Alþýðublaðið - 26.02.1949, Blaðsíða 5

taugardagur 26. febrúar 1949.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ

Soffía Invarsdóftir: Fyrri grein
elmilissför
A SIÐRAI ARUM hafa verið
gerðar margvíslegar fræðilegar
athuganir, sem einu nafni má
nefna heimilisrannsóknir.
Rannsóknir þessar beinast að
'gildi fæðutegunda, framleiðslu.
störfum heimila, neyzlu þeirra
og fjárhag, og að því hvernig
hægt sé að létta beimilisstörf og
skipuleggja þau, og hvert sé
hlutverk heimila í uppeldis- og
menningarmálum.
. Bandaríkin standa -framar.
lega í rannsóknum á heimilis-
málum og vinna nú einnig að
rannsóknum á fjölskyldulífinu
sjálfu. Slíkar rannsóknarstofn.
anir þar eru oft í tengslum við
háskóla eða ráðuneyti. Og víða
eru í sambandi við þær starf-
andi ráðunautar, er veita al.
menningi upplýsingar og leið-
beiningar í málefnum heimil.
anna.
í nágrannalöndum okkar, t.
id. á Norðurlöndum, miðar heim
ilisrannsóknum einnig talsvert
áfram. Kvenfélagasamböndin
hafa í fyrstu haft forgöngu um
þau mál. Nú eru þessar athug.
anir unnar einnig af því opin.
foera eins og t. d. Statens Hus-
holdningsraad í Danmörku og
Statens forsögsvirksomhet i
husstell í Osló. Mjög merk slík
stofnun í Svíþjóð er Rannsókn-
arstoínun heimilanna, sem fær.
Sr út starfssvið sitt með ári
hverju.
Árið 1941 var í Svíþjóð skip.
uð fulltrúanefnd til að vinna að
upplýsingum í heimilis og fjöl.
skyldumálum. Til að safna úr
þeim gögnum og draga saman
athuganir frá öðrum aðilum á
þessu sviði skipaði konungur
1947 nýja nefnd. í henni áttu
sæti 7 hinar þekktustu konur í
þjóðmálum Svía. Árið eftir,
1948, var svo gefið út álit
nefndarinnar og heitir bókin
Fjölskyldulíf og heimilisstörf.
Ég kynntist þessari bók á þingi
ijorrænna jafnaðarkvenna í
sumar í Kaupm.höfn. Signe
Höjer þingmaður, sem var for-
maður 7 kvenna nefndarinnar,
hélt einn þingdaginn framsögu.
ræðu um framtíð fjölskyldunn.
ar og lagði þá einmitt nefndar.
alitið, bókina Fjöískyldulif og
heimilisstörf, til grundvallar.
Bók þessi er yfir 300 bls. á
stærð.
Ég mun í tveim útvarpserind
tim rekja stuttlega helztu þætti
. foókarinnar. Fyrra erindið fjall-
ar um fjölskyldulífið, sambúð
fjölskyldunnar, uppeldi barna,
neyzlu fjölskyldunnar og • fjár.
foagslegan grundvöll.
Síðara erindið mun greina
íiánar frá störfum húsmæðra og
hve langan tíma daglega ýmis
verk hennar taka. Einnig verð-
ur drepið á athuganir varðandi
heilbrigðismál og atvinnusjúk.
dóma húsmæðra o. fl. ef tími
yinnst til.
1
sambúð fjölskyldunnar
Á síðustu hálfri öld fleýgir
stöðugt fram vísindalegri tækni
og sannað er, að sé sú þekking,
sem menn nú ráða yfir, yiotuð
þeim til lífsframíæris, geti allir
jarðarbúar haft nóg til líkam.
legra þarfa.
Aftur á móti skortir enn
mjög rannsóknir og þekkingu á
manneðlinu sjálfu. Áhugi á
þeirri grein fer ört vaxandi.
Síðari heimsstyrjöldin var
slíkt áfall fyrir heimsmenning-
.una, að sú spurning er almenn
FRÚ SOFFÍA INGVARS.
DÓTTÍR flutti erindi það,
sem hér birtist, í ríkisútvarp.
ið á fimmtudagskvöldið. Hef.
ur Alþýðublaðið fengið góð.
fúslegt leyfi hennar til að
birta það í dálkum sínum.
Soffía Ingvarsdóttir.
og brennandi: Hvað á að gera
til að herða mótstöðuafl manna
gegn hættulegum áhrifum og
hreyfingum' eins og t. d. naz.
isminn var? Sálfræðirannsóknir
á þessu vandamáli eru byrjaðar.
Skilgreint hefur verið samband
milli barna og foreldra, milli
systkina, milli eldri og yngri
meðlima fjölskyldna, milli elsk
enda og hjóna og það kemur í
Ijós, að á öllum æviskeiðum
mannsins hefur hið persónulega
samband hans við sína nánustu
lang djúptækust áhrif á líf ein-
staklingsins.
Áður fyrr vann hver fjöl.
skylda út af fyrir sig að fram
leiðslu sinni og þörfum, og hin
arfgenga menning hvers þjóðfé.
lags hvíldi eingöngu á heimil.
unum. Þótt þéttbýlið og verkleg
þróun hafi flutt lífsframfærslu
fjöldans burt frá heimilunum
og reist margbreyttar menning-
armiðstöðvar qg fjölþætt félags.
líf, þá færa niðurstöður athug-
ana heim sanninn um, að þrátt
fyrir allt sé einstaklingurinn
sterkast tengdur sínum nánustu
og heimilið þá jafnframt sú
stofnun, er mssta fótfestu getur
gefið.
Þetta kemur og bezt fram í
þeim staðreyndum, hve ungling
um frá heimilum, þar sem fjöl.
skyldulífið er misheppnað, er
hætt við að lenda á glapstigum.
Að vinna að heilbrigðu Jíeimil.
islífi og bætandi sambúð milli
fjölskyldumeðlima er því eitt
aðalviðfangsefni hvers þjóðfé.
lags. Eitt grundvallarskilyrði
til þess er að bæta og jafna
efnahag almennings.
Hjónin móta fyrst og fremst
fjölskyldulífið. Því veldur
mestu að sambúð þeirra sé laus
við árekstra og misklíð. Séu
þau ólík að upplagi, lífsskoðun-
urn og venjurn, eða taugaveikl.
uð, getur ekki ríkt það iafnvægi
eða öryggi milli annarra fjöl.
skyldumeðlima, sem einkennir
gott heimilislíf og stuðla ber að
1 þjóðfélögunum.
í Svíþjóð er meðalaldur
kvenna er þær giftast 27 ára, en
karla 29 ára. Þar sem sýnt er,
að æskulýðurinn lifir að meira
eða minna leyti írjálsu, tilvilj.
unarkenndu ástalífi með þess
áhættum, er koma fram í kyn-
ferðissjúkdómum og fpstureyS.
ingum — verður að telja það
þjóðfélagslega skyldu að ryðja
úr vegi helztu hindrunum íyrir
hjúskap unga íóiksins, svo sem
húsnæðisskorti, mikiili ein-
angrun pilta og stúlkna i viss.
um byggðarlögum o fl
í Englandi hafa nýlega farið
fram rannsóknir, er snerta m.
a. sambúð hjóna. Þessar rann-
sóknir eru framkvæmdar með
viðtölum við mikinn fjölda
hjóna og fyrir forgöngu dr.
Eliot Slater. Það sýnir sig, að í
flestum tilfellum gerir fólk til
maka síns fyrst og fremst mjög
almennar og einfaldar kröfur,
er varða hið daglega líf. Kon.
ur vilja, að eiginmenn þeirra
séu ekki drykkfelldir eða gróf.
gerðir. Að þeir séu góðir við
börnin og láti í té vissa búsýslu
peninga. Óskir eiginmannsins
eru aftur á móti þær, að konan
sé viðmótsgóð, ekki útsláttar.
söm og kunni að hirða heimili.
En einmitt helztu ástæður
fyrir hjúskaparslitum er
drykkjuskapur, vanræksla í
starfi húsmæðra og ófullkomin
skipan á fjármálum heimila.
Einnig ber mikið á skakka-
föllum í kynlífi hjóna. Eftir
rannsóknum dr. Slaters ef í
nálega 10% af hjónaböndum
kynlífið alveg misheppnað.
Heilbrigða fræðslu um þessi
mál skortir greinilega. Hún fæst
ekki í bókum eða pésum, enda
margt fordæmanlegt, sem
skrifað hefur verið um þetta,
heldur í viðtölum og fyrirlestr.
um hæfra manna. En fræðsla á
þessu sviði er einn þáttur í upp
eldi nútímans. Sérstaka áherzlu
þarf að leggja á að vekja skiln-
ing í hjúskaparlífinu á breyt.
ingaskeiðum, bæði karla og
kvenna.
Hér skal ekki rekja þá marg
slungnu þætti, sem hafa áhrif á
sambúð hjóna. Erfiðleikar geta
stafað af skapgöllum, tauga.
veiklun, slæmu uppeldi ánnars
aðilans eða beggja, af misræmi
á kynferðissviðinu o. fl.
Fjölgun hjónaskilnaða bendir
til þess, að unga fólkið sé enn
ófúsara að laga sig sftir kröfam
hvors annars í hjónabandinu en
fyrr. Mun uppeldi ráða þar
miklu.
Uppeldi næstu kynslóða þarf
að stefna að því meir en áður,
að gera einstaklingana skilnings
betri, umburðarlyndari og ekki
eins smámunasama og nú gerist.
Þá mundi sambúð manna á
milli verða auðugri og farsælli.
Hinn nýi tími með allri sinni
tækni og hraðaj útvarpi, bíó, dag
blöðum, síma, skemmtunum o.
fl. er röð óslitinna áhrifa. Fuli-
orðið fólk getur notið þessa og
tileinkað sér margt, en hefur
nóg að gera við að taka á móti
og æði mörgum gefst lítill tími
til sjálfstæðra athugana.
Hafnfirðingar! Reykvíkingar!
Kvennadeild Slysavarnafé-
lagsins í Hafnarfirði
heldur KVÖLDVÖKU í BÆJARBÍÓ sunnudaginn
27. febrúar 1949 klukkan 9 eftir miðdag.
Skemmtiatriði:
1. Kvöldvakan sett.
2. Herra bæjarstjóri, Helgi Ilannesson, ávarp.
3. Tvöfaldur kvartett, áttmenningar úr Hafnar.
firði.
4. Herra yfirkennari Stefán Júlíusson, upplestur.
5. Gamanleikur.
6. Tvöfaldur kvartett, áttmenningar úr Hafnar-
. firði.
7. Þjóðdansar.
8. Herra Axel Pálsson, gamanvísur.
9. Skrautsýning.
10. Tvöfaldur kvartett, átímenningar úr Hafnar
firði.
KONURI KARLAR! Komið öll í Bæjarbíó og skemmt-
ið ykkur og styrkið goít málefni.
Aðgöngumiðar seldir í Bæjarbíó eftir kl. 1.
Sími 9184.
NEFNDIN.
UPPELDI BARNA
En umhverfi taarna þarf að
vera gagnstætt þessu, rólegt og
einfalt, gefa þarninu tóm til að
hugsa sjálfstætt og vekja eigið
hugmyndaflug þess. í sveit lifir
barnið í eðlilegu sambandi við
náttúruna og fær fljótt á sinn
hátt hlutdeild x störfum heimilis
manna. En í borgum og bétt.
býli eykst vandinn að skapa
barninu heppilegt umhverfi. En
það vandasama hlutverk hvílir
fyrst o.g fremst á fjölskyldunni.
þótt skólar, dagheimili og fleiri
stofnanir létti undir, fer hlut-
verk heimilisins Vaxandi. Heim.
ilið þarf að vera þess umkomið
að hjálpa börnum og unglingum
að velja og hafna til að átta sig
á öllum þeim áhrifum og kynn-
um, sem streyma til þeirra í
skólum og í umgengni þeirra
við félaga. Æskumaðurinn þarf
einnig á athvarfi og styrk að
halda frá fjölskvldu sinni, en
foreldrum þarf að vera ljóst, að
þau mega ekki sýna of lengi yf.
irráðarétt yfir unga fólkinu.
Barnasálarfræðin hefur lagt
áherzlu á að greina og þekkja
hin mismunandi þroskastig
barnsins. Líkarpleg hirðing, um
hverfi barna og atlæti við þau í
vöggu hefur mikil áhrif á per-
sónusköpun þess. Á fyrstu árum
barnsins er í sambúð þess við
foreldra og önnur börn að
miklu leyti lagður grundvöllur
að m’annfélagslegri afstöðu þess
síðar -í lífinu. Á einu þroska.
skeiði er hlýðni leikur einn fyr.
ir barnið. Það gleðst af að
skilja og framkvæma fyrirmæli
fullorðna fólksins. Þá má ekki
ofgera hlýðnisvilja barnsins
með of miklum reglum og fyr.
irmælum.
Síðar vill barnið ráða við-
fangsefnum sínum ótruflað
sjálft. Þá þarf að skrafa við
barnið um áhugamál þess og
þroska skilning þess á því. En
halda aldrei að börnum því,
félagsins verður haldinn sunnudaginn 27. febr-
úar klukkan 1,30 í Oddfellowbúsinu.
STJÓRNIN.
sem þau hafa ekki áhuga eða
skilning á. Frelsi er nauðsyn-
legt hverju barni til sjálfsköp.
unar, en ekki til of mikils
sjálfstæðis eins og seinni tírna
vísindi hafa um of haldið fram.
Of mikið eftirlæti og dekur
skapar eigingirni og sjálfselsku.
Eltki er hægt að gefa algilda
reglu fyrir því, hvernig á að ala
upp börn. Börnin sjálf eru mis-
munandi einstaklingar og ytri
aðstæður ólíkar.
Ef foreldrarnir eru í IieiL
brigðu jafnvægi, lifa hófsömu
og ánægjulegu lífi, tekst þéim
venjulega vel uppeldi barna
sinna. Séu foreldrar aftur á
móti taugaæst og sambúð þeirra
skrykkjótt, hefur það slæm á-
hrif á börn og þá virðist ekki
stoða. þótt foreldrarnir kunni
skil á sálfræðilegum athu|un.
um og reglum fyrir réttri með-
ferð barna.
En menn sakna þekkingar á
sviði uppeldisins. 1942 var
þeirri spurningu varpað út á
meðal giftra kvenna í Svíþjóð:
í hverju skorti þig tilfinnanleg.
ast þekkingu, er þú giftist? 915
konur svöruðu. Langflestar, eða
tveir þriðju hlutar, töldu sig
hafa skort mest þekkingu á upp
eldismálum. Þar næst var talinn.
þekkingarskortur á kynferðis.
málum, þriðja í röðinni var
saumaskapur, 4. meðferð ur,g.
barna og 5. og síðast matreiðsla.
Það er þjóðfélagsleg skylda
að gefa fólki þá fræðslu í upp.
eldismálum, ér á hverjum tíma
er að finna. Fræðsla um með.
ferð barna og uppeldi harna sé
veitt í skólum, piltum og stúlk.
um, og starfandi ráðunautar,
sem hafa þekkingu og jafn_
framt reynslu sjálfir í því að
ala upp börn, ættu að halda
uppi meðal fólksins leshringum,
fyrirlestrum og námskeiðum
um þessi efni og benda foreldr-
um á og leiðbeina um helztu
erfiðleika á hverju aldurstíma.
bili barna. Slík almenn fræðsla
getur aðeins að gagni kornið
um heilbrigð börn. En læknar,
upplýsingarstöðvar, sálarfræð.
ingar, sem fólk þarf að hafa að-
gang að, gefa ráð og leiðbein-
ingar um erfiðari tilfelli.
Niðurstöður eru þær, að aL
menn fræðsla ásamt persónu.
Iegri umönnun vandamanna í
festu og kærleik sé undirstaða
góðs uppeldis barna.
(Niðurlag á morgun.)