Morgunblaðið - 08.08.1924, Blaðsíða 3

MORGUNBLAÐIB
MORGUNBLABlö.
Btofnandl: Vllh. B’lnaen.
frtirefandi: Fleiasr i Reykjavfk.
RltBtjðrar: Jön KJartan*«on,
Valtýr StefánnBon.
áuglýsinKastJðrl: E. Hafberg.
gkrlfstofa Austurstrœti B.
Sfmar. Ritstjðrn nr. 498.
Afgr. og bðkhald nr. 500
AuKlýsingaskrlfst. nr. 700.
Helmasfmar: J. KJ. nr. 742.
V. St. nr. 1220.
E. Hafb. nr. 770.
ÁskrlftasJald Innanbæjar og f ná-
grenni kr. 2,00 á saánuOi,
lnnanlands fjær kr. 2,50.
? lausasölu 10 aura elnt
orðið smekkíaus smjaðursnepill og sje svo, að þessir menu, sem Tr.
löfgerðarrolla, um þá ritstjórana, p. talar um, sjeu þessarar skoð-
útblásinn af öfugmælum, þess unar, þá er það hans verkefni að
efnis, að þeir ritstjórarnir og rit- færa sönnur á það mál.
menska þeirra, væru verndandi Vjer böfuin aldrei vikið að því
vættir samvinnu, sjálfstæðis og oinu orði, að þessir menn liti þann
búnaðarframfara. [ig á verslunaraðstöðu sína, og
Tíminn hefir lifað á því, að telja munum áldrei láta oss til hugar
mönnum trú um, að hann sjálfur koma að bera fra.m getsakir í þá
væri nauðsýnlegur liður samvinn- átt.
unnar — þó hann eða ritstjór-1 Sje um aðdróttanir að ræða til
arnir, hafi hlotið að vita, að önn- þessara manna, þá eru þær sann-
ur eins blaðamenska og þeirra, arlega Tryggva megin.
Stórmerkur
fornleifafunöur.
Hefir Matthías pórðarson pjóðminjavörður fundið bæjarrústáif
Herjólfs Bárðarsonar landnámsmanns Vestmannaeyja?
Eins og skýrf hefir verið frá
áðúr hjer í blaðinu, þá fanst í
Vestmannaeyjum í vor merkur
fornleifafundur, legsteinn Jóns
myndi brátt. bannfærð innan vje-j jHann gefur (það fyllilega í'porsteinssonar sálmaskálds, sem
banda samvinnufjelagskapar er- skyn, að lifandi og látnir fram-
lendis, fjelagssskapur sem þeir kvæmdarstjórar S. f. S. keppi að
Tyrkir .lífljetu í Eyjunum árið
1627. Hefir steinn þessi verið
þykjast vera að taka sjer til fyr- því, að koma verslun bændanna. j fluttur hingað á pjóðminjasafnið
irmyndar.
Mm - Jli M?
Tíma-Tryggva iíkar ekki grein-
in um „pólit.íska verslun“, sem
birtistdijer i blaðinu á dögunum. I s"tarfsemi”tímanl EnVsmátt og Jónasar
1 . . aDn aU sJiaute£a svara I sm4tt varð öllum þorra manna það fargan það, sem Tíminn hefir leitt
gremmni. Hefir hann gert til þess djóst, að velgengni Tímans og hag- inn í þetta þjóðfjelag, að þeir hafi
tvæi atrennur. 1 b.iði skiftin ur ])ænc[a 4 ekki samleið. Lífakk- viljað gera alt þetta að óaðskilj-
í sem nánast samband við pólitískt
------- aurkast, að þeir hafi viljað og
Nokkur missiri liðu svo, að vilji enn, gera allar árásir Tímans
margir áttuðu sig ekki á þessari á menn og máiefni, alt undirferli
og baktjaldamakk, alt
befir viljinn einn verið augljós,
ien getan aum. Sjálfur hefir hann
hnýtt aftanvið stúfana, að
von
eri Tímans er það enn í dag, og anlegum liluta kaupfjelagsverslun-
verður altaf, að telja bændum trú arinnar.
um, að blaðamenska þeirra „helm- Er það ' nú hlutverk Tíma- Matthías hefði fundið stórmerkar
a menn’ 111 “ú er algei UPP': inganna“ sje bændum nauðsynleg. Trvggva að sanna að svo sje —
gjo um si. ustu helgi. Má vera að j sí{5nstn atrennu sinni, fengu þeir ef hann þá treystir sjer til að fara
ann hafi sjeð það ráðið vænst, rp}nlar]fstjórarnir 15. fulltnxa Sam- út í þessa sálma meðan hann er
aö vita, hvort hann -fengi ekki baodsfujltlar; til þess að teyma einn heima.
em \ern stýrk fiá Jónasi, iðm ipímánn í töðuflekk Sambandsins. Ritmensku þá má hann skíra
en»ra væri faiið. Hann hefir ]yj;llniim vjer hafa fulla einurð á því heiti sem andinn inngefur
s.iei sem var, að þetta pat lians, þvj; að benda mönnum á það honum að klína ritstjóra-,,afrek-
var verra en ekki. ^ [axarskaft, að gera Tímann með um“ sínnm á alsaklausa menn,
I greinum þessum grípui ;;llnn) sluum ofstopa að opinbem bæði þá, sem enn em á lífi, og þá,
ryg*m gamlar notur, somu nót- málgagni liændaversluna).. sem komnir eru undir græna
urnar og bann og allir Tímarit-j' peffar vjer mintumst 4 þetta torfu-
stjorarmr sifelt hafa gripið til,■ - ,.. «. , , ,
, . , 0,1 ’ hier a dogunum, að verslun bænd-
þegar eitthvað á bjátar. | „.
0 [anna, gæfi ut æsmgasnepn, sem
•Jeg gcn svo sem ekki neitt, seg- , n „ , ,
. ■ ' ’ b sjaldan flytur nokkuð það, sem -------o-------
ir 1 ryggvi, jeg vil svo sem ekkert, I ,V1 , „ „ ■
’iViðkemur verslun — og aldrei
■og er svo sem ckkert, og við .Tón-1 ...
neitt af ohlutdrægum frjettum um
as. Pað eru bændurnir, sem eru alt , M , • . m • ____•
simftegntr
' „ [svo,,að forstjórar og framkvæmda-
Petta segir Trj’ggvi ,minni helm- ,, , „ • Kliöfn 7. agust. FB.
_ ■■ J ’ ■ stjorar Sambandsms, lifandi og °
íngur , og ferst honum þó ekki að ,,, ■ , - .., Raðstefnu Breta og Russa slitið.
^ • liðnir sjeu bormr sokum. . °
tt ,.v• c< í i • , i ■* Símað er frá London: Utanrík-
Hefði stjorn, Sambandsms tekið
vera að gera leik að því, að gera !
•sem minst úr sjer.
! Tímann í fóstur, og gert það að
isráðuneyti Breta tilkynnir opin-
------ , . „ , ot o, „ „ berlega, á priðjudaginn var, að
0 . þoim fulltruunum eða Sambands- ’ ’
Samvmnnfjelagsskapurinn hefir deildunum forsimrðum; þa mynd. ráðstefna þeirra Rússa og Breta
fengið almenna viðurkenningu illvl ,lm W1,m hafi síðustu dagana haldið fundi
Bæjarrústir Herjólfs landnáms-
manns fundnar?
í fyrradag hafði Matthías fund-
ið gamlar rústir, sunnarlega í
Herjólfsdal, sunnan við svo kall-
aða Daltjörn. Yoru þæv auðsjá-
anlega bæjarrústir, og voru þær
skamt frá stað þeim, sem munn-
mælin herma, að Herjólfur land-
námsmaður hafi átt að búa. pykir
staður þessi enn líklegri til bæj-
arstæðis, en hinn, er bær Herjólfs.
er sagður hafa staðið. Er talið
sennilegt að þarna hafi Mattbías.
fundið bæjarrústir Herjólfs. Hefir
hann fundið stóra tótt — um 80
feta langa. Er gólfið hellulagt og-
í rústunum fundust bein, hross- og*
hvalbein, en engir munir fundust.
Einnig hefir Matthías grafið-
fyrir Öðrum rústum, sunnar í dain-
um, skamt frá þessúm stað. Faffna
hann þar tvær samfeldar tættúr.
Yorú þær litlar! Og í dag ætlar-
Matthías að grafa í þriðju rúst- ‘
imar, svó ekki er sjeð fyrir, hvað
hann kann að finna.
„Morgunblaðið“ vonar, að það
pótt vjer ekki gætum náð tali geti bráðlega flutt nákvæma.;
af Matthíasi, fengum vjer nokkuð skýrslu af þessum rannsóknum.
að vita af ferðum hans. pjóðminjavarðar.
og er geymdur þar.
Nýr fomleifafundur.
Matthías pórðarson pjóðminja-
vörður er um þessar mundir
staddur í Vestmannaeyjum. Hann
fór þangað með „íslandi“ síðast,
meðal annars í rannsóknarleið-
angri. í gær frjetti „Morgbl.“ að
fornleifar þar í Eyjum. Reyndum
vjer því að ná tali af Matthíasi,
en þáð var ómögulegt, því þá var
hann með 7 menn vestúr í svo
nefndum Herjólfsdal, sem er vest-
ast, á Eyjunni. 1 þessúm dal átti
landnámsmaður Vestmannaeyja,
Herjólfur Bárðarson að hafa reist.
bú.
Hætta á ferðum!
víða um lönd, fyrir það að vera
framleíðendum í marga staði hag-
kvæmur. parf ekki annað en
um vjer beina bendingum vorum
til núverandi stjórnar.
I petta þykist Tr. p. misskilja.
, Misskilningsgríman er skjólið,
samfleytt frá morgni til kvölds.
jEn úrslitin hafa orðið þau, að ckk-
ert samkomulag náðist um megin-
atriði, þar á meðal um eignir þær,
minna a það, hve margar þmðir , „ „ . .. *
J, „ “/•I „ þegar ekki eru onnur vopn eða
hata lagt stund a það. að læra af •• „ . „ „. sem Bretar attu í Russlandi tynr
tt-. vorn fyrir hendi. ' , T> . . .
Jionnm í þvi efni. Tr , , , , , striðið og Bolsievikkastjornm
. I Hann telur upp þa Pjetur fra , . „ . . , „„
Vershmarstarfsemi í þessu sam- j G-mUöndnm Hall™-" ’_______ u:- lleílr gert uPPtækari eig! keldur
bandi kemur og að liði — oo- er ’
meira og minna útlend fjelags-
skapnnm.
En verslun á sífelt sammerkt
um það, að það verður þeim ávalt
til tjóns, sem verslunina reka, að
blanda henni í pólitískar illdeilur,
Sumstaðar er samvinnufjelögum
bannað með lögum, að skifta sjer
af öðrum málefnum en þeim, er
starfseminni koma við. í Dan-
mörk hefir enginn stjórnmála-
flokkur ennþá getað náð neinum
fökum á samvinnuf jelagsskapnum.
grim og þá
Kristinssyni, og aðra sem verið
hafa í framkvæmdastjórn Sam-
bandsins, átta talsins.
Pessir menn eiga nú að vera
hans skjöldur og skjól.
um gamlar víxilslculdir, sem voru
á döfinni fyrir ófriðinn mikla. Af
þessum orsökum er ráðstefnunni
lokið og hefir ekki orðið neinn
árangur af henni.
Enginn samningur hefir verið
Nú eru hjer á höfninni amerí-
könsk berskip með mörg hundruð
hermönnum. Sagt er að daglega
muni 400 óbreyttum liðsmönnum
vera leyfð landganga. pessir menn.
eru lijer á landi allan daginn og
margir þeirra langt fram á íkvöld.
pó nokkuð hefir borið á drykkju-
skap þeirra, þótt ekki sjeu nema
tveir dagar síðan þeir komu.
Læknaskýrslur frá Ameríku
15—35% í öðrum löndum, að
maður ekki tali um ósköpin 4
Rússlandi, þar sem í sumum bæj-
um finst enginn ósjúkur.
pað er því alvarlegt íhuguna*-
efni öllum, að dvöl þessara mannn
getur leitt af sjer böl, sem engiúb
er nú fær um að segja, hvc
mikið getur orðið. Landið «r
hreint; eigum við að fljóta sof-
andi að feigðarósi og gera ekkert
skýra frá því, að þar hafi 6. hver til að afstýra þeirri hættu, sem
Vegna þess hve mikla viður-
kenningu samvinnan hefir fengið
hjer á landi, hafa þeir Tímarit-
stjórarnir sífelt reynt að skríða í
-skjól hennar, er þeir hafa þurft á
að halda, er þeir hafa verið að
þrotum komnir, bæði með rök og
iitúrsnúninga.
Og mesta keppikefli þeirra,
heitasta áhugamál þeirra — kjarni
áhugamálanna, hefir sífelt verið
sá, að sýna almenningi, eða. reyna
að sýna og sanna sjerhvað, sem
gæti orðið þeim til ágætis og
■ stundarhagnaðar — þeim Tímarit-
stjórunum sjálfum. Tíminn hefir
pessir menn eiga að verða fyrir undirskrifaður milli þjóðanna, að
ámælinu af ritmensku Tr. p- undanteknum gagnslausum versl-
pessum mönnum bregður hann unarsamningi milli Rússlands og
fyrir sig, hann Tryggvi, pínu litli Bretlands.
helmingurinn, mönnum, sem aldrei ( Vitanlega heldur sú lagalega
hafa skrifáð eina einustu æsinga- ’viðurkenning, sem Bretaveldi hef-
eða skítmoksturs-grein, hvorki í ir gefið Rússlandi, gildi sínu þrátt
Tímann eða nókkurt annað blað. 1 fyrir þetta.
Enn er það eigi kunnugt, að j
neinum þessara manna sje eða' Skaðabótamálið.
hafi verið það ahugamal, að pra Berlín er símað: Á mið-
fljetta verslunarstarfsemi kaupfje- vikudasinn var hj,eldu banda„
laganna inn í æsinga-, stjetta- og menn f01.mlegan fund með full-
haturspólitík, þá sem Tíminn hef-!tröum pjóðverja, til að ræða um
ir rekið nú undanfarið. j skaðabótamálið. Á fundi þessum
Sje svo, að þeim, sem nú stjórna voru pjóðverjum afhentar álykt'-
Sambandinu, sje það áhugamál, anir Lundúnafundarins um skaða-
að teyma víðskiftavini sína í. bótamálið, ,en þeir afhendu fund-
sporaslóð eftir skúmaskotum jarmönnum álit sitt viðvíkjandi
Hriflumanns, að þeir telji það ^ brottför Frakkahers úr Ruhr-
versluninni hagkvæmt, að við- hjeraði.
skiftamönnum sje gert það að skil-
yrði, að þeir hlaði undir jafnað-
armannaforingjann Jónas, kenni-
föður Jóns Back og þeirra manna;
maður sárasótt(syfilis) og þó er lek-
andi (gonorrhoe) enn almennari.
Óhætt er að gera ráð fyrir því,
að þessir sjúkdómar sjeu að
minsta kosti jafnalgengir meðal
óbreyttra liðsmanna eins og þjóð-
arinnar í heild sinni.
Reynslan hefir sýnt, að hvar
sem hermenn eru á ferðum breiða
þeir þessa sjúkdóma út meira en
nokkurir aðrir. pannig breiddist
sárasóttin, þegar hún kom fyrst til
Evrópu út með hermönnum, svo
að alstaðar mátti rekja feril henn-
ar eftir þeim.
Varla má — þvimiður— búast
nú vofir yfir oss?
Hjer er ekki nema um tvent að
gera: Annaðhvort að banna ölluSn
óbreyttum liðsmönnum landgöngu,
eða þá að hleypa engum í land,
nema hann sje skoðaður um leið
og hann kemur í land. Eigi þurf-
um við neitt að víla slílkt fyrir
okkur, því að Bandaríkin sjálf
leyfa engum landgöngu, nema að
undangengixmi læknisskoðun.
011 baráttan verður að gangh
út á að forðast kynsjúkdómana;
hitt verður að vera aukaatriði, þi>
að Reykjavik verði nokkurum tug-
um barna ríkari eftir árið. Við
við því, að íslenskar konur sjeu getum þá gripið til sama ráðs og
til muna frábrugðnar öðrum hvað Danir sem heimtuðu meðgjöf með
skírlífi snertir — feminae sunt 400 börnum eftir flotaheimsókninh
ubieunque similes. Nú er fullyrt,
að herskipin muni standa hjer við
um hálfsmánaðartíma og er það
ærinn tími til að breiða sjúk-
dómana út. pví alvarlegra er til
þess að hugsa, þar sem land vort fyrir dyrum.
er enn að kalla má laust við kyn-
sjúlkdóma, að minsta kosti saman-
borið við önnur lönd. Hjer er ekki
nærri %% 'er hefir sárasótt móti
hjerna um árið.
Lælknavöld bæjarins verða þeg-
ar í stað að gera eins tryggilegar
ráðstafanir og unt er til að forð-
a'st þann vágest, sem hjer stendur
Rvík, 7, ágúst 1924.
Níels P. Dungal.
-ac-