).
Skrifstofur í Edduhúsi við Lindargötu.
Símar: 81300, 81301, 81302 (ritstj. og blaðamenn),
auglýsingar 82523, afgreiðsla 2323.
Prentsmiðjan Edda h.f.
Fisksalan til Sovétríkjanna
VIÐSKIPTAsamningurinn,
sem nýlega hefur verið gerð
ur við Sovétríkin, er nú eitt
helzta umtalsefni íhaldsblað
anna, einkum Vísis. Þau
;&gja, að með þessum nýja
samningi sé verið „að hlekkja
; Isíand við efnahagskerfi
Iíommúhistarikjanna“ og sé
þetta ein^ afleiðingin af því,
að kommúnistar hafi verið
íeknir í ríkisstjó n. Eitt af
Skilyrðum þeirra fyrir stj ó_rn
arþátttökunni sé það, að ís-
land verði sem. mest efnahags
lega háð koxnmúnistaríkjun-
úm.
Um þetta er nú nær dag
Xega sunginn söngurinn í
heildsalablaðinu Vísi. Hjá
því verður þessvegna ekki
komist að rifja upp stað-
reyndirnar í þessu máli, þótt
það hafi oft verið áður gert
íaér í blaðinu.
forkólfar Sjálfstæðisflokks-
ins hafi verið mjög mótfalln
ir þessari þróun og spyrnt
fótum við henni.
BEZTA SVARIÐ við þess
'um furðulega áróðri íhalds-
blaðanna er annars að finna
S Vísi sjálfum í fyrradag. Þar
er birtur útdráttur úr yfir-
'itsskýrslu Landsbanka ís-
iands um hagþróunina hér
á, landi á síðastl. ári .Þar seg
ír m. a. orðrétt á þessa leið:
Sannleikurinn er sá, að
þegar samið var við Rússa
á síðastl. ári, fór ríkisstjórn
in undir handleiðslu forsæt
is- og sjávarútvegsmálaráð
herra Ólafs Thors fram á,
að samið yrði til þriggja ára
um nákvæmlega sama fisk
magn og samið hefur verið
um nú. Það, sem hefur gerzt
nú, er því ekkert annað en
að fengist hafa fram þær
óskir, sem bornar voru fram
undir leiðsögu Sjálfstæðis-
flokksins á síðastl. ári.
Svo koma íhaldsblöðin og
skammast yfir ofstórum við-
skiptasamningi við Sovétrík
in og telja hann sprottin af
stjórnarþátttöku kommún-
ista. Er hægt að Eomast öllu
lengra í hræsni og yfirdreps-
skap?
EN ÞETTA er ekki öll
sagan. íhaldsblöðin segja
réttilega, að við eigum að
reyna að selja útflutnings-
vörur okkar til sem flestra
landa, svo að við verðum ekki
viðskiptalega háðir neinu
einstöku landi. Þetta er alveg
rétt og er missir Spánarmark
aðsins á sínum tíma alvar-
leg áminning um þetta. En
hvernig gekk þetta undir
viðskipta- og sjávarútvegs-
málastjórn Sjálfstæðisflokks
ins?
Það tókst þannig á síð-
astl. ári, að fisksalan til
Bandaríkjanna minnkaði
um nær helming á því eina
ári — aðallega fyrir þröng-
sýni -og klaufaskap þeirra
Sjálfstæðismanna, er
stjórna Sölumiðstöð hrað-
frystihúsanna — og eina úr
ræðið, sem viðskiptamála-
og sjávarútvegsmálaráð-
herrar Sjálfstæðisfloksins
sáu til úrbóta, var að fara
fram á aukna fisksölu til
Sovétríkjanna!
Vissulega þarf að stefna að
því, að fisksala íslendinga
standi sem víðast fótum. En
reynzlan frá seinasta ári sýn
ir og sannar, að það verður
sízt af .llu tryggt með því
að fela Sjálfstæðismönnum
forustu og framkvæmd þess-
ara mála.
„Af viðskiptasamningum,
áem endurnýjaðir hafa ver
ið og í gildi voru á árinu
1955, var samningurinn við
Rússa stærstur, en sam-
kvæmt honum kaupa þeir
smikið magn af frystum fiski
og saltsíld, en láta í staðinn
olíur, byggingarefni, korn-
vörur o. fl. Keyptu Rússar
meira af íslendingum á ár-
inu en nokkur jbjóð önnur“.
Samkvæmt upplýsingum
Landsbankans keyptu Rússar
bannig meira af íslenzkum
vörum á síðastl. ári en nokk
ur önnur þjóð og veröur
stjórnarþáttöku kommúnista
vart um það kennt, þar sem
beir voru þá utan stjórnar.
í skýrslu Landsbankans, er
/ísir endurprentar, segir enn
::remur, að á árinu 1955 hafi
hlutdeild vöruskiptaland-
anna í útflutningnum auk-
st í 43.9% úr 34.9% árið áð
ir, eh vöruskiptalöndin eru
f'yrst og fremst Sovétríkin og
: eppríki þess.
NÚ KUNNA einhver j -
r að álykta þannig af skrif
im íhaldsblaðanna nú, aö
1. Endurskoðun bankamálanna
í STEFNUskrá þeirri,
/ém bandalag Alþýðuflokks-
.ns og Framsóknarflokksins
birtu fyrir alþingiskosning-
arnar í sumar, var m. a. svo
ið orði komist:
„Bankakerfið skal endur-
íkoðað með það fyrir augum
að koma í veg fyrir pólitíska
nisnotkun bankanna. Seðla-
bankinn skal settur undir
sérstaka stjórn og marki
bahn heildarstefnu bank-
inna og beini fjármagninu
að framleiðsluatvinnuvegun-
um og öðrum þjóðnýtum
framkvæmdum."
í stefnuskrá Alþýðubanda
lagsins var einnig rætt um
endurskoðun bankamálanna.
í samræmi við þetta hef-
ur ríkisstjórn nú skipað
þriggja manna nefnd til að
endurskoða bankakerfið og
gera tillögur um endurbætur
á því.
Það ástand ríkir nú^n. a.
í bankamálunum, að einum
flokki hefur tekizt að sölsa
undir sig yfirráðin í tveimur
T í M IN N, föstudaginu 5. október 1958,
■ ' - ■ ■■— -i .mm ai 1
Frakkar vilja leysa erfiðasta hnút Alsír-
málsins áður en þing S. Þ. kemur saman
Gömlu nýlenduveldin eiga í vök að
verjast
Súez-málið hefir um sinn þokað vandamálinu mikla í Al-
sír burt af forsíðum heimsblaðanna. En það merkir ekki í
rauninni að nokkuð verulega hafi birt til í Norður-Afríku.
Þar geisar enn styrjöld. Frakkar hafa þar mikinn herafla,
en gengur treglega að uppræta hersveitir þjóðernissinna, sem
Ieggja trauðla til stórorrustu, en vinna Frökkum allt það tjón,
er þeir mega með fyrirsátrum, skyndiárásum og skemmd-;
arverkum.
Nú líður að þingi Sameinuðu
þjóðanna, sem hefst í New York
skömmu eftir forsetakosningarnar
í Bancfaríkjunum í nóvember.
Frakkar sjá fram á, að að hönd-
um kunni að bera vanda svipaðan
þeim, er mæddi á þeim í fyrra.
Þá varð ákvörðun mtíBjhluta þings
um að taka Alsírmáhö á dagskrá
til þess að utanríkisráðherra
Frakka og sendinefnd þeirra öll
gekk af þinginu. Þeir komu ekki
aftur fyrr en málinu hafði í raun-
inni verið ýtt út af dagskránni til
samkomulags, enda var það aldrei
rætt á síðasta allsherjarþingi.
Arabar hefjast handa á ný
Nú hafa lönd Araba, sem sæti
eiga í S. Þ., ákveðið að beita sér
enn á ný fyrir upptöku málsins,
og miklar horfur þykja á því, að
eins muni fara og í fyrra, nema
Frakkar geti bent á einhver ný-
mæli. Um þessar mundir er því
unnið af kappi að því að reyna að
leysa erfiðasta hnút málsins svo
snemma, að þegar allsherjarþingið
kemur saman, geti frönsku fulltrú
arnir bent á, að franska stjórnin
hafi' þegar hafizt handa um að
semja við þjóðernissinna um kröf-
ur þeirra og stilla til friðar í land-
inu. Ef málið bæri þannig að, gætu
Frakkar farið fram á að allsherj-
arþingið frestaði umræðum um
máiið, unz séð væri, hvernig reiadi
af hinum nýju samningum.
ina að kyngja. Þessi leiðtogi, sem |
hingað til hefir verið talinn mjög
vinveittur Frökkum, fer mjög hörð
um orðum um framferði franskra
yfirvaida og franskra herja í Al-
sír að undanförnu og hann lýsir
yfir fullri andstoðu við þær til-
lögur, sem heyrzt hafa í Frakk-
landi, að helzt ætti að stefna að
því að skipta Alsír í tvö lönd, og
væri annað að mestu byggt Frökk-
um, en hitt Aröbum og Múhamm-
eðstrúarmönnum.
F. L. N. í banni
Franska stjórnin hefir fram að
þessu aldrei Ijáð máls á því að
taka upp neins konar samninga
við stjórn herliðs þjóðernissinna,
FLN, og stendur málið því í sjálf
heldu þegar leiðtogar á borð við
þennan Araba lýsa því hins vegar
yfir, að enginn Alsírbúi muni
virða að nokkru samninga við
Frakka, sem ekki njóta fulls sam-
þykkis F. L. N.
Borgarstjórinn í Algeirs-
borg kveður sér hljóðs
Þá hefir annar Alsírbúi, sem mik
ils álits nýtur, en ekki hefir haft
sig í frammi, látið til sín heyra og
krafizt samninga. Það er Jaques
Chevallier, borgarstjóri 1 Algeirs-
borg. Hann hefir nú mjög einarð-
lega varað ríkisstjórnina í París
og landsstjórann, Lacoste, við því
að ætla að hefja samninga um
Jacques Chevallier
nýja skipan á stjórn landsins, án
þess að mótaðilinn hafi umboð
fyrir meirihluta Araba, en þetta
jafngildir því að ekki verði gengið
framhjá stjórn uppreisnarmanna.
Að öllu þessu athuguðu þykir
horfa heldur óvænlega fyrir þeim
áformum Frakka að geta boðið
þingi S. Þ. upp á ný viðhorf í Al-
sírmálinu um það bil, sem krafa
Arabaríkjanna um að taka málið
á dagskrá kemur til umræðu.
Róstusamt þing
Það eru því horfur á, að tals«
vert róstusamt geti orðið á næsta
allsherjarþingi. Hinar ungu þjóðir
sækja fast að gömlu nýlenduveld-
unqm og njóta stuðnings úr ýms>
um — og stundum óvæntum —•
áttum. Grikkir ætla að þjarma ací
Bretum út af Kýpurmálinu, og Ar-
abar að krefjast reikningsskila af
Frökkum vegna styrjaldarinnar f
Alsír. Og svo svífur Súezdeilan y£*
ir vötnunum, og er ekki auðveld-
ust viðfangs, livort sem hún kem-
ur niður á ræðustóla allsherjar-
þingsins eða ekki að þessu sinni
sem dagskrármál. En óbeint hefir
hún áhrif á gang mála eins og Al-
sírmálsins og Kýpurdeilunnar.
Viðræður í París
Nú rétt um mánaðamótin kom
landsstjóri Frakka í Alsír, Robert
Lacoste, til Parísar til að ræða
þessi mál við Mollet íorsætisráð-
herra. Talið er, að stefnt sé nú að
því að veita Alsír mun meira sjálfs
forræði en landið hefir. Ætti það
þá að fá heimastjórn í innanlands
málefnum, jafnframt yrði héraðs-
stjórnum veitt mjög aukin völd.
Frakkar-ætli að láta undan samtök
um Múhammeðstrúarmanna, að
veita þeim mjög aukin pólitísk
völd. En allar stjórnarfarslegar
endurbætur velta á því, að unnt
reynist að stilla til friðar og halda
almennar kosningar við friðsam-
legt ástand. Og þar er e. t. v. erf-
iðasti hnúturinn fyrir Frakka.
Alsírbúar tortryggja Frakka
Þetta segja áreiðanlegir erlendir
áhorfendur að sé helzta takmark
Frakka nú um sinn. Frá Alsírbú-
um sjálfum heyrist aftur á móti
lítið, en þó er þegar vitað, að leið
togar þeirra líta með allmikilli íor
tryggni á þessa síðustu viðleitni
Frakka til að gera leik í taflinu
áður en þing S. Þ. tæki að íjalla
um ástandið. Einn helzti - leiðtogi
Múhammeðstrúarmanna og fyrrum
formaður í löggjafarsamkundu
landsins, hefir í viðtali við íranska
blaðið „Le Monde“ lýst yfir því,
að hvers konar samningar um
breytt ástand séu óhugsandi, nema
þeir verði gerðir beint við sam-
tök þjóðernissinna F. L. N., sem
eru sá mótaðili, sem franskir her-
ir eiga í höggi við. Yrði þetta
beiskur biti fyrir frönsku stjórn-
aöalbönkum landsins. Allir
sjá, hvaða pólitísk misnotkun
getur fylgt slíkri skipan, enda
er hér sjón sögu ríkari. Með
endurskipan bankamálanna
verður að sjálfsögðu að
stefna að því, að komið verði
í veg fyrir slílta misnotkun.
Ljóöaö boðstofufóikiS.
REFUR BÓNDI skrifar: — Ég var
viðstaddur s. 1. sumar er hið
myndarlega félagsheimili að
Saurbæ á Hvalfjarðarströnd var
vígt. Var þar mannfagnaður góð-
ur og margt manna. Fór þar allt
fram með prýði og var öllum til
sóma er að því stóðu. Örstutt frá
félagsheimilinu er stór steinn,
sem heitir Hallgrímssteinn. Er
sagt að þar hafi Hallgrímur Pét-
ursson ort mörg af sínum feg-
urstu ljóöum og því kvað ég:
Hallgríms Ijóðin hrein og björt
hérna urðu til í leyni.
Eitthvað verður annað gjört
undir þessum sama steini.
Ég kom í Grafarrétt í Skila-
mannahreppi stuttu áður en ég
fór frá Galtalæk. Var þar margt
manna en fátt sauðfé því smaia-
veður var eigi gott. Það lrvað ég
þessa stöku:
Grafarrétt er gjörð úr tré,
gildi mun þó bera.
Þar er meira fólk en fé,
fátítt mun það vera.
EFTIRFARANDI vísa er kveðin til
Gísla bónda Þórðarsonar sjötugs,
en hann er sveitungi minn og býr
að Ölkeldu í Staðarsveit:
Hollvinir nú þig hylla
hressan í lund og blessa.
Sjötugur er þú situr
sóma skrýddur og ljóma.
Geislar vermi þig Gísli,
gléðisöngva þér kveði
gæfudísir og gefi
gæði frá sóiarhæðum.
Ilallfreður Guðmundsson hafn-
sögumaður á Akranesi varð sex-
tugur s. 1. vor. Til hans kvað ég
eftirfarandi hendingar:
Heill þér Hallfreður,
hárri sæmd meður
sífellt vel séður,
sjót þér lof kveður.
Tímáns brött bára,
bjó þér fátt tára
segg silfur hára,
60 ára.
Ileill þér hugglaður
hafnsögumaður,
stundvis, starfshraður
og stói-hugaður.
Hryggð þig ei hrelli
hrcnn þó títt skelli,
haltu hress velli
til hárrar elli.
Eftirfandi „bæn“ er kveðin síð-
astliðið vor:
Veitist gæði virðum nóg,
veikur hressist sefi.
Gras á jörð og síld í sjó 1
sjálfur drottinn gefi.
Virðist ég hafa verið bænheyrð
ur. — Eftirfarandi vísa þarf ekkl
skýringar við:
Varla breytist veröld, því
víða er maður illa gerður
Hæstiréttur heimí í
hnefaréttur jafnan verður. 1
Ennfremur eftirfarandi staka.
Þrautir tíðum þola hér,
þröng á lífsins rauði,
þeir er mestum safna sér
- sáluhjálparauði.
Næsta vísa er kveðin í gamnl
við stúlku:
Til þú varst í „tuskið" fyr,
talsvert í þig spunnið.
Æsku þinnar ástarhyr
út þó hafi brunnið.
Ennfremur eftirfarandi vísa.
Henni treyst’i ég hérum bil
-----hnakkareist til bóta.
(Framhald á 7. síðu.)