Vísir - 22.06.1944, Blaðsíða 2

VISIR
VÍSIR
DAGBLAÐ
Útgefandi:
BIAÐAÚTGÁFAN VÍSIR H.F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson,
Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni
Afgreiðsla Hverfisgötu 12
(gengið inn frá Ingólfsstræti).
Símar: 1 6 6 0 (fimm línur).
Verð kr. 4,00 á mánuði.
Lausasala 35 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Sólaxmeiki.
jyjenn undrast að vonum fram-
ferði kommanna, — auðnu-
leysingjanna, sem skiluðu auðu
við forsetakjör á Þingvelli.
Þessi manntegund þóttist vera
einna skeleggust í sjálfstæðis-
málinu, en er á hólminn kom
skorti á línuna og þeir kusu
þann kostinn, að taka enga af-
stöðu, — skila auðum seðlum
og lýsa með því yfir að Island
ætti ekkert frambærilegt for-
setaefni. En þá verður mönnum
á að spyrja, hvað Islendingar
eigi að gera við sjálfstæði að
dómi kommanna, ef manna-
hrakið er svo tilfinnanlegt, að
þeir verða að skila auðum at-
kvæðaseðlum við forsetakjör á
örlagaríkustu og sögulegustu
stund lands og þjó^ar?
Það eitt er ekki nóg, að
kommarnir og aðrir auðnuleys-
ingjar smáni þannig þjóðina,
sem þeir þykjast vera að berj-
ast fyrir, heldur bæta þeir einn-
ig gráu ofan á svart með því
að vanþakka skammarlega því
stórveldi veitta aðstoð, sem við
Islendingar megum í rauninni
þakka fengið frelsi. Er síðasti
þingfundur hófst, skýrði forseti
frá árnaðaróskum, sem þing
Bandarikjanna hafði sent Al-
þingi í tilefni af lýðveldisstofn-
uninni og kvaðst í nafni Alþing-
is mundi svara því með þakkar-
skeyti. Bað hann þingmenn að
rísa úr sætum til þess að votta
Bandaríkjaþinginu þakklæti sitt
og virðingu, og gerðu það all-
ir, að kommunum undantekn-
um, sem enn bættu á auðnu-
leysi sitt með því að sitja sem
fastast. Er hér um fádæma
hneyksli að ræða, — skort á
háttvísi, sem mun vera algert
einsdæmi í þingsögunni, en ber
jafnframt vitni um frámuna-
lega heimsku og manndóms-
leysi. Sannar það ennfremur, að
það er ekki fyrir íslenzku þjóð-
ina, sem kommarnir eru að
berjast, heldur vegna annara ó-
skildra hagsmuna. Ella hefðu
þeir sýnt eðlilegan þakklætis-
vott og gegnt einföldustu kurt-
eisisskyldum, er til þess var
mælzt af forsetanum.
Allur almenningur er komm-
unum sárgramur fyrir allt
þeirra feigðarflan og skammar-
lega athæfi. Þessir menn setja
smánarblett á íslenzku þjóðina
æ og ævinlega, er þeir fá færi
á, — og gæta þess vandlega að
láta ekkert slíkt færi ónotað.
/ Það eitt er ekki nóg, að menn
víti atferli kommanna í viðræð-
um á götum úti. Almenningur
á að lýsa skömpi sinni á þeim,
með því að snúa við .þeim haki
í eitt skipti fyrir öll. Þess munu
engin dæmi, að nokkur stjórn-
málaflokkur hafi gert sig sekan
um stærri yfirsjónir en lcomm-
arnir nú. Þjóðin hefir loks
fengið að sjá þá í allri þeirra
eymd og volæði. Hver sá, sem
fylgir kommunum að málum,
stuðlar að þvi að ísíenzka þjóð-
in ali snák við barm, eða dauða-
meinið í sjálfri sér.
Þjóðin var einhuga á Þing-
völlum. Þjóðhátíðin hefir opn-
að augu margra fyrir þeirri
nauðsyn, að haldið sé uppi ein-
huga, þjóðlegri baráttu. Við
þurfum og eigum að hefja við-
I tjaldborg skáta
á Þingvöllum.
Bör Börsion buðarloka.
Þingvöllum 21./6. ’44.
I dag buðu skátar frétta-
mönnum blaða og útvarps til
Þingvalla, en þessa dagana
stendur yfir skáta-landsmót
austur þar. Komið var í Tjald-
borg skáta í Hvannagjá um kl.
11% f. h. í suddarigningu. Inn
í borgina er gengið gegn um
Iiaglega útskorið hlið, og tekur
þá þegar við tjaldborgin sjálf,
sem er mjög skipuleg, en hún
samanstendur a? goðorðum
með goðum í fararbroddi. Eins
og inn í tjaldborgina sjálfa, er
farið um skrautleg hlið inn í
livert goðorð. Baunar er tjald-
borgin mjög áþekk litlu bæjar-
félagi, með- nauðsynlegum em-
bættismönnum og stofnunum.
íbúatalan er um 180 manns.
Hér er einskonar bæjarstjórn,
með lögreglustjóra og öðrum
embættismönnum. Hér er gefið
út dagblað, sem „Drekinn“
nefnist, og er það prentað í eig-
in prentsmiðju skátanna. Hér
er Iæknir og sjúkrahús, búið
öllum nauðsynlegustu tækjum
og Iyfjum. Verzlun er á staðn-
um, er „Öldurstaður“ nefnist,
og er Bör Börsson þar innan-
búðar ásamt fullmektugum.
Brunalið er hér, en það saman-
stendur af einu slökkvitæki og
stjórnanda þess.
Hið eina, sem er frábrugðið
venjulegu, íslenzku bæjarfé-
reisnarstarf og vinna að enn
meiri framkvæmdum og fram-
förum í landinu en nokkuru
sinni hefir áður þekkzt. Við
þurfum að skapa þjóðinni lífs-
skilyrði, — hverjum einstak-
ling, — og koma henni til mesta
þroska, sem frekast er unnt.
Það verður ekki gert með öðru
móti en því að þroska einstak-
lingana, og gæta þess að æskan
í landinu njóti allra beztu skil-
yrða, sem unnt er að skapa, —
og að hún njóti þeirra án nokk-
urra undantekninga. Æskan á
framtíðina. Við, sem nú erum
á bezta skeiði, höfum farið
margs á mis, en notið þó betri
kjara en feður okkar og for-
feður. Göfugasta verkefni þjóð-
arinnar er að hlú að æskunni,
— hennar er framtíðin og hún
gefur fyrirheitin um batnandi
og bjartari tima. Það þarf að
innræta hverju barni þjóðlegar
tilfinningar og metnað, en það
þýðir að benda verður því á
hin óþjóðlegu öfl í landinu, sem
einna átakanlegast hefir birzt í
framferði kommanna við þjóð-
hátíðina og birtist raunar dag-
lega í öllu þeirra eymdarhjari,
ef því eru gefnar gætur. Eng-
inn Islendingur má gleyma
þeirri skömm, sem þjóðinni
hefir ger verið. Vítin eiga að
vera til varnaðar. Þeir menn,
sem bregðast, er mest á reynir,
eru ekki fallnir til forystu og
verða ])að aldrei. öll sólarmerki
benda í þá átt, að þjóðin sé vak-
andi á verðinum. Hún má aldrei
sofna á honum og aldrei láta
blekkjast af fagurgala, sem fel-
ur í sér fals og hræsni og föð-
urlandssvik, þegar svo hýður
við að horfa. Gleymið ekki
auðnuleysingjunum á Þingvöll-
um, sem sátu sem fastast síðar
í eigin óhappasessi. Veltið þeim
úr sessinum og af þingi og hef j-
ið þannig Alþingi'til þess vegs,
sem því ber, þegar af því hafa
verið máðir smánarblettirnir.
Það er vandalaust verk, verði
þjóðin jafn einhuga og á Þing-
völlum, en margt hendir til að
hún sé að vakna til samtaka
og dáða.
lagi er, að hér er eitt sameig-
inlegt eldhús fyrir alla íbúa
tjaldborgarinnar. Fréttamenn
neyttu ágæts miðdegisverðar í
tjaldi skammt frá eldhúsinu.
Um kl. 2 kom skátahöfðing-
inn, dr. med. Helgi Tómasson
frá Reykjavík, ásamt Benedikt
Sveinssyni, þjóðskjalaverði, en
undir leiðsögn lians gengu skát-
ar um Þingvelli og skoðuðu
lielzu sögulegar minjar. Bene-
dikt er manna fróðastur um
sögu Þingvalla, og miðlaði
hann óspart af þekkingu sinni.
Þegar Benedikt hafði lokið
leiðsögn sinni um vellina og
Lögberg, var gengið til Valhall-
ar og kaffið drukkið í boði mót-
stjórnar.
Eftir kaffidrykkjuna var
mönnum frjálst að fara hvert,
sem þeir óskuðu. Kl. 8 e. h. fór
fram fánahylling, er þjóðfáni
var dreginn niður. Er eftirtekt-
arverð sú virðing, er skátar
sýna fánanum.
Síðan hófst aðalfundur
Bandalags íslenzkra skáta.
Síðasti þáttur dagsins var, er
skátar settust við varðeldinn,
en sú athöfn er ein hin vinsæl-
asta með skátum, því að þar
er sungið, leikið og sögur
sagðar.
Á mótinu ríkir æskufjör og
andi, sem er í fullu samræmi
við erfðavenjur skátahreyfing-
arinnar.
E. Ól.
Alþingisforsetar
senda Kristjáni 10.
kveðjur.
Forsetar Alþingis hafa sent
Hans Hátign Kristjáni X. Dana-
konungi svohljóðandi sím-
skey ti:
„Nú þegar stofnað er lýðveldi
á Islandi, hefir Alþingi ákvarð-
að að fela forsetum sínum að
flytja Hans Hátign Kristjáni X.
konungi alúðarkveðjur með
þökkum fyrir ágætt starf í
þágu þjóðarinnar, meðan hann
var konungur hennar. Jafn-
framt þakkar Alþingi hina
hlýju kveðju konungs 17. júní,
sem ber vott um skilning hans
á framkomnum vifja íslenzku
þjóðarinnar og eykur enn hlý-
hug hennar til Hans Hátignar
og dönsku þjóðarinnar. Vilja
forsetar í nafni Alþingis árna
konungi, drottningu hans og
fjölskyldu allri, giftu og far-
sældar á ókomnum árum, og
dönsku bræðraþjóðinni friðar
og frelsis, í fullvissu um, að
frændsemisbönd þau og vinátta,
er tengja saman öll Norðurlönd,
megi haldast og styrkjast á ný
fyrir alla framtíð."
Hjónaefni.
17. þ. m. opinberuðu trúlofun
sína ungfrú Elín Jörgensen Lauga-
veg 49 A og Ásgeir Sigurðsson frá
Isafirði.
Á Þjóðhátíðardag, 17. júní bp-
inberuðu trúlofun sína ungfrú Ey-
gerður Bjarnfreðsdóttir og Jón
Jóhannesson, þjónn á Ingólfscafé.
Þann; 15. júní opinberuðu trúlof-
un sína ungfrú Gróa Grímsdóttir,
Ránargötu 13, og Kristinn Jónsson
frá Dalvík.
Nýlega hafa opinberað trúlofun
sina ungfrú Stéina Þorsteinsdóttir
og Reynir Vilbergs, verzlunarmað-
ur.
Bálför
frú Hólmfríðar Pétursdóttir frá
Borgarnesi fór fram i Edinborg
þann 7. júní s.l. — (Tilkynning frá
Bálfarafélagi Islands).

rðr
Próf. Matthias Þórð—
arson kosinn forseti
til 2ja ára.
Aðalfundur Bókmenntafélags-
ins var haldinn í gær, 21. júní,
í lestrarsal Landsbókasafnsins.
Fundarstjóri var kosinn dr.
Þorkell Jóhannesson landsbóka-
vörður. Forseti, próf. Matthías
Þórðarson þjóðminjavörður,
bauð fundarmenn velkomna og
sérstaldega próf. Richard Beck,
forseta Þjóðræknisfélagsins,
sem kominn yar um langan veg.
Því næst skýrði forseti frá
því, hverjir félagsmenn hefðu
látizt frá því á síðasta aðal-
fundi, alls 13, sem kunnugt var
um. Risu fundarmenn úr sætum
og minntust þeirra. Þá gat for-
seti þess, að síðan á siðasta að-
alfundi félagsins hefðu gengið
84 nýir meðlimir í félagið. Síð-
an las hann upp ársreikning og
efnahagsreikning félagsins fyrir
sl. ár. Félagið hefir á þessu ári
að fullu greitt þá skuld, sem það
hefir í langan tíma verið i,
vegna’ útgáfu á registri yfir
Sýslumannaævir og enn fremur
keypt allt handrit til útgáfu á
komandi árum á 14. og 15. bindi
Fornbréfasafnsins. Reikning-
arnir voru samþ. í einu liljóði
umræðu- og athugasemdalaust.
Þá las forseti upp reikning fyrir
sjóð Margr. Lehmann Filhés og
Afmælissjóð félagsins. Síðan
las forseti upp fundargerð kjör-
fundar, sem haldinn var 16. þ.
mán. *
Forseti hafði verið kjörinn til
tveggja ára próf. Matthías
Þórðarson þjóðminjavörður og
varaforseti próf. Sigurður Nor-
dal. Þeir fjórir fulltrúar, sem
áttu að ganga úr skv. lögum,
höfðu allir verið endurkosnir.
Einnig voru sömu endurskoð-
endur kjörnir aftur á aðalfundi.
Þá skýrði forseti frá því, að
stjórnin hefði valið dr. Einar
01. Sveinsson til þess að vera
ritstjóra Skírnis þetta og næsta
ár. Ennfremur skýrði forseti frá
því, að árstillag yrði það sama
fyrir þetta ár, eins og í fyrra,
eða 25 kr. Síðan gat hann um
útgáfu ársbóka þessa árs;
myndi félagið gefa út, auk
Skírnis, bók eftir Sigurjón
Jónsson lækni um sóttarfar og
sjúkdóma hér á landi á 15.—18.
öld og vænianlega næsta hefti
af annálum þeim, sem félagið er
að gefa út. Auk þess myndi fé-
lagið gefa út stórt hefti af Forn-
hréfasafninu.
Þá bar forseti fram þá ein-
róma tillögu stjórnarinnar,. að
dr. Guðmundur Finnbogason, er
verið hefði forseti félagsins og
ritstjóri Skírnis í mörg ár, yrði
kjörinn heiðursfélagi, og var
það samþyJckt i einu hljóði.
Um 6600 bílar fóru austur
þingvallaveginn nýja um
1 bíll var á hverjum 60-80 metrum þingvalla-
vegarins, þegar umferðin var mest.
Jamkvæmt áætlun Vegamálaskrifstofunnar hafa 6600 bílar
fanð frá Reykjavík til Þmgvalla um Þingvallaveginn nýja
frá því á föstudagsmorgun s.l. til sunnudagskvölds. Þar af
mun sjötta hver bifreið hafa verið stór fólksbifreið, tuttugasta
og fimmta hver bifreið vörubifreið, en hitt litlir fólksbílar.
Lætur nærri, að bílar hafi
farið austur á hverri klukku-
stund til jafnaðar á þessu tíma-
bili. Mest varð umferðin frá
kl. 7—12 f. h. á laugardaginn,
því að á þeim tíma fóru sam-
tals 1958 bílar (323 stórir fólks-
bílar, 1520 litlir fólksbílar og
115 vörubílar) austur um til
Þingvalla, eða nærri þriðjung-
ur allra þeirra bila, sem aust-
ur fóru um hátíðarhöldin. Fóru
þá nærri 400 bílar til jafnaðar
á hverri klukkustund, en mest
fóru á ‘einni klukkustund 614
bilar, og var það á tímabilinu
kl. 10—11 á laugardagsmorg-
uninn. Lætur nærri, að um eða
yfir 800 bílar hafi þá verið í
einu á Þingvallavegginum, eða
1 bíll á hverjum 60—80 metr-
um austur,
Vegamálaskrifstofan lét telja
bilana í Ártúnsbrekku, og var
rð á Dor
rðoÉi
fslandsmótið
ÚRSLIT
í kvöld kl, 8.25
Fram -
Dynjandi músik og mörk!
Allir út á völl!
Valur
Nú verður spennandi hvernig fer!
Verði jafntefli
Vinni Fram
— þá vinnujf K.R.
mótið.
—þá verður auka-
leikur K.R.-Valur.
Vinni' Valur
— þá vinnur
Valur ntótið.
Lúðrasveítin Svanur leikur á undan og i hálfleik.
talið frá því kl. 8 um morgun-
inn á föstudaginn og nokkuð
framyfir miðnætti á aðfaranótt
sunnudagsins. Á föstudaginn
fóru tæplega 1500 bílar austur
og á laugardaginn tæp 3000, eða
494 stórir fólksbílar, 2354 litlir
og 141 vörubifreið. Það, sem
hér vantar á upp í heildartöl-
una, er áætlað að hafi farið
austur um á sunnudaginn.
I Hér er aðeins að ræða um
, bila þá, sem austur fóru um
Þingvallaveginn nýja, en ekki
taldir þeir, sem aðrar leiðir
hafa farið.
Yfir 60 manns vinna
þar í snmar.
Yfir 60 manns hafa verið
ráðnir til að vinna 6 klukku-
stundir á dag í sex daga í viku
við vegagerð yfir Þorskafjarð-
arheiði í sumar.
Frá þessu er skýrt í síðasta
tölublaði Vesturlands, sem gef-
ið er út á ísafirði.
Um ein milljón króna er á-
ætluð á fjárlögum til þessarar
vegagerðar, sem er hin mikil-
vægasta, þar sem hinn nýi veg-
ur kemur til með að tengja ísa-
fjarðardjúp og margar byggðir
á Vestfjörðum við aðalakvega-
kerfi landsins.
Blaðið Vesturland lætur 1 Ijós
mikla ánægju yfir að vegagerð
ríkisins skuli ekki sjá sér fært
að láta eitthvað af vegagerðar-
vélum til þessarar vegagerðar
og segir, að það rnuni stafa af
því m. a., að eitthvað af nýjum
vegagerðarvélumu, sem vega-
gerð ríkisins eigi í pöntun frá
Ameríku, séu ekki komnar til
landsins, en það afsaki ekki það
ranglæti, að engin af þeim þrem
vegavinnuvélum, sem nú séu til
í landinu, séu látnar þessari
mikilvægu vegagerð í té til af-
nota.
I fjarveru
minni til júlíloka gegnir
Bjarni Jónsson læknir
störfum fyrir mig. Við-
talstími hans er daglega
frá 2—3, Öldugötu 3. —
MATTHÍAS EINARSSON.
Hús
til sölu, ásamt einum
helctara lands. Uppl.
í síma 5039, eftir kl.
6. —
Stúlka
óskast á
EIIi- og hjúkrunarheimilið
Grund.
Upplýsingar gefur
yfirhjúkrunarkonan.
Fallegur
bainavagn
til sölu.
BRÁVALLAGÖTU 4,
1. hæð.
Eldfast
GLER.
H0LT
Skólavörðustíg 22.
Matsveinn
óskast á 30—40 tonna
síldveiðibát frá Akra-
ncsi. Uppl. í síma 5474,
eftir kl. 6.