Vísir - 05.05.1950, Page 4

3
v I S I B
Föstudagmn 5. maí 1950
WfiSXK.
DAGBLAÐ
Otgefandi: BLAÐAOTGÁFAN VISIR H/F.
Ritstjórar: Ivristján Guðlaugsson, Hersteinn Pálsson,
Skrifstofa: Austurstræti 7.
Afgreiðsla: Hverfisgötu 12. Símar 1660 (fimm linur).
Lausasala 50 aurar,
Félagsprentsmiðjan h.f.
Togarar keyptir „með sldlyrðum".
Alþýðublaðið skýrir frá því í gær, að sex bæjarstjórnir
og tvö útgerðarfélög einstaklinga hafi sent umsóknir
um kaup á togurunum tíu, sem ríkisstjórnin 'þarf nú að
annast sölu á, en smíðaðir voru í Bretlandi, samkvæmt
einróma samþykkt á Alþingi, meðan stríðsgróðavíman
hqfði ekki fjarað út með öllu. Blaðið bætir því við, að um
sóknir þessar ,séu engan veginn „skilyrðislausar, því að
þær muni allar bundnar þvi skilyrði, að samningar náist
um skilmálana“. 1 sjálfu sér er það ekki nýtt fyrirbrjgði í
viðskiptaheiminum, að aðilar setji sin skilyrði fyrir kaupum
eða söliun, en varðandi togarakaupin horfir þetta nökkuð
öðruvísi við en vant er um skipasölur.
Er ákveðið var að byggja nýsköpunaj-togarana svo-
kölluðu í Bretlandi, ákvað Alþingi og ríldsstjóm hverríi
fríðinda kaupendur skildu verða aðnjótandi. Bæjarfélög
og útvegsmenn sóttu þá svo cftir kaupunum, að færri fengu
skipin en vildu, og að sjálfsögðu varð að draga um röðina,
sem skipin skildu afhent í. Engum duldist að með tilliti
til byggingarverðsins var heppilegt að hraða smíði skip-
anna og senjja um verkið í tíma, en þeim mun fyrr, sem
kaupendur fengju skipin afhent, þehn mun meiri væru
likurnar til að þau mætti afskrifa niður í hæfilegt verð,
samkvæmt sérstakri lagaheimild varðandi nýsköpun út-
vegsins. Menn gerðu sér jafnframt grein fyrir því, að all-
x líkur bentu til að verðíall myndi verða á útfluttum sjáv-
fxafurðum, en vafasamt var það eitt, hversu skjótlega slíkt
verðfall og jafnvel álgjör markaðsbrestur myndi riða yfir.
,Var til dæmis vakin athygli á því liér í blaðinu, að vel
gæti farið svo, að frystur fiskur yrði lítt seljanleg vara á
brezkum markaði og ísfiskur einnig cr Bretar væru orðnir
sjálfum sér nógir um togaraútgerð, en þá þyrftum við að
yera við öllu púnix og afla annarra markaða í tíma.
Fyrstu þrjátiu togararnir runnu út. Allir vildu eignast
>á, sem útgerð höfðu með höndum og bæjarfélögin réðust
j útgei-ð nýsköpunartogaranna í von um skjótfenginn
gróða. Raunin hefur sannað að rckstur togaranna er allur
annar en skyldi, enda verða ,sum bæjarfélögin nú að jafna
iditlcgri fúlgu árléga niður á borgarana, til þess að standa
indir hallarekstri skipánna. Um afkomuna má segja að
öðru leyti að fæstir togaranna hafa skilað teljandi relcstrar-
afgangi, en flestix verið reknir með balla. Af þessum ástæð-
um einum, var hæpið er Alþingi ákváð nýsmíði tíu togara
íil viðbótar, eftir að lokið var sniíði hinna þrjátíu og
þriggja og allar lílcur bentu til að þeir yrðu eigendunum
írekar baggi en stytta.
Skilyrðisbund.nar umsóknir Alþýðublaðsins eiga eðli-
lega skýringu. Áður var það Alþingi og ríkisstjórn, sem
ákyað skilyrðin, cn nú cr allt öfugt, þannig að kaupend-
ir setja skilyrði fyrir kaupunum, en vafalaust vill ríkið
dlt tii vinna að iosna við skipin. Togaraútgerð er eltki
ditlegur atvinnuvegur, nema þvi aðeins að ælla megi að
skipin fáist fyrir sannvirði, þannig að ríkissjóður beri
vallann af kaupunum cr frá líður. Þess munu vera ýms
læmi að ehistaklingar og bæjarfélög hafa ráðizt í kaup á
'élbátum og togurum, með það fyrir augum að inna af
icndi fyrstu greiðslur cn frekara okki, þannig' að ríkið
etti á milli þess að velja að taka bátana af þeim og selja
Öðrum eða tapa framlögðu fé.
Lánsstofnanir ganga al' eðlilegum ástæðum ríkt eftir
)ví að staðið sé í skilum með umsamdar afborganir, cn
verði misbrestur á, er leitað fullnægju í veðsettum eigiúim
ilutaðeigandi skltldara og hann gerður gjaldþrota, ef svo
vill verkást. Rildð hlýtur að taka upp sama sið, nema því
iðeins að það kjósi frekar að bíða tugmilljóna tjón, cn
/firtaka atvinnutækin og selja þau þeim, sem hafa vill.
En hvað sem því líður er það eitt vist, að almenningur
vérður að gcra aðrar og linari kröfur gegn ríkissjóði en
iðkast hefur og linaa kauphlaupinu um molana, sem þar
alla af borði.
Fundur í vörubíl-
stjórafélaginu Þróiii.
Yörubílstjórafélagið Þrótt-
ur hélt s. 1. miðvikudag fjöl-
mennan fund í húsi sínu við
Rauðarárstíg. Mörg mál voru
á dagskrá og ýmsar ályktan-
ir gerðar.
Meðal þeirra mála, sem
rædd voru, vár Sogsvirkjun-
in og væntanlegar atvinnu-
horfur í sambaudi við þær
framkvæmdir. Énnf:remur
var rætt um SJvinnuhorfur
stéttarinnar almennt og á-
kveðið að skora á bæjarstjórn
að fjölga hú þegar bílum við
bæjarvinnuna. Samþyldct var
að skora á Alþingi að afnema
3% söluskatt af leigugjáldi
vörubifreiða, Samþykk t voru
mótmæli gegn beiðrii íbúa
við Skúlagötu um að bönnuð
yrði umferð um þá götu að
öllu eða nokkuru leyti.
Fundurinn samþykkli að
lókum einróma að gera
Meyvant Sigurðsson lieiðurs-
meðlim félagsins. Hann er
einn elzti yörubílstjóri í
Reykjavík og liefir um langt
árabil unnið að málefnum
stéttar sinnar. Meyvant er nú
bættur bílkejxslu og' tekinn
við örum störfum, en hann
sat við akstur í meira en 30
ár.
Listamannaþingið 1950
fara fram í Dómkirkjunni á morgun kl. 5.
EFNISSKRÁ:
Guðrún Þorsteinsdóttir syngur einsöng,
Björn Ólafsson leikur á fiðhi,
Páll Isólfsson leikur á orgel,
Dómkirkjukórinn svngur.
Flutt verða verk eftir Árna Björnsson, Björgvia
Guðmundsson, Jón Leifs, Karl Ó. Runólfson, Pál
Isólfsson og Þórarinn Jónsson.
Aðgöngumiðar á kr. 10,00 fást í Bókavcrzl. Sigfúsar
Eymundssonar og við hmgangimi.
Framkvæmdanefndin.
Hin yfirnátturlega fljótvaxna vafniggsjurt Cobaea,
sem jafnvel getur gert gluggatjöld óþörf og Ragnar
Ásgeirsson hefir oftsinriis skrifað nm, cr þessa dagana
fáanleg í öllum blómaverzlun bæjarins.
Hallgrímur Egilsson.
Eggerl Claessen
Gústaf A. Sveinsson
hæstaréttarlögmenn
Oddfellowhúsið. Sími 1171
Allskonar lögfræðistörf.
Æfing i kvöld M. 7 í íþróttá-
húsi Háskólans.
ÁRMENNINGAR!
y Skíöaferöir í Jósefsdat
veröa á laugardag kl.
2 og kl. 7, sunnudags-
morgun kl. g.
Skemmtifundur verour í
B re i ö f ir i5 i ngabú ö miðvikud.
10. maí, veröa þar afhent
verðlaun frá Skíöanióti
Reykjavíkur. Nánar auglýst
síöar. -- Stjórnin.
K. R.
KNATT-
SPYRNU-
MENN. .
I. og II, fl. Samæfing í kyöld
kl. 7.30 á íþróttavellinum.
Skíöadeild K. R. — Skíða-
ferSir aö Skálafelli kl. 2 á
laugardag. Fariö frá Feröa-
skrifstofunni.
Innanfélagsmót. Á laugar-
dag kl. 7 e. h. hefst innan-
félagsmót á Skálafelli í svig'i
og bruni' í ölium flokkum
karla, lcvenna og unglinga.
Verölaun: Skálafellsbikar-
inn. — Stjónin.
VÍKINGAR.
IV. fl. æfing í kvöld
kl. 7 á Háskólavellin-
um, III. fl. æfing í
lcvöld kl. 8 Grímsstaöah.
Meistara, I. og II. fl. kl. 9 á
íþróttavellinum. — Stjórnin.
+ BERGMÁL ♦
Hina síðustu dagana hefir
óvenjumikið verið um prúð-
búið fólk í Reykjavík, eins
og eðlilegt er, þegar svo
mikilvæg menningarstofnun
sem Þjóðleikhúsið tekur til
starfa eftir áratuga þrot-
lausa baráttu ýmissa af-
bragðsmanna þjóðarinnar.
Að sjálfsögðu hafa menn lagt
á það kapp, að vera sem
bezt búnir, er þeir ganga til
hátíðasýninga og mannfagn-
aðar í þessu musteri list-
anna en hitt virðist mörgum,
að úr keyri, tildurmennskan
og látalætin.
Þetta er víst mjög umtalaö
mál í bænum þessa dagana. aö
mi.nnsta kosti háfa mér horizt
bréf vegna þessa. Læt eg hér
fylgja eitt Jæssara bréta, en þaö
er unqírritaö, „Senu'-listamaö-
ttr.“. Bréf hans er á ]iessa leiö :
„Mér var um daginn boöiö aö
ýera viöstaddur hátiölega s^tn-
ingu Idstamannaþingsinss í
Þjóöleikhúsinu. Fékk eg viröu-
legt boöskort, meö upplýsing-
um tun, hvar f húsinu mér væri
ætlað sæti, eins og vera bar.
Ennfremur var á kortinu setn-
ing, sem vakti athygli mína og
nokkura kátínu jafnframt. Þar
stóö nefnilega prentað snotrum
stöfum ,,Hádeg'isbúningur".
Hádegisbúnitigur ? Hvaö e.r riú
þaö eiginlega. hér uppi á okkar
„ultra-demókratíska" _ íslandi ?
íjí
Mér datt nú samt strax í
hug, að það mýndi vera
svartur jakki og röndóttar
buxur, eða það, sem oft er
nefnt „city-dress“. Þetta er
að vísu hinn ákjósanlegasti
búningur við ýmislegar at-
hafnir, sem fram fara milli
hádegis og nóns, smekklegur
og fyrirmannlegur. En þetta
er bara ekki hægt hér.
í fyrsta lagi, vegna þéss, aö
slík menning eöa formfesta í
klæðaburöi hefir aldrei náö aö
festa hér rætur. Til þessa liefir
]>ótt nóg aö tala um spariföt
(dökk föt), smoking eöa kjól,
og punktum og basta. í ööru
lagi er hrein firr.a aö ætlast til
þess af íslendingum í dag, aö
þeir geti klætt sig fullkomlega
eftir því, sem viö á hverju sinni,
þegar um meiri háttar hátíöa-
liold er aö ræöa, þegar maöur
á erfitt meö aö íá nauösynleg-
ustu föt á kroppinn, hvaö þá
heldur ,,hádegisbúning“ eöa
,,viöhafnarbúning“. Þaö á aö
duga að ætlast til þess, aö menn
séu klæddir sparifötUnum
(dökkum fötum) við slík tæki-
færi, encla varö sú raunin á í
þetta sinn, aö karímenn voru
nær allir, eöa langflestir þannig
búnir, sem von var.
*
Eg skal geta þess í lokin,
að eg sá aðeins tvo menn,
háða ágæta menn, ldædda
„hádegisbúningi“ við þetta
tækifæri, þá síra Bjarna
Jónsson og próf. Gylfa Þ.
Gíslason, en þeir hljóta að
húa á gömlum merg, og hafa
áreiðanlega ekki getað feng-
ið sér slík föt bara fyrir þetta
tækifæri, enda hvorugur
tildurmenni, eins og kunna
er.“