Morgunblaðið - 08.09.1917, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Skrifstofa andbanningafélagsins,
Ingólfstræti 21,
opin hvern virkan dag kl. 4—7 siBd.
Allir þeir sem vilja koma áfengis-
tnálinu í viðunandi horf, án þess að
hnekkja persónufrelsi manna og al-
mennum mannréttindum, eru beðnir
að snúa sér þangað.
Sími 544.
Frá alþingi.
Nýungar.
Veqamál.
Samvinnunefnd samgöngumála
Bytur svohljóðandi till. til þingsál.
um vegamál.
Alþingi ályktar að skora á stjórn-
ina að athuga og undirbúa undir
næsta þing það, sem hér segir:
1. Hvort eigi sé rétt, að vegurinn
frá Krosshöfða i Hjaltastaða-
þinghá að Fagradalsbraut við
Egilstaði verði tekinn upp í tölu
flutningabrauta.
2. Beiðni frá Hafnfirðingum um
þjóðveg á milli Hafnarfjarðar og
Suðurlandsbrautar á hentugum
stað sé athuguð og málið undir-
búið.
3. Athugnð sé sú krafa frá Múla-
sýslum, um að viðhaldskostnaði
Fagradalsbrautar sé að nokkru
létt af sýslunum, með því að
meiri hluti brautarinnar liggur
í óbygðum.
4. Þá hlutist stjórnin til um það,
að vegamálastjóri haldi að öðru
leyti áfram þeim athugunum
sem þegar mun vera byrjað á,
að koma vegakerfi landsins i
fast horf, og jafnframt að gera
tillögur um, hvar mest nauðsyn
beri til framkvæmda í vega- og
brúargerðum.
Húsmœðraskóli á Norðurlandi.
Mentamáianefnd Nd. gerir þær
breytingartill. við frv. um stofnun
húsmæðraskóla á Norðurlandi, að
skólinn skuii vera í grend við Ak-
ureyri (þótti of óákveðið, að hann
skyldi standa við Eyjafjörð), að bú-
skapur skuli rekinn í sambandi við
skólann og að heimavistir skuli
vera 40 (í stað 24 í frv.)
Frsm. Bjarni frá Vogi.
Lokunartlmi sölubúða i kaupstöðum.
Alit er komið frá allsherjarnefnd
Nd. um. frv. Matth. Ól.
Nefndin vill láta sömu lög gilda
um Reykjavík sem aðra kaupstaði,
og þvi ætlar nefndin eigi að afgreiða
að sinni frv. sama manns utn lok-
unartíma sölubúða í Reykjavík, en
samþyktarfrv. vill húu láta ganga
fram, með þeirri breytingu, að eigi
þurfi atkvæði almenns borgarafundar
áður samþykt sé gerð. Bæjarstjórn
semur því samþyktirnar, en stjórn-
arráðið staðfestir.
Framsm. Einar Arnórsson.
Hœkkun vitaqjalds.
Fjárhagsnefnd Nd. felst á breyt-
ingu þá, sem Ed. hefir gert á stj.ftv.
sem sé »að hækka vitagjaldið úr 35
aurum upp i 40 aura af hverri smál.
í skipum, öðrum en skemtiferðaskip
um, sem taka höfn á íslandi, og
leggur til að frv. verði samþ., eins
og það liggur nú fyrir*.
Frsm. Þórarinn Jónsson.
Hakkun tekjuskatts.
Fjirhagsnefnd Ed. ræður deildinni
til eftir at>.ikum »til að samþykkja
gjaldhækkun þá til bráðabirgða, sem
frv. fer fram i, en væntir þess, að
þess verði eigi langt að bíða, að lands-
stjórnin taki tekjuskattslögin til at-
hugunar og leggi fyrir Alþingi full-
komnara frumvarp en það, sem hér
er um að ræða«.
Nefndin gerir að eins smávægi-
legar br.tiil. á orðalagi, svo sem til
skýringar.
Framsm, Hannes Hafstein.
Þess skal getið að þinginu eru að
berast þessa dagana mótmæ.li gegn
lögum þessum, frá útgerðarmönnum
og kaupmönnum, bæði í Reykjavík
og á Siglufirði.
^Aukin löq^azla.
Alit allsherjarnefndar neðri deildar:
»Nefndin hefir orðið sammála um
það, að eins og nú er háttað sigl-
ingum og verzlun, sé engin brýn
nauðsyn á aukinni löggæzlu utan
Reykjavíkur. Með lögum þeim um
skiftingu á bæjarfógetaembættinu í
Reykjavík, sem nú eru afgreidd frá
Alþingi, er mikið bætt úr þeirri
þörf, sem talin hefir verið á því að
auka löggæzluna i Reykjavík, enda
nær frv. þetta að eins til annara
kaupstaða og kauptúna. Siglingar frá
útlöndum beinast nú því nær ein-
göngu til Reykjavíkur og því miklu
minni nauðsyn á aukinni löggæzlu
úti um land en á venjulegum tím-
um. Þegar af þessari ástæðu ræður
nefndin í einu hljóði háttv. deild til
að fella frv. þetta, án þess að nefnd-
in hafi þó tekið fasta ályktun um,
að það fyrirkomulag, sem frv. gerir
ráð fyrir, geti ekki komið til mála á
venjulegum tímum, fyr eða síðar,
með eða án breytinga.
Nokkur fleiri atriði til stuðnings
tillögu nefndarinnar verða væntan-
lega tekin fram í framsögu.*
Framsögumaður Magnús Guð-
mundsson.
Ur efri deild í gær.
Frv. um fiskiveiðasamþyktir og
lendingasjóði, ein umr.
Sjávarútvegsneínd hafði enn gert
br.tll. við frv. og var hún samþ. og
málið sent aftur Nd.
Frv. um útmælingar lóða, ein umr.
Samþ. og afgr. sem
lög frá Alþingi.
Frv. um samþyktir um kornforða-
búr til skepnufóðurs; 3 umr.
Samþ. og afgr. sem
lög frá Alþingi.
Frv. um samþykt á landsreikn-
ingum; 2 umr.
Samþ. og vísað til 3. umr.
Tillögur út af athugasemdum við
landsreikningana; fyrri umr.
Mas>nús '1 orýason gerði fyrirspurn
út af skekkju i landsreikningunum
viðvíkjandi landsverzluninn', Svo
spurði hann og um hvoit talning
hefði ekki farið fram á landssjóðs-
vörum, og þá hvenær. Loks kvart-
aði hann undan því, hve illa gengi
endurskoðun i stjórnarráðinu. Kvaðst
hann vhi dæmi þess, að sýslumað-
ur hefði fengið athugasemd við
vörutoilsreikninginn 3 árum eftir
samningu hans. Þótti honum óþaifur
sá liður tillaganna, að skora á stjórn-
arráðið að herða á reikningsddlum
frá reikningshöldurum. Sökin mundi
þar vera meiri hjá stjórnarráðinu um
seinlæti. •
Fjármálaráðherra skýrði frá, að
talnmg á landssjóðsvörum hetði farið
fram i. maí siðastl. og gerði hann
grein fyrir, hvernig hagur verzlur.-
arinnar hefði staðið þá.
Nú mundi veizlunarreikningurinn
tæplega verða eins hagstæður, því
að tap hefði orðið á ýmsum vörum,
svo sem 80 þús. kr. á steinolíu.
Um seinaganginn á endurskoðun-
inni í stjórnarráðinu gat hann þess,
að nú væri verið að stækka húsið
m. n. til þess að koma þar að fleiri
mönnum í endurskoðunina, og væri
ætlunin sú, að hraða henni rneir en
átt hefir sér stað að undanförnu, en
það væii að kenna mannleysi vegna
rúmleysis, að þau störf hefðu ekki
gengið eins hratt og skyldi.
Sigurður Eggerz kvaðst vera nýr
í stjórninni og því ekki enn vera
vel kunnugur landsverzlunarmálun-
um. Vænti hann þess þó að geta
kynt sér alt þetta ’betur til næstu
umr., og svarað nánar þeim atriðum
úr fyrirspurnum M. T., er vansvar-
að þætti.
Tillögurnar voru samþyktar og
vísað til síðari umr.
Skólarnir.
Frumvarp þetta um frestun á skóla-
haldi skólaárið 1917—1918 hefir
fjárhagsnefnd Ed. búið út og er það
prentað sem uppkast eða handrit.
1. gr. Frestað skal til 15. dags
febrúarmán. 1918 skólasetning og
skólahaldi í öllum þeim skólum, sem
kostaðir eru eða styrktir með fjár-
framlagi af landssjóði, sýslusjóðum
eða sveitarsjóðum.
Undanskildar ákvæði þessu eru
þær deildir háskólans, sem eiga að
ganga undir fyrra eða síðara hluta
embættisprófs í vetur eða vor, svo
og 4. og 6. bekkur Hins almenna
mentaskóla. í þeim deildum fer um
kenslutímann eftir venjulegum regl-
um.
2. gr. Landsstjórnin gerir þær
ráðstafanir, er með þarf, til þess að
skipsferð verði frá helztu kauptúnum
kringum land til Reykjavikur á tíma-
bilinu frá xo. jan. til 10. febr. Þyki
hcnni auðsætt fyrir miðjan janúar
1918, að slíkra skipsferða verði ekki
kostur fyrir áður greindan tima, eða
hamli is eða ófriður, þá er heimilt,
að ákveðið sé með stjórnarauglýs-
ing, að skólahaldi sé frestað leagur
DrP.J.Olafson
tannlækni
er fyrst um sinn að hitta í
Kvennaskólanum við Frikirkjuveg
kl. 10— 11 og 2—3
á virkum dögum.
en tilgreint er í 1. gr. þessara laga
í öllum þeim skólum, er þar er
greint.
3. gr. Föstum kennurum við skóla
þá, sem nm ræðir i 1. og 2. gr.r
skal greiða laun þeirra óskert, eins
og kensla hefði byrjað á þeim tíma,.
er reglugerðir greina. Svo skal og
greiða stundakennurum, sem ráðnir
hafa verið til kenslu skólaárið 1917
—1918, áður en lög þessi eru sam-
þykt sem lög frá Alþingi, umsamið
kaup fyrir þá 'kenslu, er þeir hafa
verið ráðnir til, eins og kenslan
hefði stað frá 1. okt. 1917.
4. gr. Lög þessi öðlast gildi þeg-
ar í stað.
Frv. er til umræðu í Ed. í dag.
Með frv. þetta er farið sem manns-
morð; það er prentað sem handrit
og má því ekki að því finna. En
vist er það þó tilætlunin með þvír
að myrða alla skólana, eða þó öllu
heldur sdnga þeim svefnþorn tii 15.
febr. í vetur, alt frá barnaskólunum
og upp í háskólann. En hvetjar erui
ástæðurnar ? Kolaleysi ? — En kolin
kváðu vera trygðl Dýrtið? En hér
er þó mestur maturinnl Hvað þá?'
Kjarkleysi þingmanna? Því getur
enginn svarað. En víst er um það,,
að með þessu er bæði þessu bæjar-
félagi og öllu landinu bökuð stór
vandræði, og börn og unglingar settir
aftur í námi sinu um óákveðinn tíma,
ef til vill 2—3 ár, ef ófriðurinn
helzt svo lengi. Og vanhugsað er
þetta í mesta máta, þvi hvoit sem
barnaskólinn eða háskólinn eru tekn-
ir sem dæmi, er ástæðulaust að loka
þeim. Barnaskólinn ætlar að brenna
mö, en ekki kolum, enda á hann þau
kol, sem hann kynni að þurfa; og há-
skólinn eyðir ekki einum kolamola
meir, þótt hann sé allur, því hareru eng-
ar deildir nemenda, eins og sagt er
í frv., heldur fylgjast allir nemendur
þar að námi frá fyrsta til síðasta,
aðrir frumlesa meðan hinir lesa upp..
Svo að sýnilegt er, að þetta frv. er
sprottið af vanhugsun og þekking-
arskorti.
Hið eina sem gæti sparast við
háskólahaldið, væri að fella niður
fyrirlestra fyrir almenning, og væri
engin veruleg eftirsjón að því svoaa
i bili. En að fel a niður tilsögn í
forspjallsvísindum er heimskulegt,
því að það mundi, hvernig sera á er
litið, setja nemendurna aftur um eitt
ár, eða meir. Liku máli er að gegna
með ýmsa aðra skóla, að minsta
kosti þá, sem þegar hafa séð sér
fyrir vetrarforða af kolum og öðrum
nauðsynjum.