Morgunblaðið - 11.06.1937, Blaðsíða 3

F&rtndaenr 1L jám 198"?.
MORGUNBLAÐIÐ
3
ÖLL VITNIN GEGN
FORSÆTISRÁÐHERRA
Fullkomnar sannanir iim
vi§wi(andi ésannindi han§
Blekkingar
Erlingur Pálsson skýrir
frá fyrirætlunum Her-
manns í nóv. 1932
F
Vamlsurður vitna j>eirra, sem Hermann
Jónasson Ijet kalla fyrir lögreglurjett
af jívi að honum var kunnugt um að
jþeir vissu sannleikann í máiinu, iiljóta að vekja
óskifta athygli manna, bæði hjer og um alt land.
Þessir menn eru hinn setti rannsóknardómari,
Kristján Kristjánsson, sem hafði valdið til að á-
kveða um, hverja taka skyldi fasta og yfirleitt um
rekgtur málSins. Erlingur Pálsson yfirlögreglu-
þjónn, sem varð að sjá um það ásamt lögreglu-
stjóranum, Hermanni Jónassyni, að lögreglan
væri nógu öf lug til þess að gæta öryggis í bænum
og framkvæma þau verk, sem gera þyrfti í sam-
þapdi við r^kstur rpálsins.
Og lok§ voru svo þeír þrír lögregluþjónar, sem kvaddir
höfðu veríð tjl þess, að vinna að undirbúningi liðssöfnunar
’ T þéirrar, sem lögreglustjóri hafði ákveðið, vafalausf með
samþykki yfirmanns þessara mála, dórnSmálar'áðherr-
ahs, sém m. a. varð að bera ábyrgð á kostnaði við slíka
ráðstöfun.
Allar þessar ráðstafanir voru í sjálfu sjer eðlilegar eins og
á stóð, og alveg í samræmi við það, sem gert var bæði eftir 30.
des. 1930 og 7.<júlí.l932, þegar svipuð, en miklu minni uppþot
höfðu orðið hjer í bænum.
10 DAQAR
ern nú elt-
Ir til kosU'
lnga.
MÞYÐUBLABIÐ
RITSTJÚRI: F. R. V ALDEHARSSON
XVIII. MtOANGUB
OTOEFANDl: ALÞTÐUFLOKKURINN
FIMTUDAGINN 10 JONI 1037
130. TÖLUBLAÐ
TlBUiie gegn
TtaBnUlgglOI
•ggeugtalœkk'
BB
Klisið S'ilstaia
Vitnin staðfesta nmmæli forsætisráðherra!
SeMiarinD neiíaði að framkvna liasi-
iknrnar, sem dómsmáiaraðunevtið krafðist.
OMor Thors belttl skrlfstofostjóra dóms-
nsálaráðnne^tlsins iyrlr slg ojj léf bann þ. 15
név. 1982 I vlðurvlst slnni helmta fangelsanlr,
að . sýna> borgurunnm , mátt. rlkiSTaldsihs.
’n
I tfll
1400 jaaasa líðið var valið eftir skrá slir forlsgjalið Varðar
4 íéNsíbí; es atttf aðl mæta MMhðliiaai snemraa mo_rosas.
§ Eeppllesaat, póttl, aö Iramkvœma faaud' j
'§ iðhwnaivi ef >fil ikænti. klÍ6-8 «0 morqniV -

Hjer birtist mynd af fyrir-
sögnum Alþýðublaðsins í gær
yfir vitnaframburðinum í
Hermanns-málinu.' Fyrirsagn-
irnar allar í fullkomnu ó-
samræmi við efni framburð-
anna. Er hjer rjett mýnd af
málameðferð þeirra, sem
stjórna „blaðandstygð' ‘ Stef-
áns Pjeturssonar, er fyrir-
sagnirnar segja alt annað en
efni greinanna.
Það sem Hermann vildi sanna.
Það ý?em hjer er:-qv.enjulegt
er aðeins það, áð. Hermann Jón-
asson, sami maðurinn, sem var
lögreglustjóri þegar þetta gerð-
ist, hefir nú borið þær sakir á
þáverandi dómsmálaráðherra,
Ólaf Thors, áð hann hafi beitt
einhverjum þvingunum við þá,
sem að málinu stóðii, bæði rann-
sóknardómaranrí og yfirmenn
lögreglunnar.
ITann á að hafa krafist þess
að liði yrði safpað, 20—30
menn yrði handteknir og þeim
varpáð í fangelsi og þar á með-
al le'iðtogar Alþýðuííokksins.
Verður síðar komið' að þess-
ari pójitísku hlið á málipu. En
hjer verður nú'að atKugá, ^hvað
vitnin sögðumm þær sakir, sem
Hermann ber hjer á Ólaf Thors.
Hermann hefir sjálfur fyrir-
fram bundið sig enn fastar við
framburð þeirra rrieð því að
segjá í skeyti til- Ólafs Thors,
að þetta sjeu mennirnir
viti híð rjetta í málinu.
Hvað segja vitnin?
En hvernig gagnast svo Her-
manni vitnisburðirnir.
Það geta menn sjeð af vitna-
leiðslunum, sem eru birtar ó-
breyttar hjer í blaðinu.
Kristján .Kristjánsson, ránn-
sóknardómarinn, þér það, 'að
viðtol þeirra, háris bfe Ölafs
Thors hafi aðallega verið um
þáð, hvort hann tæki að sjer
að rannsaka málið. Kveðst
Kristján hafa verið ófús til þess
og er það í rauninni ekki nein
furða, eins og ástandið var hjer
í bænum, og hótanir vofandi yf-
ir hverjum manni, sem nálægt
því kæmi. Mátti búast við
miklum æsingum í sambandi
við rannsókn málsins, og vill
margur maður helst halda sjer
utan við slíkt.
En enginn stafur eða orð er
um það,- að tregða*,. hans . hafi
ptafað af neipiím paðgengiieg-
■um skilyrðum.af‘Ólafs.heiidi.
Það er þvert á móti. "
Kristján segir einmitt, að Ól-
afur Thors, hafi engar skip-
anir gefið, hvorki um fangels-
anir nje annað. Þvert á móti
hafi Ólafur sagt við hann, að
sem hann treysti honum til að fara
með málið eins og hann teidi
rjettast. , . ....
Ól-afur Th.ors setur honum
sem sagt éngin skilyrði, 4 eins
og vita mátti. Hann fær hann
til þess að taka að sjer þetta
vandasama og erfiða verk og
felur honum alla umsjón þess!
Hvernig gat framkoma ráð-
herrans yerið rjettari?
Eflingur . Pálsson yfirRjgreglu-
þjórin ber að þéssu leyti alveg það
sáma.
I-Iann hefir engar fyrirskipanir
frá ráðherranum beint eins og
eðlilegt er, því að hann er ekki
hans undirmaður, heldur að form-
inu til lögreglnstjórans, Hermanns
Jónassonar.
. Liðssöfnunin var nauðsynleg
ráðstöfun eins og áður, þegár svip
að hafði staðið á.
Og Erl. Pálsson ber það, að hún
hafi farið fram að fyrirlagi lög-
reglustjóra, - Hermanns Jónasson-
ar. Hann hafi skipað svo fyrir að
safna liði. En engar skipanir
komu um það frá neinum öðrum.
Skipunarbrjefin, sem hinir
nýju varaiögregltimenn áttu að fá,
voru samin af þeirn í sameiningu,
Hermanni og Erlingi og, áttu að
undirritast.jaf ,þeim.
Þá var það og lögreglustjórinn,
Hermann_ Jónasson, sem ljet fá
leyfþtil,þess >aS nota Sundhöílina horfnmi .kenmr .ekki.við.
sem Hermann Jónasson hefir bor-
ið fram gegn Ólafi Thors, að hann
hafi fyrirskipað þetta?
-. Allir ■ vitnisburðirnir eru alveg
gagnstæðir þessu.
Þeir eru ein blýföst röksemd
fyrir því, að Hermann Jónasson
var sjálfur höfundur þess, sem
liann segir að Ólafur Thors hafi
gert, eins langt og hans embætt-
issvið náði. - ■ . .
Átti ekki að gæta
hjer laga í nóv.
1932?
Hjer sýnist því, eftir framburði
vitnanna, alt liafa verið með mjög
eðlilegum hætti.
DómsmálaráSherrann, yfirmað-
ur rjettvísinnar í landinu og vörð
ur laganna, gerir vitanlega ráð-
stafanir til þess, að vernda þjóð-
fjelagið og þegna þess gegn upp-
reisnarmönnunum, sem voru hún-
ir að sýna sig í því, að ganga milli
bols og höfuðs á lögregiunni.
. En liarin .gerir; það' ekki með
j>vú að. gefa skipanir um það, sem
til -lið$söfiyinarinnar. - *
. Erlihgi.. ber .og alveg samaix. við
■Kristjáu um það. að rannSóknar-
dómarinn ákvað engár fangelsan-
ir í sambandi við rannsóknina.
Lögregluþjónarnir bera allir
þrír það.sama.í þessu efni. Allir
vissu-þeir .eða' Ímgsu0.u sjeirAað
liðssöfnunin væri út af óeirðun-
um. Ea skipanir fengu.þeir auð-
vitað frá Erlingi.. einum, og ekki
var*þeim' neitt Jiunnugt um fang-
elsanir eða annað, sem til stæði.
Þetta e.r þá kjarni vitnafram-
burðarins.
Hvar er nú staðfestingin á því,
e:. Hann snýr sjer.-tiLþejrra .manna
•tjeny tim þetta eiga að ^sjáL lögreglu
stjórai og. yfirmanns Jögregluliðs-
ins. Ög hann- fær uiaim til þess að
rannsaka málið, þar sem lögreglu-
stjóri varð að víkja sæti.
ITann skapar þessum mönuum
aðstöðu - til. Jiess' að iimá- -þessi
st.örf af hendi. En þeir verða sjálf-
ir að annast störfin.
Lögreglustj'órinm ogu yfirmaður
• "'V
lögregluliðsins gangast fyrir. því
áð lögreglan sje gerð nægilega
sterk á þeim óróatíma, sem hjer
var þá í hænum.
Dómarinn ákveður rannsóknar-
aðferðina, svo sem eins og það,
hvort haitb télji nauðsyiilegt að
handtaka einhverja af sökúdólg-
uimm einS og geft yar í jan. 1931
eða ekki.
En ráðhefrann ákveðtir alveg
alnient, að öryggi skuli skapað í
bænuiu. og löguni kqinið yfir þá,
sem sekir eru.
I>að er talað uiu Jiað í sósíalista-
blaðinu eins og einhverja furðu-
fregú, að skrifstofustjóriim í
dónisnialaráðuneytinu hafi talað
um, hvort. ekki þyrfti að handtaka
einhverja af illræðismönnunum og
sýna byltingamönnunum hvort
þjóðfjelagið væri ekki öflugra en
Jieir.
’ Þessir íneim höfðu hótað og
reynt að framfylgja í verki þeirri
hótun að meiða eða drepa bæjar-
stjórnina. Þeir höfðu slasað ná-
lega alla lögreglumenn bæjarins
og suma svo, að furða var að eng-
inn skyldi láta lífið.
En samt á það að vera eitthvað
undarlegt, að nokkrum manni
detti í hug, að yfir þessa menn
gangi það sama eins og þann ræf-
il, sem ’staðinn er að litlu hnupli
eða slíku.
• >
Nei, það var sannarlega engin
furða þó að það hefði verið rætt
vandlega að taka höndum ein-
hverja af þessum óbótamönnum,
og enn meiri ástæða en þegar Her-
mann Jónasson ljet taka þá Guð-
jón Bénediktsson, Hauk Bjöms-
son og tvo aðra í jan. 1931.
- En Ólafur Thors, sem hlýddi á
Jþessár rá,ðagerðir, tók alveg þá
rjettu afstöðu, þegar hann leiddi
þetta hjá sjer, og l^gði þar ekkert
FRAMH. Á SJÖUNDU SÍÐU,