Vísir - 04.08.1917, Blaðsíða 2

« I SIK
TIl mlxraii'
B jrgMstjöré'ikrifítcfra kl. 10—18 og
1—8
Bjejarf6g|at#*krifst3Í»» ku 10—-12eg 1— 6
BæjargjaidkarsuskziíiWea kl. 10—12 o(
1—i
íifcndflbsaki kl. 10—4.
K. V. U. M, Ala. ssak mnssd. 81/,
fliK.
L. F. K. R. Bókaútlán mátmdaga kl. 6—8.
Lsadakotflspit. HeisiikasrUni kl. 11—1
Landflbsskins kl. 10—8.
Lsndsböksssfs 18—3 sg 5—8. Otlés
1—6
Landiajátsr. afgr, 10—2 og 4—5.
Landiiiaias, v.d. 8—10, Heiga dagt
10—12 ðg 4—?
Náttárugrlpsflsín l*/t—V/r
Pðitbásil »—7, ennnuá. 9—1.
Samibyrgðii 1—5.
Stjórnamfoskfifitofnmir opsar 10—4.
Vifilifltsiskalii: hiimióknir 18—1.
DjóimeBjsisfBÍi, opið daglega 12—8
Frá Alþingi.
Fnnðir í gær.
í neðri deild vor» 13 mál á
dagskrá, 9 framvörp, öll til 3.
nmr., og 4 þingsál.till. Vora 6
fyrsta frnmv. samþykt nmræðu-
Ianst í einu hljóði og afgr. til
efri deildar, þar á meðal var frv.
til liga um mjólkursöla í Kvik.
7. mál var frv. um stimpilgjald.
Var það samþ. með 16 : 2 atkv.
með brtt. frá fjárhagsnefnd, en
brtt. frá fjármóiaráðh. var feld
með 13 : 8 atky. Afgr. til Ed.
8. mál. Frv. nm stofnun Lands-
bankaútibús í Suður-Múlasýsli
samþybt óbreytt með 13 : 6 atkv.
og afgr. til Ed. — Feldar voru
með mikium atkvæðamun 2 brtt.
frá þingm. Norðmýlinga um nán-
ari ákvæði um útibússtaðinn, önn-
»r im að það skyldi sett á Keyð-
arfjörð en hin um Seyðisfjörð eða
Reyðarfjörð í st«ð S.-Múlas.
9. mál. Frv. um þóknun til
vitna. Það var komið frá Ed.,
en Nd. gerði á þvi nokkrar breyt-
ingar. Var það samþ. í einu hlj.
og endursent Ed.
10. mál. Till. til þingsál. um
forstöðu verslunar lundasjóðs var
afgr. með svolátandi röketuddri
dagskrá, er samþ. var i einn hlj.:
„Þar sem stjórnin hefir ssm-
kvæmt sbýrsln sinni stigið drjúgt
spor í áttina til fnllnægju þess,
er frum á er farið í þingsál.till. á
þgskj. 123, og í trausti þess, að
stjórnin þoki verslunarmálinn í
það horf, sem í tillögunni greinir,
teknr deildin fyrir næsta mál á
dagskrá“.
11. mál var hversu ræða skyldi
þinguál.till. um konungsúrskurð
um fnllkominn siglingafána fyrir
ísland. Ekkert var um það ákveð-
ið, heldur var málið tekið út af
dagskrá.
12. mái. Till. til þingsál um
endurbætur á gildandi löggjöf nm
hjúskaparslit og afetöðu for-
eldra til barna. Tiil. samþ. í einu
hlj. með brt. frá Einari Arnórss.
og aígr. til Ed. Feld var brtt.
frá P. Þ. með 15 : 2 atkv.
13. mál. TiJI. til þingsál. um
hámarbsverð á smjöri. Frb. einnar
umr. Till. vísað til landbúnaðarn.
og umr. frestað. En sú var ástæða
til þeirrar meðferðar, að forsætií-
ráðherra hafði lýst því yfir, að
stjórnin gæti ekki tekið elíba þinge-
ályktun (nm að fella úr gildi há-
mtrksverðið) til greina, nema
breyting í þá átt yrði gerð á Iög-
anum nm verðlagsnefnd.
í efri deild voru að eins tvö
mál á dagskrá, nm bæjarstjórn
ísafjarðar og afnám verðhækknn-
artolis á ull. Fyrra málið var
tekið út af dagskrá, vegna þess
að flutningsm. var ekki á fundi,
6n nm hið aíðara nrðu stælar
nobkrar og fluttar 11 ræðnr á
skömmum tíma. Ea að loknm
var frumvarpið felt, með 7 atkv-
gegn 6, frá þriðju umræðn. —
Hefir verlð mest rætt um þetta
mál á þessn þingi, þ»ð sem af er
og um það flutt 61 ræða samtals
i báðnm deildum.
Ilit fjárveitingan.efnda.
Það er skylt, ssmkv. þingsköp-
nm, að fá nmsögn fjárveitinga-
nefndar um öll nýmæií sem bafa
í för með sér eukin útgjöld fyrir
landssjóð, ef ssmþykt verða.
Fjárveitingaaefnd neðri deildar
hefir látið nppi það álit á dýrtíð-
aruppbótarfrumv. stjórnarinnar, að
hún sé ekki mótfsllin fjárhags-
hlið máisins, og samþykti þá yfir-
lýsingn með 4 atkv. gegn 1 en 2
greiddu ekki atkv.
Sama nefnd lýsir sig mótfallna
því, að ákveðið sé að þessu einni
að stofna 4 mótorvélstjóraskóla
á landinn, en mælir með því að
á fjárlögum sé veitt nauðsynlegt
fé til þess að anka til mibilla
munft námsskeið þau i mótorvél-
stjórn, sem Fiskifélag ísiands hefir
haldið uppi að nndanförnu. Matth.
ólafsson er þó samþykknr hinum
nefndarm. nm þetta.
Sama nefnd er samþykk lán-
veitingu til F’ióaáveitunnar og að
landssjóður Isggi fram % kostn-
aðárins.
Fjárveitinganefnd efri deildar
hefir Iýst sig samþykka frv. *m
slysatrygging sjómanna.
Aðfiatningsbannið.
Þær breytingnr vill Jón frá
Hvanná gera á frnmvarpi sínm,
»ð „sterkir drykkir áfengir" verði
taldir þeir drykkir, sem í er meira
en 22% ef vínanda að rúmmáli.
Enn fremur að landssjóður fái ekki
einkárétt til innflutnings á öðrnm
drybkjum en þeim sem í er meira
en 2%°/o »f vínanda að rúmmáli
en ekki yfir 22%.
Stofnnn hjónabands.
Alliherjarnefnd i neðri deild
hefir Iagt fram álit sitt um frv.
til I. um stofnun hjónabands og
lýsir sig samþykka stefnn þess,
sem sé, að öllum skuli frjálst að
veJja milli borgaralegrar og kirkju-
lagrar hjónavígslu, án tillits til
þess hvort brúðhjónin eru meðlim*
ir þjóðkirkjunr ar, annað eða bæði.
Kartöflurnar.
Þær hafa ekki alt af átt því
dálæti að fagna, sem menn nú
hafa á þeim, svo sem sjá má af
sögu þeirra, sem hér fer á eítir.
Kartöflur voru óþektar í Norð-
urálfunni alt þangað til ferðir
hófust til Ameríkn. Það vorm
Spánverjar, sem fundu þær í Perú,
en þar höfðn Indíánar þekt þær
Iengi, ræktað þær og etið. En
ekki hófst ræktun þeirra í Norð-
urálfanni fyr en seint á 16. öld
og þá í mjög emánm stil, því
Norðnrálfnbúar höfðu frá fyrstn
megnustu óbeit á þeim og var
hvorki með illu né góðu hægt «ð
fá þá til að Ieggja sér þær til
mnnns, fyr en neyðin rak þá til
þess.
Bretar nrðu einna fyrstir til
að iæra að nota þær sem manna-
fæðn. í styrjöldunnm sem geys-
nðu á Bretíandi nm miðja seytj-
ándn öld mllli Siúartanna og
Cromwells, eyðilögðu hersveitirn-
ar kornið á ökrum mótstöðumann-
anna, en kartöflurnar vorn ekki
virtar þesa. Þegar friður komst
á, ver ekkert korn að fá i Iand-
inu, en ka*töflar voru fáanlegar,
og nrðu Bretar þá að sætta aig
við að Ieggja sér þær til munns
og urðu ppp úr því kartöflnvinir
miblir.
Frakkar komust miklu seinna
npp á að eta kartöflur. VLinda-
maðurinn Angustin Parmentier,
sem var uppi siðari hlnta 18
aldar gerði alt hvað haun gat til
að kenna löndum sínum að rækta
og etft kartöflur, en það kom fyr-
ir ekki. Hann fékk konunginn,
Lúðvík 16. í lið við sig og skip-
aði hann svo fyrir að kartöflnr
skylda daglega bornar á borð sitt. £
hirðveislunum í Versailles bar kon-
nngur kartöflnblóm í hnappagat-
inu og drotningin hafði þær í sveig
í hárinu.
Þetta varð til þess að aðallinn
tók upp kaitöflnræktina og að eta
kartöflur, til að fara að dæmi kon-
ungsins. En allur almenningnr
var jafn fráhitinn þeim eftir sem
áður. En þá kom Purmentier
snjallræði í hag. Hann ræktaði
bartöflur í stórum stil; hafði reynt
að fá alþýðuna til að kaupa þær
en hún vildi ekki líta við þeim
fyrir ekki neytt. Parmentier átti
land við þorpið Soblons. Konnng-
nr hafði gefið honum þaðtilkurt-
öfluræktar. Þar gerði hann kart-
öflngarða mikla og anglýsti á
strætum og gatnamótum, *ð hver
gem gerðist svo djarfnr að stela
úr gftrðinaip yrði vægðarlftust
dreginn fyrir lög og dóm og ef
til vill hengdar. Meira þnrfti
ebki Fólkið sannfærðist afþessu
nm að kartöflnrnar hlytu að vera
dýrindia ávextir, og varð nú að-
sóknmikil að görðum Parmentiers
að nætarþeli og þeir rændir og
rsplaðir á skömmum tíma ea
4>&*-«*W-*<*«*«*B 4W+
"^risiR |
AfgniiaU bliSsin* 4Hðtsi *
Islaná ez opiu M kl. 8—8 & &
fevetju* degi. j|.
Inugaagur írá Valiantr*ti. *
Skrifitofa & mmk stai, iaag. f[
íri Alalatz. — Rltstjézian til 5
viitale frá kl. 8—4, f
Sími 400. P. 0. Box 867, |
PrentSMifijan & Lauga ?
vag 4. Sísjii 138. |
AugiýsiBgu* veltt saóttska f
f I LendssíjoifKKsa-s sftiz ki. 8 §
| fi kvöldin, |
» V
kartöflnrækfin dreifðist út am alt
Norður-Frakklaná á skömmum
tíma.
í Paris var Í*ri5 eins að. Það
var tilkynt hátíðlega á stórum
götuanglýsingum, að hver sem
gerðist svo djarfnr að stels úr
kaitöflngörðum keHungsins yrði
vægðariansfc skotinn! En París-
arbútr komust fijótt sð því að
Vftrðmennírnir myndn ger« ílla
skyldu sína, því enginn þeirra
kom nálægt görðunum og garð«r
konnngsins sættm sömn meðferð og
garðar Parmantiers við Soblons.
Víðá á Norðar Frakklandi eru
kartöfluraar enn kailaðar „Parm-
emtier".
Fziðrik mikli Prússakonnngur
vildi líka kennft sínum þegnum
að eta karröflnr. Hann notaði
sína aðíerð til þess ogskyld-
aði bændurna með Iögnm til að
rækta kartöflur. Og bændur þektu
hann svo vel, að þeir vissu að
ekki tjáði annað en að hlýða —
en þeir átn ekki kartöflurnar. Þá
tók konungur það til bragSs að
stefna bdbndum fyrir rétt og kenna
þeim þar átið — auðvitað verk,
iega. En þetta kom alt fyrir ekk-
ert. — Bændur „settu kaitöflur i
garðana" eins og þeim var skip-
að, en lögðu enga rækt yið þær
svo þær báru Iélegan ávöxt
Og í keuslntímnnum tókn þeir
þær inn éins og Iaxérolíu. Prúss*
ar „Iærð&“ ekki að eta kartöflur
fyr en á árunum 1770—72, en
þá varð uppskerubrestur á korni
um lánd alt og kartöflurnar voru
nú kallaðsr „guðs gjöf“ og „brauð
jarðarinnar“, i stað þess að áður
vorkenda menn svinnm að þurfu
eta þær.
Síðan hefír vegur kartaflanna
farið Vöxsndi ár frá ári, og sænsk-
ur sagnfræðingur segir að þær 700
tannur gulls aem þátttaka Svía í
sjö ára styrjöldinni kostaðiþáhafí
borgað sig vel, því þær sén ekki
fyrir vöxtum af því fé sem kartöflu-
ræktin hafí sparað rikinn siðan.
(Lansl. þýfct úr dönsku bkði).