Morgunblaðið - 22.06.1930, Blaðsíða 3

MOEGUNBLAÐTÐ
o
Bresku flugmennirnir koma ekki.
London (UP) 21. júní.
Plymouth: Óhagstætt veður varð þess valdandi, að
ekki varð af því, að bresku flugbátarnir legði af stað til
fslands, í tilefni af Alþingishátíðinni.
Otgef.: H.f. Árvakur, Reykjavlk
Rltatjórar: Jón KJartanaaon.
Valtýr Stefónsson.
Rltstjórn og afgrjlBsla:
Austurstrætl 8. — Slmi 500.
Auglýsinsastjórl: E. Hafbers.
Auslýsi nsaskrif stof a:
Austurstræti 17. — Simi 700.
TTet jasimar:
Jðn KJartansson nr. 742.
Valtýr Stefánsson nr. 1220.
E. Hafberg nr. 770.
Áakrlftagjald:
Innanlanda kr. 2.00 6. mánufll.
Utanlanda kr. 2.50 á mánuBl.
f lauaasölu 10 aura eintaklB,
20 aura meB Lesbðk.
Eriendar sfmfregnir.
London (UP). 20. júní. FB.
Gustav Adolf Svíaprins kemur.
Gautaborg: Sænski krónprins-
inn, Gustav Adolf, höfuðsmaður
fulltrúa Svíþjóðar á Alþingis-
hátíðinni, lagði af stað ásamt
fulltrúunum á herskipinu Oscar
II. í dag.
Breyting á þýsku stjórninni.
. Berlín: Hindenburg forseti
hefir tekið til greina lausnar-
beiðni Moldenhauers fjármála-
ráðherra og falið Bruening að
gegna störfum fjármálaráðherra,
ásamt forsætisráðherra störfun-
nm fyrst um sinn.
Hitabylgja.
London (UP). 21. júní. FB.
Stokkhólmi: Framhaldandi
hitabylgja á Norðurlöndum. —
Öttast menn mjög vatnsskort í
ýmsum hjeruðum, nema rnenn
takmarki að mjög miklum mun
alla vatnsnotkun.
------—-—
Islandsglfm&n
Islandsglíman — fyrri hluti
hennar — fór fram á íþrótta-
vellinum í gærkvöld.
Upphaflega höfðu 22 keppend-
ur gefið sig fram, en úr gengu
meiddist einn glímumanna, Dag-
5. Rjett í byrjun glímunnar
bjartur Bjarnason, svo að kepp-
endur urðu ekki nema 16. Sex
frá Ármann, fimm frá K. R.,
fjórir frá G. R. og einn frá 1-
þróttafjelaginu „Höfrungur“. —
Af þessum 16 glímumönnum
glímdu tíu þeirra 7 glímur, en
sex 6 glímur. Verður framhald
glímunnar á Þingvöllum kl. 9
að kvöldi n. k. fimtudag. Þeir
sem hjeldu velli í gærkvöldi —
fengu enga byltu — voru Sigurð-
ur Thorarensen, Jörgen Þorbergs
son, Georg Þorsteinss., Lárus
Salómonss. og Tómas Guðmunds-
son, en þeir eiga aftur óglímt
hver við annan. Má búast við
harðri viðureign milli þeirra á
Þingvöllum. Effir líkum virðist
Georg Þorsteinsson muni verða
skæðasti keppinautur glímukon-
ungsins. Þorsteinn Kristjánsson,
sem er glímuvinum að góðu
kuflnur, og margir gerðu sjer
vonir um að mundi standa
nærri konungstigninni, tapaði 2
glímum, í gær (fyrir Sigurjóni
Hallvarðsson og Lárus Saló-
monssyni). — Veður var kalt
meðan á glímunni stóð og frem-
nr fátt áhorfenda.
Morgunblaðið er 12 síður í dag
og Lesbók.
Vestur-islendingar
Móttökusamkoma í Nýja Bíó
í gær.
Kl. 4 í gær var Vestur-ls-
lendingum þeim sem hingað eru
komnir stefnt saman 1 Nýja
Bíó. Þar var húsfyllir. K. Zim-
sen borgarstjóri var þar sam-
komustjóri og bauð í öndverðu
gesti velkomna. Karlakór K. F.
U. M. var þar og skemti með
söng milli þess sem ræður voru
þar haldnar.
Kvæði hafði Þorst. Gíslason
ort, er allir sungu undir lag-
inu „Hvað er svo glatt“.
Ræðumenn voru þar þessir:
Einar H. Kvaran, Ág. H. Bjarna
son, Guðm. Finnbogason og
Árni Pálsson. Allir fluttu þeir
Vestur-íslendingum >. þakkir,
hver með sínu móti, allir með
hlýjum og eftirtektarverðum
ræðum. Væri vel farið, ef Vest-
ur-íslendingar fengju tækifæri
til þess að eignast ræður þessar
og hafa heim með sjer. Rúm
blaðsins leyfir því miður ekki
að birta þær hjer.
Einar H. Kvaran talaði m. a.
um sæmd þá, sem V.-ísl. hafa
gert íslenska kynstofninum þar
vestra, þar eð það er nú í aug-
um Breta og Bandaríkjamanna
orðið einskonar aðalsmerki að
vera af i'slensku bergi brotinn.
Fátækir komu Islendingar vest-
ur. En arfurinn sem þeir höfðu
meðferðis var íslensk tunga,
ísl. bókmentahneigð, ljóðaást,
yfirleitt það, sem bjargað hefir
þjóð vorri frá glötun í holskefl-
um aldanna.
Er Islendingar fluttust vest-
ur, var það spá manna, að þeir
myndu hverfa þar eins og dropi
í hafið. En því fer fjarri, að sú
spá hafi reynst sönn. Þeir hafa
aftur á móti ávaxtað vel þann
arf, er þeir höfðu meðferðis,
betur en nokkur veit, sem hefir
eigi af því náin kynni. Frá Vest
urheimi fá bókmentir vorar nú
þann andlega gróða, sem þjóðin
má ekki án vera.
Ág. H. Bjarnason lagði aðal-
áhersluna á það í ræðu sinni,
hve undursamlega vel þeim
iefði tekist Vestur-lslendingum
að manna þá ungu kynslóð, sem
þar hefði vaxið upp. Hann lýsti
í fáum orður hörmungum og I
erfiðleikum frumbyggjanna,
sem byrjað hefðu í bjálkakof-
■mum, og orðið að líða allskon-
ar mannraunir, drepsóttir, ein-
angrun, hallæri. En ekkert hefði
firbugað hinn sterka stofn.
Og nú væru Islendingar þar
vestra óðum að leggja undir sig
miklar virðingarstöður á öllum
sviðum þjóðlífsins.
Guðmundur Finnbogason tal-
aði einnig um bókmentagersem-
ar Vestur-íslendinga og lagði út
af nokkrum ljóðstefum, þar
sem skáldið meðal annars drep-
ur á, að V.-lsl. væru hálft um
hálft gleymdir heima Islend-
ingum. En við viðkynningu hyrfi
sú óhæfa. V.-lsl. hefðu að vissu
leyti farið með utanríkismál
vor, með því að kynna kosti hins
ísl. kynstofns meðal V estur-
heimsþjóða. Margt hefðu Is-
lendingar unnið vestra, margt
sem þaðan yrði ekki flutt. En
eitt, hið dýrmætasta, sem þeir
hefðu unnið, þann orðstír, sem
aldrei deyr, hefðu þeir fært þjóð
arheildinni í skaut.
Orð Árna Pálssonar fjellu
nokkuð á annan veg en hinna.
Hann byrjaði með því að þakka
V.-ísl. fyrir síðast. En talaði
síðan um komu þeirra hingað.
Um að glöggt gestsauga þeirra,
sem myndi margt sjá, ekki síst
misfellurnar, um rigninguna,
sem hefði mætt þeim, en sem
hefði þó það til síns ágætis, að
hún gerði sjer ekki mannamun,
væri ekki hlutdræg.
Hann drap á, að mörg manna
verk myndu þeir hjer sjá, og
mörg missmíði, og að við hjer
heima myndum hafa gagn af
því, að þeir gerðu hjer nýtt mat
á því, sem fyrir augu þeirra
bæri. Okkur, sem heima sætum,
væri það Ijóst, að við værum ný-
vöknuð þjóð, sem hefðum lang-
an erfiðisdag framundan.
Að endingu óskaði hann, að
gestirnir fengju að sjá landið í
sólskrúða, og sagði að bestu
menn tryðu því, að sól sannleik-
ans gæti bjargað þjóð vorri á
yfirstandandi erfiðleikatímum.
Að ræðum þessum loknum
talaði Jónas A. Sigurðsgon for-
seti Þjóðræknisfjelagsins. Ræða
hans var alúðleg, hlý, fyndin og
snjöll, enda þótt hann segðist
enn hafa sjóriðu eftir ferðina.
Hann gat þess m. a., að þó þeir
V.-ísl. hefðu eigi komið sam-
skipa hingað, væri þeirra á með-
al enginn flokkadráttur, er hing-
að væri komið.
Svo mikið sagði hann að
luörgum komumönnum hefði
þótt varið í móttökurnar kvöldið
áður, að þeir hefðu haft orð á
því, að þeim fyndist sú kvöld-
stund líkari draum en veru-
leika.
Að endingu var sunginn þjóð-
söngurinn.
Leikafmæli Friðfinns Guðjóns-
sonar. Á leiksýningunni á Fjalla-
Eyvindi í fyrrakvöld var minst 40
ára leikafmælis Friðfinns Guðjóns-
sonar. Var leikaranum ágætlega
fagnað' af áhorfendum, er liann
kom fram á leiksviðinu, en í leiks-
lok færðu honum samleikendur
hans að þessu sinni, og nokkrir
vinir hans, gullbiiinn göngustaf í
viðurkenningarskyni fyrir ágætt
starf í þágu leiklistarinnar. Mælti
Borgþór Jósefsson bæjargjaldkeri
fyrir minni Friðfinns en áhorfend-
ur tóku undir með ferföldu húrra-
brópi.
[Lok n sðlubúða.
Samkv. augl. frá landsstjórn-
inni þ. 18. júní er ákveðið að
311 útivinna í Reykjavík og Hafn
arfirði skuli lögð niður hátíðar-
^agana þrjá. 26.—28. júní. —
Ennfremur að loka skuli sölu-
>úðum, skrifstofum, afgreiðslu-
tofum, bönkum, vinnustofum og
verksmiðjum. Undanskildar eru
njólkurbúðir, brauðbúðir og
kjötbúðir og prentsmiðjur dag-
Jaða.
Sunnudaginn 29. júní mega
búðir vera opnar frá kl. 4—
7 síðdegis.
Hjer skal eigi fjölyrt um ráð-
stöfun þessa. En það liggur í
augum uppi, að mikil þægindi
æru að því fyrir verslunarfólk,
og jafnvel allan almenning, ef
ikið væri frá venjulegum af-
T-reiðslutíma sölubúða á þriðju-
dag og miðvikudag; þannig að
á þriðjudag yrðu búðir opnar
til miðnættis, en þeim lokað kl.
1 á miðvikudag I staðinn.
Með því að hafa búðir opnar
fram eftir á þriðjudag, er því
fólki gerður greiði, sem bundið
er við vinnu að jafnaði til kl. 7
á kvöldin, en þarf að kaupa sjer
eitt og annað fyrir hátíðina. En
ef verslunarfólk aftur á móti
kemst ekki fyr en kl. 7 úr vinnu
sinni á miðvikudag, er hæpið að
það komist til Þingvalla fyr en
seint og síðarmeir.
Dagbðk.
Veðrið (laugardagskvöld kl. 5) -.
Lægðarmiðjan er nú um 500 km.
út af Reykjanesi og hreyfist mjög
liagt norður eftir. Áttin er suðlæg
á S og A-landi e*n víðast austlæg
norðan lands. Hiti er 12—18 st.
um alt land. Útlitið er ennþá mjög
ótryggt — SV og V-átt um allan
N-hluta Atlantshafs.
Veðunitlit í Rvík í dag: S og
SV-kaldi. Smáskúrir en sennilega
allgott veður á milli.
Drengir og telpur, sem dvelja á
Þingvöllum Alþingishátíðardagana
geta fengið þar ve'l borgaðan
starfa þá daga.Snúið ykkur til af-
greiðslu Morgunblaðsins á morgun.
„Hiellig 01av“ lagði af stað frá
Kaupmaimahöfn á föstudagsmorg-
un áleiðis til Reykjavíkur. Með
skipinu eru m. a. Stauning forsæt-
isráðh. og Borgbjerg kenslumála-
ráðh. og konur þeirra beggja, for-
setar beggja þingdeildanna, Jensen
Kleis og H. P. Hansen. Auk þess
þjóðþingsmennirnir Frederik And-
ersen, Nie’ls Andersen, Bindslev,
Halfdan Hehdriksen, O. B. Kraft,
Kammersgaard, Larsen Badse, F.
K. Madsen, Hans Nielsen, Laust
Noerskov, Thorhauge Vanggaard
og Kyed og landsþingsmennimir
Hauch, H. P. Johansen, Stegger
Nielseh og Jörgen Möller. Auk
þess verða með skipinu Jón Krabbe
og margir blaðamenn. Fyrir hönd
„Morgenbladet“ kemur Fornjótur,
Lindetoft fyrir hönd vinstriblað-
anna og forstjóri fyrir frjettastofu
Ritzau.
Hvítbekkingar. f tilefni af 25
ára afmæli Hvítárbakkaskóla ætla
gamlir nemeUdur skólans og kenn-
arar að hittast á Þingvöllum fýrsta
dag Alþingishátíðaiúnnar. Fundnr-
inn verður í tjaldi íþróttamanna
og hefst kl. 5y2 e. h. Er þess væn$t
að hátíða.rge'stir, sem verið haJfe
nemendur á Hvítárbakka eða keiin
arar, mæti þar.
Tjöldin á Þingvöllum. í blacþnu
i dag er auglýsing um það, að þejh,
sem hafa pantað tjöld á Þingvöll-
um verði að vitja þeirra hjá tjalcfe
skrifstofunni fyrir þriðjudagskvöld
Undirbúningsnefnd Alþingishji-
tíðar tilkynnir: Að gefnu tilefni
skal te'kið fram, að mönnum
ekki heimilt að tjalda á efri brftþ
Almannagjár eða upp með ÖxasSi.
(FB).
Skráning hátíðargesta á ÞingvðB
um. — Nefnd Alþingishátíðarinn^ý
hefir í hyggju að láta safna nðfft-
um allra þeirra gesta, sem koma
til Þingvalla á hátíðina. Verður
þeirri söfnun að líkindum komið
þannig fyrir, að maður verður feng
inn til þess að reyna að sjá um, að
íbúar í tjaldborg hvers hjeraðs riti
nöfn sín á vandaðan skjalapapplp,
sem nefndin leggur til. Sjerstakt
tjald mun Reykvíkingum ætlað í
þessu skyni. Vdrður það einhvers-
staðar við aðalbrautina frá tjalcþ
borginni yfir hátíðarsvæðið, og svo
auðkent, að allir megi þekkja. Að
hátíðinni lokinni verða allar ark-
imar bundnar í bók, sem geyink
skal nöfn og rithendur hátíðargest
anna um ókomnar aldir. Getur það
orðið fróðlegt safn, er stundir líða.
Nefndin væntir þess, að almdnning
ur greiði sem best fyrjr þessu máE.
Engimf má láta sitt nafn vanta.
Minjagripir. Af gripum þeim,
sem gefnir hafa verið út til minja
um Alþingishátíðina má nefna síríá
postulínsgripi: — Drykkjarglös,
drykkjarbikara, cigarettubikara,
blómglös og kaffibolla (mokka),
sem eru til sýnis í skartgripaversl-5
un Árna B. Björnssonar og í fata-
geymslunni í Hótel Borg. Eru þeúr
mjög snotrir og gerðir í sama stíl
og postulínsborðbúnaður Alþingis-
hátíðarinnar. Mum sjálfsagt marga
gesti fýsa að eignast gripi þessa,
eigi síst vegna þess, að ekki hafa
verið ge'rð nema tiltölulega fá
stykki af hverju, og verða ekki bú
in til að nýju. Ef eitt brotnar verð-
ur það því óbætanlegt þegar öll
eru seld. Þá má og nefna sjerstak-
an minjagrip, sem gerður er í
sama stíl. Er það skyrskál (en má
nota til margs anmars) gerð til
minja um 50 ára afmæli Möðru-
vallaskólans. Hún er einnig til sýn-
is á sömu stöðum og hinir gripimir
Alþingishátíðin. — Herskipið
Rodney lagði af stað kl. 1 e. h.
' gær frá Skotlandi með fulltrú-
ana, sefn koma eiga fram fyrir
Bretlands hönd á Alþingishátíð-
inni.
Frakkneska herskipið „Suffren"
er væntanlegt hingað í fyrramálið;
með skipinu eru frakknesku ge'st-
irnir, er koma á Alþingishátíðina.
Heiðursboginn sem verið er að
reisa niður við höfnina fyrir ofan
steinbrygjuna verður fullger á
mánudagskvöld. Hefir Guðjón Sam
úelsson gett teikninguna af hon-
um. Á gamla fiskplaninu, austan-
vert við bogann verður reist all-
stórt tjald, sem undirbúningsnefnd
Alþingishátíðarinnar Jiefir til um-
ráða.
Skrifstofa stúdentamótsins verð-
ur opiu í dag frá 2—5 síðdegis.
Þeir stödentar, sem taka- ætla þJtt