Morgunblaðið - 07.03.1944, Qupperneq 2
2
M 0 R G U N B L A Ð I Ð
>riðjudag’ur 7. mars 1944
Guðrún Ólafsdótíir
IVIIIM l\l IIV G
GUÐRÚN var fædd að Bæ í
Kjós, 17. nóv. árið 1874, dáin
26. febrúar 1944. Dóttir þeirra
góðkunna hjóna Guðrúnar
Halldórsdóttur og Ólafs Jóns-
sonar, er bjuggu þar um langt
árabil. Dvaldi hún í foreldra-
húsum til fullorðinsára. Hún
ólst upp á meðal margra mann
vænlegra systkina, og man jeg,
að á yngri árum mínum heyrði
jeg um það talað, hvað þau
systkin þóttu prúð í uppvext-
inum og vel uppalin. Okkur
systkinunum var oft bent á það
tii eftirbreytni. Það má því
segja um Guðrúnu, eins og orð-
tækið segir: ,,Að lengi býr að
fyrstu gerð“, og „hvað ungur
nemur, gamall temur“. Enda
sýndi hún það með framkomu
sinni, eftir að hún fullorðnað-
ist, að hún hafði alist upp við
góða siði, enda gædd , góðri
greind. svo sem fleiri systkini
hennar.
Nokkru eftir áð hún fór úr
foreldrahúsum, nam hún smjör
gerð í mjólkurskóla Grönfelds
á Hvítárvöllum. Eftir það var
hún bústýra við smjörbú Kjós-
armanna. Það starf leysti hún
með prýði, eins og flest annað,
.er fjell í hennar hlut að inna af
hendi.
Árið 1910 giftist hún eftirlif-
andi manni sínum, Pjetri
Magnússyni, og reistu þau bú
á Eyri í Kjós. Þar bjuggu þau
um 28 ár, en þá brugðu þau
búi og fluttu til Reykjavíkur.
Heilsa þeirra beggja var þá
heldur farin að bila. Ljetti þá
mikið á erfiði húsmóðurinnar,
svo að heilsa hennar var bæri-
leg eftir atvikum, þar til nú,
að lauk hinum síðasta þætti í
lífi hennar, hjerna megin. Þau
hjón eignuðust 2 mannvænleg
börn. Dóttur, sem heima er í
foreldrahúsum, og er nú önn-
ur hönd föður síns.
Einn son áttu þau hjón. Hann
er látinn fyrir fáum árum.
Hafði hann lokið stúdentsprófi
hjer og stundaði nám í Sví-
þjóð. Miklar vonir voru við
hann tengdar. Varð hann for-
eldrum sínum mjög harmdauði,
sem vonlegt var. Eftir það mun
vart hafa gróið um heilt í
hjarta foreldranna. Mun í móð-
urhjarta hafa verið svíðandi
sár, þó að ekki yrði það greint
á yfirborðinu.
Guðrún var skýrleikskona
og íylgdist vel með almennum
málum, og hafði sjálfstæðar
skoðanir. Hún mat mikils hvers
konar dugnað og ráðdeild, en
fyrirleit alt tildur.
Þeir, sem við þjóðbraut búa,
vita best, hver ábætir það er
að taka á móti mörgum gestum,
til viðbótar við önnur aðkall-
andi heimilisstörf. Oftast vill
það verða svo, að það kemur
meira við húsmóðurina en hús-
bóndann. Eins og kunnugir vita
liggur Eyri við þjóðbraut. Bar
því og margan gest að garði,
bæði af sjó og landi, einkum á
meðan bátur hafði fastar ferð-
ir um Hvalfjörð, því hann
hafði viðkomustað þar skamt
frá. Einnig er ferjað var yfir
Hvalfjörð í sambandi við bíl-
flutninga fyrir fjörðinn. Það er
því, eins og áður er sagt, mik-
ill ábætir fyrir húsmóðurina, í
viðbót við önnur nauðsynja-
störf, að taka á móti mörgum
gestum. og þá ef til vill stund-
um við nauma hjálp.og lamaða
heilsu. En ekki var annað vit-
að, en að öllum væri vel tekið,
og veittur sá beini, er hver og
einn með þurfti. Alls þessa
minnast nú sveitungar þeirra
og margs annars góðvilja frá
þeim hjónum. Jeg er þess full-
Viss, að þeir taka innilega þátt
í kjörum mæðginanna í þeirra
mikla missi. Þeir minnast Guð-
rúnar ætíð, er góðrar konu er
getið, og þakka alt hennar starf
og samverustundir. Jeg og mitt
fólk minnumst hennar og góð-
vildar þeirra hjóna, sem ætíð
var í tje látin af einlægum
hug.
Líkamsleifar Guðrúnar verða
nú fluttar að Reynivöllum til
hinstu hvílu, við hlið elsku
drengsins hennar, sem hún
hafði kosið að hvíla hjá að síð-
ustu. Minning hennar lifir hjá
vinum og venslafólki, en best-
ar og helgastar minningar eiga
elskandi eiginmaður og dóttir
hennar. Þær eru þeim dýrmæt
eign og verða ekki frá þeim
teknar.
Hvíl í friði. St. G.
Rússland
Framh. af 1. síðu.
Þannig skýra þeir frá bar-
dögum við Svenigorodka í
Dnieperbugnum.
Segja þeir, að enn sje háð
hörð varnarbarátta við
Narva, en nokkuð hafi þó
dregið úr áhlaupum Rússa
þar undanfarið dægur, en
við Pskov sje nú alt því nær
kyrt aftur.
Fyrir sunnan og suðaust-
an Vitebsk tdlja Þjóðverjar
sjer varnarsigur í mög hörð
um og erfiðum bardögum.
Yfirleitt segia Þjóðverjar
að veður sjeu óhagstæð,
sjerstaklega vegna þess að
hlákur hafi gert flugvelli ó-
nothæfa og hamli þetta
þýska flughernum að að-
stoða landherinn nægilega
mikið í baráttunni gegn
sókn Rússa við Shepetovka.
Hundafaraldup hefir stungið
sjer niður á bæjum á Skógar-
strönd. — Hefir sýslumaður fyr
irskipað, að bannað sje að fara
með hunda af hinu sýkta svæði,
í Helgafellssveit og í Stykkis-
hólmshrepp, „
Fjölsótt knattspyrnu
námskeið á Ausi-
fjörðum
SENDIKENNARI í. S. í. í
knattspyrnu, Axel Andrjesson,
er nýlega kominn austan af
landi, en þar hefir hann starf-
að að knattspyrnu og hand-
knattleikskenslu síðan í haust,
og hefir áður verið sagt hjer í
blaðinu frá tveim fyrri nám-
skeiðum hans fyrir austan, en
þau voru haldin að Eiðum og
á Eskifirði. Á þeim námskeið-
um voru alls 192 nemendur og
áhugi hinn mesti.
Eftir að hafa haft námskeið
á Eskifirði, fór Axel til Seyð-
isfjarðar og kendi þar 67 pilt-
um og 55 stúlkum. Stóð nám-
skeið þetta frá 28. des. f. á. og
til 6. jan., en þá lauk því með
þrem sýningum. Þátttakendur
í námskeiði þessu vpru nem-
endur úr barnaskólanum og
fjelagar úr íþróttafjelaginu
Huginn.
Eftir að námskeiðin á Seyð-
isfirði var lokið, fór Axel And-
rjesson til Norðfjarðdr og hjelt
þar námskeið fyrir nemendur
gagnfræðaskólans og barna-
skólans og fjelaga íþróttafjel.
Þróttar. Voru nemendur þarna
95 piltar, sem lærðu knatt-
spyrnu, og 68 stúlkur, er lærðu
handknattleik.Ennfremur hafði
Axel ætlað sjer til Fáskrúðs-
fjarðar til kenslu, en hann
fjekk enga ferð þangað.
Alls hefir Axel því kent 467
nemendum á þessum fjórum
námskeiðum og segir hann á-
hugann hvarvetna hafa verið
mjög góðan og mikinn, enda
hafi hann kynst mörgum ágæt-
um íþróttamannaefnum eystra.
Kendi Axel oft alt að 9 klst.
samfleytt á dag, og kom varla
fyrir, að nemendur vantaði. —
Að námskeiðunum loknum var
Axel hvarvetna leystur út með
gjöfum. Hann mun næst taka
til starfa í Reykholtsskóla, en
fjölmargar beiðnir um að fá
hann til kenslu í sumar, munu
liggja fyrir.
Mikið silfur
finst í jörðu
r n r f • f Af
l svipjoo
Stokkhólmi —: ALLMIKILL
fjársjóður gamalla silfurpen-
inga og skrautgripa fanst ný-
lega í jörðu á eynni Gotland.
Hefir aldrei fundist meira silf-
ur þar í jörðu, en óvíða hafa
yfirleitt fundist eins margir
forngripir og þar. — Fjárfúlga
þessi nam 1.225 silfurpening-
um, arabiskum, enskum og
þýskum, 600 silfurpeningabrot,
fjórir stórir hringir og nokkr-
ir aðrir silfurhlutir fundust
einnig. Þungi þessa alls var um
6 kg. Fjársjóður þessi, sem
fanst, er verið var að grafa
skurð, var í leirkrukku. Hefir
hið fundna fje nú verið afhent
þjóðminjasafni Svía, og halda
sjerfræðingar safnsins, að pen-
ingar þessir muni hafa verið
faldir í jörðu kringum árið
900. Sex hundruð sinnum hefir
silfur frá þessum tíma fundist
á Gotlandi, og er það meira en
nokkursstaðar annarsstaðar
Fánamálið rætt
á Alþingi
Tillaga Gunnars Thoroddsen og
Sigurðar Bjarnasonar
ÞINGSÁLYKTUNARTILLAGA Gunnars Thoroddsen
og Sigurðar Bjarnasonar um notkun íslenska fánanS var
til fyrri umræðu í sameinuðu Alþingi í gær.
Tillaga þessi er hin merkilegasta og er á þessa leið:
„Alþingi ályktar að lýsa yfir þeirri ósk og áskorun til
allra landsmanna, að efld sje og aukin notkun íslenska
fánans og virðing fyrir honum sem tákni hins íslenska
þjóðernis og fullveldis.
Alþingi ályktar að fela ríkisstjórninni ráðstafanir í þessu
skyni:
1) Að hvetja bæjarstjórnir, sýslunefndir og hreppsnefnd-
ir um land allt og sem flest íjelög og samtök, er vinna
að menningar- og þjóðernismálum, til þess að beita
áhrifum sínum í þá átt, að sem flestir íslendingar eign-
ist íslenskan fána, komi sjer upp fánastöngum og dragi
íslenska fánann að hún á hátíðlegum stundum.
2) Að hlutast til um eftir föngum, að jafnan sje fáanlegt'
í landinu við sanngjörnu verði nægilegt af fánastöng-
um og íslenskum fánum í rjettum hlutföllum og rjett-
um litum.
3) Að gefa út tilkynningu um fánadaga, þ. e. hátíðisdaga
ársins, sem sjerstaklega er óskað, að allur landslýður
dragi fána að hún.
4) Að vinna að undirbúningi löggjafar um íslenska fán-
ann.
Ríkisstjórninni er heimilt að greiða fje úr ríkissjóði til
að standast kostnað við framkvæmd þessarar alþingis-
ályktunar“. ________________________
í greinargerð segir svo:
íslenski fáninn er tákn hins
íslenska þjóðernis og Jullveldis.
Hann er boðberi þess um er-
lend ríki og úthöfin, hvarvetna
þess, er íslensk för sigla um
sæ eða leggja að landi. Hvar
sem hann blaktir, vekur hann
íslendinga til meðvitundar um
þjóðerni þeirra og blæs þeim í
brjóst íslenskri þjóðræknis-
kend.
Of fáir íslendingar hafa skil-
ið til fulls þýðingu fánans. Allt
of fáir þeirra eiga hinn fagre
fána þjóðarinnar. Notkun hans
þarf að auka, virðingu hans að
efla. Stjórnvöld landsins þurfa
að eiga sinn þátt í því. Þessi
þingsályktunartillaga miðar til
þess að Alþingi rjetti fram sína
hönd til heilla og liðveislu þessu
mikilvæga máli.
★
Fyrri flutningsmaður, Gunn-
ar Thoroddsen, flutti í gær ít-
arlega ræðu við fyrri umræðu
hennar.
Rakti hann sögu fánaharáttu
íslendinga, alt frá því að kröf-
ur komu fram um fálkamerk-
ið í stað þorskmerkisins, sem
verið hafði merki landsins um
langt skeið.
Flutningsmaður benti á að
fyrsta tillagan um þrílitan; ís-
lenskan þjóðfána hefði komið
fram á Alþingi árið 1885. —
Hefði sú tillaga að vísu borið
svip þess ástands, sem þá ríkti
um stöðu landsins gagnvart
Danmörku, þar sem í henni var
gert ráð fyrir því, að danski
fáninn væri í horni hins ís-
lenska fána.
Þá ræddi þingmaður einnig
nauðsyn aukinnar verndar fyr
ir íslenska fánann.
í íslenskum lögum væru nú
engin ákvæði til verndar fán-
anum. Hinsvegar væru í ís-
lenskum lögum ströng refsi-
ákvæði gagnvart óvirðingu, sem
fánum erlendra ríkja væri sýnd
hjer á landi. Hjer væri um ó-
samræmi að ræða, sem ekki
gæti talist sæmilegt að við væri
haldið. Hann kvað það skoð-
un flutningsmanna tillögunnar,
að löggjöf þyrfti að setja um
íslenska fánann og tryggja
vernd hans og almenna og
rjetta notkun hans með þjóð-
inni.
Lauk ræðumaður orðum sín-
um á þessa lund:
„Landið á að verða baðað í
fagurri fánabreiðu, þegar lýð-
veldið verður stofnað og æ síð-
an á helstu hátíðisstundum
þjóðarinnar, til varanlegs
marks um hið frjálsa íslenska
lýðveldi, og til þess að halda
vel vakandi tilfinningu íslend-
inga fyrir þjóðerni sínu um all-
an aldur“.
Að lokinni hinni ítarlegu
ræðu fyrra flm. var tillagan
samþykt með samhljóða atkv.
við þessa fyrri umræðu og vís-
að til allsherjarnefndar. — Má
vænta þess að nefndin taki
hana til skjótrar afgreiðslu þar
sem hún hlýtur að ná fullnaðar
samþykki á þessu þingi, áður en
því verður slitið.
Ber mjög að fagna því, að
tillaga þessi er fram komin á
Alþingi.
Vitar og sjómerki. 1. Radiovit-
anum í Vestmannaeyjum hefir
verið breytt þannig, að frá deg-
inum í dag að telja sendir hann
allan sólarhringinn 5 síðustu
mínúturnar á hverri klukku-
stund. Að öðru leyti starfar vit-
inn eins og áður. 2. Frá Flateyri
hefir borist tilkynning um, að
Ijósið á Flateyrarodda logi ekkj
fyrst um sinn.
Reykjavík, 1. mars 1944. j
Vitamálastjórinn