Tíminn - 20.01.1962, Blaðsíða 7

m
<<>
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Árnason Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (áb), Andrés Kristjánsson, Jón Helgason Frétta-
ritstjóri: Indriði G, Þorsteinsson. Fulltrúi ritstjórnar: Tómas
Karlsson Auglýsingastjóri: Egill Bjarnason Ritstjórna'rskrifstof-
ur í Edduhúsinu; afgreiðsla, auglýsingar og aðrar skrifstofur
Bankastræti 7. Símar: 18300 — 18305 Auglýsingasími 19523 —
Afgreiðslusími 12323. — Prentsmiðjan Edda h.f —
Áskriftargjald kr. 55 á mán innan lands. f lausasölu kr 3 eint.
Hverju svarar ríkis-
stjórnin?
ÞaS er skynsamleg aðferS, sem verkalýðshreyfingin
hefur valið, að leita samstarfs við ríkisstjórnina um að
tryggja svipaðan kaupmátt launa og var hér í júlímánuði
síðastl. eða áður en gengislækkuninni síðari var skellt á,
án þess að hennar væri minnsta þörf og hægt væri að
færa nokkur frambærileg rök fyrir henni.
Gengisfellingin hefur gert það að verkum, að þær
kjarabætur, sem fólust í kaupiiækkunum á síðastl.
sumri, hafa verið gerðar að engu og kjörin jafnvel orðin
lakari hjá mörgum en þau voru áður.
Á ráðstefnu formanna verkalýðsfélaganna, sem Al-
þýðusambandið hélt í septemberlok síðastl., var það ein-
róma samþykkt, að verkalýðsamtökin skyldu vinna að því,
að kaupmætti launa yrði aftur komið i það horf sem hann
var í fyrir gengislækkunina.
í framhaldi af þessu hefur Alþýðusambandið nú hafið
samninga við ríkisstjórnina um að þessi kaupmáttur verði
tryggður, án kauphækkana. í því sambandi hefur Alþýðu-
sambandið bent á eftirgreindar ráðstafanir til athugunar;
„1. Ailir útlánsvextir lækki a. m. k. í það, sem þeir
voru í árslok 1959, og verði jafnframt tryggt, að vaxta-
lækkun til atvinnuveganna komi öll fram í hækkuðum
launum.
2. Söluskattar og tollar verði felldir niður á öllum
nauðsynjavörum, og ríkinu í staðinn tryggðar auknar
tekjur með fullkomnara skattaeftirliti.
Skattar og útsvör verði innheimt hjá launþegum
jafnóðum og tekjur falla til.
3. Niðurgreiðslur á aðalneyzluvörum almennings
verði eigi rýrðar frá því sem nú er.
4. Aðflutningsgjöld og vátryggingagjöld verði lækk-
uð og tryggt, að sú lækkun komi öll fram í lækkuðu
vöruverði.
5. Numið verði úr gildi bann við greiðslu verðlagrf-
uppbóta á laun og tryggt, að samningafrelsi og sjálfs-
ákvörðunarréttur verkalýðsfélaganna verði ekki skert.
6. Átta stunda vinnutími verði lögfestur sem há-
marks vinnutími í þeim atvinnugreinum, sem fært þyk-
irNog yfirvinna takmörkuð sem allra mest að öðru leyti
allt án skerðingar heildarlauna. Jafnframt verði yfir-
vinna barna og unglinga innan 16 ára umfram 8 stund-
ir á dag bönnuð með öllu.
7. Ríkissfjórnin tryggi varanleik þeirra kjarabóta,
sem samkomulag kynni þannig að nást um."
Semja Rússar og Þjóöverjar?
Alístæíurnar eru allt aftrar ú dag en þær voru 1922 og 1939
HINN 16. apríl næstkomandi
eru liðin 40 ár síðan Þjóðverj-
ar og Rússar gerðu með sér
hinn svonefnda Rapallo-samn-
ing, sem vakti mikla athygli,
því að hann kom mönnum mjög
á óvart. Fram að þeim tíma
hafði ekki verið neitt stjórn-
málasamband milli Þýzkalands
og Rússlands eftir valdatöku
kommúnista í Rússlandi 1917.
Með Rapallo-samningnum viður
kenndu Þjóðverjar ekki aðeins
stjórn kommúnista í Rússlandi,
heldur var lagður með honum
gi’undvöllur að víðtækri sam-
vinnu landanna. Þessi samning
ur kom Bretum og Frökkum
mjög á óvart, en þeir höfðu
m.a. treyst á, að ekki myndi
koma til samvinnu milli Þjóð-
verja og Rússa. Þeir sátu líka
á sérstakri ráðstefnu með Þjóð
verjum í Genúa. þegar þeim
barst fréttin um Rapallo-samn-
inginn (Rapallo er skammt frá
Genúa), og áttu því enn síður
von á honum en ella. Rapallo-
samningurinn varð til þess, að
Genúa-fundurinn fór alveg út
um þúfur.
Allt þangað til, að Hitler
hófst til valda í Þýzkalandi,
helzl allnáin samvinna milli
Þjóðverja og Rússa. Meðal ann
ars hjálpuðu Rússar Þjóðverj-
um til þess að sniðgan.ga friðar
samningana um afvopnun Þýzka
lands, t.d. með því að leyfa
ieynilega þjálfun þýzkra her-
manna í Rússlandi og framleiða
ýmis vopn fyrir Þóðverja, er
ekki mátti framleiða, í Þýzka-
landi. Eftir valdatöku Hitlers,
rofnaði þessi samvinna Þjóð-
verja og Rússa að meslu, unz
þeir Hitler og Stalín gerðu rneð
sér hinn illræmda griðasátt-
mála sumarið 1939, og þá kom
öllum að óvörum, m.a. vegna
þess, að Rússar, áttu þá í við-
ræðúm við Breta og Frakka um
samstarf til að hefta útþenslu
nazismans. Það var þessi samn-
ingur, senr framar öðru hratt
síðari Heimsstyröldinni af stað.
ENDURMINNINGIN um Ra-
pallo-samninginn 1922 og þýzk-
rússneska griðasáttmálann 1939
skýtur nú stöðugt upp kollin-
um í sambandi við Berlínar- og
Þýzkal.málin, enda gera bæði
Rússar og Þjóðverjar talsvert
til þess að halda henni á Iofti.
Af hálfu þeirra, er eindregnast
hvetja vesturveldin til samn-
inga við Rússa, er mjög alið á
því, að dráttur í þeim efnum,
geti vel orðið til þess, að Rúss-
ar og Þjóðverjar geri sérsamn-
ing síðar. Þess vegna sé nauð-
synlegt að hraða þessum samn-
ingum. Þetta er m.a. rökstutt
með því, að Rússar geti boðið
Þjóðverjum það. sem þeir sækj
ADENAUER
— Þjóðverjar semja ekki við
Rússa meðan hann fer með völd.
ast mjög eftir, en Vesturveldin
geta ekki veitt þeim, og er þá
átt við sameiningu Þýzkalands.
Áf hálfu hinna, sem eru and-
vígir samningum vestuiveld-
anna við Rússa, er hins vegar
alið á því, að það geti orðið
til þess að Þjóðverjar taki sjálf
ir upp beina samninga við
Rússa síðar, ef Vesturveldin
haga ekki samningagerð sinni
við Rússa að óskum Þjóðverja,
m.a. með því, að halda fast við
kröfuna um sameiningu Þýzka
lands.
Af hálfu Rússa var nú um
áramótin gerð misheppnuð til-
raun til að hræða vesturveldin
við hugsanlega samninga
Rússa og Þjóðverja. Rússneska
stjórnin sendi vestur-þýzku
stjórninni þá sérstaka orðsend
ingu og var það aðalefni henn
ar að láta hilla undir gull og
græna skóga, jafnvel samein-
ingu Þýzkalands, ef Vestur-Þjóð
verjar höfnuðu nánu samstarfi
við Vestuiveldin. Orðsending
þessi hefur almennt hlotið þann
dóm, að hún hafi verið klaufa-
leg viðleitni til að vekja óein-
ingu milli Þjóðverja og vestur
veldanna.
Meðan Adenauer er við völd
i Vestur-Þýzkalandi verðUr á-
reiðanlega ekki að hálfu vestur
þýzku stjórnarinnar gert neitt
til að koma á sérsamningum
milli Rússa og Þjóðverja. Aden-
auer er eindreginn fylgismaður
þess, að Vestur-Þjóðverjar teng
ist fyrst og fremst við vestur-
veldin- Sama gildir um Erhard.
Meiri óvissa kemur hins vegar
til sögu, þegar hinir yngri menn
taka við. eins og Strauss,
Schröder og Mende. Allir hafa
þeir látið í það skína, að sá
tími geti komið. að Vestur-Þjóð
verjar þurfi að taka upp það
. sem þeir kalla óháðari utan-
ríkisstefnu. Þeir orða þetta
hins vegar óljóst, en augljóst
er samt, að í þessu fellst viss
hótun til vesturveldanna um,
að Þjóðverjar geti tekið upp
samninga við Rússa, ef þeir
telja sig ekki nógu ráðamikla
í vestrænu samstarfi.
ÞAÐ er af þeim ástæðum, er
hér hafa verið stuttlega raktar.
sem Rapallo-samningurinn og
þýzk-iússneski griðasáttmálinn
ber nú svo oft á góma. Það er
bent á, að hér geti sagan átt
eftir að endurtaka sig, kannske
ekki í dag, en ef til vill á
morgun.
Þess ber I.ins vegar að gæta,
að til þess að svo geti orðið,
þurfa aðstæðurnar að vera svip
aðar og þær voru 1922 og 1939,
þ.e. að segja þær, að báðir að-
ilar telji sér hag að slíku sam
komulagi.
Eins og málin standa í dag,
fer fjarri því, að þessar að-
stæður séu fyrir hendi.
Það, sem Rússar hafa á he..di
og Þjóðverjar sækjast eftir, er
sameining Þýzkalands. Gegn
því að fallast á sameiningu
Þýzkalands, myndu Rússar fá
í staðinn, að Vestur-Þýzkaland
færi úr NATO. Fyrir Rússa
væri þetta augljóst tap. Þeir
myndu afhenda Vestur-Þjóðverj
um Austur-Þýzkaland og skapa
með því öflugra Þýzkaland, sem
vafalaust myndi bráðlega
heir ‘a lönd af Tékkum og Pól-
verjum Þetta myndi vekja ugg
í allri Aústur-Evrópu og andúð
gegn Rússum fyrir að hafa stig-
ið þetta spor. Það væru glám-
skyggnir valdamenn í Kreml,
sem teldu sér hag af slíkum
samningum.
Ávinmngurinn, sem Vestur-
Þjóðverjar hlytu, yrði líka tví-
eggjaður. Þeir myndu að vísu
heimta Austur-Þýzkaland, sem
a. m. k. í fyrstu yrði þeim fjár-
hagsleg byrði. Þeir myndu slíta
teiigslin við vesturveldin og
hafna því efnahagslega sam-
starfi, sem þar hefur komizt á.
Þeir myndu ekki lengur njóta
svipaðs öryggis af vestrænum
vörnum og áður. Vestur-Þjóð-
verjar myndu vafalaust hugsa
sig um tvisvar — og hefðn líka
gildar ástæður til þes-s — áður
en þeir færu út í slíkt ævintýri
og óvissu.
Vegna þeirra ástæðna, sem
hér eru raktar, og raunar
margra fleiri. virðast sáralitlar
líkur til þess, að saga Rapallo-
samningsins og þýzk-rússneska
griðasáttmálans endurtaki sig í
náinni framtíð Ástæðurnar í
dag eru svo gerólíkar því, sem
þær vorn þá. Þess vegna þurfa
Vesturveldin ekki að láta óttann
við slíkt hafa áhrif á stefnu
Þ. Þ.
Sina.
Ríkisstjórnin hefur nú þessar tillögur til athugunar.
Svipaðar tillögur hafði hún til athugunar á siðastl. vetri,
en hafnaði þeim þá og neyddi verkalýðshreyfinguna
þannig út í verkfallsbaráttu. Ríkisstjórnin ætti að láta þá
sögu vera sér til aðvörunar. enda tala nú ýmsir ráðherr-
anna á þann veg, að þeir vilji stuðla að friði í þjóðfélag-
inu, en ekki sundrungu. Það mun ekki sízt sjást á undir-
tektum ríkisstjórnarinnar undir þessar eða svipaðar til-
lögur, hvort þar fylgir hugur máli.
Þjóðin mun vissulega veita því mikla athygli hver svör
ríkisstjórnarinnar verða að þessu sinni.
yggingar i Reykjavík 1901
Yfirlitið er gert af byggingar-
fulltrúanum í Reykjavík. stækkanir á eldri húsum 3.240, skúrar, spennistöðvar og fleira
rúmmetrar. j úr steini 12.108 rúmmetrar. bíl-
Samkvæml því hefur verið lokið ' skúrar og geymslur úr timbri
við byggingu íbúðarhúsa. samtals . Þá eru skólar. félagsheimili,110.486 rúmmetrar.
183.414 rúmmetra. þar af fjölbýlis- kvikmyndahús og fleira 66.074
hús 104.568 rúmmetrar. önnur íbúð rúmmetrar. verzlunar- og skrif- Alls hefur verið byggt á árinu
arhús úr steinsteypu 74.003 rúm- stofuhús 40.300 rúmmetrar, iðnað- 368 705 rúmmetrár. í smíðum eru
metrar, önnur íbúðarhús úr timbri arhús úr steini 52,427 rúmmetrar. um áramótin um 850 íbúðir þar
1.603 rúmmetrar og breytingar og stálgrindahús 3.896 lúmmetrar, bíl- af 500 fokheldar eða meira.
Blaðinu hefur borizt vfirlit
ttm byggingar i Reykjavík,
sem lokið var á árinu 1961.
T í MIN N, laugardaginn 20. janúar 1962-
/