Alþýðublaðið - 17.01.1957, Blaðsíða 4

4
AlfrýfrublaglH
Flmmtudagur 17. jan. 1557
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Ritstjóri: Helgi Sæmundsson.
Préttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsson og
Loftur Guðmundsson.
A'ugiýsing-astjóri: Emilía Samúelsdóttir.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902.
Afgreiðslusími: 4900.
Aiþýðuprentsmiðjan, Hverfisgöíu 8—10.
AUtaf að lœkkii!
ÍHALDSBLÖÐIN tilkynna
lesendum sínum dag hvern,
að vörur og þjónusta muni
hækka stórlega í verði. Sum
ir eru svo illgjamir að skilja
þetta þannig, að heildsalarn-
ir séu í gróðahug og vilji
selja sem mest af gömlum
birgðum með því að telja al-
menningi trú um verðhækk-
anir. Þar með er raunveru-
lega verið að gefa í skyn, að
Morgunblaðið og Vísir séu
að þjóna hagsmunum þess-
ara aðila með málflutningi
sínum. Reynslan mun skera
úr um þetta nú á næstunni.
Hitt er staðreynd, að ríkis-
stjórnin vill halda verðlagi í
skefjum. En hvað um af-
stöðu heildsalanna og ann-
arra aðila, sem þeim eru
skyldir?
íslendingum hlýtur að
vera mn það kunnugt, að
þau göfugmenni eru allt-
af að reyna að lækka vör-
uraar og þjónustuna. Þeim
má ekki verða til þess
hugsað, að almenningur
feorgi einseyring meira en
höfuðnauðsyn getur kall-
azt. Og nú standa þeir fyr-
Ir innart búðarborðin eða
sitja við skrifborðin og
heyja frækilega baráttu við
ríkisstjórnína. Þeir mót-
mæla hástöfum sérhverri
hækkun og segjast ekki
taka slíkan ósóma í mál,
enda væri sííkt og þvílíkt
brot á öllum þeirra heil-
ögu boðorðum. Þeirra vilji
er að lækka allt vö-ruverð
og alla þjónustu. Ríkis-
stjónain ætlar hins vegar
að hækka ailt, sem nöfnum
tjáir að nefna. Tilgangur-
inn er af hennar hálfu sá
að níðast á umböðsmönn-
um sínum, bregðast gefh-
um loforðum og veita flóð-
bylgju nýrrar dýrtíðar y£-
ir landið. Og ráðstafanir
hennar í þessu sambandi
eru verðlagseftirlitið, sem
Morgunblaðið og Vísir eru
sannfærð um að bækki vör
ur og þjónustu upp úr öllu
valdi!
Þetta er svo sem eitthvað
annað en þjóðin átti að venj-
ast í stjómartíð Ólafs Thors,
Bjarna Benediktssonar og
Ingólfs Jónssonar. Þá var
ekkert verðlagseftirlit til að
valda röskun efnahagsmál-
anna, enda muna sjálfsagt
allir, hvað heildsölunum
gekk mætavel að lækka vör-
ur og þjónustu. Nú á að
binda enda á þá heillavæn-
legu þróun. Er nema von, að
Morgunblaðinu og Vísi renni
í skap, þegar spilla á heild-
salastéttinni með því að auka
gróðamöguleika hennar? Og
þessu til viðbótar er vinstri
stjórnin allt of hæglát við að
halda áfram því starfi íhalds
ins að binda hinum ríku
baggana, en leggur þá þess í
stað á faerðar almennings.
Morgunblaðið og yísir hafa
reiðzt af minna tilefni, því að
allir hljóta að vita, hvað
þessi blöð gera sér ríkt far
um, að krónurnar séu sem
flestar og verðmestar í budd
um fátæklinganna á íslandi.
Hvað segir fólkið, sem
staðið hefur utan við búða-
borðin síðustu árin og ann-
azt innkaupin? Ætli því finn
ist ekki, að málflutningur
Morgunblaðsins og Vísis sé
orð í tíma töluð?
Líkur Jóni sterka
MORGUNBLAÐBE) segir í
gær, að kommúnistar hafi
svínbeygt Alþýðuflokkinn í
Hafnarfirði, þar eð sam-
komulag hefur náðst um á-
framhald þeirrar samvinnu
um bæjarmálin, er þar tókst
eftir síðustu kosningar.
Þetta er sagan um refinn
og vínberin í enn einni út-
gáfunni. Sjálfstæðisflokkur-
inn í Hafnarfirði hefur um
langan tíma gengið á eftir
kommúnistum með grasið í
skónum. Sú bónorðsferð hef-
ur mistekizt. Og þá kemur
refseðlið upp í Morgunblað-
inu. Vínberin eru súr!
Og svo á maður von á við-
bótinni: Sjálfstæðisflokkur-
inn ætlaði auðvitað að svín-
beygja kommúnistana í Hafn
arfirðí. Hann er jafnan Hkur
Jóni sterka.
uis Jósteinsson

SKÓLAMENN og uppeldis-
fræðingar virðast mér sammála
um að telja fyrsta árið í skóla
jafnvel mikilvægast eða áhrifa-
ríkast í skólagöngu barnsins.
E£ þetta er staðreynd, þá er
ómaksins vert, að kennarar og
foreldrar geri sér vel grein fyr-
ir viðfangsefni sínu, er skóla-
skyldan hefst. Þess má líka
geta, að eftir því sem mér er
kunnugt, þá hafa margir for-
eldrar nokkrar áhyggjur af
skólagöngu barna sinna, ein-
mitt er hún skal hefjast. Mjög
mikilsvert er líka, að foreldrar
tali við kennarana, þegar í upp-
hafi hins fyrsta skólaárs barns-
ins, einkum ef eitthvað sérstakt
er ástæða til að kynna í fari
þess, skapgerð, tilfinningalífi
og einnig sjón og heyrn, ef at-
huguð hefur verið og afbrigði-
leg reynzt. Um þetta síðasta má
segja, að stundum hafa mistök
af hlotizt, er þessa var ekki
nægjanlega gætt á heimili eða í
skóla. Fleira mætti nefna, sem
undir þessar athuganir heyrir
og skólinn þarf að kynnast þeg
ar í byrjun skólagöngunnar,
þrát.t fyrir athuganir skólalækn
is og hjúkrunarkonu, er fara
fram nokkru seinna.
Það er nýr og merkur þáttur
í lífi hvers barns, er það bvrj-
ar skólagöngu sína. Þau bíða
þeirrar stundar m.eð eftirvænt-
ingu og stundum kvíða eins og
foreldrar þeirra. Ýmsar spurn-
ingar hljóta að rísa í hugum
beggja, foreldra og barna. Til
dæmis, hvernig þeim muni
ganga námið, hvernig þau
kunni við sig í skólanum o.s.frv.
Eitt höfuðskilyrði til þess, að
allt þetta megi vel takast, er,
að barnið hafi þroska til þess
að ganga í venjulegan barna-
skóla. Þá er skólaskyldan hefst,
þarf barnið að geta uppfyllt
ýmsar kröfur, sem skólinn ger-
ir til þess, og þær eru ef til vill
fleiri og stærri frá sjónarmiði
barnsins en okkur hin fullorðnu
grunar að lítt hugsuðu máli.
Þessum alhliða þroska, andleg-
um og líkamlegum, er taiið, að
börn hafi yfirleitt ekki náð,
fyrr en um siö ára aldur. Hér
er farið eftir umsögn erlendra
fæðimanna um þessi efni, því
að enn hafa ekki verið birtar
(íslenzkar) mælingar um þroska
barna hér á landi, en gera má
ráð fyrir, að hann sé líkur og
annars staðar á Norðuröndum.
— Stundum finnst mér gæta
misskilnings í því, að börn verði
ekki læs, ef þau hafa ekki lært
nokkuð að lesa, áður en þau
eru skólaskyld. Skólaskyldan
frá sjö ára aldri á að tryggja
að þetta komi ekki að sök, og
skólarnir hafa nú svo mörgum
og þjálfuðum kennurum á að
skipa til þess að kenna byrj-
endum lestur, að engin þörf er
fyrir foreldra að hafa áhyggj-
ur af vankunnáttu barna sinna
í lestri, áður en þau eru skóla-
skyld. Enn er það þó svo, að á
hverju vori, er innritun sjö ára
barna fer fram í skóla þeim,
sem ég starfa við, að aðstand-
endur barna þeirra, sem engan
eða fáa stafi þekkja, telja það
miklu máli skipta og greina frá
því svona með hálfgerðum leið-
indum. Mér dettur stundum í
hug, er viðkomandi barn heyrir
þetta, að því muni ekki heldur
á sama standa og halda kannski,
að það sé eitthvað síðra en þau,
sem hafa að einhverju leyti til-
einkað sér lestrarkunnáttuna.
Telja verður fremur illa farið,
ef þessi skilningur greipist í
hug barnsins, er það skal hefja
skólasókn. Skólinn á að taka
jafnfúslega og með glöðu geði
|inóti þessum ungu námsmönn-
um, hvort sem þeir þekkja ein-
hvern staf eða eru læsir að
nokkrum mun. Það er miklu
betra fyrir skólann og nám
barnanna þar, að þau væru auð
ugri að orðaforða og þekkingu
á umhverfi sínu, en þó að þau
stauti eitthvað í lestri. Mörg
börn eru nokkuð læs, er þau
koma í skóla á því ári, sem þau
eru skólaskyld. Sum hafa verið
í tímakennslu eða undirbúnings
skólum, önnur hafa lært heima
m.eð aðstoð heimamanna, eða
stúndum að miklu leyti af siálf
um sér, og eru það venjulega
ágætir nernendur alla sína skóla
: göngu. Ef barn innan skóla-
[skyldualdurs af sjálfsdáðum
spyr um tölustafi og bókstafi,
þá virðist sá tími í hönd fara,
að það hafi náð skólaþroska,
, en sé það frábitið þessum hlut-
um. þá mun bezt að lofa því að
bíða um sinn, unz skyldan kall-
ar það. í þessari grein er ekki
svigrúm til þess að víkja nánar
að þessum þætti, þó að þess
Sværi full þörf að nefna athug-
: anir og niðurstöður erlendra
Ýálarfræðinga hér að lútandi.
| Það hefur mikilsverða þýð-
i íngu fyrir dvöl barnsins í skól-
anum og í framgangi þess í
| námi með hverjum hug það
kemur í skólann. Skólaganga
barnsins verður oft erfið og ó-
farsæl, ef kennararnir eru not-
aðir sem grýla á það og komið
er inn hjá því kvíða og minni-
máttarkennd.
Við tökum við öllum börn-
1 um í skólana hér, á hvaða
þroskastigi sem þau eru, aðeins
er spurt um. hvort þau hafi náð
skólaskyldualdrinum. Til er það
víða erlendis, að börnin eru
ekki látin hefja skólagöngu í
almennum barnaskóla. fyrr en
þau hafa náð vissum þroska, þó
að þau hafi náð tilskyldum
aldri, og jafnvel látin fara
heim eftir nokkurra vikna at-
hugun á skólaþroska þeirra. í
þessum löndum hagar að ýmsu
leyti öðruvísi til en hér hjá okk
ur, hvað þessu viðkemur. Við
þetta finnst mér því margt at-
hyglisvert, og ekki get ég mælt
með því, að þessu yrði beitt
hér, en það yrði oflangt mál að
ræða það. Heldur hallast ég að
því, að skólinn sé þann veg tækj
um búinn, að hann geti veitt
misjafnlega þroskuðum byrj-
endum viðfangsefni við sitt
hæfi.
Mikil breyting verður á til-
veru barnsins, er það er kallað
í skóla. Nú er heimtað af því
starf, framkvæmt á vissum
tíma. Tilvera barnsins er nú
þríþætt, má segja: heimili, skóii
og frítími. Vellíðan þess er
mjög háð því, hvernig því tekst
að skipta rétt og vel tíma sín-
um, og hvers styrks það nýtur
hjá heimili og skóla í þessu
efni. Skilningur á málefnum
beggja þessara aðilja er ómiss-
andi. Góður hugur og gott um-
tal hjá hvorum fvrir sig. er hið
ósýnilega, trausta samband
milli heimila og skóla. Og þann
ig er það í flestum tilfellum
gott, finnst mér, þrátt fyrir
allt. sem um þetta er sagt.
Fyrstu vikunni, sem hinn
ungi nemandi er í skóla í fvrsta
sinn, skvldi verja til þess a.ð
kynna honum skólann, helztu
reglur hans, leiðbeína í leikj-
um, skapa hreinlætisvenjur og
, gott samstarf við félaga sína og
umhverfi. Foreldrar skyldtt
ekki búast við bóknámi, að
|minnsta kosti fyrstu vikurnar,
sem byrjendur hefja. skóla-
göngu. Heimanámi alli-a baraa
skyldi mjög síillí í hóf nú á
tímum hér í Reykjavík. og al-
veg sérstaklega til níu ára ald-
urs. Og svo að lokum. Til þess
að uppeldi og skólaganga heppn
ist vel, þurfa aðstandendur
barnanna og kennarar að skilja
lítil börn. Við skulum. þó að við
tölumst ekki oft við. foreldrar
og kennarar, hlýða þessu kalli,
verma öll börn okkar á faeiœ-
ilum og í skóla við yl bekking-
ar og ástríkis.
Hér eigast við danskur og egypzkur glímumaður. Þeir eru í
hinni svokölluðu fjölbragðaglímu, sem er, eáns og allir sjá
~ - k íslenzkri.