Tíminn - 16.03.1960, Blaðsíða 7

T f MIN N, miðvikudaginn 16. marz 1960.
7
Söluskatturinn er
íhaldsstefnu, sem
einn liðurinn í þeirri
innleiða á í landinu
Hefði orðið gisti-
Það á aS innleiða að nýju stefnuna frá 1927 og hiS opinbera á aS hætta að
styðja hrnn óbreytta borgara til bjargálna og sjálfstæðis
húsarekstri til
*
styrktar
Söluskattsfrumvarpið var
afgreitt frá efri deild í fyrri
nótt kl. rúmlega hálf þrjú. At-
kvæðagreiðsla við 2. umr.
hófst kl. 2 og felldi stjórnar-
liðið allar þær breytingartil-
lögur, sem stjórnarandstæð-
ingar höfðu borið fram til leið-
réttingar.
M.a. var felld tillaga fr'á Ás-
geiri Bjarnasyni er hljóðaffi svo:
„Söluskattur af sölu, ofhend-
ingu effa þjónu.tu, sem látin er
í té í matsölu-, veitinga- og gisti
húsum, skaí renna í sérstakan
sjóff. Fé hans sfcal lána til bygg
ingar veitinga- og gistihúsa. Sjóff
urinn skal vera í umsjá Ferffa-
skrifstofu ríkisins. í reglugerff
skulu nánari reglur um lán úr
sjóffnum“.
Þessi breytingartillaga var
felld að viðhöfðu nafnakalli með
11 atkv. gegn 8, en einn þingmað
ur stjórnarandstöðunnar var fjar
verandi.
Að lokinni 2. umr. var leitað
afbrigða og þau leifff og frnmvarp
ið síðan samþykkt að viffhöfðu
nafnakalli með 11:8 og afgreitt
til neðri deildar.
Fyrsta umræða í neðri deild
hófst svo í gær.
Söluskattsfrumvarpið kom
tiJ fyrstu umræðu í neðri deild
í gær. Gunar Thoroddsen fjár-
málaráðherra fylgdi frumvarp-
inu úr hlaði, flutti sömu ræð-
una og í efri deild og fullyrti
enn að hér væri ekki um álög-
ur að ræða heldur tilfærslu á
skattstofnum og „vísitölufjöl-
skyldan“ myndi í rauninni
græða á þessum ráðstöfunum.
Eysteinn Jónsson kvaddi sér
næstur hljóðs. Minnti hann á, að
þegar rikisstjórnin hefði lagt fram
efnahagstillögur sínar, þá þóttist
hún hafa lagt fram heildarmynd
af því, sem ætti aff gera og einn
dráttuíinn í þeirri mynd var yfir-
lýsing hv. fjármálaráðh. um að
söluskattur af innflutningi yrði
ekki hækkaffur. Nú leggur þessi
rðherra til, að þessi skattur sé
meira en tvöfaldaður.
Alþingi er sýnd óvirffing með
því, að í greinarg. með frumvarp
inu skuli ekki vera sundurliðun
á því, hvað söluskattarnir muni
raunveruLega gefa, — en ef marka
má áætlanir ríkisstjórnarinnar
sjálfrar í fjárlagafrumvarpinu þá
mun innflutningsskatturinn einn
gefa 150—160 milljónir á ári, og
nú er þessi skattur meira en tvö-
faldiVður þannig aff a.m.k. bætast
viff 180 millj. kr. miffaff vig eitt ár.
Þessi viðbótarskattur nemur 8%
ofan á innkaupsverð og aðflutn-
ingsgjöld og annan kostnað og þar
Eysteinn Jónsson
að auki ofan á alla tolla, sem
fyrir eru á þessum vörum. —
Fyrir gengislækkunina hefði
þurft aff hækka innflutningssölu-
skattinn um hátt á annan tug %
til þess aff ná inn sömu upphæff.
Þar að auki fer það ekki milli
mála að innflutningsáætlanir ríkis
stjórnarinnar eru allt of lágar —
og þó að ríkisstjórnin ætli að
koma á gífuriegum samdræ'tti þá
mun það aldrei takast að því
marki, sem innflutningsáætlunin
gefur til kynna og álögurnar eru
því í rauninni mikium mun hærri.
En þessi litli böggull á samdrátt-
arskammrifinu, sem gleymdist,
innflutningssöluskattsaukinn, nem
ur meiru en allur tekju og eigna
skatturinn, sem lagffur hefur ver
iff á landsmenn — og svo eru
menn aff reyna aff telja þjóffinni
trú um þaff, aff um engar álögur
sé að ræffa og „vísitölufjölskyld-
an“ muni í rauninni hagnast af
þessum ósköpum.
Fjármálaráðherra framkvæmir
„tilfærsluna" þannig, að frá
hækkununum í þessu fiv. dregur
hann frá lækkanir í öðrum frum-
vörpum og dregur einnig frá
skatta, sem runnu til útflutnings-
sjóffs, en gengisfellingin kemur
margfaWlega á móti þeim. Væri
ekki rétt fyrir ríkisstjórnina að
gera sér grein fyrir öllum frum-
vörpunum í heild — öllum hækk
ununum og öllum lækkununum
og komast að því, hvag lieildar-
álögurnar muni nema, — það er
það eina, sem þjóðina varðar um.
Það sem skiptir megin máli er
hvernig myndin lítur út í heild.
Rikisstjórnin ætti aff sjá sóma
sinn í aff gera þetta og hætta að
reyna að blekkja þjóðina með
því að draga einstaka þætti út úr
og hagræða þeim.
Það hefur marg oft verið sýnt
fram á það, að heildarálögur þær,
^einriþeg^i: /aru ^ajn. pjcmnar vegna
efnahagsaðgeiða ríkisstjórnarinn-
ar nema a.m.k. 1100 milljónum
króna á ári aff frádregnum öllum
lækkunum, og þessum staffreynd-
um hefur stjórnarflokkunum ekki
tekizt aff hnekkja. Álögumar eru
þó í rauninni mun hærri vegna
hinnar óeðlilega Iágu innflutnings
áætlunar ríkisstjórnarinnar eins
og áffur hefur veriff bent á.
Samt sem áður leyfa ráðherrar
sér þá kokhreysti að reyna að
telja þjóðinni trú um að vísitölu-
fjölskyldan græði ,á þessum ráð-
stöfunum.
Hvernig ætla þeir að koma inn-
flutningnum niður í þaff mark,
sem innflutningsáætlunin gefur
til kynna, ef vísitölufjölskyldan á
í engu að missa, og verzlnin aff
vera frjáls? Vildi fýármálaráff-
herrann ekki upplýsa það, á
hvern veg ætlunin væri að koma
innflutningnum niður fyr’ir það,
sem hann var 1958? — Ef allt er
meg felldu þá á innflutningurinn
að aukast með vaxandi fram-
leiðslu og aukinni fólksfjölgun í
landinu. — Ríkisstjórninni væri
sæmra að játa fyrir þjóðinni, að
það sem fyrir henni vekti, væri
aff koma á stórfelldum samdrætti
og kjararýrnun hjá almenningi
til þess að verzlunin geti orðið
frjáls.
í greinargerð efnahagsmála-
frumvarpsins segir, að dýrtíðin
eigi að aukast um 13%. Þar var
ekki reiknag meff söluskattshækk
uninni og ekki meg váxtahækkun
inni, en þessir þættir munu auka
dýrtíðina gífurlega. — í öllum út-
reikningum, sem líkisstjórnin hef
ur látið gera um áhrif efnahags-
ráðagerðanna á afkomu almenn-
ings stendur því ekkl steinn yfir
steini.
Með söluskattinum á innlendar
matvörur er gengið lengra í skatt
píningu, en nokkru sinni hefur
verið gert áður. Það hefði þótt
saga til næsta bæjar einhvem
(Framhald á 15 síðu).
Söluskatturinn er ranglátur
og kemur aldrei allur til skila
Stuttur kafli úr ræðu Ólafs Jóhannessonar
við 2. umr. söluskattsfrumv. í efri deild
Hér fer á eftir stuttur kafli
úr ræðu þeriri, sem Ólafur Jó-
hannessou flutti við 2. umr.
etnahagsmálafrumvarpsins í
efri deild í fyrrakvöld:
Ég viðurkenni, að það sé þörf á
breytingum á núgildandi tekju-
skattslöggjöf, en um hana ætla ég
annars ekla að ræða nú, af því að
um hana verður rætt í öðru sam-
bandi. Það hefur réttilega verið á
það bent, að í sambandi við þá lög-
gjöf hafi átt sér stað ýmiss konar
misfellur. Sumum hafi þar gefizt
möguleiki á því að skjóta allmiklu
af sínum tekjum undan skatti. Ég
held, að það sé þó viðurkennt af
öilum, sem um þau mál hafa fjall-
að, að þeir. sem sízt hafa gert það
og allra sízt hafa haft nokkurn
níöguleika til þess og hafa alls
cnga möguleika til þess, það séu
þeir, sem hafa almennar launa-
tekjur. En það eru einmitt þeir,
sem nú eiga aff fá eftirgefinn sinn
tekjuskatt og er ég ekki að hafa á
móti því út af fyrir sig, en mér
svnist, aff það muni ekki meff þeim
hætti verffa ráffin bót á þeim ann-
mörkum, sem hingaff til hafa veriff
taldir á því aff framkvæma tekju-
skattslögin viffhlítandi. Um þessa
fyrirhuguðu skattlagningu, sem
liér er um að ræða, vil ég aðeins
segja þetta:
Ég vil út af fyrir sig ekki vera
með neinar fullyrðingar um það
almennt eða fordæma almennt
eina eða aðrar sköttunaraðferðir.
Það fer eft'r atvikum og þörfum á
hverjum tima, til hverra ráða
verður að grípa í því efni. En eins
og nú standa sakir tel ég almenn-
an söluskatl óheppilega skattað-
ferð, sem í lengsfu lög ætti að
ferðast að grípa til og ég tel hana
a’.veg sérstaklega óheppilega nú,
þegar hún kemur í kjölfarið á
þeirri gífurlegu gengisbreytingu,
sem' hér hefur átt sér stað og
vaxtahækkun þeirri hinni miklu,
sem skollin er yfir og ekki þarf
Ólafur Jóhannesson.
hér að fjöiyrða.um. Ég tel hana
sérstaklega varhugaverða. vegna
þess að hún kemur þungt niður á
almenningi i landinu, hækkar vöru-
verðið og eykur dýrtíð stórkost-
lega. Hitt er svo alveg augljóst
mál, að innheimta á þessum skatti
verður sérstaklega erfið Mennirn-
ir verða áfcaflega niargir. Skrif-
finnskan verffur gífurleg og kostn-
affurinn viff innheimtuna eftir því
cg fyrirhöfn alls almennings verff-
ur mjög mikil og þaff verffur eilíf-
ur eltingarleikur viff þessa mörgu
aðila, sem eiga að standa skil á
þessum skatti og það er svo því til
viðbótar, að það er ákaflega hætt
við, að þessi skattur komi ekki all-
ur til skila. Að vísu eru margir
heiffarlegir menn í landinu og ég
er ekki að væna neina af þessum
aðilum, sem eiga þennan skatt að
greiða, um óheiðarleika, en það
verð ég að segja að með þessari
aðferð er mikil freisting fyrir þá
lögð og þaff gæti veriff þannig, aff
meff þessari affferð væri beinlínis
ýtt undir óheiffarleika. Ég get því
vissulega EKKI tekið undir orð
hæstv. fjármálaráðherra, þegar
hann var að Lýsa þessari aðferð
um alineii söluskattinn, 3%
skattinn, að þetta skattkerfi sé
einfaldast og auðskyldast.
Til að afstýra gengislækkun
Ég get fallizt á það, að það geti
verið réttlætanlegt að beita sölu-
skatti, t. d. til þess að afstýra
gengislækkun, þegar þannig stend
ur á, að til hans er gripið af þeim
sökum Fn <\r alveg rétt, að
það hefur verið" gripið til sölu-
skatts í ýmsum löndum og það hef
ur verið gripið til söluskatts hér
á landi eins og við allir þekkjum
og komið hefur fram í þessum
umræðum, en ég verð að segja
það, að samt er ég nú dálítið hissa
á því, að þessi samstarfsstjórn
Sjálfstæffisflokksins og Alþýffu-
flokksins skuli beita sér fyrir
setningu þessa söluskatts. Ég er
að vísu ekki hissa á því, að Sjálf
stæðisfl. skuli beita sér fyrir þess-
ari skattlagningaraðferð, því að
það var Sjálfstæðisfl., sem á sín-
um tíma beitti sér fyrir veltuskatt
inum illræmda, en með þeim
skatti var í raun og veru þessi
asni leiddur í herbúðirnar hér á
landi, svoleiðis að það er ekkert
einkennilegt við það, þó að Sjálf-
stæðisfl. ebiti sér fyrir þessari
skattlagningaraðferð. Hitt verður
að teljast alveg furðulegt, að A1
þýðuflokkurinn skuli taka þátt í
því að setja slikan skatt og með
leyfi hæstv. forseta vildi ég því
til sönnunar vitna í ummæli núv.
hæstv. viðskiptamálaráðherra,
Gylfa Þ. Gíslasonar á Alþingi
1953, en þá voru umræður um
(Framhald á 15. síðu).