Morgunblaðið - 14.03.1937, Blaðsíða 6

6
M P R<; (! N B l/A f)l 0
Sunnudagur 14. mars 1937;
8°|o lækkun nijólkurverðsin%
■\ f W&F* $'■ t •-
i með breyltu skipulagi.
Skíðamóiið.
?■ FRAMH. AF ÞRIBJU SÍÐU.
Ímefnd að fá heimild landbún-
rráðherra til að taka í verð-
jðfnunarsjóð hámark þess gjalds,
uepi leyfilegt var samkvæmt mjólk
#$ögunuxn, og var sú heimild
motuð.
Þegar mjólkurlögin komu til
framkvæmda, seldist í Reykjavík
9g Hafnarfirði nýmjólk, skyr og
rjómi, um það bil % hlutar þess
mjólkurmagns, sem framleitt var
i verðjöfnunarsvæði Reykjavíkur
•g Hafnarfjarðar.
Bn um það bil % hluti fór til
osta og smjörgerðar. Þriggja aura
rerðjöfnunarsjóðsgjald af hverj-
am seldum nýmjólkurlítra gerði
því 6 aura uppbóf á hvern mjólk-
#rlítra, sem fór til framleiðsðlu
sœjörs og osta
Af eðiilegum ástæðum hefir
mjálkurframleiðslan aukist mjög
fiikið í sambandi við hin nýstofn-
«ðu mjólkurbú,
og nú svo komið, að álíka
mikið af mjólk selst til neyslu
1 Reykjavík og Hafnarfirði
eins og fer til framleiðslu
osta og smjörs.
Þar af íeiðandi gera nú hverjir
4 aurar sem greiddir eru í verð-
jöfnunarsjóð af sölumjólkinni
•kki nema 3 aura á hvern mjólk-
urlítra sem fer til osta og smjör-
vinslu. Þyrf.ti því í dag að skatt-
teggja BöÍumjólkina um 16%, eða
41 aura á hvern lítra, og útsölu-
verð mjólkur að hækka um 3 au.
pr. lítra, svo að osta- og smjör-
mjólkin næði sömu ^ippbót 4
kvern ■ lítra og fyrsta árið
mj ólkúrékipulagninguna.
Ekki geta liðið mörg ár þang-
að til hlutföllin verða þau, að l/3
hluti mjólkurframleiðstunnar á
verðjöfnunarsvæði Reykjavíkur
og Hafnarfjarðar seljist sem ný-
mjólk og rjómi, en % hlutar fari
til framleiðslu smjörs og osta. —
Verður þá útkoman sú,
að þriggja aura gjald í
▼erðjöfnunarsjóð af seldum mjólk-
urlítra, gerir ekki nema 1 y2 eyri
til uppbótar á hvern lítra sem fer
til smjör- og ostaframleiðslu. —
Þyrfti þá verðjöfnunarsjóðsgjald-
ið að komast upp í 32% eða 12
aura á hvem lítra seldrar mjólk-
ur, og útsöluverð mjólkur að
hækka nm 9 aura pr. lítra, ef upp-
bótin á vinslumjólkina ætti ekki
að lækka.
V'erðhækkun
óhugsandi.
Það er vitanlega óhugsaniegt,
að hækka útsöluverð mjólkur svo
mikið sein þarf til. að framleið-
etndur viuslumjólkurinnar fai á
þann hátt það sem þeim ber sam-
kvæmt settum reglum Mjólkur-
sölunefndar. Ef verðjöfnunarsjóð-
ur á ekki að fá aðrar tekjur en
kann getur fengið af sölumjólk-
inni, hlýtur uppbótin á vinslu-
mjólkitmi <að þynnast ár frá ári,
vegna hinnar auknu mjólkurfram-
ieiðslu. Af nefndum ástæðum get-
ur fyrirkomulag það, sem nú er
noiað til ÖfTunar fjár í verðjöfn-
anarsjóðinn ekki átt framtíð fyrir
sjer. Það verður aðeins um stutt
árabil að ræða þar til endariiir
mætast. Verður því að finna nýj
ai- Jeiðir.
Nýjar leiðir.
Jeg vil leggja til, að verðjöfn-
unarsjóðsgja’d það, sem nú er lagt
á mjólkina sje afnumið, og útsölu-
verð mjólkurinnar lækkað sem því
nemur, eða um 3 aura líterinn.
Mjólkurframleiðendur í Reykja
vík og nágrenni fái mjólkurmark-
aðinn til umráða afskiftalaust að
öðru leyti en því, að opinber
nefnd ákveði söluverð mjólkurinn-
ar á hverjum tíma, grundvallað á
framleiðslukostnaði mjólkur á við-
komandi svæði. Þessir framleið-
endur ættu svo ekki að fá neina
uppbót á mjólk sína, þar sem jeg
geri ráð fyrir, að útsöluverð mjólk
urinnar yrði sniðið við þarfir þess-
ara framleiðenda. Verðjöfnunar-
sjóður verði starfræktur áfram, en
tekjum til hans aflað á annan
hátt, og það trygt að tekjur sjóðs-
ins verði á hverjum tíma nægar
til að standast þau útgjöld, sem
sjóðnnm eru ætluð.
Þegar mjólkurlögin komu til
framkvæmda, var áætlað, að um
kr. 150.000 þyrftu að koma inn í
verðjöfnunarsjóðinn svo að hægt
yrði að ná þeim árangri, sem
Mjólkursölunefnd setti um verð-
mismun mjólkurinnar. Samkvæmt
reynslu mátti áætla nýmjólkursöl-
una 5 miljónir lítra, og samkv.
því var gjald í verðjöfnunarsjóð
ákveðið 3 aurar pr. lítra. Til að
balda sömu hlutföllum í útborg-
unum mundi nú þurfa nálægt kr.
300.000 tekjum í verðjöfnunarsjóð.
Samkvæmt reikningi Mjólkursam-
sölunnar fyrir s.l. ár, er eðlileg
telfjuþörf verðjöfnunarsjóðs kr.
280.682.87, auk þess kr. 107.805.36
vegna útflutnings á ostum. En
með áframhaldandi framleiðslu-
aukningu kemst tekjuþörf verð-
jöfnunarsjóðsins innan fárra ára
upp í 600.000 krónur. Það er því
með þessum tölum, s$m verður að
reikna, þegar grundvöllur verður
lagður undir framtíð verðjöfnun-
arsjóðsins.
Fjáröflun til verð-
jöfnunarsjóðs.
Til tekjuöflunar fyrir verðjöfn-
unarsjóð vil jeg meðal annars
benda á eftirfarandi leiðir:
í fyrsta lagi: Alt innflutt kjam-
fóður sje skattlagt um 5 aura pr.
kg-
Árið 1935 nam innflutningur
kjarnfóðurs 4571 smálest. — Sje
gengið út frá að innflutningur
lækki um ca. 20%, sem þó er ó-
víst, þar sem kjarnfóðurnotkun
hefir verið óeðlilega lítil árin
1935 og 1936 vegna innflutnings-
takmarkana, yrðu tekju verð-
jöfrumarsjóðs af kjarnfóðurskatt-
inum ea. 200.000 krónur.
í öðru lagi: Fyrirskipað sje að
npta undanrennu og mysu til
branð ^erðar.
Vu’’ ostaframleiðslu má gera ráð
fyrir að ostefni mjólkuriunar (þ.
e. undanrennan), gefi 5 aura pr.
Jítra, og sje gengið út frá góðum
árangri af framleiðslu mysuosts
gefur mysan 2 aura pr. lítra. Til
að byrja með má nota 214 iniljón
í l’tra undanrennu og 2% miljóh j
: ,ra mysu til blöndunar í brauð.
' Vyrir iindanrérnnurta íettu að fáftt
10 aurar, og fyrir mysuna 7 aur.
pr. lítra, en þá væri um 5 aura
hagnað að ræða á hverjum lítra,
eða 250.000 krónur á ári,sem verð
jöfnunarsjóður fengi gegn um
þennan tekjulið.
Notkun mjólkur
í brauð.
í sambandi við notkun undan-
rennu og inysu til brauðgerðar,
vil jeg leyfa mjer að benda á
skýrslu eftir dr. Jón E. Vestdal,
sem gefur mjög fróðlegar upplýs-
ingar um málið. Jeg vil aðeins
gera þá athugasemd við skýrslu
dr. Jóns E. Vestdals, að jeg tel,
að tnjólkurþurknn þurfi ekki að
kosta eins mikið og hann gerir
ráð fyrir. Ennfremur er verð á
þrauðmjöli muu hærrá nú en gert
er ráð fyrir í skýrsluhni, svo að
útkoman ætti að vera mun betri
en skýrslan béndir til. —■ Þá vil
jeg ennfremur benda á niðurstöð-
ur þeirra rannsókna, er gerðar
voru af tíöréká bakarasamband-
inu og birtar eru í Norsk Bak-
ertidendé, og ékki síst tilrautíir
þær, sem gerðar hafa verið af
norsku og sænsku mjólkurskipu-
lagningunni.
1 gegnum þær tekjuöflunarleið-
ir, sem jég þegár hefi bent á til
handa VéfðjÖftíuöaréjóði mundi
fást nm kr. 450.000.00, eða ca. kr.
270.000 itíeira én tíú. En auk þess
sem hægt væri að benda á fleiri
tekjuöflunárleiðir fyrir verðjöfn-
unarsjóð, væri sjálfsagt, að ríkis-
sjóður tæki á sig að greiða ef eitÞ
hvað vantaði í verðjöfnunarsjóð-
inn við árpmótáupgjör. Slík dæmi
er að finna í Englandi, þar sem
ríkissjóður greiðir alt framlag til
verðjöfnunarsjóðs. Ennfremur er
sjálfsagt að halda því ákvæði, sem
nú er gildandi, að blanda smjöri
í smjörliki.
Til hagsbóta fyrir
alla aðila.
Það, sem ynnist við þær breyt-
ingar, sem jeg hefi bent á, er m.
a. þetta:
1. Framleiðendur í Reykjavík
og nágrenni fá umráð yfir mjólk
sinni, og líkur fyrir að selja hana
við því verði, sem nauðsynlegt er
til að framleiðsla þeirra beri sig.
2. Framleiðendum í fjærsvsitum
verður trygður fastur grundvöllur
til uppbótar á vinslumjólk þeirra.
3. Neytendur fá 8% lækkun á
nýmjólkurverðinu.
Pramleiðenduv, sem vilja nota
kjarnfóður, yrðu að thaka á sig
þann skatt, sem Jagður yrði á
kjarnfóðrið. En því er ekki að
neita, að eins og mjólkurfram-
leiðslan er orðin mikil, er nauð-
synlegt að hafa hemil á kjarnfóð-
urnotkun. Verður það varla gert.
á annan hátt skynsamlegar heldur
en að skattleggja kjarnfóðrið, og
nota skattinn til verðuppbótar á
mjólk þeirra bænda, sem ekki ná
í mjólkurmarkaðínrf': en, verða að
framleiða vcrðminni vöru úr mjólk
sinni.
Brauð myndti ef til vill hækka
í verði ca> 5%. svo að það má
segja, að neytaudinn vprði að
taka, á sig þá hækkun, í stað injólk
ut*Iækkunarinar. Eb þar ber að at
huga, að mjólkin lækkar um 8%
en heldur gæðmn sínnm óskertum.
FRAMH. AF ÞRIÐJU SIÐU.
Uigurðsson Mentaskólakennari
tíiældi leiðina. Er hún á korti
16 km., en gert er ráð fyrir
krókum og beygjum, sem nemi
rúml. 10% (í Noregi er þessi
hundraðstala oft 25).
Samtal við sigur-
vegarann.
Sigurvegarinn í kappgöng-
«nni, Jón Þorsteinsson, er aðeins
15 ára gamall, en í fyrra vann
hann titilinn, skíðakóngur Siglu-
fjarðar og vann þá bæði 18 km.
göngu og skíðastökk.
Hann stökk þá 421/2 m-
Þegar Jón kom að marki í
gær, var hann algerlega óþreytt
ur, og var ekki að sjá, að hann
hefði tekið gönguna nærri sjer.
Jeg átti tal við hann. Sigur-
inn hafði ekki stigið honum til
höfuðs, því að hann var jafn
rólegur og þegar hann lagði af
stað í gönguna.
Jón sagði, að færi hefði ver-
ið hart og slæmt, en landslag
betra og ekki eins erfitt og á
skíðamóti Siglufjarðar í fyrra.
— Hve lengi hafið þjer iðk-
að skíðaíþróttina?
— Jeg hefi haft áhuga fyrir
skíðaíþróttinni síðan jeg man
fyrst eftir mjer — fyrstu skíði
mín voru tunnustafir.
— En hver hefir kent yður?
— Fyrsti reglulegi kennari
minn var norskur skíðakennari,
Torvö, sem byrjaði að kenna á
Siglufirði 1933.
*
Samtal við Lingsom.
Norski skíðakennarinn, K.
Lingsom, ljet í ljósi ánægju
sína með árangurinn af lands-
móti skíðamanna í gær.
—-Það, sem jeg tók sjerstak-
lega eftir, sagði hann, var, hve
líkamlegt atgerfi þátttakenda
virtist vera gott. Þessu hefi jeg
áður tekið eftir hjá íslenskum
íþróttamönnum, en bó varð jeg
satt að segja hissa, þegar jeg
á, hversu þátttakendur skíða-
mótsins virtust vera óþreyttir,
er þeir komu að marki. Að vísu
sást greinilega, hverjir höfðu
æft sig vel og hverjir miður. En
það er svo, að í kepni eins og
18 km. skíðagöngu, eiga ekki
að taka þátt aðrir en þeir, sem
eru vel æfðir.
T. d. má geta þess, að norskir
skíðamenn, sem taka þátt í
slíkri kepni, á Holmenkollen- i
mótinu, og alþjóðakepni, sem
fer fram í miðjum febrúar-
mánuði, eða marsbyrjun, aðal-
lega, byrja að æfa sig í sept-
embermánuði á haustinu.
— Hvað um skíðakunnáttw
og stíl íslenskra skíðamanna?
—.Jeg hefi ekki tekið svo vet
eftir einstökum mönnum, a&
jeg geti dæmt um hvern ein-
stakan. En um heildina er það
að segja, að skíðamenn virtusf
ganga meira og hlaupa á skíð-
unum en rjett er að gera. í
skíðagöngu eiga menn að remm
sjer á skíðunum.
— Árangur mótsins í dag?
—Hann er ágætur, og miklb
betri en við hefði mátt búast
Jeg fullyrði, að íslendingai i
mega vera harðánægðir mefc
árangur kappgöngunnar í dag
Úrslit í 18 km. göngunni.
Jón Þorsteinsson(S.fjarð-) 1
Magnús Kristjánss. (Isf.) 1
Björn Ólafss. (S.fjarð.) I
Ketill Ólafss. (S.firð.) I
Max Welken (S. R.) 1
Jón Stefánss. (S.fjarð.) 1
Guðm. Hallgríinss, (Isf.) 1
Sigurg. Þórarinss. (S.firð.) 1
Sigurður Jónsson (Isf.) 1
Guðl. Gottskálkss.(S.firð.) 1
Stefán Þórarinss.(S.fjarð.) 1
Þork. Benjamínss. (S.fjarð.)l
Óskar Sveinss. (S.firð.) 1
Tryggvi Einarsson (S. R.) 1
Evert Þorkelss. (S.fjárð.) 1
Tryggvi Þorsteinss. (ísf.) 1
Halldór Magnússon (Isf.) 1
Helgi Sveinss. (S.firð.) 1
Alfreð Jónsson (S.firð.) I
Bolli Gunnarsson (Isf.) 1
Halldór Þorsteinss. (Árm.) 1
Daníel Sigmundss. (Isf.) 1
Gunriar Hannessou (S,R.) 1
Ölafur Þorsteinss. (Árm.) 1
Sveinn Ólafsson (Árm.) 1
Gunnár Böðvarss. (Árm.) 1
Erl. Stefánsson (S.firð.) 1
Ingi Pálsson (S. R.) 1
Karl Sveinsson (Árm.) 1
Kristján Kristóferss. (Árin. )1
Fiunur Kristjánss. (Árm.) i
Jón Þórðarson (Árm.) 1
Gunnar Þorsteinss. (Árni.) 1,
Jóh. Kolbeinss. (S. R.) 1.
.18.24
18.47 ,
19.32
.19.35
.21.01
.21.1»
.22.54
.23.0Á
.23.47
.24.04
.24.19
.24.4»
.24.48
.26.15
.26.34
.27.48
.28.20
.28.24-
.28.30
30.28
32.44
33.07
34.1*
35.49
36.00
38.5‘i
41.0ð
41.42
42.14
45.00
48.50
49.03
50.05
54.2K
Sifflufjarðarsveitin, sem
vann Thulebikarinn.
Jón Þorsteinssou 1.18.2K
Björu Ólafsson 1.19.32'
Jón Stefánssou 1.21.18
Stefán Þórarinsson 1.24.19
Þorkell Benónýsson 1.24.4(8
FRAMH. AF FYRRA DÁLKI.
Brauðin hækkuðu aðeins um ca.
5%, en gæfu í staðinn aukið verð-
mæti, þar sem gæði brauðanna
myndu sennilega aukast meira en
sem svarar verðhækkuninui, sam-
kvæmt þeim rannsóknum, sem
þegar eru gerðar.
Bændur í 6 sýslum eiga afkomu
sína undir mjólkurlögunum. Þeir
sjá fram á vaxandi örðugleika í
sambandi við framleið3lu og sölu
mjólkur. Þeir óska þess vegna, ao
sjerhver ný leið út úr þessum
vanda sje athuguð með gaum-
gæfni og góðrnn vilja, án flokka-
dráttar og pólitískrar togstreitu.
Reykjavík, 13. mavs 1937.
Eyjólfur Jóhannsson.
RÆÐA STAUNINGS.
FRAMH. AF ÞRIÐJU SÍÐU
stæðra þjóða, en þetta sjálf-
stæði útilokar ekki hina ðli-
legu frjálsu samvinnu, þv. >t H
móti, það er skilyrði fyrir því.
að hún geti þróast og dafnað tii
sameiginlegs gagns og til þess
áð efla hina norrænu menningu.
sem við erum hreyknir af.
Síðar í ræðunni sagði Staun-
ing m. a.:
Jeg gleðst yfir þeim ráðagerð-
um, sem nú eru byrjaðar miJli
nda okkar með framtíðai
| ókyrðarástand fyrir augum, og
jeg þykist sannfærður um, að
okkur muni sameiginlega takast
að vinna bug á talsve ^um örð-
ugleikum, án þess að leitast við
að ein>ngra okkur frá öðrurn
hlutum umhéimsins.