Vísir - 21.04.1952, Blaðsíða 5

Mánudaginn 21. apríl 1952
V f S I R
*
Hvað finnst
yður?
Hvort finnst yður heppilegra
að reka millilandaflug Islend-
inga frá Reykjavíkur- eða
Keflavíkur-flugvelli í framtíð-
inni, ef nýrrar og stærri flug-
vélar yrði aflað?
Þóroddur E. Jónsson heildsali.
Skilyrðislaust frá Reykjavík
svo framarlega sem stærð flug-
vallarins leyf-
ir, en um það
verða fagmenn
að dæma. —•
Sem- leikmað-
1 ur.
get
Thorotf Swnith:
Pílagrímsför til minnismerkis Lincolns.
Skoðaðir 'Sfaðirnir, þar seen
liann var skotinn og andaðisf.
New York, 9. apríl 1952.
Ilálfur þriðji sólarhringur er
nú liðinn síðan eg sté hálf-
lerkaður út úr flugvél á
Andrews Air Base við Wash-
ington, eftir um það bil 14
stunda flug frá Keflavíkurvelli.
Því fer svo fjarri, að ég sé
eiginlega búinn að átta mig á,
eg
sag't, að veg-
urinn til
Keflavíkur
getur orðið
slíkur, að
lengri tíma taki að fara frá
Reykjavík til Kéflavíkur en
frá Reykjavík til Osló. Eg hefi
einu sinni veri 7 klukkustund-
ir á leiðinni frá Keflavík ög
hingað og var þá farþegi í
áætlunarbíl flugfélags.
Örn Ó. Johnson
framlcvstj. Flugfélags íslands,
Reykjavíkurflugvelli.
Ef við ættum að starfrækja
þó ekki væri nema millilanda-
flugfrá Kefla-
vík yrði það
II svo dýrt, að
U vafasamt væri
. hvort undir
því yrði risið.
Farþegaflutn-
ingarnir til
Keflavílcur
| skipta minnstu
máli, en við
yrðum að koma á fót aukaverk-
stæðum með varahlutum og
allskonar útbúnaði og flytja
fagmenn fram og aftur. Þetta
vrði allt saman svo dýrt að
vafasamt er hvort það myndi
svara kostnaði.
í sambandi við stærri flug-
"vélar má geta þess, að af þeim
stafar yfirleitt minni hætta en
hinum litlu, svo framarlega,
sem flugvellir eru miðaðir við
stærð þeirra eins og vitanlega
er sjálfsagt að gera.
Jóhannes R. Snorrason flugstj.
Reykjavíkur-flugvöllur er
tvímælalaust heppilegri fyrir
allt okkar
rriilliilandaflug I
frá sjónarmiði
flugfarþega og
flugáhafna. —
Reykjavíkur-
flugvöllur er
mun betur
varinn fyrir
okkar algeng-
ustu veðrum
þ. e. suðaustlægum og suðlæg-
um vindum, sem svo oft fylgir
lágský og súld. Hér eru aftur
oft góð lendingarskilyrði þótt
ófær séu eða ill í Keflavík.
Hitt er mjög sjaldgæft að í
Keflavík séu betri lendingar-
skilyrði en hér.
Keflavíkurflugvöllur er of
langt frá Reykjavík, og vegur-
inn oft seinfarinn, einkanleg'a á
vetrum. Flugfarþegar myndu
fyrst kunna að meta þennan
ágæta flugvöll okkar hér í
til þess að greina frá stuttri
heimsókn 1 Washington, heim-
sókn, sem hafði á mig djúp-
stæðari áhrif en mig gat grun-
að, enda þótt eg hefði nokkurt
hugboð um, að hverju eg gengi.
Fegursta
höfuðborgin.
Potomac-fljót fellur um
Washington-borg, lygnt og
breitt. Af bökkum þess er horft
yfir sögufræga staði, og handan
þess tekur við Virginia-ríki. En
áin er ekki lengur sá farar-
tálmi, sem hún var á dögum
borgarastyjaldarinnar, myndar-
legar brýr veita tröllaukinni
umferðinni hvarvetna greiðan
aðgang' að hvorum bakkanum
all-langur gangur upp eftir. Eg
gekjt hægt og hikandi upp þrep-
in miklu, og fann ákaft til
smæðar minnar gagnvart þess-
um mikla minnisvarða, en eink-
um þó gagnvart minningu
mannsins, sem þarna sat í
steingerðri ró, þar sem honum
hefir verið búinn samastaður
með mikilmennum eilífðarinn-
ar. —
Líkneskja Abraliams Lincolns
forseta í Washington.
að þessi Ameríkuför mín sé
raunverulega hafin, svo mjög
sem ég hafði hlakkað til henn-
ar. En sannleikurinn er sá, að
viðbrigðin eru svo mikil, allt
með svo öðrum svip og sniði en
heima, að það tekur tíma að
samlagast eða samhæfast þeim
hraða og þeim brag, sem hér
er á öllu.
Eg sit nú við glúggann á liú.-i
einu við 58. götu í New York,
nánar til tekið í íbúð móður-
systur minnar, og rita þessar
línur. Neðan af götunni berst
sífelldur niður umferðarinnar,
ekki ósvipað fossdyn, þó ekki
eins háttbundinn, og þetta gerir
það m. a. að verkum, að mér
veitist erfitt að greina hvað frá
öðru, sem upp kemur í huga
mér, þegar eg hugleiði allt það,
sem gerzt hefir frá því er eg
sté upp í Stratocruiser-flugvél
MATS á Keflavíkurvelli s. 1.
sunnudagsmorgun. Þó ætla eg
að reyna. Áður en eg tek til við
að g'reina nokkuð frá áður-
nefndu MATS, sem verðiir mér
vafalaust mikið efni, langar mig
Hann er sameign
mannkynsins.
Hægt og hægt gekk eg upp
þrepin miklu. Mér fannst sem
snöggvast, að mér hlyti að vera
innanbrjósts eins og Muhameðs-
trúarmanni, sem lolcs sér turna
Mekka-borgar blasa við eftir
langa og stranga för. Og mér
fannst eg á svipstundu skilja
betur Lincoln, mikilmennið,
sem er. Nú er Potomac-fljót huSsuðinn °S mannvininn, er eg
frekar til yndisauka en til l°ks var kominn inn milli súln-
varnar, svo sem fyrr var, og anna °S horfði á risavaxna
það setur enn geðþekkari blæ líkneskju hans. — Þarna situr
hann í einskonar armstól, eðli-
legur, þunglyndislegur en mild-
ur. Hendur hans hvíla á stól-
bríkunum, sú hægri laus, en sú
vinstri kreppt. Dulin ljós vörp-
uðu undursamlega mildum
bjarma um þetta stórgerða, ó-
fríða en þó svo hugstæða and-
lit. Líkneskjan er höggin úr
snjóhvítum marmara, geysistór,
en taugar eru strengdar fyrir
framan fótstall styttunnar og
nokkur þrep upp að henni. —
Á ferðalagl um
Bandaríkin.
Thorolf Smith blaðamaður
er nú á ferðalagi vestan
hafs, og er þetta fyrsta
greinin, sem frá honum
berst. Mun Thorolf verða
2—3 mánuði í ferðinni og
mun fara víða um Banda-
ríkin, og senda Vísi greinar
um liið markverðasta, sem
fyrir augun ber.
inn, þar sem hann varð fyrip,
morðkúlunni, Ford-léikhús, og
herbergið, þar sem hann ga£
upp öndina, morguninn 15.
apríl 1865.
Á Pennsylvaníu Avenue, um
það bil miðja vegu milli Hvíta
hússins og Capitol (Þinghúss-
ins), standa tvær byggingar,
sem báðar eiga sorglegan kafla
í sögu Bandaríkjanna. Húsið,
sem nú er nr. 511 við þessa
miklu breiðgötu, er Ford-leik-
hús. Þar hefir nú verið komið
fyrir Lincoln-safni, hinu merki-
leagsta, sem til er sinnar teg-
undar. Langt er síðan leikið
var í þessu húsi, en Banda-
ríkjastjórn sér nú um staðinn
með þeim hætti, sem sómir
minningu mannsins, er þarna
hlaut banaskotið, hið hörmu-
lega kvöld 14. apríl 1865, er
óhappamaðurinn John Wilkes
Booth beindi skammbyssu sihni
að höfði hans.
Þar eru hlutirnir
mælskir.
Engin tök eru á að lýsa safn-
inu í stuttri blaðagrein. En
þarna inni streyma inn yfir
mann áhrifin, þegar maður er
staddur í þessu sama húsi og
hinn voðalegi atburður gerðist
fyrir nærfellt 90 árum. Þarna
getur að líta bréf og ýmis skjöl,
sem Lincoln skráði eigin hendi,
ýmsir munir, er hann átti, þar
er rakin saga hans frá fyrstu
tíð til liinztu stundar, og hver
hlutur er mælskari en heil bók.
En þar má líka sjá byssuna,
sem varð honum að aldurtila,
spora Booths, er hann festi í
fána utan á stúkunni, er hann
stökk þaðan að ódæðisverkinu
Engum myndi samt detta í hug loknu og fótbraut sig á sviðinu
þyrftu að fara í bílum fram
og aftur til Keflavíkur í sam-
bandi við hverja flugferð.
í sambandi við öflun nýrra
og stærri milli-landaflugvéla
tel eg nauðsynlegt að leggja
tvær flugbrautir hér í Reykja-
vík, en það er ekki mjög mikið
verk þar sem auð svæði eru við
enda beggja aðalflugbrautanna
og stórtækar vinnuvélar fyrir
hendi.
Á Reykjavíkurflugvelli er
fyrsta flokks ljósaútbúnaður á
flugbrautum, í nágrenni flug-
vallarins er nýuppsett miðunar-
stöð mjög fullkomin, flug'völl-
urinn er á allra æskilegasta
stað, svo eg sé ekki að Keflavík
hafi upp á neitt betra að bjóða
nema lengri flugbrautir, engan
Reykjavík, ef þeir allt í einu! langar í veðrið eða bíltúrinn.
á þessa fegurstu og glæsilegustu
höfuðborg, sem eg hefi nokkru
sinni komið til.
Borginni sjálfri lýsi eg ekki
hér. Það hefir svo oft verið gert
áður, enda alkunna af hvílík-
um myndarskap og glæsibrag
hún er byggð og skipulögð. —
Óhætt er þó að segja, að óvíða
eða hvergi í heiminum munu
opinberar byggingar vera jafn-
fagrar og stílhreinar og í þess-
um höfuðstað Bandaríkjanna,
og' fer þar saman stórbrotin
rausn í öllu og smekkvísi, en
götur og stræti bein og breið,
gróður mikill, garðar og opin
svæði með óvenjulega útsjón-
arsömum hætti, ef svo mætti
segja, því að hér virðist víðast
hafa verið hugsað til framtíðar-
innar, af hinum vísu feðrum
borgarinnar, sem á sínum tíma
lögðu grundvöllin að því skipu-
lagi, sem enn er búið við.
Minnisvarði
Lincolns.
Skammt frá Potomac-fljóti
stendur ein fegursta og minnis-
stæðasta bygging, sem mér hef-
ir auðnazt að lita augum fram
á þenna dag, mipnisvarði Abra-
hams Lincolns. Það var síðla
dags, er mér var ekið þangað,
og er numið var staðar fyrir
neðan, fóru um mig undarlegar
kenndir. Minnisvarðinn er mik-
il bygging, reist úr hvítum
steini í strang-grískum stíl með
traustum súlum á alla vegu,
tólf á þann veginn sem fram
snýr og breiðari er. Upp að því
liggja svo geysi-breið steinþrep,
að fremja nein spjöll í þessum
helgidómi, því að þann veg
sýnist mér allir ganga þar um.
Þöglir standa menn og virða
hinn ástsæla forseta fyrir sér,
en þeir, sem þarna eru, eiga
hann ekki einir, því að Lincoln
er sameign alls mannkynsins.
Hrygðin, samslungin mildi, sem
skín úr hrjúfu andliti hans, á
við allt hið hrjáða mannkyn.
Þess vegna flykkjast þúsundir
erlendra ferðamanna að minn-
isvarðanum mikla á ári hverju.
Orð, sem lifa.
Á vinstra gafli þessarar
miklu byggingar er höggvin ó-
gleymanleg ræða, er Lincoln
flutti við vígslu hermannagraf-
reits eftir Gettysburgarorustuna
árið 1863, en hinum megin eru
greypt ógleymanleg orð hans,
er hann tók við forsetaembætt-
inu í síðara sinnið. Gettysborg-
arræðan er ekki nema 272 orð,
en þar er svo til orða tekið, að
ekki þykir betur hafa til tekizt
! að flytja stutta ræða á enska
! tungu fyrr né síðar.----
Svo mikil -helgi hvílir yfir
þessum stað, að óheimilt er að
reykja á þrepupum -miklu úti
fyrir, og engan sá eg brjóta það
bann. — Með minnisvarða þess-
um hafa Bandaríkjamenn reist
einhverju mesta mikilmenni
sínu varanlegri og' glæsilegri
minning en dæmi munu vera til
um með öðrum þjóðum.
Ford-Ieikhúsið.
Eg geng hljóður aftur úr úr
þessu musteri minninganna.
Pílagrímsganga mín er ekki á
enda. Það, sem Carl Sandburg
hefir kennt mér um Lincoln,
krefst þess, að eg sjái líka stað-
fyrir neðan. Lincoln sat þá í
stúku sinni, ásamt konu sinni
og fleira fólki og horfði á gam-
anleik. Styrjöldin mátti heita á
enda, og því taldi hann sig geta
veitt sér þann dagamun að fara
í leikhús. Framundan var við-
reisnarstarf, er hann myndi
hafa mótað samkvæmt orðun-
um: „With charity towards all,
malice for none“. Þær vonir
brugðust við óhappaverkið á
þessum stað, og í stað mildi
Lincolns kom hatur ofstopa-
manna.
Þarna má líka sjá stígvél
Booths, sem skorið var af fæti
hans til þess, að dr. Mudd gæti
gert að fótbroti hans, og þarna
má meira að segja sjá hurðina
með gatinu, sem Booth hafði
borað til þess að geta fylgzt
með hreyfingum fórnarlambs
síns.
Framhlið Ford-leikhússins, þar
sem hann var skotirui og hel-«
særður.