Alþýðublaðið - 22.03.1953, Blaðsíða 4

i
ALÞÝÐUBLABEÐ
Sunnuclagiim 22. marz 1953
Útgefan&i; Alþýðuflokkurinn. Ritstjóri og ábyrgðarmaður;
Hannrbal Valdimarsson. Meðritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Fréttavtjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamenn: Loftur Guð-
mundsson og Páll Beck. Auglýsingastjóri: Emma Möller.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsingasími: 4906. Af-
greiðslusimi: 4900. Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgötu 8.
Áskiiftarverð kr. 15,00 á mán. í lausasölu kr. 1,00
Saga um kaup og leigu
FRÉTT ALÞYÐU BLAÐSINS
nm söluna á húsi íandshafnar-
innar í Njarðvíkum. hefur vak-
ið mikla athygli og orðið til
jþess, að stjórn landshafnarinn-
ar rejmir að bera blak af ríkis-
stjórninni með yfirlýsingu, þar
ssm frétt Alþýðublaðsins er
mótmælt, þó að hún sé samtím
is staðfest í öllum atriðum, sem
snáli skipta! Stjórn landshafn-
arinnar skýrir frá því, að lengi
hafi staðið til að reyna að selja
umrætt hús og hreppsnefnd
Njarðvíkur verið boðinn for-
Scaupsréttur. Hins vegar hafi
enginn kaupandi fengizt fyrr
en Karvel Ögmundsson sá aum
ur á samfélaginu og keypti hús
ið m að leigja það fyrir sömu
fjárupphæð á hilfu öðru ári og
kaupverðinu nemur!
Yfirlýsing landshafnarstjórn
árinnar er ekki nógu greini-
lega orðuð. Þar er lögð of mik-
S1 áherzla á aukaatriðin á kostn
að' aðalatriðanna. Alþýðublaðið
Vill því rifja upp sögu þessa
máls með þeim Ieiðréttingum,
sem fram haf'a komið og engin
ástæða er til að vefengja.
1 *
’ Hús þetta mun upphaflega
fiafa kostað 260 þúsundir króna.
Notagildi þess reyndist minna
en til stóð upphaflega, þar eð
stjórnarvöldin hafa dregið
landshafnargerðina í Njarðvík-
um á langinn eins og svo margt
annað. Húsið var leigt út, en
tekjurnar, sem þannig fengust,
Voru litlar og stopular. Vildi
landshafnarstjórnin því losa
eig við húsið, en kaupandi að
því fékkst ekki með þeim kjör-
um, sem upp voru sett, en sam
kvæmt þeim átti söluverðið að
vera 180 þúsundir. f desember
3951 veitir svo Ólafur Thors
leyfi til að selia húsið fyrir
áminnzta upphæð eftir að Kar-
vel hefur gefið kost á að
Scaupa það, en hann situr í
stjórn landshafnarinnar og var
því raunverulega að selja sjálf
um sér. Síðan er gengið frá
kaupunum eftir áramótin 1952.
Nokkrum mánuðum síðar leig-
ir svo Karvel félagsmálaráðu-
neytinu húsið með slíkum kjör
um, að leigan í hálft annað
ár mun nema kaupverðinu,
sem kvað eiga að greiðast á tíu
árum!
Þetta er saga málsins í stór-
um dráttum. Hún sýnir, að
Karvel Ögmundsson hefur
kunnað að notfæra sér dyggi-
lega tækifæri til 'f járöflunar á
kostnað ríkisins. Hafnarmála-
ráðuneytið leyfir sölu á húsi
fyrir 180 þúsundir, enda þótt
kostnaðar«a,rð þess væri á sín-
um tíma 260 þúsundir. Nokkr-
um mánuðum síðar tekur svo
félagsmálaráðuneytið sama hús
á leigu fyrir 120 þúsuncþr á
ári. Það má því með sanni
segja, að vinstri hönd ríkis-
stjórnarinnar veit ekki, hvað
sú hægri gerir.
*
Nú liggur í augum uppi, að
nauðsyn er á húsakcsti fyrir
verkamenn, ef einhvern tíma
verður unnið af alvöru að lands
hafnargerðinni í Njarðvíkum.
Maður getur því hugsað sér, að
þetta sögufræga hús verði
keypt aftur eða tekið á leigu
vegna þarfa landshafnarinnar,
svo að þetta er í meira lagi
björgulegt fyrirtæki frá sjón-
armiði Karvels Ögmundssonar,
en hlutur stjórnarvaldanna
þeim mun lakari. Landshafn-
arstjórnin mun halda því fram,
að hún hafi ekki getað notfært
sér leigumöguleikana á borð
við Karvel. Maður, sem situr í
stjórn landshafnarinnar, sér
með öðrum orðum engin ráð
til þess að koma eign hennar í
verð. En þegar hún er komin á
hans hendur, þá er húsið orðið
slíkt gróðafyrirtæki sem raun
ber vitni.
Þetta er enn eitt dæmið um
ráðsmennsku ríkisstjórnarinn-
ar. Fjármunum almennings er
ausið út af ábyrgðarleysi og
skorti á allri framsýni. Síðan
er eignin, sem til var stofnað,
fengin einstaklingi í hendur
fyrir miklum mun lægra verð
en upphaflegi kostnaðurinn
nam. Einstaklingurinn getur
svo gert úr henni stórgróðafyr-
irtæki vegna viðskipta við sama
aðilann og lét eignina af hendi
við hann! Auðvitað er það ekki
tilviljun, að Karvel Ögmunós-
son gekk seint á árinu 1951 inn
í kai:p, sem ekki hafði fengizt
aðili að fj-rr á sama ári og árið
áður. Hann hefur fundið pen-
ingályktina af r.yju við-
horíum á Suðurnesjum. En
skyldi það vera tilviljun, að
hún barst ekki að vitum lands-
hafnarstjórnarinnar og ráða-
mannanna í hvíta húsinu við
Lækjartorg?
Póiitísk kjötkveSjuhálíó.
Kjötkveðjuhátíðin í Mainz, höfuðborginni í RJheinland —
Pfalz, sem haldin er, þegar fastan gengur í garð ár hvert,
þjónar pólitískum tilgangi. Þetta virðist spaugilegt tiltæki í fljótu bragði, en á bak við er
ærin alvara. Hér sést Johannes Hoffmann, forsætisráðherrann í Saar, riðandi á gallíska han-
anum. Frakkar munu eiga auðvelt með að skilja, hver á sneiðina.
Trygve Lie berst fyrir afnsnti
rælahalds og ánauðar
TRYGVIE LIE, aðalforstjóri ir SÞ. Ein af fyrstu tillögum
Sameinuðu þjóðanna hefur aðalforstjórans er, að rann-
lagt fram nolckrar ákveðnar sóknum verði haldið áfram, til
tillögur, sem miða að því að af þess, að hægt sé að gera sér
nema með öllu þrælahald, þræla fulla grein fyrir hve vandamál
sölu og hvers konar ánauð ið er umfangsmikið. Ef ríkis-
manna í heiminum. Tillögur stjórnir skyldu neita að veita
þessar eru bornar fram í umbeðnar upplýsingar, leggur
skýrslu aðalforstjórans, sem aðalforstjórinn til. að Efnahags
lögð verður fyrir Efnahags og og félagsmálaráðið bjóði þeim
félagsmálaráð SÞ (ECOSOC), sömu ríkisstjórnum að gera at
sem kemur saman til fundar hugasemdir við, eða skýra upp
þann 31. þ. m. í aðalstöðvum lýsingar þeim viðkomandi, sem
bandalagsins í New York. | fengizt hafa frá öðrum heimild
Skýrsla aðalforstjórans ber um.
með sér, að þrátt fyrir alþjóða
•samvinnu, sem hófst á þessu ALÞJOÐASAMÞYKKT, SEM
sviði snemma á 19. öld, á margs EKKI DUGÐI.
konar ánauð sér stað í heimin Alþjóðasamþykkt, sem mið-
um og raunverulegt þrælahald aði að því, að þrælahald yrði
viðgengst enn þann dag i dag. með öllu afnumið í heiminum
Algengasta ánauðin, sem vitað var samþykkt á vegum þjóða-
er um. eru skuldafjötrar, ólaun bandalagsins árið 192fJ. En þar
uð vinnumennska og barna- sem ekki virðist, að sú sa'<i-
þrælkun. Skýrslan nær eklci til þykkt hafi komið að gagni í
nauðungarvinnu á vegum ríkis þau 27 ár, sem hún hefur verið
stjórna, en það er mál, sem hef í gildi, leggur aðalforstjórinn
ur verið tekið til sérstakrar til, að ráðið láti endurskoða al-
rannsóknar og meðferðar af þjóðasamþykktina og um leið,
nefnd, sem Efnahags og félags hvort rétt væri að fela Samein
málaráðið skipaði í þeim til- _________________________
gangi einum.
uðu þjóðunum eftirlit með, að
samþykktinni yrði framfylgt,
er hún hefur verið endurskoð-
uð. Tekið er fram í skýrslunni,
að ekki muni ráðlegt að feía
SÞ eftirlit með framkvæmdum
alþjóðasamþykktarinnar gegn
þrælahaldi nema að henni verði
breytt til batnaðar.
ÝMSAR TILLÖGUR AÐ-
ALFORSTJÓRANS.
Meðal þeirra tillagna, sem að
alforstjórinn ber fram í skýrslu
sinni, er sú, að strangt eftir
lit verði haft með framkvæmd
um alþjóðasamþybkta, sem
gerðar kynnu að verða um af
nám þrælahalds. Hann leggur
t. d. til, að gerðar verði stað-
bundnar ráðstafanir til að af
nema þrælahald og ánauð með
tilliti til aðstæðna á hverjum
stað. Það er t. d. greinilegt, að
sömu ráðstafanir geta ekki átt
við í Austurlöndum sem Af
ríku.
Loks bendir skýrsla aðalfor-
stjórans á leiðir, sem ríkis-
stjórnir geti farið til að afnema
þrælahald á eigin spýtur og
hvaða aðstoð Sameinuðu þjóð
irnar gætu veitt þeim í þeim tii
gangi.
Aíþýðuflokksfélag
Hafnarfjarðar
heldur FÉLAGSFUND næstkomandi þriðjudag í
Alþýðuhúsinu við Strandgötu.
Margir ræ'ðumenn.
Félagar fjölmennið.
^ Stjórnin.
ÞRIGGJA ÁRA RANNNSÓKN
j Tillögur og skýrsla aðalfor-
! stiórans cv- tyggðar á rann
sóknum nefndar sem unnið hef
ur að því undanfarin þrjú ár
að safna skýrslum um ánauð
og þrælahald um allan heim.
Upplýsingar hafa fengizt frá
nærri öllum þjóðum, sem með
lirnir eru í SÞ, og auk þess frá
öðrum þióðum. Þá hefur og al ,
þjóðavinnumáílastofnuni;n og
ýmsar sérstofnanir SÞ, mann- |
úðarfélög og einstakir sérfræð .
ingar aðstoðað við rannsóknir j
og skýrslugerð um þrælahald
og ánauð í heiminum.
UMFANGSMIKIÐ VANDA-
MÁL.
Aðdlforstjórínn bendir á í
skýrslu sinni, að enn sé rann
sóknum þessara mála ekki full
lokið, þar sem enn hafa ekki
fengizt neinar skýrslur frá 9
meðlimaþjóðum og nokkrum
þjóðum, sem ekki eru meðlim
Bœkur og höfundar:
Inglófur Krisíjánsson: Synd-
ugar sálir. Smásögur. ísafold-
arprentsiniðja. Reykjavík
1953.
INGÓLFUR KRISTJÁNS-
SON rithöfundur hefur sent
frá sér smásagnasafnið „Synd-
ugar sálir“.
í safni þessu eru tíu sögur,
sem allar eru ritaðar af frísk-
leika og pennayndi og bera
vott um, að höfundur er gædd
ur ríku hugmyndaflugi. Þær
eru auðvitað misjafnar, bæði
hvað efni og efnismeðferð
snertir, en hvergi er þó um
„gat“ í þeim að ræða, ef svo
mætti að orði komast. Höfundi
tekst vel að láta atburða- og
umhverfislýsingar samlagast
hvoru öðru.
Bezta tel ég söguna „Skóla-
systkin“. Einnig tekst höfundi
vel með ,,í skugga jólanna“.
Koma þar fram góðir sprettir.
Þar kristallast dvalheimar úr-
hraka mannfélagsins, umkomu
leysi þeirra og harmleikur, í
bakgrunni allsnægca auðmanns
ins. Virðist mér höfundur hafa
næma tilfinningu og skilning
á öllu því, sem minni máttar
er eða útundan haft í okkar
hrjáða mannfélagi. Sízta tel ég
söguna „Frelsishetjur“.
En það, sem einkennir sög-
urnar fyrst og fremst, er hinn
rammíslenzki andi, sem um
þær leikur, svo og hinn lipri
og frískandi stíll, sem sums
staðar er svo tær, að sér í botn.
Þessi bók löfar góðu í fram-
tíðinni frá höfundarins hendi,
..j , ;g. sig. ,