Vísir - 04.11.1947, Blaðsíða 4

6
V 1 S I R
Þriðjudaginn 4.. nóvember 1947
VISXR
DAGBLAÐ
Útgefandi: BLAÐAÚTGÁFAN VlSIR H/F.
Ritstjórar: Kristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson.
Skrifstofa: Félagsprentsmiðjunni.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm línur).
Lausasala 50 aurar.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Þolinmóðú kjósendur.
Tlkki verður annað sagt en að Islendingar séu þolinmóðir
“ — þolinmóðir í garð þeirra, sem þeir hafa kosið á þing
og falið forsjá sinna mála. Vera má, að slík þolinmæði sé
nauðsynleg, eins og sakir standa, og hj'ggileg, enda þarf
ekki um að sakast, að hana skorti. Kjósendurnir hafa nú
í nokkur ár sýnt mikið langlundargeð, þótt í ljós hafi
komið hættulegir þverbrestir á starfhæfni þingsins.
Enn eru menn yfirleitt þolinmóðir og vænta þess á
hverjum degi, að þinginu takist að hrinda af sér því
auðnuleysi, sem yfir þvi hvílir. Þingið hefir setið i mánuð
og þjóðin hefir horft með raunasvip á aðgerðir þess, eða
réttara sagt aðgerðaleysi. öllum hugsandi mönnum er ljóst,
að þingið er að eyðileggja þingræðið i landinu með starfs-
háttum sinum. Þótt kjósendurnir séu þolinmóðir og stofni
ekki til vandræða, þá getur ekki hjá því farið, að vinnu-
brögð þingsins vekja smám saman vantraust og beizkju
á slíku þingræði í hugum alls þorra manna.
Menn hljóta að velta því fyrir sér og spyrja sjálfa
sig og aðra, hver ástæðan sé fyrir þessu raunalega ástandi.
Er áslæðuna að finna í starfsemi og hagsmunastreitu
flokkanna? Er hennar að leita í ótraustri forhstu eða litlu
mannvali í þingsölunum? Ekkert af þessu er höfuðsök-
in og að líkindum á hvert þessara atriða sinn þátt í ástand-
inu. Og að auki er þess að gæta, að tiltölulega litlar
mannabreytingar hafa orðið í þinginu síðustu árin. Þótt
nýtt þing hafi verið kosið, hefur það eklci orðið starf-
hæfara en það sem á undan var, vegna þess, að nýja
þingið er að mestu leyti skipað þeim mönnum, er ekki
tókst að gera fyrra þingið svo starfhæft sem það þurfti
að vera.
Þegar rætt er um vinnuhrögð þingsins, er ekki hægt að
sleppa þeirri áhyrgð, sem á ríkisstjóminnni hvílir í þess-_
um efnum. Henni er skylt að hafa forustu í þingstörf-
unum. Eins er henni skylt að hafa fomstu í þeim almenna
sparnaðar sem nú er krafizt af þjóðinni, með því að byrja
ó því að færa niður útgjöld ríkisins. Fordæmið til sparn-
aðar verður að koma ofan að. Annars stoða lítt allar
hvatningar til slíks í ræðu og riti. Nú hefur ríkisstjórnin
lagt lagt fram tillögur um fjárlög fyrir næsta ár, sem
hvergi bera með sér, að hún telji nauðsyn á sérstökum
sparnaði í búskap ríkisins. Þar er enginn spamaður frá
því sem nú er, nema það að útgjöld til dýrtíðarráðstafana
eru felld niður.
Kjósendurnir eru þolinmóðir. En þeir eru eins og ullar-
lopinn. Það er hættulegt að teygja hann of mikið.
Skömmtun áiengis.
H fjárlagafrumvarpi fyrir næsta ár, er gert ráð fyrir 36
millj. kr. tekjum ríkissjóðs af áfengi. Þetta er hæsti
tekjuliðurinn í áætluninni. Það er lítill sómi fyrir þjóð-
ina, að nálega fjórði hluti allra ríkisteknanna,' skuli koma
frá sölu áfengis. Þetta er þó enn raunalegra, þegar þess
er gætt, að drykkjuskapur hefur færzt svo í vöxt síðustu
órin, að til fullkominna vandræða horfir. Vínnautn
unglinga er orðin svo áberandi að engum getur lengur
dulizt hver hætta er á ferðinni. Unglingar, um og yfir
femiingu, sjást á hverju kvöldi á götmn bæjarins undir
áhrifum víns. Framtíðarheill þjóðarinnar krefst þess að
eitthvað jákvætt sé aðhafzt í þessum málum og reynt
sé að stemma stigu við ofnautn áfengis á hvem þann
hátt er að haldi getur komið. Ríkissjóður má ekki lengur
vera svo háður tekjunum af áfengisbölinu, að stjórn og
þing þori ekki að gera neitt sem rýrt getur þessar tekjur.
Margt má gera til að draga lir vínneyzlunni, meðal annars
að skammta áfengið, hvar sem það er selt. Vínnautin er
orðin þjóðinni til vansæmdar.
Afengisvarnarnefnd kvenna
mótmælir ölfrumvarpinu.
Stjórn Áfengisvarnar-
nefndar kvenfélaga í Reykja-
vík og Hafnarfirði samþykkti
á fundi sínum í dag að rita
yður eftirfarandi bréf:
„Samtök lcvenna gegn á-
fengisneyzlu eru nú orðin
svo öflug að við teljum okk-
ur mæla fýrir munn mikils
þorra islenzkra kvenna, —
og þar með mikils hluta kjós-
enda yðar, — er við heitum
nú á yður, herra alþingis-
maður, að stuðla að því af
öllum mætti, að Alþingi
bregðist ekki lengur þeirri
skyldu sinni, að bægja frá
þjóðinni hinni miklu hættu,
er að henni steðjar vegna sí-
aukinnar áfengisneyzlu. Af-
drif áfengismálsins á siðasta
þingi eru konum landsins i
fersku minni, og munu þær
gefa því náinn gaum, hvern
þátt umhoðsmenn þeirra á
þessu þingi eiga í úrslitum
þess.
í þessu sambandi viljum
við sérstaklega leyfa okkur
að vekja athygli yðar á þess-
um atriðum:
1. Samtök okkar mót-
mæla kröftuglega frumvarpi
því, er fram kom á Alþingi í
gær um heimild til að brugga
áfengt öl og selja það tak-
markalaust.
Röksemdir þær, er fram
eru bornar í greinargerð
frumvarps þessa, teljum við
með öllu óframbærilegar á
svo virðulegri samkomu sem
Alþingi er. Þar er því meðal
anpars haldi fram, að til-
gangur flutningsmanna sé sá,
að „draga úr óhóflegri neyzlu
áfengis“, og að sala þessa öls
á ' Keflavíkurflugv ellinum
muni „verða til þess, að taka
fyrir hinn óviðfeldna inn-
flutning áfengis“, er þar eigi
sér stað.
Það liggur i hlutarins eðli,
að ef frumvarp þetta næði
fram að ganga, svo að hið á-
fenga öl 3'rði til sölu í köss-
um lianda lieimilum og í,
flöskum eða glösum í búðum
og veitingastofum handa
hverjum, sem hafa vildi, þá
mundi almenn áfengisneyzla
í landinu vitanlega aukast að
miklum mun. En auk þess
hlýtur það að liggja hverjum
viti bornum manni í augum
uppi, að eins og nú er komið
uppeldismálum okkar, væri
ekkert tiltæki æskulýð þjóð-
arinnar háskalegra heldur en
það, að veita honum óhindr-
aðan aðgang að áfengu öli.
Sá ósiður hefir rutt sér til
rúms i framhaldsskólum á
furðu skömmum tíma, að
unglingarnir þyrpist í búðir
í matarliléum og kaupi sér
Coca Cola eða aðra gosdrykki,
og hefir foreldrum þótt alveg
nóg um þetta. Samþykkt
þessa f rumvarps mundi
meðal annars leiða til þess,
að það yrði fljótlega dagleg
venja hinnu ungu nemenda
að drekka flösku af áfengum
bjór í skólatimanum.
Þó að gott sé til þess að
vita, að hinum þremur þing-
mönnum, er að frumvarpinu
standa, skuli þykja áfengis-
innflutningur hins ei-lencla
starfsliðs á Keflavíkurflug-
vellinum óviðfeldinn, þá er
fullyrðing þeirx-a um það, að
innlend bruggun muni út-
rýma honum, ekki á neinum
rökum reist. Til þess að
ástæða væri til að gera ráð
fyrir þessu, yrði íslenzka öl-
ið að vera bæði betra og ó-
dýrara en hið erlenda, en
engar likur eru til þess að
svo yrði.
Fyrirætlun flutnings-
manna um það, að tekjur, er
ríkissjóði féllu í skaut af
sölu hins áfenga drykkjar,
verði „fyrst um sinn“ notað-
ar til byggingar sjúkraliúsa,
verður ekki tekin sem góð
og gild vara. Konum lands-
ins er fyllilega Ijós þörfin á
sjúkrahúsum, en þær munu
ekki láta telja sér trú um, að
heilbrigðismálum þjóðarinn-
ar yrði bót að aukinni neyzlu
áfengis í einni né annari
mynd. Þvert á móti vita þær,
að sj úkrahúsþörf lands-
marina mundi stórum
minnka, ef dregið væri úr
áfengisneyzlunni.
2. A almennum kvenna-
fundi, er. haldinn var i
Reykjavík 25. september síð-
aslliðinn, að tilhlutun Banda-
lags kvenná í Reykjavík (en
að því standa 16 félög), og
áfengisvarnanefnda kvenfé-
laga í Reykjavík og Hafnar-
firði (26 félög), var svofelld
ályktun samþykkt i einu
ldjóði:
„Fundurinn mótmælir því
harðlega, að haldið sé áfram
hömlulausri sölu áfengra
drykkja og tóbaks, á meðan
nauðsynjavörur eru skammt-
aðar naumt.
Þó að vitað sé að vísu, að
minni erlendur gjadleyrir fer
til áfengiskaupa en ætla
mætti af hinu háa útsölu-
verði, þá er upphæðin ó-
sæmilega liá þegar þess er
gætt, að henni er varið til að
kaupa þjóðinni vansæmd og
einstaklingum hennar van-
Framh. á 6. siðu.
BERGMÁL
Enn um Leikfélagið.
„Bergrnáli" hefir borizt bréf
um atriði, sem ábótavant þykir
í starfsemi Leikfélagsins. Heit-
ir sú U. G„ sem bréfiö ritar og
ræSir hún nokkuS um svipaö
efni og áSur hefir veriS fjallaö
um i blaðinu. Sjálfsagt er aS
birta bréf þetta og íér þaS hér
á eftir.
Fékk ekki tækifæri.
„Eg er ein meSal margra,
sem ekki fékk tækifæri til aS
sjá „Ærsladrauginri' eftir
Coward, s. 1. vor. Eg lagSi
heldur ekkþeins mikla áherzlu
á aS komast og ella, þar sem eg
heyröi haft eftir stjórnendum
Leikfélags Reykjavíkur, aö
flytja ætti leikritiS á þessu
hausti. — Eg er orðin óþolin-
móö eftir að sjá þetta skemmti-
lega leikrit og vil því skora á
stjórn Leikfélagsins aS draga
-------------^----------------
ekki lengur aö hefja sýningar
á þvi.
Merkilegt má vera —
Eg hefi heyrt, aS það sé
vegna þess, að önnur aðalkven-
persónan í leikritinu hafi farið
í ferðalag til útlanda og þess
vegna hafi þaö dregizt. En eg
segi bara: Merkilegt má vera,
ef ekki má takast aS fá leik-
konu i hennar staö, eins og oft
hefir veriö gert áSur, t. d. í
Pétri Gaut, Tondeleyo o. fl. og
tekizt ágætlega, því að nóg er
til af ágætum leikkonum til
þess aö taka viS hlutverkinu
með stuttum fyrirvara.
Tekið undir með ,,óboðinni“.
Eg tek undir meö „ÓboSinni",
er .ritaöi í „Bergmál“ fyrir
skemmstu, aö vandalítiS ætti
aS vera aS hafa tvö leikrit í
gangi í einu og ennfremur sting
eg upp á, aS hafðir veröi vara-
leikarar, „understudies“, á
hraöbergi í aöalhlutverki, sem
fengju tækifæri viö og viö og
væru til taks, ef aSalleikari
félli frá í bili.“
Sammála.
Eg get veriö sammála U. G.,
aö réttast væri og raunar sjálf-
sagt, aö Leikfélagið hefði jafn-
an á takteinum einhvern eöa
einhverja varaleikara, er tekiö
gætu að sér hlutverk, er aöal-
leikendur forfallast af einhverj-
um orsökum. Annars gef eg
upplýst, aS LeikfélagiS mun nú
vera aS gera gangskör að því
að setja á sviö leikrit, sem hefir
verið sýnt áöur, jafnframt því,
sem þaS hefir nú til meðferðar.
Þó mun þaö ekki vera „Ærsla-
draugurinn“, sem U. G. fýsir að
sjá. Einnig mun „Fjalaköttur-
inn“ fara á stúfana meS leikrit,
leikhúsgestum til ánægju.