Morgunblaðið - 16.02.1933, Page 2

MOKGUNKLA•lÐ
&
5tiomarfrumuörpin.
F'essi stjórnarfrumvörp hefir
hlaðið sjeð:
Fjárlagafrumvarp fyrir árið
1824. Frumvarpið er samið eftir
fjárlögum fyrir 1933. Tekjur og
jrjölcl eru á rekstrarreikningi á-
«‘tluð 11.2 milj. kr., en á sjóðs-
reikningi 11.8 milj. kr.
Gert er ráð fyrir, að tekjulög-
»jöf lialdist óbreytt, o<r verða
því lögð fyrir þingið frumvarp
um framlenging þeirra skatta o<r
tolla, sem annars falla úr gildi
v-egna þess að þau gilda frá ári
til árs.
Vextir ojr afborganir fastra
lána er áætlað 2.1 milj. kr. og;
vextir af lausaskuldum, sem safn-
ast liafa síðustu árin 135 þús.
krónur.
Verídegar framkvæmdir eru ekki
miklar í þessu fjárlagafrumvarpi.
Þessarýeru þær hélstu: TH nýrra
akvega-;162 þús.; til nýrrra síma
í)0 þús. ; til brúargerða 100 þús.;
til viðkabls- og umbóta ])jóðvega,
400 þús.; nýrra vita 60 þús.
Fjáraukalög fyrir 1931. Nema
þau ’yfir 3.3 milj. króna. Á síð
asta þingi voru einnig afgreidd
fjáraukalög fyrr þetta sama ár.
og námu þau um 350 þús. kr.
Bráðabirgðabreyting nokkurra
laga. Frumvarp þetta er samhlj.
samnefndum logum frá síðasta
þingi, bg fer fram á, að fram-
lengja þau til ársloka 1934. Liig
þessi fresta framkvæmd nokkurra
laga til sparnaðar.
Grengisviðauki. — í frumvarpi
þéssu er farið fram á, að fram
lengja gengisviðaukann til árs-
loka 1934 ..með því að auðsætt
er, að ríkissjóður má einskis
missa S tekjum“, eins og segir í
greinargerð.
Dýrtíðaruppbót embættismanna.
Sömuleiðis er hjer farið fram á
að framlengja dýrtíðaruppbót em-
bættismanna til ársloka 1934, sem
nú er 15%.
Samþykt á landsreikningnum
1931. TJtgjöldin hafa þetta ár
orðið 18.1 milj. kr., en voru áæthið
12,8 milj. kr. Tekjuhalli varð um
3 milj. kr.
Bifreiðaskatturinn. Á síðasta
])ingi voru sam]). lög um bifreiða-
skatt (1. 84, 1932) og var þar
svo ákveðjð, að lögin skyldu að
eins gilda til ársloka 1933. — Var
þetta ákvæði sett í lögin til ])ess
að tryggja það, að ]>au yrðu end-
urskoðuð á þinginu 1933. Var því
sjerstaklega lialdið fram af sum-
um þingmönnum, að meira af
skattinum basri að verja til mal-
bikunar binna fjölfðrnustu vega,
og iafnframt bæri að ætla kaup-
stöðum og jafavel kauptúnum ein
livern hluta af skattinum. Þetta
frumvarp stjórnarinnar fer nú
fram á að lögfesta-skattinn, eins
og frá honum var gengið í fyrra.
Eáfistafanir út af fjárþröng
sveitarfielaga. Þetta er nýtt máí
ir lögum þessum, ef ætla má, að
ekki greiðist úr í náinni framtíð“.
Beiðni um aðstoð skulu fylgja ná-
kvæmai' skýrslur um eignir og
skuldir bæjar- eða sveitarfjelags-
ins, afrit af síðustu skattaskrá og
niðurjöfnunarnefndárskrá o. s. frv.
Telji ráðh., að fengnum nauðsyn-
legum upplýsingum, að svo sje
ástatt um sveitarfjelagið, að
]>að geti ekki komist af án hjálp-
ar, þá skipar bann mann því til
aðstoðar. Þessi aðstoðarmaður
kynnir sjer allan hag sveitarfje-
lagsins og reynir að finna ráð til
þess að koma því á heilbrigðan
rekspöl aftur með lækkun út-
gjalda eða auknum tekjum, eða
hvorttveggja. \'erði ekki ráðin bót
á erfiðleikunum á þenna bátt, skal
aðstoðarmaður reyna að lcoma á
samkomulagi milli sveitarstjórnar
og skuldheimtumanna um greiðslu
skulda, með eða. án greiðslufrests
og með eða án eftirgjafa. Fáist
slíkt samlcomulag ekki skal málið
borið undir ráðherra, sem sker
úr hvað gera skuli. Er ráðherra
svo veitt vald til að úrskurða um
málið og er þar heimilt að ákveða
um eftirgjafir skulda, skulda-
frest-s, vaxtalæklcun eða niðurfell-
ing vaxta; einnig getui' ráðherra
ákveðið að ríkissjóður og eftir at,-
vikum sýslusjóður bæt-i 'skuld-
heimtumönnum nokkuð það, sem
þeir tapa.
Frv. um leiðsögu skipa. Er bað
samið af vitamálastjóra. Fram að
þessu liafa engin almenn lög ver-
ið til um þetta efní, lieldur liefir
ráðherra skipað leiðsögumenn á
einstöku sta.ð umhverfis landið.
„En nú hafa siglingar aukist svo,
að ástæða virðist til að gera ráð-
stafanir til að skip eigi kost á
leiðsögn sem víðast, og er stefnt
að því með frv. þessu“, segir í
greinargerð.
Frv. um heimild fyrir ríkis-
stjórnina til íhlutunar um sölu og
útflutning á fiskframleiðslu ársins
1933. Þetta ei-u bráðabirgðalögin,
sem út voru gefin 5. des. s.L, en
stjórnarskráin mælir svo fyrir, að
bráðabirgðalög skuli lögð fyrir
41þingi.
Breyting á 1. um iðju og iðnað.
Er það m. a. 14. gr. iðjulaganna
sem er breytt. Þykir ekki rjett
að láta það vera á valdi sveina-
fjelaga að ákveða, hverjir skuli
jast iðnaðarmann liinna ýmsu
iðngreina; sveinapróf eiga að
skera úr um þetta. Iðnráð skal
vera í hverjum kaupstað.
Stjórn vitamála og vitabygg-
mga. Árið 1930 var skipuð milli-
þingnefnd til þess að athuga vita-
niálin og gera tillögur um skipu-
lagning þeirra í framtíðinni. —
Nefndin samdi frv. um þessi efni
o<: flutti sjútv.n. Nd. það á ‘vetr-
arþinginu 1931, en breytti því
nokkuð. Frv. dagaði þá uppi á
})inginu, rn er nú lagt fram að
dómar berist til íslands. Þetta frv.
er einnig samið af landlækni og
er þar um að ræða endurskoðun
á gildandi löggjöf og þau færð í
samræmi við breytta tíma.
Frv. um sjúkrahús. Lahdlæknir
hefir einnig samið þetta frv. I
grg. segir m. a.; „Lagaákvæði
hefir þótt vanta til þess að unt
væri að liafa fyllra eftirlit með
byggingvi og rekstri sjúlirahúsa og
líkra stofnana, sem eru í eigu
annara en ríkisins, svo og til þess
að koma betra skipulagi á starf-
semi sjúkrahús yfirleitt, þar á
meðal sjúkrabúsa ríkisins“.
Skrifstofufje sýslumanna o g
bæjarfógeta. í launalögunum frá
1919 er svo fyrir mælt, að dóms-
niiálaráðherra skuli ákveða skrif-
stofufjé sýslumanna og bæjarfó-
geta fyrir hver 5 ár i senn. Með
frv. þessu er farið fram á, að lög-
gjafarvaldið ákveði þetta. I 1. gr.
frv. segir svo;
Árin 1933—1937, að báðum
meðtöldum, greiðir ríkissjóður
sýslumönnum og bæjarfógetum
árlega skrifstofufje, þar með talin
borgun fyrir söfnun innflutningss-
skýrslna, eins og hjer segnr:
í Gullbr. og Kjósars. og
HafnarJirði 11500.00
— Mýra- og Borgarfj.s. 4100.00
-- Snæfellsn. og Hnappad.s. 4100.00
Dalasýslu 1100.00
Barðastrandars. 4800.00
Isafjs. og fsafj.kaupst. 13000.00
Strandasýslu 2500.00
- Húnavatnssýslu 4100.00
- Skagafj.s. 4100.00
- Siglufj.kaupstað 7500.00
- Eyjafjs. og Ak.kauapst. 11000.00
- Þingeyjasýslu 4500.00
- Norður-Múlas. og
Seyðisfj.kaupst. 7500.00
- Neskaupstað 2500.00
- Suður-Múlas. 7000.00
- Skaftafellssýslu 3000.00
- Vestmannaeyjakaupst. 9300.00
- Rangárvallasýslu 2000.00
- Árnessýslu 5800.00
í ljós, að á þeim livíla óaflýst
veðbönd skulda, sem eru greidd-
ar, svo að ekkert getur orðið
af lántöku fyr en fenginn liefir
verið ógildingardómur, en það
tekur langan tíma og veldur t-als-
verðum kostnaði.“
Frumvarp til ljósmæðralaga. —
Landlæknir befir samið frumvarp
þetta. Segir hann í greinargerð
að höfuðástæðan til þess að frv.
komi fram sje sú, að gUdandi
yfirsetukvennalög nái aðeins t.il
skipaðra ljósmæðra en ekki til
annara starfandi ljósmæðra. Eng-
in breyting er gei'ð á launakjör-
inn Fjósmæðra í frumvarpi þessu.
Frh.
og frumvarpið fram komið vegna-j mestu obreytt, eins og sjútvn.
þess, að hin síðai' ár hefir livað j gekk frá því.
eftir annað komið fyrir, að hrepps . Varnir gegn
útbreiðslu næmra.
Kr. 109400.00
Ef gengi gjaldeyris lækkar eðai
hækkar á tímabilinu, lækkar þá
eða hæklrar skrfistofufjeð sem því
svarar.
Gætsla landhelginnar. Með frv.
þessu er farið fram á að leggja
Landhelgissjóð niður, sem sjer-
stakan sjóð. Peningaeign hans er
nú lítil orðin. Ríkið verður að
balda uppi gæslu landhelginnar
hvort sem mikið eða lítið kemur
iun í Landhelgissjóð, en reynslan
hefir sýnt, að reikningslialdið
verður flóknara og dýrara með
því að hafa Landhelgissjóð frá-
skilinn ríkissjóði, segir í greinar-
gerðinni.
Breyting á, lögum 28, 1919, um
laun embættismanna. Með frumv.
þessu er heilsuhætislæknirinn í
Kristnesi settui' hliðstætt lieilsu-
hælislækninum á Vífilsstöðum.
Rjettindi og skyldur embættis-
mauna. Er bjer safnað saman í
einn bálk þeim eldri lagaákvæð-
um, sem til eru, um skyldur og
rjettindi embættismanna, þeim
^ breytt í ýmsu og aukið við þar,
f jelög hafa lent í greiðslnerfiðleik j sjúkdóma. Landlæknir hefir sam-! sem mest hefir virst aðkallandi.
um. í 1. gr. segir svo: „Bæjar-! ið frv. þetta og er það endurskoð-1 Sjerstök heimild til að afmá
fjelag eða hreppsfjelag, sem er í, un á eldri löggjöf um þetta efni, veðskuldbindingar úr veðmála-
svq mikilli fjárþröng, a,ð það j ýms fyrirmæli gerð skýrari og. bókum. t greinargerð segir m. a.:
telur sier ekki fært að standa j fyllri en áður og færð til samræm-! „Það er ekki ótítt, að þegar
í skilum, getar snúið sjer til at-; is við yfirstandaudi tíma. j eigendur fasteigna ætla að fá
vinnumálaa'HBierra, um aðstoð eft-! Varnir gegn því, að næmir sjúk- lán gegn veði í þeim, kemur það
Stutt þing. stör sparnaður
Margar gerast nú kröfur þing-
málafunda, fjelasía, blaða og ein-
stakra manna, um hjálp í krepp-
unni og styrki til viðreisnar. •—
Hjálp er heimtuð frá ríkinu,
bönlsunum og ]>eim mönnum, sem
elclci hafa enn gert sig að öreig-
um, eða aðrir fjeflett niður á
bekk þurfamanna. En flestir
krefjendur hjáilpar virðast gleymá
því, að ríki, bankar og „auðvald“
er nú komið í sömu kreppuna og
þeir. Og glevma því líka, að ný
eyðsla af eignum þeim sem enn
eru eftir, ný útgjöld á alla þá,
sem engri viðbót orka, er sama
j,framsó.knar“-ráðið og fyr, að
auka kreppuná og margfalda at-
vinnuleysið. Það er enn þá eitt
svöðusár á þjóði'na, en ekkert
hjálparmeðal.
Með öllum þessum mörgu og
stóru kröfuum, man jeg ekki
eftir að komið hafi fram nema
ein nýtileg aðferð til þess, að upp
fylla eitfhvað lítið eitt af þeim
kröfum. Og það er krafan um
lækkun launa, fækkun embætta
og’ ofaukinna starfsmanna, og
takmörkun ríkisrekstrar og bitl-
inga.
Þegar fjölment öræfa-heimili á
eklci til gnægð matforða lengur
en hálft missiri, og getur með
engu móti nláð í nýja björg fyr
en eftir heilt missiri, þá hjálpar
ekki það, að eta allan forðann
upp á 2—3 mánuðum, eða að
sumir ali á sjer ístrubelg allan
tímann, því þá verða margir danð-
ít' úr sulti að missiri liðnu. Það
eitt getur þá bjargað lífi fólks-
ins að allir líði skort, og engum
sje ofmikið skamtað.
Nú vilja kommúnistai' — og'
sumir sem telja sig jafnaðar-
menn og framsóknarmenn — eta
úpp allan forðann fyrstu mánuð-
ina. En flestir hálaunamenn allra
flokka, og bitlinga snýkjudýr,
vilja draga björgina til sín, en
svelta liina.
Áður hefi jeg í Morgunblaðinu
(14., 19. á,g.) bent á það, að með
styttri þingsetu en fyrirfarandi
ár, mætti spara talsvert fje. Með
góðum vilja mætti spai'a þriðjung
þingkostnaðar, eða, alt að 100
þúsund krónur. Eittli vað þarfara
mætti ger við þá fúlgu.
Ef eklci má nægja þingsályktun
í byrjun þings, þá mætti nú þeg-
ar setja bráðabirgðalög um þetta
efni, eða i þá átt, sem nú skal
gréina.
1) Ákveða, að þinginu ekuli
lokið fyrir páska. Og jafnframt
dregið úr daglegum útgjöldum
þingsins og alls konar ofvexti og
óþarfa.
2) Allsherjarnefnd sje falið og
gert að skyldu, að vísa frá þingi
og umræðum í þetta sinn, öllum
minni háttar málum, betli og
sntkjum einstakra manna og fje-
l<!ga, sem ekki lcoma að liði fyr-
ir atvinnuvegi landsbúa. Og eins
]>eim stærri málum og lagabálkum
sem ]>ola bið. — Má nefna sem
dæmi, geldíng hesta. Tekist hefir
liún sæmilega um þúsund ár, þó
elclci hafi verið varið til hennar
þúsundum lcróna úr ríkissjóði. <—
Og .,kartöflufrumvarpið“. Marg-
falda mætti enn kartöfluuppsker-
una, áður þörf væri til að fylla
neðri bvgðir sundhallarinnar og
þjóðleikhússins. Mun þó seint
verða annað þarfara gert við þær.
AUslierjarnefnd fái líka vald tií
þess, að lcrefja aðrar nefndir um
nefndarálit þau í tælca tíð, sem
þeim er slcylt að slcila.
3) Engum öðrum þingmönnum en
framsögumörmum, sje leyft að tala,
lengur um siiui í þingsölum, en
liálfa klukkustund.
Skamta verðnr þingmönnum
þeim tímann, sem eklci geta án
þ'ess lært þingmannlega kurteisi,
eða forðast misnotað málæði. —
Glamur til aðhláturs, níð um ánd-
stæðinga og rógburður um ein-
staka menn, á að vera gersamlega
lokað úti, úr sölum Alþingis.
4) Prenta enga ræðu framsögu-
manna nje ráðherra í Alþingistíð-
indum, lengri en eina blaðsíðu,
nema skýrslu fjármálaráðherra,
ef þörf gerist, (og máslce í ein-
liverju alveg sjerstölcu stórmáli).
Og enga ræðu annara þingmanna
lengri en einn dálk. Með því móti
gætu Alþingistíðindin sennilega
styttst til helminga eða meira, og
allur kostnaður við þau að sama
slcapi. Væri þá líka viðlit fyrir
lcjósendur, að líta í þau og átta
sig á framkomu fulltrúanna. En
nú er þess eklci orðin noklcur
kostur, fyrir almenning.
— Nú er tími kominn til þess,
að nkýja þingmenn þá til að
nota fáorða íslensku og forn-
lagamál, sem notað hafa dansba
mærð og „lcanseli stíl“. Tími til
að sleppa hálfum dálki um það,
hvað þeir ætli nú eiginlega að
fara að segja.
Eigi spáir „Tíminn“ (11. þ.
m.) góðu um þessi sparnaðarmál.
Hann talar um að þingmenn
flokksins megi ekki taka ákvarð-
anir í mestu vandamálum, fyr en
eftir landsfund þeirra 4. apríl.
Telur Tíminn yfirleitt „alger-
lega óverjandi“ að þíngmenn
Framsóknarfloklcsins „taki á sig
éinir ábyrgðina af því“, hvernig
flokkurinn snýst við framkomu
a.ndstöðuflokkanna, bæði í kjör-
dæmamálinu og kreppumálunum.
Við slíku verða allir samvisku-
samir þingmenn að gjalda var-
huga. Af því leiddi það, að þingið
sæti næstum 2 mánuði yfir ein-
hverju geldinga snakki og öðrúm
hjegóma, eða aðgerðalaust. Og að-
almálin yrðu svo að líkindffcm
svæfð eða drepin, í lok eins 100
daga ])ingsins.
15. febr.
V. G.