Morgunblaðið - 18.10.1935, Blaðsíða 3

Föstudaginn 18. okt. 1935.
MORGUNBLAÐIÐ
Fyrirspurn þessi hefir komið
eins og þruma ur heiðskíru
lofti í Frakklandi.
Leiðir hún í ljós að Italir
telja sig ekki nógu öfluga,
til að berjast í einu á
tveim vígstöðvum, í Afríku
og í Evrópu.
Mussolini hefir hins vegar
gortað af því alt fram til þessa,
að aðeins örlítið brot af her-
styrk ítala berðist á vígstöðv-
unum í Austur-Afríku.
Lval vallur
í sessi, en
Herriot á
að lakíi við
Enska blaðið „Star“ skýrir
frá því að Laval sje orðinn valt-
ur í sessi.
Er búist við að stjórn hans
verði feid á næstunni.
Mun Herriot, foringja radi-
kal-sociala flokksins, sem er
stærsti flokkurinn í franska
þinginu, verða falið að mynda
stjórn.
En Herriot er eindreginn
formælandi Þjóðabanda-
lagsins og vill efla vinátt-
una við Breta.
Alment er óttast að
franskir fasistar og
hægri menn muni gera
byltingu ef Frakkar
samþykkja framkvæmd
refsiaðgerða.
ítalir hafa 50
þús. manna her
í Líbyu.
Italir halda áfram að draga
saman herlið í Libyu.
Liðhlaupar úr liði Itala
hafa skýrt frá því,
að ítalir hafi fimmtíu
þúsund manna her í Li-
byu og 300 hernaðar-
flugvýelar. — Herlið
þetta er dregið saman
skamt frá landamærum
Egyptalands.
Hervæðing í Albaníu
00 Jugoslavíu.
Enska blaðið „Daily Tele-
graph“ skýrir frá því,
að Jugoslafar hafi dregið
saman 60 þúsund manna
her við landamæri Albaníu.
Sjálfir hafa Albanir dregið
ss.man 15 þús. manna her.
Þá skýrir „Daily Tele-
graph“ frá því að Musso
lini sje að íhuga að
banna umferð um Adria
hafið og loka sundinu
milli Sikileyjar og
Afríku.
Bretar ákveðnir
að framkvæma
refsiaðgerðir.
Alment er gert ráð fyrir, að
Bretar muni hiklaust fram-
kvæma refsiaðgerðir gegn ítöl-
um, jafnvel þótt Frakkar bregð
ist. —
Páll.
Franskir fasistaforingjar.
Egyftar búast til
varnar gegn yfir-
vofandi árás ítala
London 17. okt.
Fregn frá Alexandria
hermir, að egyptskar
fótgönguliðsherdeildir
sje á leiðinni til vestur-
landamæranna.
Fullyrt er, að ítalir sje að
safna miklu liði við landamæri
Libyu og Egyptalands og hafi
sent þangað fjölda margar flug
vjelar, skriðdreka og brynvarð-
ar bifreiðar.
(UP—FB).
Störfum refsiaðgerða-
nefndanna í Genf
~ miðar vel áfram.
Átján manna nefndin hefir nú
lokið við að ganga frá lista sín-
um um vcrur þær, sem Ítalíu
er óhjákvæmilegt að kaupa til
þess, að geta rekið iðnað sinn
og hergagnaiðju.
Næsta sporið verður það,
að rannsaka möguleika fyr
ir almennu kaupbanni á í-
tölskum vörum, og alls-
herjarbanni á innflutning
til Ítalíu.
Pólski fulltrúinn benti á það
í nefndinni, að mjög örðugt
mundi verða að fullnægja öll-
um þeim ákvæðum, sem Þjóða-
bandalagið kynni að setja,
vegna samninga sem nú væru
í gildi. En Pólland mun þó gera
sitt ítrasta til þess. Benti þá
einn nefndarmanna á að rjett-
ast myndi vera að skipa lög-
fræðinganefnd til þess að rann-
saka hina gildandi samninga,
Eden studdi þá tillögu, en taldi
það þó nokkrum vandkvæðum
bundið.
Viðskiftanefndin starf'ar dag-
lega og sækist vel áfram. Hún
lýkur störfum á morgun,
og leggur álit sitt fyrir að-
alnefndina á laugardag.
Hráefni, sem ítölsku
vopna verksmið j un-
um verður neitað
um.
Nauðsynjavörur þær til iðn-
aðar, sem ítalía kaupir af ríkj-
um sem eru meðlimir Þjóða-
bandalagsins, eru aðallega
járn, nýtt og notað; tin, unnið
og óunnið ; nikkel; aluminium;
mangan; chrom, unnið og ó-
unnið.
ítfalir spenna ólina,
því að farið er að
kreppa að þeim.
Á Italíu hefir verið bannað
að flytja inn aðrar lcvikmynd-
ir en amerískar, og þær þó því
aðeins að þær komi beint frá
Ameríku. Ennfremur hefir kvik
myndainnflutningur verið
færður niður í 25 af hundraði
miðað við innflutning fyrra
árs. Er svo skýrt frá, að þessi
ráðstöfun sje liður í þeirri við-
leitni að láta óþarfa innflutn-
ing þoka fyrir nauðsynjum.
Stjórnin í Albaniu
failin.
London, 17. okt. FB.
Fregnir frá Tirana í Albaniu
herma, að ríkistjórnin hafi beðist
lausnar. Því er haldið fram af
ríkisstjórninni, að orsökin sje sú,
að ekki verði lengur dregið, að
endurskipuleggja stjórnina. (UP.)
Sveinn Björnsson
mætir fyrir hönd
íslands á fundi
um samvinnu
Norðurlanda.
LRP 17. okt. FÚ.
Á mánudaginn koma
nefndir frá Norðurlönd-
um saman á fund í Kaup
mannahöfn til þess að
ræða um samvinnu
Norðurlanda.
Ráðgert er að 25 fulltrúar
sitji fundinn, og mætir Sveinn
Björnsson sendiherra í Kaup-
mannahöfn, fyrir Islands hönd.
Rætt verður um möguleika á
verkamanna skiftum milli Norð
urlanda, endurskoðun firma-
löggjafar Norðurlanda, sam-
ræmingu hagskýrslna og mögu-
leika fyrir sameiginlegri kynn-
ingu Norðurlanda í því skyni
að auka þangað ferðamanna-
straum. Auk þessa eru mörg
minni háttar mál á dagskrá.
Frönsk fas-
ista bylting
yfirvotandi?
Islenski saltfiskurinn hefir
líkað ágætlega i sumar.
Ráð lil þess að koma I veg
fyrir skemdir.
Bins og kunnugt er, komu í ljós
miklir gallár á fiskmatinu í
fyrra, og varð það til þess, að
skipaður var fiskmatsstjóri fyr-
ir alt landið. Varð Sveinn Árna-
son fyrir ^alinu. Fór hann í vor
sem leið til markaðslandanna til
þess að kynna sjer nmkvartanir
kaupenda og hvaða aðalkröfur
þeir gerðu um vöruvöndun.
Morgunblaðið hafði frjett að sá
fiskur, sem seldur hefir verið í
sumar líkaði agætlega. Fór það
því á fund SvejjLS og spurði hann
um ýmislegt fiskverkun og mati
viðvíkjandi.
Skemdir í fiski.
— Hverjar eru hinar algeng-
ustu umkvartanir erlendra fisk-
kaupmanna ?
— Þegar göllum á mati er
slept, er venjuléga kvartað um
skémdir í fiskinym. Og þær eru
með þrennu móti,, og eru venju-
legast nefndar: rauði jarðslaginn,
dökki jarðslaginn og gula.
Jarðslaginn hefir farið í vöxt
á undanförnum árum, hverju sem
um er að kenna. Talið er að hann
stafi af sveppum, sem eru í salt-
inu, og þessir sveppar sje þeim
mun háskalegri sem saltið er
nýrra notað í fiskinn. Lífa þessir
sveppar í saltinu og koma fram
við hæfilegán hitá, og í fiskinum
geta þeir lifað þótt engin merki
þess sjáist þegar honum er skip-
að út. En þegar fiskflutningaskip-
in koma suður í hitann, hrýst
hann íit í fiskinum í lestunum,
eða við uppskipun eða máske ekki
fyr en í geymsluhúsum erlendis. í
þeim 61 fiirmum, sem kvartað var
um í fyrra að jarðslagi hefði verið
í, kom hann fram í 2 förmunum
þegar eftir uppskipun, en í hin-
um nokkru seinna í geymsluhús-
unum.
Gulan stafar af hita. Hefir
þess aldrei vörið gætt nægilega
við mat hvort fiskur er byrjaður
að gulna, en stundum kemur gul-
an fyrst fram í honum á leiðinni
út.
Jeg varð var við það meðan jeg
var syðra í vor, að fólki stendur
mikill stuggur af gulunni. Matar-
eitranir eru þar tíðar, og eitrað-
ur matur gulnar venjulega, svo
sem viðsmjör, ávextir, sardínur
o. fl. Og þótt fólk viti, að guli
fiskurinn sje ekki eitraður, þá
býður því við honum.
Hvernig á að bæta úr þessu?
— Hvaða úrræði liyggið þjer
að sje til þess að bæta úr þessu?
— Fyrst og fremst þau, að fisk-
urinn sje kældur rækilega, helst í
kælihúsum eða kæliklefum í fisk-
verkunarstöðvunum. Það yrði
sennilega besta og ódýrasta ráð-
ið. Einnig má umstafla fiskinum
svo oft að hann verði kaldur, áð-
ur en hann er fluttur í hús. Við
þetta deyja sveppirnir og þetta
er líka gott ráð gegn gulu. Þetta
á aðallega við um fisk, sem þurk-
aður er í hitum fyrri hluta sum-
Sveinn Árnasoný'i f ■
iqq«J ;jí
árs. Sá fiskúr, sém þui'káðúr er,
þegar kalt er orðið í i'iéði<i!, kemst
vanalega alveg hjá Akemdúin.
Svo vil jeg látá þurká fiskinn
meira en gert hefir verið, sjer-
staklega Labradorfisk og þann
fisk, sem á að fara f il Poftiigaís;
Matið.
— En hvað er uni únatið áð
segja?
— I sumar hefi j'eg farið í
hverja veiðistöð á landinu, og oft
í sumar þeirra, því að mitt hlut-
verk er það að sjá uni endurbætur
á verkun og mati. Mjér 'ér Tjóst,
að þeir gallar, sem erii' á þessu,
verða ekki allir lagfærðir í einu,
því að skilningur manna á því að
vanda þurfi verkun og mat. þsirf
áð aukast. En það kemur nú smám
saman, og jeg hygg að flestir sje
nú farnir að skilja hver.ja þýð-
ingu það hefir að kæla fiskinn
vel, og að hann þurfi rneiri þurk
í sumum tilfellum; • «
Á matinu sjálfn hefi jeg hkki
gert neinar gagngerár breytingar.
í aðalatriðunum ér fvlgt sömu
reglum og áður, en það er g'éng-
ið ríkt eftir því að þeim sje
fyigt.
Engar kvartanir hafa komið um
þann fisk, sem sendur hefir ver-
ið út í sumar, og hafa þó vérið
sendar allar tegundii* af fiski.
Jeg hefi lagt mikið kapp á það,
að sá fiskur, sem sendur er til
Portúgals, sje jafnþurkáður. Sum-
um hefir þótt þetta hótfyndni
hjá mjer. En afleiðiiígin hefir
orðið sú, að okkar fiskur hefir
líkað ágætlega ög rurinið út, þrátt
fyrir öll höft og við höfum selt
mikið meira af fiski til Portú-
1 gals í sumar heldur en áðuf. En
Norðmenn hafa vefið í vandræð-
um með að selja þaf, ög kvartan-
ir hafa komið urá’ skemdir í
þeirra fiski.
Á frjálsum markaði ér vanda-
laust fyrir oss að haída ‘velli
gagnvart képpinautum vorum. En
á Spáni berum vjer skarðán hlut
frá borði, vegna þesá að inn-
flutningsleyfunum þar ér skift á
milli Færeyinga, Norðmanna og
; íslendinga. Barcelona-hiarkaður-
|inn hefir þrengst mjög fyrir oss,
Franxhald á þls. 6.