Morgunblaðið - 24.12.1923, Blaðsíða 9
MORGUNBLAÐIÐ
Gleðilegra j ó 1 a
óskar iillum viðskiftavinum sínum
Jón Björnsson & Co.
Gleðileg i ó 1!
Johs. IIansens Bnke.
Gleðií egra jóla óskar öllum viðskiftavinum sínum Verslunin Bjöm Kristjánsson.
GleSileg jól!
Yörnhúsið.
G1 e ð i 1 e g r a j ó 1 a
óskar öllum viðskiftavinum sínum
Klæðaverksmiðjan Álafoss.
Gleðileg jól! Il.f. Rafmf. Hiti & Ljós.
Gleðilegra jóla
óskar öllum viðskiftavinum sínum
Isafoklarprentsmiðja h.f
Gleðilegra jóla
óskar öllum viðskiftavinum sínum
Marteinn Einarsson & Co.
I
Gleðileg jól!
Ásg. G. Gunnlaugsson & Co.
|
Frá aldaöðli hefir myrkrið
verið óvinur mannanna. Frá alda-
öðli hafa þeir verið að rejma til
að sigra þennan óvin, altaf verið
! að leitast við að framleiða ljós,
! meira ljós, betra ljós, handhægra
ljós.
Þessi ljósþörf er mjög mismun-
andi eftir árstíðum; ennfremur
gætir })essa árstíða ljósmunar mis-
mikið í löndunum.
I þessu landi er ljósmunurinn
geysimikill, og hefir lengi haft
djúp áhrif á þjóðina.
Allar illvættir una vel myrkr-
inu, þá er máttur þeirra mestur
og þar af leiðandi sigurvonin
sterkust, enda sækja þær fast
fram í skammdeginu, og um jóla-
levtið stendur árlega úrslitaorust-
an „milli lífs og hels, ljóss og
myrkurs“. parf ekki lengi að
blaða í Þjóðsögunum til að finna
þessum orðum stað.
Annars virðist svo, sem menn
gleymi nú pjóðsögunum,að minsta
kosti hjer í höfuðstað landsins;
finst það átakanlega dagana fyrir
jólin.
Nokkrum dögum fyrir jól koma
jólasveinarnir; en hjer í Reykja-
vík koma þeir í útlendum skrúða:
rauðum síðfrakka, hvítbryddum,
skeggmiklir, með rauða topphúfu
og fangið fult af smábögglum,
eða dragandi jólatrje, en jólatrjeð
er altaf grenit.rje.
Og alt, sem börnin fá að vita
um þennan karrða: í búðarglugg-
um, auglýsingum og frásögnum,
er útlent, alt, nema nafnið, því
þetta eru kallaðir jólasveinar.
Að þetta ekki getur verið ís-
lensk hugmynd um jólasveina, sjá
allir í hendi ef þeir aðeins at-
huga það. Nægir þar að benda á
búninginn, sem er í hæsta máta
illa lagaður til vetrarferða á voru
landi, hvort heldur sem væri of-
an úr óbygðum eða utan af sjó;
eða trjeð, sem eins og kunnugt
er. ekjei v,e3; hjer á landi, og börn-
in þekkja það alls ekki, nema
stöku kaupsfaðabörn nú síðustu
árin.
Enda þarf hjer engum blöðum
að fletta; það er til sjerkennileg
og alíslensk jóíasveinaþjóðtrú, en
henni eru menn nú sem óðast að
gleyma, og börnin hafa alls ekki
heyrt hana.
Þett.a finst mjer eklci vansa-
laust íslenskri þjóð og ekki hættu-
laust heldur; og af því jeg er
orðin vonlaus um að nokkur
annar hreyfi þessu mali, ræðst
jeg loks í að seg.ja frá því, sem
gamlir menn hafa sagt mjer um
jólasveinana, og því, sem jeg kefi
lesið um þá í ÞjóðsÖgum.
Það fer lítilsháttar tvennnm
' sögum um jólasveinana okkar.
Sumir segja að þeir komi á húð-
keipum frá Grænlandi, aðrir að
þeir komi ofan úr óbvgðum, og
er það mikið almennari sögn,
enda sagt, að þeir sjeu Grýlu-
synir og Leppalúða.
Svo segir í Grýlukvæði:
Börn eiga þau bæði saman
brekótt og þrá;
af þeim eru jólasveinar,
börn þekkja þá.
Líkir eru þeir Grýlu móður sinni
í vexti: lærleggjaháir, handleggja-
langir, belgmiklir, en hálsstuttir.
Sumir segja að jólasveinarnir
sjeu aðeins níu að tölu (sbr. Jóla-
sveinar einn og átta ofan koma’
úr fjöflunum). Aðrir segja að
þeir sjeu þrettán, og er það lík-
legra, því öllum ber saman um,
að þeir fari aftur einn og einn,
alia jóladagana, og sá síðasti á
þrettándadaginn; ennfremur eru
til nöfn þrettán jólasveina, og
sagt er að þeir komi eins og þeir
fara, einn í einu, og sá síðasti á
aðfangadaginn.
Þessi eru nöfn þeirra. og röð:
12. des. kemur Stekkjarstaur
13. ' — — Giljagaur
14. — — Stúfur.
15. — — Þvömsleikir.
16. — — Pottasleikir.
— Askasleikir.
— Faldafeykir.
— Skyrgámur.
— -Bjúgnakrækir,
— Gluggagægir.
— Gáttaþefur.
— Ketkrókur.
— Kertasníkir.
— Tólasveinarnr eru óvinir jói-
anna, það nær því ekki nokknrri
átt að hugsa sjer þá færa nokkur
föng til þeirra. Þeir hafa hvorki
að keyra kirkjuklukkum hringí
nje Jesúnafn nefnt, en þeir eru
meinlansir að mestu leyti, aðeins
(smáhrekkjóttir, einkum bömum.
(Sbr. Grýlukvæði „öll er þessi
ilsku þjóðin ungbömum skæð“ .
Þeir gretta sig á gluggum og í
dyragættum, feykja földum, sleikja
iílát, stela kjöti og bjúgum, átu
17. —
18. —
19. —
20. —
31. —
22. —
23. —
34. —