Morgunblaðið - 11.03.1937, Blaðsíða 4

4
MORGUNBLAÐIÐ
Fimtudagur 11. mars 1937.
Hvað er gerast i Frahklandi?
Fjármálastefna alþýðufylking-
arinnar Iðgð á hilluna.
Heimsmeistarar
á skautum
1937.
Vegurinn út úr öngþveiti
atvinnumálanna.
Leon Blum auglýsir eftir
viðskiftatrausti.
PEIÁTT fyrir að ríkisskuidir Frakka nemi 350
miljörðum franka (íbúar Frakkalnds eru rúml.
42 miijónir), tekjuhalli á fjárlögum (með auka-
fjárlögum) sje metinn á a. m. k. 20 miljarði franka 1937,
að greiðslujöfnuður Frakka hafi verið óhagstæður um
400 miij. franka árið 1935, og sennilega miklu meiri 1936
(og þar að auki bætist við gullútflutningur eða fjár-
fiótti, sem nam 15 miljörðum franka), dýrtíð hafi aukist
um 30%, eða meir, þá eru öll líkindi til að Leon Blum tak-
ist að halda í horfinu og koma því til leiðar að Frakkar fari
að taka þátt í þeim viðskiftabata, sem aðrar þjóðir hafa
setið að um nokkurt skeið, ef hann aðeins getur skapað
„viðskiftatraust“ í landinu.
Takist honum ekki að skapa þetta traust, þá vofir yfir
frönsku þjóðinni hörmungar „verðbólgu“ (Inflation) með
því örjetti, sem henni fylgir, einkum í landi, þar sem smá-
sparifjáreigendur eru jafnmargir og í Frakklandi.
Ráðstöfun Leon Blum stjórnárinnar að festa gengi frankans aftur
við gullið og leyfa frjáls víðskifti með gull, er gerð til þess að skapa
þet'ta traust.
Loforð frönsku stjórnarinnar að taka ekki fleiri lán en 10 miljarða
vígbúnaðarlánið, er spor í sömu átt.
Orðrómurinn um að Leon
Blum ætlaði að breyta stjórn
sinni í þjóðstjórn, er til orð-
inn vegna skilnings manna á
þeirri þýðingu, sem það hefir,
að viðskiftatraustið komi aft-
ur.
Ef tilraun sú, sem nú er gerð til
þess að skapa viðskifta-
traust, bregst, þá er útlit
fyrir, að Leon Blum eigi ekki ann
ars úrkosta, en að fara að dæmi
Ramsay Mac Donalds, er sósíal-
istar í Englandi höfðu stofnað
fjármálum þjóðarinnar í öngþveiti
og Mae Donald neyddist til að
stofna þjóðstjórn.
Verðfesting frankans.
Með því að festa gengi frank-
•ans aftur við gullið hefir franska
stjórnin lýst yfir því, að hún ætli
að láta núverandi gengi (105
frankar = 1 sterlingspund, þó
með þeim takmörkunum, sem fel-
ast í gengi gullmynta) halda sjer
og þá um leið varast að gera ráð-
stafanir, sem leitt geti til gengis-
hruns og verðbólgu.
Fyrsta ráðstöfun í þessa átt hlýt
ur að verða sú, að stöðva
hin gífurlegu útgjöld ríkis-
ins, sem leiddu af stefnu-
skrá alþýðufylkingarinnar. —
„Við verðum að gera hlje á eyðsl-
unni“, eins og Leon Blum orðar
það.
Útgjöld alþýðufylkingar stjórn-
arinnar, sem þegar hafa leitt til
þess, að tekjuhalli á fjárlögum
fyrir árið 1937 er metinn á 20
miljarði franka (þar af 8y2 milj-
arðir vegna aukins vígbúnaðar, 4
miljarðar vegna opinberra fram-
kvæmda og 7 miljarðar vegna
tekjuhalla á rekstri járnbraut-
anna), hafa átt mestan þátt í því
að eyða ,viðskiftatraustinu.
Ekkert útlit var fyrir, að
franskir sparifjáreigendur
fengjust til að hætta fje sínu
í ríkisskuldabrjef, svo að
hægt yrði að greiða hallann
með lánum, ef ekki yrði gert
hlje á eyðslunni.
Þetta hefir Leon Blum stjórn-
in rekið sig á. Sú hætta vofði þá
yfir, að stjórnin greiddi tekjuhall
ann með því að setja seðlaprent-
smiðjuna af stað, þ. e. auka seðla
útgáfuna. Sú leið stóð stjórninni
opin á meðan gengi frankans var
ekki þundið og gullútflutningur
bannaður.
En þesari leið er nú lokað (ef
stjórnin ætlar ekki að leysa frank
ann aftur frá gullinu og banna
gullútflutning).
Hvað vinst með
viðskiftatrausti ?
En ef stjórninni tekst með
þessu að vekja traust til sín, þá
getur hún gert sjer vonir um að
fje það, aðallega gull, sem fólk
geymir í handröðum og sokka-
leistum, leiti aftur út í atvinnulíf-
ið, til þess að gefa arð af sjer.
Vegna vantraustsins var þegar á
Cecilie Colledge. Megani Taylor. Vivi Ann Hulten.
Enska stúlkan Cecilie Colledge varð hlutskörpust í heims meistarakepnimii á skautum fyrir
stúlkur, sem fór fram í London í byrjun þessa mánaðar (2528.9 stig). Önnur varð Megan Taylor
(ensk) með 2488.1 stig, og þriðja sænska stúlkan Vivi Ann Hulcen (2406.2 stig). Cecilie Coolidge
hafði fyr í vetur orðið Evróþum eistari og breskur meistári. •— Sonja Henie tók ekki þátt í kepn-
inni; hún er orðin „atvinnu“-skau taleikari, en áður hafði hún unnið heimsmeistaratignina í 10 skifti
í röð. — Heimsmeistarar í samhlaupi urðu að þessu sinni Þjóðverj arnir Maxi Herbert og Ernst Baier
Stefna Leons Blum
í atvinnumálum.
Fraroh. af fyrra dálki.
árinu 1935 metið að gull, slegið og
óslegið, og seðlar sem almenning-
ur hefði í fórum sínum, næmi 25
miljörðum franka.
Með endurheimtun viðskifta-
traustsins má vænta þess, að gull-
ið, sem flúið hefir til útlanda (15
miljarðar) hverfi aftur heim.
Úr því ætti að vera hægt að
greiða tekjuhallann, a. m. k. að
nokkru leyti með lánum.
Dýrtíðin.
Það sem opnaði augu stjóraar-
innar fyrir því, í hvert óefni var
stefnt, ef ekki yrði gert hlje á
eyðslunni, var órói fólksins út af
vaxandi dýrtíð í landinu.
Þegar Leon Blum tók við völd-
um gjörbreytti hann um stefnu í
atvinnumálum. 1 stað _ þess að
reyna að færa niður verðlag í
Frakklandi til samræmis við verð
lag í öðrum löndum, þar sem
gjaldeyrisgengi hafði verið felt
(eins og í Bretlandi og Bandaríkj
unum) og gera á þann hátt fransk
ar vörur samkepnishæfar, ákvað
hann að auka kaupmáttinn innan-
lands, með því að hækka laun op-
inberra embættismanna, knýja
fram kauphækkun í iðnaðinum,
stofna til stórfeldra verklegra
framkvæmda o. fl., og á þann hátt
að auka vörueftirspurnina innan-
lands, sem aftur myndi blása nýj-
um lífsanda í atvinnulífið.
Þessa leið hafði Roosevelt farið
í Bandaríkjunum, ineð góðum ár-
angri, en Roosevelt steig það spor
strax að lækka gengi dollarans.
Leon Blum ætlaði að láta gengi
frankans halda sjer, en var knú-
inn af þeirri braut í sept. síðastl.
En Leon Blum steig annað spor,
sem nær hefir riðið honum að
fullu. Hann lögskyldaði 40 stunda
vinnuvikuna.
40 stunda
vinnuvikan.
40 stunda vinnuvikan gekk í
gildi á tímabilinu 1. nóv.—1. febr.
Frainleiðslan minkaði, en útgjöld-
in höfðu hækkað, og afleiðingin
varð stórfeld verðhækkun, jafn-
vel þótt ríkið hefði sett eftirlit
með verðhækkun.
í byrjun febrúar var svo
komið, að dýrtíðin í Frakk-
landi hafði aukist næstum
jafn mikið og laun voru hækk
uð, eftir að Leon Blum tók
við völdum.
Það var því framundan að
stjórnin neyddist til að láta und-
an röddunum, sem kröfðust nýrr-
ar kauphækkunar, sem aftur hefði
haft í för með sjer enn vaxandi
dýrtíð, með öllum þeim afleiðing-
um, sem það hlyti að hafa, eink-
um á utanríkisverslunina.
Þannig var ástatt, þegar stjórn
in breytti uin stefnu.
Með breyttri stefnu og vaxandi
viðskiftatrausti, sem stjórnin ger
ir sjer vonir um að fylgi hljeinu
sem gert hefir verið á eyðslunni,
væntir stjórnin að atvinnuvegirn-
ir fái svigrúm til að stöðva þessa
hreyfingu upp á við.
Bæjarbókasafninu var lokað í
gær um hádegi, samkvæmt ósk
lækna, og verður það lokað fyrst
um sinn.
10 míljarða víg-
búnaðarlán í
franska þinginu.
London í gær. FÚ.
ranska stjórnin hafði gert sjer
vonir um, að frumvarp henn
ar um heimild til lántöku í víg-
búnaðarskyni yrði afgreitt í efri
málstofu þingsins í dag, og að
unt yrði að bjóða lánið út á
mor gun.
En fjárveitingarnefnd efri mál-
stofunnar, er tók frumvarpið til
meðferðar í morgun, gerði við það
þá breytingartillögu, að upphæð
lánsins yrði aðeins helmingur
þeirrar upphæðar, sem upphaflega
var gert ráð fyrir.
Verður nú frumvarpið því að
fara til baka til fulltrúadeildar-
innar, áður en það verður tekið
fyrir í efri deild.
LEIÐRÉTTING.
Útaf viðtali við mig, sem birt-
ist í Morgunblaðinu í gær (10.
þ. m.) vil jeg leyfa mjer að taka
það fram, að viðtalið fjallaði um
smábarakenslu alment, en ekki
eingöngu um átthagafræði, eins
og fyrirsögn greinarinnar gefur
til kynna. En í greininni er því
miður blandað saman átthaga-
fræði og kensluaðferðum í lestri,
svo mjög, að það getur gefið vill-
andi hugmyndir um skólastarf
mitt. ísak Jónsson.
f greininni um Matthías Matt-
híasson í blaðinu í gær átti að
standa (aftarlega) „tállaus mann
kostamaður“ í stað „látlaus mann-
kostamáður“.