Morgunblaðið - 21.09.1917, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Hérmeð tilkynnist vinum og vundamönn-
um að eiginmaður minn, Ole Svend Skauff,
bóndi frá Glettingarnesi, lézt hinn 5. sept.
að Jökulsá i Borgarfirði eystra, eftir langa
og þunga legu.
Jóhanna Skauff.
»caaBBKX.aaiiL’tzv&i.'Zí.'.,. i
Það tilkynnist vinum og vandamönnum
að sonur minn elskulegur, Vilhjáluiur G.
Eyjólfsson, andaðist sunnudaginn þ. 9. þ.m.
— Jarðarförin er ákveðin laugardaginn þ.
22. þ m. og hefst með húskveðju á heimili
minu, Hverfisgötu 60 A. kl. Il‘/a f. h.
Margrét Sigurðardóttir.
LITLA BÚÐIN.
Westminster
Three Castles
Capstan
Flag
SpecialSunripe
ÍT 1 Tóbak
suðu-! Súkkulaði
Öl, Sitron, Kökur, Kex o. fl.
ódýrast
í Litlu búðinni.
afli byrjar hér í marz og er nógur
fram eftir öllu vori umhverfis alt
land. Og við verðum að leggja meiri
rækt við hann í vetur og vor heldur
en nokkuru sinni áður. Það má
veiða hér hrognkelsi svo að mörg-
um miljónum skiftir, en til þess þarf
net og fleytur. Og fyrir hvoru-
tveggja verður að sjá í vetur.
Og hvað segja menn um það að
ýta nú undir heimilisiðnað þannig,
að landssjóður kaupi af mönnum alt
sem framleitt er af nytsömum og
nothæfum vörum, svo sem prjónles,
vefnað, smiðisgripi ýrniskonar o. s.
frv.i Það yrðu hollar og hagkvæm-
ar atvinnubætur. Vér skulum drepa
hér á eina grein heimilisiðnaðar sem
gæti að miklu gagni komið, en hefir
því miður eigi verið stunduð hér.
En það er smíði á tréskóm. Útlend-
ur skófatnaður er nú orðinn óhæfi-
íega dýr og auk þess hvergi nærri
góður. Það gerir hörgull á leðri á
heimsmarkaðinum. En tréskór etu
ódýrir, endingargóðir og hlýrri og
það er holt að ganga á þeim. —
Þess vegna eru nú nágrannaþjóðir
vorar farnar að taka upp tréskóna. I
Þýzkalandi hefir verið tekið einka-
leyfi á nýrri geið trésóla — og lík-
lega einnig í Danmörku. — Eru þeir
settir saman úr mörgum hlutum og
þannig frá þeim gengið, að þeir eru
líkt og á hjörum. Verður sólinn
þess vegna þægilegur undir fæti og
lætur vel undan. En aðallega eru
það tréskór (klossar — smiðáðir úr
einu tié hver), sem nú er farið að
taka upp í stórum stíl í Noregi,
Svíþjóð og Danmörku og viðar. En
Noiðmenn eru sérstaklega leiknir i
þvi að smiða siíka tréskó, en þó
getur hver handlaginn maður smíð-
að þá. SA skófatnaður er mörgum
sinnum ódýrari heldur en sá skófatn-
aður, sem hér er mest notaður,
mörgum sinnum endingarbetti og.
mörgum sinnum hentugii, sérstaklega
handa nnglingum.
Eius og menn siá, þá er hér taiað
á víð og dreif um þetta mikla nauð-
synjamál. Höfum vér viljað benda
á það, að margt er hér að staifa.
Og það er trú vor, að hægt sé að
aístýra hér atvinnuleysi — eigi að
eins í Reykjavík, heldur og um alt
land, ef skynsamlega er að farið.
Hugsum meira um það, að veita
mönnum atvinnu, heldur en hallæris-
lán. Lánveiting er neyðarúrræði,
sem eigi má giipa tii fyr en í fulla
hnefana. Og alþýða mun fremur
kjósa vinnuna, þótt launin verði eigi
mikil, því að »það er þó betra en
bæn«.
Kolanámuraar
á Spitzbergen.
Svo sem fyr hefir veiið frá sagt
hér i blaðinu ætluðu Norðmenn að
hafa mikinn kolanámugröft á Spitz-
bergen í sumar. Voru sendir þangað
fjölda margir verkamenn og gekk
alt vel fyrst í stað. En svo hófu
verkamennirnir verkfall og heimtuðu
hærra kaup. Varð engu tauli við
þá komið og létu þeir svo ófriðlega
að verkstjórarnir voru tæplega óhultir
um lif sitt. Kolanámufélagið sendi þá
Meinich, bæjaifógeta í Tromsö norð-
ur þangað til þess að reynn að miðla
málum. En það hefir eigi tekist.
Meiuich hefir símað frá Spitzbergen
að allar tilraunir hans hafi orðið ár-
angurslausar. Verkamennirnir höfn-
uðu blátt áfram boði félagsins um
það að hækka verkakaup þeirra um
io—20 %• Ofl hafa í>eir þ6 fnll-
sæmilegt kaup áður, eða um 20 kr.
á dag auk ókeypis húsnæðis og
þjónustu.
Það er því við búið, eins og nú
standa sakir, að félagið verði að láta
sækja alla verkamennina þangað norð-
ur og flytja þá til Tromsö. En þá
er það líka auðséð, að Norðmenn
geta eigi fengið nein kol frá Spitz-
bergen á þessu ári. í þessum mán-
uði teppast sem sé aliar siglingar
þangað vegna hafiss. Og það sem
brotið var af kolum i vor, áður
en verkfallið hófst, var aðeins sára-
lítið, því að verkamennirnir unnu
aðallega að því að undirbúa kola-
námið.
Norðmönnum kemur þetta afarilla,
því að Jþeir höfðu treyst á það að
geta fengið mikinn hluta þeirra kola,
er þeir þurfa í vetur og vor, frá
Spitzbergen.
Einkaleyfi í Danmörku.
Nýlega er komin skýrsla f,á hinni
konunglegu dönsku einkaleyfisnefnd
fyrir árið 1916. A árinu hefir verið
sótt um 1763 einkaleyfi. Um 240
hefir verið neitað, 117 hafa verið
veitt og hinar umsóknirnar hefir
nefndin enn til ihugunar.
Af einkaleyfisumsóknunum komu
1048 frá Dönum, 202 frá Þjóðverj-
um, 150 frá Svíum, 101 frá Amer-
íkumönnum, 86 frá Bretum, 47 frá
Norðmönnum, 18 frá Austurríkis-
mönnum, 14 frá Finnum og 10 frá
ýmsum löndum. Flestar uppgötvan-
irnar komu við landbúnaði og hreyfi-
vélum (mótorum), 77 rafmagns-
tækjum og 63 á bifreiðum.
Af starfsemi nefndarinnar hafa
orðið 129,025 kr. tekjuafgangur og
sézt á því, að rikissjóður Dana er
farinn að hafa talsverðar tekjur af
einkaleyfis veitingum.
Flugárás á Frankfurt.
í miðjum ágústmánuði fór frakk-
neskur flugmaður flugferð til Frank-
furt an Main og varpaði þar niður
mörgum sprengikúlum á staði sem
höfðu hernaðarlega þýðingu. Segja
frönsk blöð svo frá, að flugmaðurinn
hafl verið 15 mín. yfir borginni og
að hann hafi séð sprengingar miklar
verða þar. Aftur á móti segja Þjóð-
verjar að skemdir hafi engar orðið í
borgÍDni og að flugvélin hafi verið
skotin niður, er hún var á heim-
leið til Frakklands.
Skeyti frá Þýzkalandi til Danmerk-
ur segir að ótti hafi gripið fólkið
mjög mikill. íbúunum hafi verið
talin trú um, að loftvarnir Þýzkalands
væru í svo góðu lagi, að óvinaflug-
menn gætu hvergi komist yfir landa-
mærin. Fólkið átti þvi ekki von á
loftárás, og tryltist af ótta.
Sturmer iátinn.
Amerísk blöð frá 4. sept., sem
hingað bárust með Willemoes,
flytja andlátsfregn Sturmers, fyr-
verandi forsætis- og utanríkisráð-
herra Rússa.
Boris Vladimirovitsch Sturmer
var ákaflega illa liðinn í Rússlandi.
Rasputin, Sturmer og Protopoff
innanríkisráðherra voru aðalmenn
þeirrar klíku, sem alment var
kölluð »myrkravaldið« — og var
það starf þeirra í sjtórnmálum
landsins er kom á stað stjórn-
arbyltingunni, sem kostaði Niku-
lás keisaratignina.
í júnímánuði síðastliðnum var
Sturmer dreginn fyrir lög og
dóm fyrir föðurlandssvik og sat
hann siðan í Péturs-Páls-kastalan-
um sem fangi bráðabirgðastjórn-
arinnar. Þar veiktist hann, var
fluttur á spítala og dó í byrjun
þessa mánaðar.
„VíkiDgur11
heldur fund í kvöld.
MeðlÍTriir fjelmennið!
Æ t.
Kcx,
líaffibrauð,
Tvíbökur
ódýrast í
Liverpool.
Tækifærisgjafir!
Mjög fallegar blaðaplötur
fást ávalt hjá
Marie Hansen,
Simi 587. Baukastr. 14.
DAGBOK gp
Gangverð erlendrar myntar.
Bankar Pósthúa
Dollar 3,52 3,60
Franki ... 60,00 69,00
Sænsk króna ... 111,00 111,50
Norsk króna ... 104,00 103,00
Sterlingspund ... 16,40 16,00
Mark 49,00 48,00
Kveikt á ljóskerum bifreiða og hjóla
kl. 8 á kvöldin.
Kartöfinnppskeran er byrjuð. —
Hefir verið tekið upp víða í bænum
undanfarna daga. Að sögn er mjög
misjafnlega sprottið. — Sumstaðar er
ekkert undir grösunum og það jafnvel í
görðum, sem lengi hafa verið í rækt
og vel hafa verið hirtir. Kenna menn
slæmu útsæði um það.
Nætnrfrost er nú á hverri nóttu.
Bjart veður á degi hverjum — fagurt
haustveður.
Lagarfoss er kominn til Halifax
fyrir nokkrum dögum.
Skipaferðir. Svo sem kunnugt er,
átti Jónatan Þorsteinsson von á skipi
frá Ameríku, og átti íslenzkur skip-
stjóri að taka við því vestra. Nú er
sagt, að hann sé kominn á beimleið
með Lagarfossi.
Bisp fer héðan að öllum líkindum í
dag vestur og norður um land. Kemur
við á ísafirði og Akureyrl.
Magnús Torfason bæjarfógeti fer
hóðan með Borg.