Alþýðublaðið - 30.10.1957, Blaðsíða 6
Alþýðu bla cH ð
Miðvikudagur 30. okt. 1957
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn
Ritstjóri: Helgi Sæmundsson
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson
Jlaðamenn: Björgvin Guðmundsscn og
Loftur Guðmundsson
tuglýsingastjóri: Emilía Samúelsdóttir
Ritstjórnarsímar: 14901 og 14902
Augiýsingasími: 14906
Afgreiðslusími: 14900
Prentsmiðja Alþýðublaðsins, Hverfisgötu 8—10
Nýtt fyrirkomíilag
í JAÍNÚARMÁNUÐI næst
komandi fara fram bæjar- og
sweitarstjórnarkosningar í
kaupstöðum landsins og
kauptúnum, og kemur und-
irbúningur þeirra senn tií
sögu af hálfu stjórnmála-
flokkanna. Hér verður ekki
rætt um þá hlið málsins að
þessu sinni. Hins vegar skal
á það bent, að fyrirkomulagi
bæjarstjórnai'kosninganna í
Reykjavík þarf að breyta.
Það hefur dregizt allt of
lengi.
Kosningum í Reykjavík er
haldið áfram langt fram á
nátt. Bílar þjóta eftir götun-
um, kappsfullir mannaveiðar
ar ryðjast inn í híbýli fólks
á náttarþeli til að fá það á
kjörstað og láta það kjósa,
og þessi hvimleiðu læti
halda áfram, meðan flokk-
arnir hafa enn nokkra von
um atkvæði. Þetta setur ó-
menningarsvip á kosninga-
athöfnina og er hneyksli,
sem ekki má líðast. Yfirleitt
er smalamennska flokkanna
fjarri lagi. Vissulega væri
tímabært að setja einhverjar
reglur um bílanotkun og fjár
austur í sambandi við kosn-
ingar og löngu tímabær í að
krefjast slíks, enda oft á það
minnzt opinberlega í ræðu
og riti. Hitt er lágmarks-
-krafa, að nætursmöiuninni
sé hætt og fólk fái að váða
þvi hvort það kemur á kjör-
stað eða ekki. Ofríkið, sem
nú er 1 frammi haft, minnir
allt of mikið á einræðisrík-
in, þar sem höfuðáherzla er
lögð á að ná sömu eða helzt
hærri þátttökutölu og síð-
ast, svo að valdhafarnir geti
vel við unað. Vinnubrögðín
eiga harla lítið skylt við
anda og hugsjón lýðræðis-
ins. Smöluninni er heldur
ekki ætlað það hlutverk að
þjóna því. Tilgangurinn er
fyrst og fremst barátta Sjálf-
stæðisflokksins í Reykjavík
við að halda völdunum. Og
hún skal háð með þeim hætti
að draga fólk nauðugt vilj-
ugt að kjörborðinu á náttar-
þeli, ef það fæst ekki til að
koma á réttum tíma og
greiða atkvæði. Slíkt og því-
líkt nær engri átt, og stjórn-
arvöldin eiga skilyrðislaust
að afnema þennan ósóma í
eitt skipti fyrir öll.
Þessum málum á að
koma í það horf, að kosn-
ingar hefjist og hætti á til-
skildum tíma. Þeir, sem
ekki mæta á kjörstað fvrir
lokunartíma, verða að
sætta si-g við að bíða fram
að næstu kosningum, enda
munu þeir þá vafalaust
mæta réttstundis, ef áhugi
er fyrir hendi. Þar með
myndi þessi ómenningar-
bragur úr sögunni. íslend-
ingar gengju þá til kosn-
inga af sama virðuíeik og
sömu alvöru og þjóðir ann
arra Vesturlanda, sem ráð-
stafa atkvæðum sínum
frjálsar og meta kosninga-
réttinn mikils. Og því fyrr,
sem þetta verður, því bctra.
Omenningin hefur liði/.t
allt of lengi.
Sennilega finnst . Sjálf-
stæðisflokknum gengio á
hlut sinn. með þessari breyt-
ingu á framkvæmd kosning-
anna. Hann virðist áiíta, að
honum eigi að vera heimilt
að veria takmarkalausum
fjármunum í bílakost, smöl-
un og hvers konar aðgangs-
semi við kjósendur. En slíkt
er auðvitað misskilnmgur.
Engum flokki á að vera það
kappsmál, að kosningaathöfn
in fái á sig ómenningarsvip.
Og vilji einhver flokkur slíkt
áf ofríki eða hræðslu um
völd sín og áhrif, þá á það
alls ekki að líðast.
Reykvíkingar myndu á-
reiðanlega fagna þeirri brevt
ingu, sem hér er bent á og
mælzt til. Og að stuttum
tíma liðnum myndi enginn
vilja taka upp gamla fvrir-
komulagið. Þetta eiga stjórn
arvöldin að gera sér ljóst og
breyta samkvæmt því. Það
er til þess ætlazt af þeim, að
kosningar á íslandi fari fram
af alvöru og virðuleik, en
séu ekki gerðar að skrípa-
leik hneykslanlegra manna-
veiða á náttarþeli. Hér þarf
að setja reglur og framfylgja
beim undantekningalaust.
Og af því á skilyrðislaust að
verða fyrir bæjarstjórnar-
kosningarnar í vetur.
Áskriftasímar blaðsins
eru 14900 og 14901.
SKÁKÞÁITUR
. Ritstjóri: Ingvar Ásmundsson. .
ÁE>UR hefur verið getið úr- !
slita tveggja svæðismóta hér í ,
þættinum. Sigurvegarar á mót- |
um þessum voru tékkarnir Paek
man og Filip.
Nú er nýlokið í Argentínu
svæðismóti Suður-Ameríku.
Hlutskarpastur varð argen-
tinski stórmeistarinn Panno
með 13 vinninga af 15 möguleg
um, en næstir honum kom.u
Rosetto og Stanguinetti með
11%. Þessir þrír hafa með ár-
angri sínum öðlast rétt til þátt-
töku í næsta millisvæðamóti.
Fjórði var svo hinn heimsfrægi
stórmeistari Najdorf með 11
vinninga.
í fyrri viku hófst í Hoiiandi
svæðismót sem líklegt er að
menn veiti athygli hér heima.
Þar er eflaust um að ræða sterk
asta svæðismótið, þegár Sovét-
meistaramótið er frátalið. Auk
fulltrúa íslands, Friðriks Ólafs-
sonar er vitað um stórmeist-
arana eBnt Larsen frá Dan-
mörku, Stáhlberg frá Svíþjóð,
Szabo frá Ungverjalandi, Ivkov
og Trifunovic frá Júgóslavíu.
Að öðrum þátttakendum iná
nefna Kolaroff, Búlgaríu, Troi-
anescu, Rúmeníu og Dr. Alst-
er, Tékkóslóvakíu. Af öllum
þessum sæg mikilla meistara
komast aðeins þrír á milli-
svæðamótið. Má því búast við
harðri og skemmtilegri keppni.
Friðrik er meðal erlendra skák
meistara í einna mestu áliti
þeirra er þana keppa, enda þótt
hann hafi enn ekki hlotið stór-
meistaranafnbót alþj óðaskák-
sambandsins. Hann er nú í af-
bragðs þjálfun, hefur teflt um
50 kappskákir á þessu ári, og
er að flestu leyti vel undir mót-
ið búinn. Þáð er trú mín að
Friðrik sé nú hæfari skákmað-
ur en nokkru sinni fyrr. Hann.
ætti þvi ef gæfan verður hon-
um hliðholl að geta náð einu
hinna þriggja eftirsóttu sæta er
veita rétt til þátttöku í næstu
millisvæðakeppni.
Á meðan við bíðum eftir
skákum frá Friðriki langar mig
að birta gamla gildru, sem
margur kappinn hefur fallið í
um dagana, meðal annarra Guð
mundur Ágústsson. Mig minnir
það hafi verið á hraðskákmóti
íslands 1946 að Guðmundur tap |
aði fyrir óþekktum manni af
Suðurnesjum, er lagði fyrir
hann þessa lvmskulegu giidru.
Það skaðar ekki að geta þess, i
að Guðmundur vann mótið
engu að síður. Ekki veit ég
hvar né hvenær þessi skák var
fyrst tefld. En hana getur aö
líta í skáktímaritinu „I upp-
námi“ er út kom um aldamót-
in.
Fjalakötturinn.
í. e4, e5. 2. Rf3, Re6. 3. Bc4,
Rd4?! 4. Rxe5? Dg5! (Núer hvít
ur með tapað tafl!) 5. Rxf7, (Hér
eru maðkar í mysunni). 5. —
Dxg2. 6. Hfl, Dxe4t 7. Be2,
Rf3 mát! (Yæri vonandi að sem
allra flestir dyttu í hana þessa
á næstunni).
Líklega eru flestir sannfærð-
ir um að skák hafi upp á fleira
að bjóða en tvo þaulsætna svita
skalla er reyna eftir fremsta
megni að murka líftóruna hvor
úr öðrum. Nægir í því sambandi
að nefna hjálparmátið. F.n þar
reynir fórnardýrið af öl ium
mætti að létta undir með árásar
manninum með því að iiggja
sem bezt við höggi. Hér er svo
að lokum dæmi um fegurð
fórnarlundarinnar.
Hjálparmát.
Dr. G. Páros, Ungverjalandi.
i Éf V ys "/',■/ ' CO
jjp A S ' I>
\"m 9 é'ÉÉ co
jig s % pf I LQ
11 m Má
ms f|j 3t' co
'ÍH/M SÉ §|§ <N
Ww é$. wí il? ^ 11 r—I
A B c D E F G H
Hjálparmát í 3 leikjum. Svart
ur á leik. Tvær lausnir:
a) 1. Bd5, Hdl. 2, Bf3, Bd2.
3. Kxd6, Bf4 mát.
b) 1. He5!, Bh2. 2. He2, Hg3.
3. Kxd6, Hd3 mát.
Bréfakassinn:
Hljómsveit blóðrauða hersins
Herra ritstjóri.
ÉG vildi gjarnan segja nokk-
ur orð um hljómlistina í ís- ■
lenzka útvarpinu, ekki al-
mennt, heldur um hina sérstöku
hrifningu, sem virðist hafa grip
ið um sig í tónlistardeildinni á
kór og hljómsveit blóðrauða
hersins rússneska. Það skal
strax viðurkennt, að fyrir þá,
sem hafa mjög gaman af karla-
kórsöng, er þetta sennilega all-
góð skemmtun, þó að manni
kunni að virðast leiðigjarnt að
hlusta hvað eftir annað á sömu
plötumar, sömu lögin. Virðist
svo sem söngskrá þessa kórs sé
ekki ýkja mikið meiri en venju
legs hreppakórs hér á landi, þó
að þetta þyki vafalaust fínna,
af því að það er útlent.
'Ég er ekki í sjálfu sér á móti
því að heyra rússneska hljóm-
list eða hljómlist annarra þjóða
framda af rússneskum lista-
mönnum, en mér finnst undar-
legt, ef ekki má finna einhverja
rússneska listamenn, sem ekki
skilja eftir það óbragð í munn.-
inum (eða eyrunum) á manni,
eins og þessir glöðu riddarar
kommúnismans, er nefnast víst
blóðrauði herinn. Það má vel
vera, að þeir vaði ,,syngjandi
sælir og glaðir“ til baráttu fyr-
ir þann þokkalega málstað, sem
þeim er borgað fyrir að berjast
fyrir, en að vera að þröngva
þessum fjára inn í eyri íslend-
inga með tæplega mánaðar
fresti finnst mér of langt geng-
ið.
Nú má vera, að útvarpinu
hafi verið gefið safn af „pró-
dúktum“ listamanna blóðrauða
hersins, en þá finnst mér, að vi.t
urlegra hefði verið að afþakka
Framhald á 8. síðu.!
KVENNAÞÁTIUR
..... Ritstjóri Torfhildur Stelngrímsdóttir ..
RÁÐLEGGINGAR FÍRIR
TENGDAMÆÐUR.
Bezta leiðin fyrir tengdamæð-
ur til að vinna hylli tengda-
dætra sinna er að hæla þeim
svo sonur þeirra heyrir, segir
kona ein er hefir skrifað mé?
um þessi mál. Segja má að þarna
hitti hún naglann á höfuðið, ef
svo má að orði komast, en hól-
ið eða viðurkenningin má alls
ekki vera yfirdrifin eða koma
út á þvingaðan hátt.
Þegar tengdamóðurinni er boð
ið að borða getur hún gjarnan
beðið um uppskrift að einhverj-
um réttinum, því að slíkt hljóm
ar mun bs-tur, en að koma með
of áberandi viðurkenningu, eins
og t. d. „Þetta er afskaplega gott
hjá þér, en það hlýtur að hafa
kostað heilmikið. Þegar þú ert
búin að hafa heimili eins lengi
og ég munt þú komast að raun
um að hægt er að hafa það mun
ódýrara.“
Þegar tengdamömmu er sýnt
nýtt húsgagn á hún vitanlega að
dást að því, en ekki að koma ’
með athugasemd eins og þessa:
„Ég hefi persónulega aldrei ver-
ið mjög hrifin af nýtízkuhús-
gögnum, en ég býst við að það
sé þetta sem unga fólkið vill.“
Það er auðvelt fyrir tengda-
mæður að endurtaka ýmsar við-
urkenningar er hún hefir heyrt,
við tengdadóttur sína og sé hún
hyggin kona, þá endurtekur hún
þær þegar sonurinn heyrir til og
mun þá fljótt finna að hún fær
þakklæti að launum. Það er
nefnilega engu að síður auðvelt
að endurtaka viðurkenningar-
orð, en ákúrur.
SNYRTING.
Það gera víst fæstar konur
sér ljóst, að oft má komast ó-
dýrt af með hverekonar fegrun-
armeðul, sem eru engu að síðri,
þótt ekki standi einhver ólæsi-
leg nöfn á vörumerkinu.
Sítrónur: Séu olnbogarnir ekki
það fallegir að yður finnist þér
geta verið í ermalausum kjól, þá
skerið sítrónu í tvennt og nuddið
skinnið á olnboganum með
henni. Ef þér gerið þetta í tíu
mínútur í hverri viku munúð
þér brátt komast að raun um
að þér getið auðveldlega verið í
ermalausum kjól. Að fá sér sitr-
ónudrykk á morgnana er hress-
andi og hefir ótrúlega mikið að
segja fyrir útlitið.
Þá má einnig nota safann úr
sítrónum til að hreinsa hárið
með, hann hreinsar alla sápu úr
hárinu betur en nokkurt vatn
og gefur því fagran gljáa.
Edik: Séuð þér rauðhærð eða
brúnhærð getur edik gert sama
gagn og sítróna við hreinsun
hársins.
Salt: Þá má ekki gleyma því,
að vanti ýður tannkrem, er salt
engu verra til að bursta tenn-
urnar upp úr. Setjið lítið eitt af
salti í lófann og bleytið tann-
burstann, nuddið örlitlu af salti
í hárin og burstið svo tennurnar.
Salt er að vísu ekki sérlega
þægilegt á bragðið en áhrifin eru
síst minni en af tannkremi.